Σημαντικές αλλαγές στο διπλωματικό πεδίο, αλλά και στη διεθνή κοινή γνώμη σηματοδότησαν τη χρονιά που πέρασε για το Ιράκ. Εντούτοις, στην πράξη, τίποτε δεν άλλαξε και ο ιρακινός λαός παραμένει ανάμεσα στη Σκύλλα και στη Χάρυβδη, υποφέροντας από τις κυρώσεις του ΟΗΕ, αλλά και από το δικτατορικό καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, που φαίνεται να είναι και ο μοναδικός «ωφελημένος» παράγοντας από το καταστροφικό εμπάργκο.

Οι βομβαρδισμοί «αυτοάμυνας» συνεχίστηκαν με αμείωτο ρυθμό, και το 2000, τόσο στο Νότιο όσο και στο Βόρειο Ιράκ στις «ζώνες απαγόρευσης πτήσεων», με τη γνωστή αιτιολογία της «αυτοάμυνας» για τα αμερικανικά και βρετανικά αεροσκάφη που περιπολούν στην περιοχή. Εκτός από τους βομβαρδισμούς, σε ισχύ βρίσκονται πάντα και οι κυρώσεις που έχει επιβάλει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σε βάρος του Ιράκ, από το 1991. Μαζί με τις κυρώσεις παρατάθηκε και το πρόγραμμα του ΟΗΕ «Πετρέλαιο έναντι Τροφίμων», το οποίο, υπό τις ασφυκτικές πιέσεις τόσο της κοινής γνώμης όσο και των αντιτιθέμενων στις κυρώσεις μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, επεκτάθηκε τόσο στις ποσότητες πετρελαίου που επιτρέπεται στο Ιράκ να εξάγει όσο και στα είδη των φαρμάκων και των τροφίμων που μπορεί να εισάγει.

Εντούτοις, ορισμένα πράγματα έπαψαν να είναι τόσο «αυτονόητα» όσο πριν, ιδιαίτερα μετά από τις παραιτήσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων του ΟΗΕ στα προγράμματα που αφορούν στο Ιράκ. Οι μεγάλοι κλυδωνισμοί άρχισαν, το Φλεβάρη, όταν, με διαφορά λίγων ημερών, παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους ο επικεφαλής του Προγράμματος «Πετρέλαιο έναντι Τροφίμων» Γερμανός Χανς φον Σπόνεκ, και η επικεφαλής του Προγράμματος Επισιτισμού στο Ιράκ, Γερμανίδα Γιούτα Μπούργκαρτ.

Και οι δύο είχαν διαφωνήσει με την παράταση των κυρώσεων σε βάρος του Ιράκ, απόφαση 1284 του Δεκέμβρη 1999. Και οι δύο δέχτηκαν τα πυρά των ΗΠΑ και της Βρετανίας, που πίεζαν τον ΓΓ του ΟΗΕ να προχωρήσει σε απόλυσή τους, χαρακτηρίζοντάς τους «ανίκανους». Οι ίδιοι, όμως, εμφανίστηκαν διόλου φειδωλοί στις δηλώσεις, αλλά και στις αποκαλύψεις. Τόσο ο φον Σπόνεκ όσο και η Μπούργκαρτ μίλησαν στα ΜΜΕ για τους λόγους που τους οδήγησαν σε παραίτηση, τονίζοντας ότι «παραβίαζαν τις αρχές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, παραμένοντας στις θέσεις τους και παρακολουθώντας αμέτοχοι τη γενοκτονία ενός λαού που πληρώνει για εγκλήματα που ουδέποτε έπραξε».

Απαντώντας, μάλιστα, στις αμερικανοβρετανικές επικρίσεις έσπευσαν να εκφράσουν τη βαθιά τους λύπη για «το γεγονός ότι δύο σημαντικές χώρες του πλανήτη αρνούνται, εξαιτίας συμφερόντων, να δουν και να παραδεχτούν την τραγική και απάνθρωπη αλήθεια». Ο Χανς φον Σπόνεκ, επιπλέον, δε δίστασε να προχωρήσει σε δηλώσεις - αποκαλύψεις και για τους συνεχόμενους βομβαρδισμούς, τους οποίους χαρακτήρισε «βλακώδεις, αναίτιους και δολοφονικούς». Ο Γερμανός αξιωματούχος υπογράμμισε ότι ο ίδιος και οι συνεργάτες του έχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι από τους βομβαρδισμούς, μόνο του 1999, έχασαν τη ζωή τους 144 αθώοι πολίτες, ότι οι επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν άνευ ιρακινής πρόκλησης και μάλιστα στόχος ήταν κατοικημένες περιοχές, αγροικίες, χωριά και βοσκοτόπια, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και πολλά πρόβατα, σοβαρότατη απώλεια για ένα λαό που λιμοκτονεί.

Ταυτόχρονα, σχεδόν, με την παραίτηση των δύο αξιωματούχων, που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας, δημοσιοποιήθηκε και η ετήσια έκθεση για το Ιράκ της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Και σε αυτήν την πολυσέλιδη έκθεση, όπως και στην ανάλογη που εκπόνησε η Unicef, υπογραμμίζεται ότι ο ιρακινός λαός αποδεκατίζεται από την πείνα και τις αρρώστιες, ακόμη και τις πιο απλές, εξαιτίας της έλλειψης φαρμάκων και ιατροφαρμακευτικού υλικού, με αποτέλεσμα από το 1991 έως τις αρχές του 2000, να υπολογίζεται ότι έχουν χάσει τη ζωή τους, 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, εκ των οποίων, περισσότερο από μισό εκατομμύριο είναι παιδιά μικρότερα των 5 ετών!

