Associated Press

Από την εισβολή στις φυλακές του Ουμράνιγιε

Ηταν 9 Δεκέμβρη στην Κωνσταντινούπολη. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Χικμέτ Σάμι Τουρκ ευχαριστούσε τους Γιασάρ Κεμάλ, Ζουλφού Λιβανελί και άλλους καλλιτέχνες για τη μεσολάβηση που έκαναν ανάμεσα στην κυβέρνησή του και τους πάνω από 130 απεργούς πείνας, που συνέχιζαν για 52η μέρα τη διαμαρτυρία τους, αρνούμενοι να μεταβούν στα «Λευκά Κελιά». Το 1996, 12 κρατούμενοι είχαν χάσει τη ζωή τους σε μια διαδήλωση, που, ανάμεσα σε άλλα, είχε κι αυτό ως αίτημα. Τούτη τη φορά, όμως, τα πράγματα έδειχναν διαφορετικά. Ο Τουρκ φάνηκε διαλλακτικός, λέγοντας ότι οι μεταγωγές των κρατουμένων στις νέες φυλακές τύπου F θα «αναβάλλονταν». Ηταν το πρώτο μόλις από τη μακρά αλυσίδα ψεμάτων που ακολούθησαν. Οπως το θρασύ ψέμα ότι στις τουρκικές φυλακές δε γίνονται βασανιστήρια.

Η Ενωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας (TIHD) κατέγραφε, σε έκθεσή της το Μάρτη του 2000, 47 «είδη» σωματικών και ψυχολογικών βασανιστηρίων στις τουρκικές φυλακές. Η ίδια έκθεση ανέφερε ότι το 92% όσων υποβάλλονται σε βασανιστήρια είναι πολιτικοί κρατούμενοι: Αριστεροί και Κούρδοι. Μόνο το 1999, σύμφωνα με την ίδια έκθεση, 250 κρατούμενοι στις τουρκικές φυλακές απέκτησαν κάποια μόνιμη αναπηρία από τους βασανισμούς που υπέστησαν. Κι αν αυτά συνέβαιναν στις φυλακές, όπου «για 10 χρόνια το κράτος ήταν απόν», και «οι κρατούμενοι έλεγχαν οι ίδιοι τα κελιά τους», όπως προσπάθησαν να πείσουν οι Τούρκοι ιθύνοντες και κορυφαία ΜΜΕ, μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα συμβαίνει στις νέες φυλακές, τα «Λευκά Κελιά», όπου ο έλεγχος των κρατούμενων θα είναι πολύ πιο βάρβαρα άμεσος. Πέρα από το ότι τα κελιά αυτά δεν παρέχουν τις υποτιθέμενες «μοντέρνες» προδιαγραφές που ισχυρίστηκε το υπουργείο Δικαιοσύνης - αφού είναι ακόμη μισοτελειωμένα...

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 19ης του Δεκέμβρη, πολύ πέρα από τα όρια της ανθρώπινης αντοχής για εκείνους που συμμετείχαν από την αρχή στην απεργία πείνας, ο Χικμέτ Σάμι Τουρκ, έχοντας πάρει την έγκριση του Μπουλέντ Ετσεβίτ, και με τη συνεργασία του υπουργού Εσωτερικών (παλιού στελέχους των κυβερνήσεων της χούντας του Εβρέν) Σανταετίν Ταντάν, έστειλε φιρμάνι: Η κόλαση να ξεσπάσει σε 20 σωφρονιστικά καταστήματα. 5.000 στρατιώτες, οπλισμένοι ως τα δόντια κι υποστηριζόμενοι από τανκς, ελικόπτερα, μπουλντόζες, φορτηγά κι ό,τι άλλο κρίθηκε πρόσφορο, φρόντισαν να γίνει η διαταγή του πράξη. Η στρατιωτική επιχείρηση με το τραγελαφικό όνομα «Επιστροφή στη Ζωή» θα τελείωνε μέσα στους καπνούς και των αίμα των κρατούμενων της Ουμράνιγιε, τέσσερις ολόκληρες ημέρες αργότερα, στις 23 Δεκέμβρη. Επίσημος απολογισμός, 32 νεκροί, κάπου 400 τραυματίες. Λεπτομέρεια: Ο διακηρυγμένος στόχος της επιχείρησης, ο τερματισμός της απεργίας πείνας, δεν πραγματώθηκε ποτέ. Οι απεργοί πείνας αυξήθηκαν (μέχρι θανάτου πάνω από 330, συνολικά πάνω από 2.019) και συνέχιζαν ως το τέλος του 2000...

Είναι μάλλον περιττό να θυμηθεί κανείς την περίσσεια υποκρισία, που επέδειξαν με χαρακτηριστική άνεση η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι ΗΠΑ. Η μεν ΕΕ, αφ' ενός, κάλεσε «όλες τις πλευρές να αποφύγουν τη βία» (ναι...) κι, αφ' ετέρου, έσπευσε να κυρώσει δάνειο 135 εκατομμυρίων ΕΥΡΩ στην Τουρκία. Καλός ο ανθρωπισμός μεν, business is business όμως, μοιάζουν να σκέφθηκαν οι Βρυξέλλες. Οι ΗΠΑ υπήρξαν, είναι αλήθεια, κάπως πιο ...«διακριτικές», προβαίνοντας στην - ανήκουστη, για οποιονδήποτε άλλον, εννοείται - δήλωση /διαταγή (!) προς το ΔΝΤ να δώσει τη «μεγαλύτερη δυνατή βοήθεια στην Τουρκία», για να αντιμετωπίσει την κρίση στις τράπεζές της, που παρέπαιαν. Πράγμα, που έγινε και κατά μια κάπως άβολη σύμπτωση ανακοινώθηκε, ενώ το φονικό στις τουρκικές φυλακές ολοκληρωνόταν...

Εξάλλου η δικαιολογία ήταν έτοιμη. Η τουρκική Δικαιοσύνη έχει κάποια προβλήματα, φυσικά, και εμείς στη Δύση δεν μπορεί παρά να ανησυχούμε για όσα συμβαίνουν εκεί. Αλλά οι φίλοι μας και σύμμαχοί μας προσπαθούν, το δίχως άλλο. Ηδη, πέρασε ο νόμος περί «γενικής αμνηστίας», παρά τις αντιρρήσεις του Προέδρου Αχμέντ Νετσντέντ Σεζέρ. Μ' αυτό το νόμο θα απελευθερωθούν περίπου 50% από τους 75.000, που βρίσκονται στις τουρκικές φυλακές.

Καλά όλα αυτά, ωστόσο ο «αστικός εκσυγχρονισμός» που βλέπει η Δύση θα επαναποδώσει στην κοινωνία ισλαμιστές φανατικούς, δολοφόνους, μαστροπούς, απατεώνες, αλλά κανέναν πολιτικό κρατούμενο ή Κούρδο αυτονομιστή...

Εν κατακλείδι, η όλη επιχείρηση και όσα συνέβησαν στο «περιθώριό» της (επιχείρηση καταστολής συνδικάτων, έφοδοι αστυνομίας και παρακρατικών κατά συγγενών, τεράστια εκστρατεία χονδροειδούς προπαγάνδας στον τουρκικό Τύπο) κατέδειξαν μια προσπάθεια να «τελειώνει» το τουρκικό κράτος, με όποια φωνή αντίστασης έχει μείνει όρθια, με όποιο κομμάτι της μαχόμενης τουρκικής Αριστεράς επιμένει. Ασφαλώς, αυτή η μάχη κάθε άλλο παρά τελείωσε το 2000.