Στις 6 Μαΐου θα διεξαχθούν στη Βρετανία εκλογές για την ανάδειξη καινούριου Κοινοβουλίου των Κοινοτήτων. Οι Βρετανοί ψηφοφόροι καλούνται να εκλέξουν 650 βουλευτές με ένα ομολογουμένως ιδιαίτερα αντιδραστικό και καλπονοθευτικό σύστημα, καθώς όλες οι έδρες της βουλής αντιστοιχούν σε μονοεδρικές περιφέρειες. Ετσι καμία έδρα δε δίνεται αναλογικά στα κόμματα.

Η απερχόμενη κυβέρνηση των Εργατικών κάτω από την ηγεσία του πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν ζητάει την επανεκλογή της. Οι δύο άλλοι βασικοί διεκδικητές της εξουσίας είναι το κόμμα «των Συντηρητικών» με ηγέτη τον Ντέιβιντ Κάμερον και το κόμμα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών με τον ιδιαίτερα προβαλλόμενο από τα αστικά ΜΜΕ τελευταία, Νικ Κλεγκ.

Το ενδιαφέρον σε αυτές τις εκλογές είναι ότι γίνονται κάτω από τη σκιά της καπιταλιστικής κρίσης με την οικονομία να είναι το κύριο σημείο αντιπαράθεσης και ειδικότερα, ο τρόπος μείωσης του σταθερά αυξανόμενου δημοσιονομικού χρέους. Το χρέος είναι αποτέλεσμα όχι κάποιας φιλολαϊκής πολιτικής κοινωνικών παροχών, αλλά των αδρών επιδοτήσεων φοροαπαλλαγών του μεγάλου κεφαλαίου όπως και χρημάτων που δόθηκαν από το κράτος για τη διάσωση του τραπεζικού κεφαλαίου. Παράλληλα, η ανεργία καλπάζει με υψηλούς ρυθμούς. Για το μήνα Φεβρουάριο το επίσημο ποσοστό ανεργίας ήταν στο 8%, το μεγαλύτερο από το 1994.

Τα αποτελέσματα της κρίσης στη Βρετανία αποτελούν απάντηση και για τις Κασσάνδρες που έλεγαν ότι, εάν η Ελλάδα είχε πάρει μια σειρά από μέτρα στα πλαίσια της εντατικοποίησης των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, δεν θα αντιμετώπιζε τις επιπτώσεις της κρίσης. Η εμπειρία από τη Βρετανία δείχνει ότι το παραπάνω επιχείρημα είναι απλώς ψέμα. Οι επιπτώσεις της καπιταλιστικής κρίσης στη Βρετανία ήταν μεγάλες για την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, παρόλο που η χώρα είχε περάσει σε μια σειρά μεταρρυθμίσεων ήδη από τη δεκαετία του '70.

Οι Εργατικοί ως κύριο στοιχείο της πολιτικής τους επιχειρηματολογίας έχουν την μέχρι τώρα «επιτυχημένη» τους πορεία, ιδιαίτερα στο ζήτημα της αντιμετώπισης της καπιταλιστικής κρίσης. Το κόμμα της βρετανικής σοσιαλδημοκρατίας όντως αντιμετώπισε την κρίση, αλλά προς όφελος της πλουτοκρατίας. Η πρόσφατη δημοσίευση στους Times δείχνει ότι οι 10 πλουσιότεροι Βρετανοί ενίσχυσαν τον πλούτο τους φέτος, ενώ οι τράπεζες οι οποίες είχαν συμμετάσχει σε κρατικά προγράμματα σωτηρίας εμφανίζουν κερδοφορία.

Τα αστικά κόμματα δίνουν εξετάσεις στην ντόπια πλουτοκρατία για το ποιο είναι πιο ικανό να περάσει μια σειρά μεταρρυθμίσεων που θα ευνοήσουν τη θέση της βρετανικής αστικής τάξης στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, όπως διαμορφώνεται μέσα στην κρίση. Τα προγράμματά τους δεν έχουν καμία πολιτική διαφορά. Είναι παρόμοιες διαχειριστικές προτάσεις με κοινό παρονομαστή την επίθεση στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα.

