Πέμπτη 14 Απρίλη 2011
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 30
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΟΛΙΒΙΕ ΑΣΑΓΙΑΣ
Carlos

Η ταινία του Ασαγιάς - μέσα από την αφήγηση για την άνοδο και πτώση του Κάρλος - δε στοχεύει στο να θρέψει το μύθο του πιο διάσημου τρομοκράτη των δεκαετιών '70 και '80, αλλά να φωτίσει μία φιγούρα με πολλές μορφές και σχήματα που απασχόλησε τον κόσμο για δύο συνεχείς δεκαετίες. Ο Ασαγιάς αναφέρει σε μια συνέντευξή του ότι ο τίτλος της ταινίας θα έπρεπε να ήταν «CARLOS anovel» ακριβώς γιατί - παρότι η ταινία είναι βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα - η επιλεκτική σύνθεση στην ερευνητική προσέγγιση καθώς και στις πιο προσωπικές πλευρές του χαρακτήρα του Κάρλος στηρίζεται σε αποκυήματα φαντασίας και στα αινίγματα που τον περιβάλλουν. Ο Κάρλος του Ασαγιάς δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια υποκειμενική ερμηνεία αυτού του μύθου.

Φαντάζει μεγαλεπήβολο φρέσκο μυθοπλασίας ιστορικών διαστάσεων, η σχέση εναλλαγής φαντασίας και αλήθειας τέμνει την ταινία, που όμως δεν είναι ντοκιμαντέρ, παρά το γεγονός ότι η βάση του στηρίζεται σε σημαντική δουλειά ιστορικής και δημοσιογραφικής τεκμηρίωσης. Πρόκειται για επικό, πολιτικό θρίλερ για το οποίο ο Ασάγιας είπε χαρακτηριστικά: «Η ταινία ήταν σαν ένα μεγάλο κουτί, εγώ έριχνα μέσα τα γεγονότα και στο τέλος έγινε θρίλερ». Τα γυρίσματα, που είχαν διάρκεια εφτά μηνών και πραγματοποιήθηκαν σε τρεις διαφορετικές ηπείρους, έδωσαν ταυτόχρονα μια τηλεοπτική εκδοχή 5 ωρών και 19 λεπτών και μια κινηματογραφική δυόμιση ωρών.


FILM EN STOCK / CANAL+�

Σε πολλά σημεία από την, πράγματι εκτενή, ταινία αναδύεται η αίσθηση του συμπιεσμένου χρόνου, που αναμφισβήτητα εμποδίζει την περαιτέρω, δραματουργικά αναγκαία, εμβάθυνση τόσο στη στόφα των χαρακτήρων και τον πολιτικό ρόλο αυτών που συνδιαλλάσσονται με τον Κάρλος όσο και του ίδιου του μεγαλομανούς τρομοκράτη. Εμβάθυνση και έκταση θα έπρεπε να δοθεί στο γενικότερο πολιτικό περιβάλλον, στα συμφραζόμενα που εντάσσεται έκαστο μεμονωμένο γεγονός, στους ελιγμούς και το γεωπολιτικό σύμπλεγμα που απεικονίζονται με τρόπο βιαστικό, συνοπτικό και κατ' επέκταση επιφανειακό. Τα γεγονότα είναι πολλά, τρία λεπτά ιστορίας μάς φέρνουν ξαφνικά τρία χρόνια αργότερα, η ταχύτητα γαζώνει το θεατή που κινδυνεύει να χάσει το νήμα και στιγμιαία το ενδιαφέρον. Μάλλον η τηλεοπτική βερσιόν θα παρουσιάζεται πληρέστερη σε ό,τι αφορά εκείνο το είδος της λεπτομέρειας που στο φιλμ χάνεται, λόγω συμπίεσης χρόνου.