Εκτός από τα ανατριχιαστικά αυτά στοιχεία, και στις δύο εκθέσεις γίνεται εκτενής αναφορά στις συνέπειες που έχει για τον ιρακινό πληθυσμό η χρήση, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Κόλπου, όπλων με μη εμπλουτισμένο ουράνιο. Και οι δύο οργανώσεις τονίζουν ότι έχει αυξηθεί δραματικά το ποσοστό εμφάνισης καρκίνου, λευχαιμίας, αλλά και γενετικών δυσπλασιών και ανωμαλιών, σημειώνοντας ότι και σε αυτόν τον τομέα τα μεγάλα θύματα είναι τα παιδιά.

Δύο μήνες αργότερα, τον Απρίλη, στο Ιράκ μεταβαίνει ο Αμερικανός Δημοκρατικός βουλευτής από το Οχάιο, Τόνι Χαλ, ακολουθώντας το παράδειγμα αρκετών αμερικανικών ανθρωπιστικών οργανώσεων, που, παρακάμπτοντας με διαφόρους τρόπους τις απαγορεύσεις, πραγματοποιούν ανθρωπιστικές αποστολές στη Βαγδάτη. Ο Χαλ δεν μπορεί να κρύψει τον αποτροπιασμό του και φθάνει να ταχθεί υπέρ της άρσης των κυρώσεων, επιβεβαιώνοντας όλα όσα έχουν καταγγείλει οι δύο παραιτηθέντες αξιωματούχοι του ΟΗΕ, η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Unicef, αλλά και ο Ιρλανδός Ντένις Χάλιντεϊ, προκάτοχος του φον Σπόνεκ στην κεφαλή του Προγράμματος «Πετρέλαιο έναντι Τροφίμων», ο οποίος, επίσης, είχε παραιτηθεί για τους ίδιους λόγους.

Παρά τις προσπάθειες αποσιώπησης και αποπροσανατολισμού, το θέμα επαναφέρει, και μάλιστα ιδιαίτερα δυναμικά και κατηγορηματικά, στο προσκήνιο, τον Αύγουστο, ο πρώην επικεφαλής της ομάδας των επιθεωρητών του ΟΗΕ στο Ιράκ UNSCOM, ο Αμερικανός Σκοτ Ρίτερ. Ο πρώην πλοίαρχος του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού, ο οποίος έχει απομακρυνθεί εξαιτίας των διαφωνιών του από τη θέση του το 1998, βρίσκει αφορμή να μιλήσει στα ΜΜΕ, με την επιστροφή του στο Ιράκ για να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ με θέμα την τραγωδία του ιρακινού λαού. Ο Ρίτερ κατηγορεί ΗΠΑ και Βρετανία ότι έχουν προχωρήσει σε «μια άνευ προηγουμένου, στην πρόσφατη παγκόσμια ιστορία, δαιμονοποίηση του Ιράκ προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή» και συμπληρώνει ότι «οι κυρώσεις του ΟΗΕ σκοτώνουν τον ιρακινό λαό, τον καθιστούν ακόμη πιο αδύναμο και ευάλωτο, ενισχύοντας, έτσι, το αυταρχικό καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, που χρησιμοποιείται ως άλλοθι για να υπάρχει ο φαύλος κύκλος».

Χαρακτηρίζοντας φαιδρές τις κατηγορίες του Λευκού Οίκου ότι έχει πέσει θύμα της ιρακινής προπαγάνδας, ο Ρίτερ κατήγγειλε την απερίγραπτη γενοκτονία που συντελείται στο Ιράκ και τόνισε ότι ο ίδιος, όσο επιθεωρούσε το ιρακινό οπλοστάσιο, δεν είχε βρει καμία παρατυπία, ασχέτως των επισήμων δηλώσεων που γίνονται. Οι δηλώσεις Ρίτερ συνοδεύονται με μεγάλες διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται στις ΗΠΑ κατά των κυρώσεων.

Μετά από αυτή τα σειρά αποκαλύψεων και παραιτήσεων, ίσως, ήταν αναμενόμενο ότι τους τελευταίους 2 μήνες του 2000, η μία, μετά την άλλη, διάφορες χώρες (Γαλλία, Ιορδανία, Τυνησία, Ρωσία, Λευκορωσία, Ιταλία, Ελλάδα), ζητώντας τυπικά άδεια και χωρίς να περιμένουν την απάντηση, πραγματοποίησαν ανθρωπιστικές πτήσεις προς το Ιράκ, καθιστώντας ακόμη σαφέστερο ότι η αρχή του τέλους για τις κυρώσεις έχει έρθει. Το καθεστώς της Βαγδάτης μιλά για «διπλωματική νίκη», όμως η ιρακινή αντιπολίτευση που δρα μέσα στη χώρα (όχι οι οργανώσεις που υποθάλπουν ΗΠΑ και Βρετανία μέσα από αμφίβολα συνέδρια) τονίζει ότι μόνο η οριστική άρση του εμπάργκο θα δώσει ανάσα ζωής στον ιρακινό λαό (που εκτός από τη λιμοκτονία αντιμετωπίζει τις βάρβαρες πολιτικές διώξεις, τις μαζικές εκτελέσεις και τις εξαφανίσεις), προκειμένου να αγωνιστεί για την ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος, αφού είναι ο μόνος υπεύθυνος για την τύχη και τον εκδημοκρατισμό της χώρας του.