Εχει μια αξία να δούμε κάποια παραδείγματα από τα πολιτικά προγράμματα αυτών των κομμάτων. Στο ζήτημα του δημοσιονομικού ελλείμματος και τα τρία κόμματα συμφωνούν ότι πρέπει να γίνουν περικοπές. Οι Συντηρητικοί προτείνουν μείωση 6 δισ. λίρες για το 2010, ενώ οι Εργατικοί μιλάνε για μείωση στο 50% του ελλείμματος μέχρι και το 2014. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκρατικοί απλώς συμφωνούν με τη θέση των Εργατικών. Επίσης, και τα τρία κόμματα μεταφράζουν την μείωση του δημοσιονομικού χρέους σε περικοπές στην υγεία, στην παιδεία και σε μια σειρά από άλλες κοινωνικές παροχές. Οι λύσεις που προτείνουν είναι στα πλαίσια της αύξησης της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Στο ζήτημα του πολέμου και της κατοχής στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και τα τρία κόμματα συμφωνούν στη συνέχεια και στην ενίσχυση του στρατού κατοχής με τη μόνη ένσταση των Φιλελευθέρων Δημοκρατικών ότι είναι «κριτική» η υποστήριξή τους. Η συμφωνία των κομμάτων εκφράζεται και στη στήριξη της αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, της δυνατότητας ίδρυσης σχολείων από επιχειρήσεις ή της χρηματοδότησης των δημοσίων σχολείων με ιδιωτικά κεφάλαια και γενικότερα, της περαιτέρω ενίσχυσης του ελέγχου των δήμων πάνω στα σχολεία. Και η λίστα δεν έχει τελειωμό.

Στις θέσεις των κομμάτων για την Ευρωπαϊκή Ενωση εκφράζονται αντιθέσεις που έχει και η βρετανική πλουτοκρατία σε αυτό το ζήτημα. Ενα κομμάτι του βιομηχανικού κεφαλαίου είναι κατά της περαιτέρω ενσωμάτωσης της Βρετανίας στην ΕΕ, ειδικά στην προοπτική ένταξής της στη ζώνη του ευρώ. Αντίθετα τμήμα του χρηματιστικού κεφαλαίου, είναι ένθερμος υποστηρικτής της ΕΕ. Το Εργατικό κόμμα έχει σαν επίσημη πολιτική τις «ισορροπημένες σχέσεις» με ΕΕ και ΗΠΑ και αρχικά έβλεπε θετικά την ένταξη της χώρας στο ευρώ εκφράζοντας τη γραμμή μερίδας του κεφαλαίου που το υποστηρίζει έντονα. Οταν ήρθε στην κυβέρνηση όμως διαμόρφωσε στάση παρακολούθησης των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Αντίθετα το κόμμα των Συντηρητικών είναι παραδοσιακά συνδεδεμένο με τη μερίδα της αστικής τάξης που ήταν και είναι κατά της ένταξης στο ευρώ. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω θέσεις και μετακινήσεις των κομμάτων εκφράζουν αντιθέσεις και μετακινήσεις στις διαθέσεις της βρετανικής αστικής τάξης απέναντι στην ΕΕ. Για παράδειγμα μπορεί το Κόμμα των Συντηρητικών να είναι αυτή τη στιγμή ενάντια στη περαιτέρω ενσωμάτωση της Βρετανίας στην ΕΕ, αλλά αυτό ήταν το κόμμα που την έβαλε το 1973 για να ενισχύσει το εμπόριό της με τα τότε κράτη της ΕΟΚ καθώς έχανε τις αποικίες.

Η κοινή πολιτική ταύτιση των τριών κομμάτων με κατεύθυνση την υπηρέτηση των συμφερόντων της πλουτοκρατίας δεν είναι μόνο σε επίπεδο πολιτικών προγραμμάτων. Σταθερά από την δεκαετία του '70 και μέχρι σήμερα οι εναλλασσόμενες κυβερνήσεις Συντηρητικών και Εργατικών περνάνε σειρά μέτρων τα οποία στοχεύουν στην αναβάθμιση της βρετανικής πλουτοκρατίας και στην ενίσχυση των κερδών της. Ενα γεγονός που έντονα αποκρύπτεται είναι ότι και οι Φιλελεύθεροι Δημοκρατικοί έχουν μερίδιο ευθύνης, όχι μόνο για την ανοχή και τη στήριξη που δείξανε τα τελευταία χρόνια στις κυβερνήσεις, αλλά γιατί έμπρακτα με τη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση της Σκοτίας την περίοδο 2001-2006 με τους Εργατικούς, πήραν παρόμοια μέτρα.