Ο Ασαγιάς αποδεικνύεται εκλεκτικός δημιουργός, παίζει με την οριοθέτηση μυθοπλασίας/πραγματικότητας, αλλά η σπουδή στο χαρακτήρα και τις πρακτικές του ήρωά του εμφανίζεται σαφώς αποστασιοποιημένη συναισθηματικά. Η κλασική, σκηνοθετική του γραμμή αποδεικνύεται ρευστή, με ρυθμό ταλαντευόμενο ανάμεσα σε επιταχύνσεις και στιγμές άπνοιας, με ρεαλισμό που εκμηδενίζει την απόσταση ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, με την προσοχή του θεατή να μετακινείται μόνιμα. Η αναπαράσταση της εποχής ακριβής και ανάλαφρη, η κάμερα είναι κολλημένη στα πρόσωπα των ηθοποιών. Γάλλοι ηθοποιοί υποδύονται ρόλους Γάλλων, Σύροι ρόλους Σύρων κλπ. Ο χαρισματικός Εντγκαρ Ραμίρες, που υποδύεται τον τρομοκράτη Ιλιτς Ραμίρες Σάντσεζ, τον επονομαζόμενο «Κάρλος το τσακάλι», γεννήθηκε όπως και ο Κάρλος στη Βενεζουέλα και όχι μόνο απέδωσε πειστικά ηλικίες από εικοσάρη ως σαραντάρη, αλλά μιλούσε άπταιστα όλες τις γλώσσες που ακούγονται στο φιλμ: γαλλικά, ισπανικά, αγγλικά και γερμανικά. Μόνο στα αραβικά απέδιδε σχηματικά το λόγο. Η μουσική της ταινίας δεν ακουμπά σε ακούσματα που παραπέμπουν στην εποχή, αλλά ερμηνεύει την πνευματική και ψυχολογική κατάσταση των χαρακτήρων.


© Jean-Claude Moireau / FILM E

Ιδεολόγος ή νοικιαζόμενος μισθοφόρος τρομοκρατικών χτυπημάτων, υπηρέτης διεθνών μυστικών υπηρεσιών, εθνικών και πολυεθνικών μπίζνες; O Κάρλος υπήρξε διάσημος μύθος, τα επικοινωνιακά μέσα ταυτίζουν την ιστορία του με την ιστορία του ιδεαλισμού του '60 που οδήγησε στο χάος του '70. Αρχισε την καριέρα του με δολοφονίες σιωνιστών και βομβιστικές απόπειρες σε έντυπα υποστηρικτικά της ισραηλινής κατοχής στα παλαιστινιακά εδάφη. Αρχισε με την κατάταξή του στο Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP) και για την υπόθεση της Παλαιστίνης δεν παρουσιάζει δικές του ιδέες, αλλά κάνει αποκλειστικά ό,τι του λέει ο αρχηγός της οργάνωσης Χαντάτ. Ο Κάρλος δεν είναι ένας μεγάλος στοχαστής, είναι στρατιώτης, είναι εκτελεστής. Είναι κάποιος που κάνει πράγματα που έχει σχεδιάσει άλλος. Κάνει χρήση της ρητορικής για να χειραγωγήσει τα πράγματα όπως τα θέλει αυτός. Υπ' αυτό το πρίσμα η ρητορική του είναι πάντα κενή. Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι στάσιμα, εξελίσσονται. Στην αρχή της ταινίας, στη σκηνή στο ρεστοράν είναι ειλικρινής. Είναι όντως στρατευμένος στην υπόθεση του Τρίτου Κόσμου, αλλά δεν έχει την πειθαρχία του στρατιώτη σαν ματαιόδοξος μεγαλομανής και οι ιδέες του είναι απλοϊκές που με τον καιρό ισχναίνουν όλο και περισσότερο έτσι που η ρητορική του να μετατρέπεται σε απλή δικαιολογία της ωμής και κυνικής πρακτικής του, όταν αργότερα, αφότου διώχθηκε από την οργάνωση του Χαντάτ, άρχισε η κάθετη πτώση και κατέληξε να επιβιώνει ως νοικιαζόμενος μισθοφόρος στα σκοτεινά συμφέροντα διαφόρων. Μέσα από την ιστορία του Κάρλος διαγράφεται σχηματικά και το δίκτυο της αριστερίστικης τρομοκρατίας, το περιβάλλον του ψυχρού πολέμου, η σύγκρουση ανάμεσα στα αραβικά κράτη, το χρονικό δύο δεκαετιών γεωπολιτικών ανακατατάξεων.

Πολλές ταινίες αγγίζουν γιατί αφηγούνται, χωρίς εσκεμμένη αλλοίωση, καταστάσεις και γεγονότα ξεκαθαρισμένα πια από τον ιστορικό χρόνο. Μας μεταφέρουν σε μια εποχή και μας κάνουν να την ξαναζήσουμε, σαν να είμαστε παρόντες ...

Παίζουν: Εντγκαρ Ραμίρες, Αλεχάντρο Αρόγιο, Αλεξάντερ Σιρ, Αχμάντ Καμπούρ, Νόρα φον Βάλντστέτεν κ.ά.

Παραγωγή: Γαλλία, Γερμανία (2010).


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