Ενα εξαιρετικό ευγενικό, ιστορικό μυθιστόρημα επανεκδόθηκε από τις «Εκδόσεις Καστανιώτη» πριν από λίγες μέρες. Πρόκειται για τη «Λευκή σημαία στην Κεφαλονιά» του Ιταλού συγγραφέα Μαρσέλο Βεντούρι, με πρόλογο του τότε προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας Σάντρο Πετρίνι, μεταφρασμένο από τη Νίκη Καλαμαρά -Φιλιππουπολίτη

Είναι ένα χρονικό ποιητικό, δραματικό, αληθινό, τραγικό, τρυφερό, ένα αντιπολεμικό μυθιστόρημα που μεταφέρει με ιστορική ακρίβεια τα γεγονότα του μακρινού Σεπτέμβρη του 1943, δίνοντας ζωή σε όλους εκείνους τους εννιά χιλιάδες στρατιώτες και αξιωματικούς που δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ από τη Βέρμαχτ, ζεσταίνοντας το παγωμένο, ξεραμένο από το χρόνο αίμα που πότισε τη γη του νησιού, και έβαψε τα γαλάζια νερά του Ιονίου πορφυρά. Ηρωες του μυθιστορήματος είναι οι δύο εντελώς αντίθετοι άνθρωποι, οι δύο διαφορετικές νοοτροπίες που αντιμετωπίζουν τη ζωή και το θάνατο με άλλη φιλοσοφική διάθεση. Από τη μια μεριά, ο λοχαγός Αλντο Πουλίζι, Ιταλός μέχρι το μεδούλι, διστακτικός, διχασμένος από αμφιβολίες και δισταγμούς, ένας άνδρας γεμάτος ανθρωπιά και αξιοπρέπεια, και από την άλλη ο υπολοχαγός Καρλ Ρίτερ, γέννημα και θρέμμα της... εφιαλτικής γερμανικής εποχής του. Ο υπολοχαγός δε βασανίζεται από αμφιβολίες, είναι παγερός, σίγουρος για ό,τι οφείλει να κάνει και ψυχρά «λογικός» για να έχει ενδοιασμούς. Αδίστακτα, αναίσθητα και ακούραστα εκτελεί τους συνανθρώπους του. Με... θέρμη, ζήλο και με ενθουσιασμό, θα λέγαμε, δολοφονεί χιλιάδες ένστολους, μεθυσμένος από τη μυρωδιά του αίματος. Αυτή άλλωστε είναι η... αποστολή του: να καθαρίσει τον κόσμο από το περιττό, το «βάρβαρο», το «μη» άριο... για να διατηρηθεί έτσι επιτέλους η καθαρότητα και να κυριαρχήσει η ανωτερότητα της φυλής του. Το βιβλίο αυτό, που είναι αφιερωμένο στα εννέα χιλιάδες θύματα της Μεραρχίας Ακουι, δε ζητά εκδίκηση, ζητά να αφυπνίσει συνειδήσεις και να αποδοθεί, έστω και καθυστερημένα, δικαιοσύνη. Και φυσικά, να φωτίσει αυτό που περιέργως ποτέ δεν έγινε μετά το ολοκαύτωμα, τα πραγματικά γεγονότα της τρομερής και παράλογης τρομερής σφαγής. Και ακόμη, να θυμίσει πως η Κεφαλονιά δεν είναι απλώς ένα ακόμη γραφικό ελληνικό νησί «κεντημένο» πάνω στο γαλάζιο μετάξι του Ιονίου, αλλά ένας τόπος μαρτυρικός, που στις 22 του Σεπτέμβρη του 1943, δεν είχαν πολεμήσει απλώς οι Ιταλοί στρατιώτες εναντίον των Γερμανών και είχαν νικηθεί, αλλά είχαν με ανδρεία αντισταθεί και είχαν δολοφονηθεί. Γιατί έπρεπε ένας συγγραφέας να μιλήσει και να θυμίσει τη σύγχρονη ιστορία; Διότι η επίσημη Ιταλία σώπαινε σβήνοντας από τη μνήμη της εκείνη την αποφράδα μέρα. Ενοχλητικό ήταν, η ένοχη σιωπή ήταν προτιμότερη.