Από την άλλη οι οπορτουνιστές με κύρια δύναμη το τροτσκιστικό SWP (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα) μετά από διάσπαση του προηγούμενου εκλογικού τους σχήματος Respect, προχώρησαν στη δημιουργία της Συμμαχίας Συνδικάτων και Σοσιαλιστών. Με μια σειρά διαχειριστικών μέτρων που θυμίζουν «αριστερή σοσιαλδημοκρατία» και μια έντονη «αντιφασιστική» ρητορική εγκλωβίζουν δυνάμεις που αποδεσμεύονται από τη σοσιαλδημοκρατία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι στις πρόσφατες κινητοποιήσεις για τις μαζικές απολύσεις που γίνονται το τελευταίο διάστημα στα βρετανικά πανεπιστήμια, τα συνδικάτα που ελέγχουν πρότειναν τη δημιουργία επιτροπών που θα προτείνουν τις «αναγκαίες» απολύσεις, ώστε να ασκούν και οι εργαζόμενοι έλεγχο και όχι μόνο η διοίκηση!

Ενας βασικός παράγοντας για τη διαμόρφωση των συσχετισμών, είναι ότι το εργατικό κίνημα παραμένει βαθιά εγκλωβισμένο στην σοσιαλδημοκρατία. Οι συμβιβασμένες και εργοδοτικές ηγεσίες του είναι ανάχωμα για τις όποιες αντιδράσεις υπάρχουν και μαζί με την αυξανόμενη καταστολή λειτουργούν ως μηχανισμός ενσωμάτωσης και απεργοσπασίας. Για να γίνει κατανοητό αυτό, αρκεί να ειπωθεί ότι τα 13 μεγαλύτερα συνδικάτα είναι καταστατικά μέλη του Εργατικού κόμματος. Αυτά τα συνδικάτα μαζί με πολλά άλλα, ανοικτά ζητάνε την «κριτική», όπως τη χαρακτηρίζουν, υπερψήφιση της κυβέρνησης. Συνήθως προβάλλουν το επιχείρημα ότι έτσι θα αποτραπεί η άνοδος του ακροδεξιού και εθνικιστικού Βρετανικού Εθνικού Κόμματος. Αποκρύπτουν όμως τις ευθύνες της κυβέρνησης, της οποίας ο ίδιος ο «προοδευτικός» πρωθυπουργός είχε εξαγγείλει ότι θα ανοίξει καινούριες «βρετανικές θέσεις εργασίας για τους Βρετανούς πολίτες».

Ορος για τη χειραφέτηση του εργατικού κινήματος στην Βρετανία είναι να διαλυθούν οι αυταπάτες για το ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας, να καταγραφεί στην εργατική λαϊκή συνείδηση ότι αυτή υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και δεν μπορεί να αλλάξει. Σε αυτήν την υπόθεση ο ρόλος των κομμουνιστών είναι καθοριστικός. Το ΚΚ Βρετανίας ενώ κάνει το βήμα να κατέβει με δικούς του συνδυασμούς σε 6 περιοχές, την ίδια στιγμή, όπου δεν μπορεί να κατεβάσει συνδυασμό, καλεί σε υπερψήφιση των Εργατικών, επικαλούμενο ότι συντάσσεται με την «αριστερή» πτέρυγά του ενάντια στους συντηρητικούς. Αυτή η κατεύθυνση δε βοηθά τους εργάτες της Βρετανίας να βγάλουν πολιτικά συμπεράσματα, τους εγκλωβίζει στα πλαίσια της δικομματικής εναλλαγής διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος. Οι κομμουνιστές μπορούν να αξιοποιήσουν σήμερα την μακρά ιστορική πείρα του κομμουνιστικού κινήματος για την ανάγκη σταθερού μετώπου εναντίωσης και ιδεολογικοπολιτικής διαπάλης που πρέπει να έχουν απέναντι στη σοσιαλδημοκρατία.