...Η ΕΠΟΝ δημιούργησε ένα ανεπανάληπτο έργο για τη νεολαία των λαϊκών στρωμάτων, για το οποίο δίκαια οι αγωνιστές της ΕΑΜικής Αντίστασης αισθάνονται περηφάνια. Και οι ΕΠΟΝίτες-σσες κράτησαν, παρά τις διώξεις και τα βάσανα, ψηλά τη σημαία του αγώνα τους, για να την παραδώσουν στις νεότερες γενιές που, σε διαφορετικές συνθήκες και με νέες μορφές αγώνα, συνεχίζουν τις παραδόσεις τους.

Μεγάλη κατάκτηση της ΕΠΟΝ ήταν η ενότητα της νεολαίας στην πάλη ενάντια στον φασίστα κατακτητή. Χάρη στην προσπάθεια της ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας), με τη δημιουργία προπολεμικά του Αντιφασιστικού Μετώπου Νέων, έγινε δυνατή η συμμετοχή στις γραμμές της ΕΠΟΝ 10 πατριωτικών νεολαιίστικων οργανώσεων και η ένταξη στις γραμμές της άνω των 600 χιλιάδων νέων, στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

Η επίτευξη μιας τέτοιας ενότητας, που πήγαζε από τις ανάγκες του αγώνα στη συγκεκριμένη περίοδο, σε συνθήκες που «όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά», οφειλόταν στα ευγενικά ιδανικά που πρόβαλλε η ΕΠΟΝ. Στα ιδανικά της λευτεριάς, της λαϊκής απελευθέρωσης, της δημιουργίας μιας Ελλάδας με αφέντη και κυρίαρχο το λαό της. Οπου η νεολαία μπορούσε να κάνει όνειρα αισιόδοξα, ευγενικά, για ζωή χωρίς πολέμους και καταστροφές, χωρίς εκμεταλλευτές, χωρίς ναρκωτικά.

Κωφεύοντας στο ραγιαδισμό που προπαγάνδιζαν οι γραικύλοι, τα νιάτα της ΕΠΟΝ απάντησαν με σκληρούς αγώνες για την επιβίωση, για τη δημιουργία λαϊκών συσσιτίων και την απόκρουση της τρομοκρατίας των κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους, αντιστάθηκαν στην πολιτική επιστράτευση. Στο ΕΑΜ και στο ένοπλό του τμήμα, τον ΕΛΑΣ, είδαν τον αμείλικτο εκδικητή, τον απελευθερωτή, το θεματοφύλακα των δικαιωμάτων τους. Γι' αυτό και με ενθουσιασμό 32 χιλιάδες ΕΠΟΝίτες εντάχθηκαν στις γραμμές του, έγιναν ατρόμητοι μαχητές, εμψυχωτές της νεολαίας και του λαού μας. Υπήρξαν με την παλικαριά τους άξια παιδιά του λαού μας, άξια μέλη της θρυλικής ΕΠΟΝ. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τις υποδειγματικές διμοιρίες και ομάδες της ΕΠΟΝ, άριστες στην τέχνη του πολέμου, που διδάχτηκαν από τους τίμιους αξιωματικούς - πολεμιστές του Αλβανικού Μετώπου; Οι ΕΠΟΝίτικες αυτές διμοιρίες υπήρξαν πολλές φορές δύναμη κρούσης του ΕΛΑΣ στην επίθεση και ακούραστες στη διαφώτιση, στην εμψύχωση του λαού μας.

Κι ακόμα. Με τον αντιστασιακό Τύπο και με κεντρικό όργανό τους τη «Νέα Γενιά» οι ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες διαφώτιζαν, με όπλο την αλήθεια, το λαό. Ταυτόχρονα, καταπιάστηκαν να βοηθήσουν στο άνοιγμα σχολείων που τα είχαν κλείσει ή πυρπολήσει οι κατακτητές και οι συνεργάτες τους, στην επιδιόρθωση κατεστραμμένων γεφυριών, στη δημιουργία λαϊκών βιβλιοθηκών και λεσχών για τη νεολαία. Οι θεατρικοί όμιλοι, οι χορωδίες της ΕΠΟΝ έδωσαν στη νεολαία ό,τι το καλύτερο σε πολιτιστικές αξίες διέθετε τότε η νέα γενιά. Ολα αυτά έκαναν να φυσήσει ένας πρωτόγνωρος για το λαό της υπαίθρου πολιτιστικός αέρας.

Στον αγώνα του ΕΑΜικού κινήματος έδωσαν τη ζωή τους πάνω από 1.500 ανταρτοΕΠΟΝίτες και πολλές άλλες χιλιάδες μέλη και στελέχη της ΕΠΟΝ. Το μεταπολεμικό αστικό καθεστώς μαζί με τους ιμπεριαλιστές συμμάχους του απαγόρευσε το 1947 τη δράση της. Ομως, αυτή συνέχισε τους αγώνες της στα Μακρονήσια και τις φυλακές, μέσα από τις γραμμές του ΔΣΕ και στην αναγκαστική πολιτική προσφυγιά. Με τον ένδοξο αγώνα και τα ευγενικά ιδανικά της η ΕΠΟΝ έβαλε στο σωστό δρόμο το πρόβλημα της διάπλασης του νέου τύπου ανθρώπου, του νέου Ελληνα αγωνιστή.

Χάρη στο ένδοξο έργο της ΕΠΟΝ και στους κατοπινούς αγώνες της νεολαίας και όλου του λαού για δημοκρατία, αναγνωρίστηκε και η ΕΠΟΝ, η μοναδική και ανεπανάληπτη αντιστασιακή οργάνωση της νεολαίας. Οι κυρίαρχοι κύκλοι όλα αυτά τα χρόνια προσπάθησαν να μονοπωλήσουν το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης με τους απόντες και τους αυτοκηρυγμένους αντιστασιακούς. Οι ίδιοι αυτοί κύκλοι, προσπαθώντας να αποχρωματίσουν αυτό το κίνημα, παραχαράζουν την Ιστορία και αποσιωπούν το μοναδικό ρόλο του ΚΚΕ, του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ σ' αυτό το παλλαϊκό κίνημα. Ειδικά για την ΕΠΟΝ, κάνουν το παν να αγνοηθεί το γεγονός πως η κύρια δύναμη στη δημιουργία της ήταν η ΟΚΝΕ, που στάθηκε ο μοχλός στην ανάπτυξή της, ήταν τα ψυχωμένα και έμπειρα στελέχη της ΟΚΝΕ, οι νέοι κομμουνιστές και κομμουνίστριες.

Η τέτοιου είδους αναγνώριση είχε ως αποτέλεσμα να μένουν χιλιάδες ΕΠΟΝίτες-σσες χωρίς καμιά ηθική και υλική διάκριση, ενώ το αντίθετο έχει συμβεί με τους συνεργάτες και τους ταγματασφαλίτες - τιμήθηκαν με παχυλές συντάξεις, με σειρά προνόμια αυτοί και τα παιδιά τους. Μάλιστα, ως τα σήμερα παραμένουν κλειστές οι πόρτες των σχολείων για την ιστορία της ΕΠΟΝ και γενικά της Εθνικής ΕΑΜικής Αντίστασης. Το χειρότερο, στις μέρες μας επιχειρείται η διαστρέβλωση και αναθεώρηση της ιστορικής αλήθειας - μια επιχείρηση σχεδιασμένη στα επιτελεία του ευρωπαϊκού κεφαλαίου με το κατάπτυστο αντικομμουνιστικό του μνημόνιο.