Ο Μαρσέλο Βεντούρι έχει ως αφηγητή στο μυθιστόρημά του τον υποτιθέμενο γιο του λοχαγού Πουλίζι, ο οποίος γνώρισε τον πατέρα του μονάχα από τις ευλαβικές διηγήσεις της μητέρας του και τώρα άνδρας ο ίδιος πια, αποφασίζει να επισκεφτεί τον τόπο που πέρασε τους τελευταίους δεκατέσσερις μήνες ο πατέρας του. Εκεί που έζησε, εκεί που ερωτεύτηκε, εκεί που αντιστάθηκε αλλά και εκεί ακριβώς που βάδισε με αξιοπρέπεια προς το θάνατο. Ο γιος Πουλίζι ήθελε να δει το νησί, τον τόπο της εκτέλεσης αλλά και να συναντήσει δυο άτομα: Την Κατερίνα Παριώτη, τον ελληνικό αγωνιστικό έρωτα του πατέρα του και τον Ιταλό φωτογράφο Πασκουάλε Λατσέρμα, φωτογράφο το επάγγελμα, που ήταν και ο μόνος που επέζησε της σφαγής, και που ήταν το άλλο μισό του πραγματικού λοχαγού. Ευρηματικός ο συγγραφέας, χωρίζει στα δύο τον ήρωα του Α.Π. που είναι τα αρχικά του αληθινού προσώπου του δράματος, του τότε λοχαγού Αμος Παμπαλόνι.

Με τη διορατικότητα του δημιουργού που βλέπει πέρα από εκείνο που φαίνεται. Εχει μιλήσει με τον Παμπαλόνι, άλλωστε αυτός ήταν που του κίνησε το ενδιαφέρον του, είναι εκείνος που του έδωσε σημαντικές και πολύτιμες πληροφορίες αλλά και σπάνιο υλικό για να ερευνήσει την υπόθεση και τελικά να «γεννήσει» την «Λευκή σημαία στην Κεφαλονιά». Ετσι, λοιπόν, θα σκέφτηκε ο Μαρσέλο Βεντούρι, δηλαδή: ένας άνθρωπος που έζησε ως στρατιώτης, ερωτεύτηκε ως ένας εφήμερος κατακτητής και μελλοθάνατος άνδρας, ένας αξιωματικός που εκτελέστηκε από το «καθαρό» γερμανικό χέρι του Καρλ Ρίτερ, λες και δεν ήταν ένας αιχμάλωτος πολέμου αλλά ένας κοινός παλιάνθρωπος, που όμως «αναστήθηκε», επειδή η ζωή είναι πιο μυθιστορηματική από οποιοδήποτε μυθιστόρημα, δεν είναι δυνατόν να είναι ένας.... Αυτός λοιπόν ο σύγχρονος Λάζαρος, δεν μπορούσε να ζει μονάχα στη Φλωρεντία της Ιταλία. Επρεπε να είχε αφήσει ένα μεγάλο κομμάτι του εαυτού του στην Κεφαλονιά, και ακριβώς από αυτό το κομμάτι ο Βεντούρι έπλασε τον Πασκουάλε Λατσέρμα.

Λέξη τη λέξη, σελίδα τη σελίδα, η «Λευκή σημαία» ξεδιπλώνεται για να μας φανερώσει το μυστικό της. Τη νοσταλγία των εισβολέων για την πατρίδα και την αξιοπρέπεια των κατακτημένων. Των ηττημένων... Οι Ελληνες δεν μπόρεσαν να μισήσουν κανέναν σημειώνει ο συγγραφέας, που μας ξεναγεί σε έναν άδολο και αγνό έρωτα που δε γνωρίζει σύνορα. Με ευγένεια, καταγράφει τις αμφιβολίες που τυραννούν τους ευσυνείδητους ανθρώπους, υμνεί την αγάπη για τη ζωή, δείχνει απέχθεια για τον πόλεμο αλλά και καταγγέλλει την απάνθρωπη ρατσιστική «λατρεία» μερικών «εκλεκτών τέκνων» της ναζιστικής ιδεολογίας για το θάνατο των άλλων, φυσικά. Το βιβλίο του Μαρσέλο Βεντούρι δεν είναι μόνο ένα συγκλονιστικό, συναρπαστικό, καλογραμμένο και αντικειμενικό μυθιστόρημα, είναι ταυτόχρονα και μια ιστορική πραγματεία, που έρχεται ακόμη μια φορά για να υπενθυμίσει ότι: η λήθη είναι και αυτή με τον τρόπο της ένα μεγάλο αδίκημα, ένα έγκλημα. Και όσο δε βρίσκεται ο πραγματικός ένοχος, θα συνεχίζεται το έγκλημα και θα οπλίζει το χέρι νέων δολοφόνων.