Δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του που το Σουδάν βρίσκεται σε δρόμο σημαντικών εξελίξεων, όπως θα συμβεί τις επόμενες λίγες μέρες με την ανεξαρτητοποίηση του νότου, στις 9 Ιούλη. Τότε το Σουδάν θα πάψει να είναι η μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής αλλά θα εξακολουθεί - χωρισμένη αυτή τη φορά σε βορρά και νότο... - να διαθέτει αξιόλογο ορυκτό πλούτο, φυσικό κάλλος και αξιοσημείωτους υδροφόρους ορίζοντες. Σε κάθε περίπτωση το παρελθόν του Σουδάν μοιάζει να είναι εγκλωβισμένο στη μέγκενη εμφύλιων πολέμων, δικτατορικών και ισλαμικών κυβερνήσεων ενάντια στο λαό. Ας πάρουμε όμως την ιστορία, όχι από την αρχή (καθώς το Σουδάν με άλλη ονομασία ήταν γνωστό από την αρχαιότητα...) αλλά από την αυγή του 20ού αιώνα...

Από το 1899 έως το 1955 το Σουδάν βρίσκεται υπό βρετανο-αιγυπτιακή κατοχή, ώσπου μετά από αιματηρούς, λαϊκούς αγώνες γίνεται ανεξάρτητο το 1956.

Το 1958 ο στρατηγός Αμπούντ κάνει το πρώτο στρατιωτικό πραξικόπημα, λίγο μετά την εκλογή πολιτικής κυβέρνησης.

Το 1962 αρχίζει ο εμφύλιος πόλεμος στο νότο. Το 1964 ανατρέπεται η χούντα του στρατηγού Αμπούντ και εγκαθίσταται ισλαμική κυβέρνηση.

Το 1969 ο στρατηγός Τζαφαάρ Νιμέιρι καταλαμβάνει πραξικοπηματικά την εξουσία και δύο χρόνια μετά (1971), δεκάδες στελέχη του Σουδανικού Κομμουνιστικού Κόμματος εκτελούνται.

Το 1972 υπογράφεται στην Αντίς Αμπέμπα ειρηνευτική συμφωνία ανάμεσα στη σουδανική κυβέρνηση και το νοτιοσουδανικό αυτονομιστικό κίνημα Ανγια-Νίγια (Anya Nya) και ο νότος γίνεται αυτοδιοικούμενη περιοχή.

Το 1978 ανακαλύπτονται τα πρώτα πετρέλαια στο Μπέντιου του νότιου Σουδάν.

Το 1983 ξεσπά εμφύλιος στο νότο ανάμεσα στις δυνάμεις του ισλαμικού στρατιωτικού καθεστώτος και του Σουδανικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (SPLA) του Τζον Γκάρανγκ.

Το 1989 γίνεται νέο πραξικόπημα ισλαμιστών της οργάνωσης «Επανάσταση Εθνικής Σωτηρίας» με τον νυν πρόεδρο του Σουδάν, τότε ταξίαρχο, Ομάρ Αλ Μπασίρ να καταλαμβάνει έκτοτε την εξουσία...

Το 1991 θεσπίζεται στο Σουδάν ομοσπονδιακό σύστημα διακυβέρνησης με εννιά πολιτείες, που διαιρέθηκαν σε 66 επαρχίες και αυτές σε 281 τοπικές περιφέρειες αυτοδιοίκησης.

Το 1994 ο Οσάμα Μπιν Λάντεν φθάνει στο Σουδάν από το Αφγανιστάν. Φτιάχνει μία κατασκευαστική εταιρεία αναλαμβάνοντας σειρά έργων σε ερήμους βόρεια της πρωτεύουσας, Χαρτούμ, ενώ στρατολογεί νέα μέλη για την οργάνωση «Αλ Κάιντα».

Στις 7 Αυγούστου 1998, σχεδόν αμέσως μετά τους βομβαρδισμούς δύο αμερικανικών πρεσβειών σε Κένυα και Τανζανία, οι σουδανικές αρχές συλλαμβάνουν δύο άτομα ως ενεχόμενα στις επιθέσεις. Ομως, στις 20 Αυγούστου η κυβέρνηση του τότε Προέδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, διατάσσει την εξαπόλυση πυραυλικών επιθέσεων σε Σουδάν και Αφγανιστάν ως αντίποινα. Το Σουδάν επιλέγεται ως στόχος γιατί υποτίθεται πως φιλοξενούσε στο έδαφός του ένα χημικό εργοστάσιο που κατασκεύαζε ουσίες για το νευροπαραλυτικό αέριο VX ώστε να χρησιμοποιηθεί σε τρομοκρατικές επιθέσεις κατά της Δύσης. Ωστόσο, αντί γι' αυτό χτυπιέται ένα εργοστάσιο φαρμάκων που έφτιαχνε μεταξύ άλλων ασπιρίνες...

Το 1999 ο Μπασίρ κηρύσσει τη χώρα σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης» ενώ βρίσκεται σε πόλεμο με τους ισλαμιστές του πρώην συμμάχου του, Χασάν Αλ Τουράμπι, για την εξουσία. Την ίδια χρονιά αρχίζουν οι πρώτες εξαγωγές πετρελαίου από το Σουδάν και η αργή αλλά σταθερή απόφαση της Κίνας να προχωρήσει σε βάθος τις στρατηγικές επενδύσεις στη χώρα. Στη σκακιέρα του ορυκτού πλούτου του Σουδάν κινούν, παράλληλα, τα πιόνια τους εταιρείες από Καναδά, Μαλαισία, Ινδία...

Το 2000 διεξάγονται, με πολλά προβλήματα, προεδρικές εκλογές και ο Ομάρ Αλ Μπασίρ «επανεκλέγεται» για άλλα πέντε χρόνια. Στο παρασκήνιο γίνονται οι πρώτες επαφές με την οργάνωση των ανταρτών του νότου για τερματισμό του εμφύλιου πολέμου...

Το 2001 λιμοκτονία πλήττει τρία εκατομμύρια Σουδανούς που εξαρτούν την επιβίωσή τους από προγράμματα αρωγής του ΟΗΕ. Τον Ιούνη της ίδιας χρονιάς αποτυγχάνουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες στο Ναϊρόμπι της Κένυας ανάμεσα στους ισλαμιστές του σουδανικού βορρά και τους αντάρτες του Τζον Γκάρανγκ στο νότο.

Ωστόσο, στις 20 Ιούλη του 2002, μετά από πέντε βδομάδες συνομιλιών στην Κένυα, η κυβέρνηση Μπασίρ και οι αντάρτες του Γκάρανγκ υπογράφουν τα Πρωτόκολλα Ματσάκος για τη λήξη του πολυετούς εμφύλιου πολέμου, που προκάλεσε εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και εκατομμύρια πρόσφυγες. Η κυβέρνηση του Μπασίρ αποδέχεται το δικαίωμα του νότου να αναζητήσει αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία με δημοψήφισμα έξι χρόνια μετά, ενώ σε αντάλλαγμα οι Νοτιοσουδανοί αποδέχονται την εφαρμογή ισλαμικού νόμου στο βορρά. Ωστόσο, λίγες μέρες μετά την υπογραφή του Ειρηνευτικού Πρωτοκόλλου Ματσάκος δε λείπουν μεγάλης κλίμακας επιθέσεις του σουδανικού στρατού κατά των ανταρτών του SPLA. Τον Οκτώβρη κηρύσσεται εκεχειρία αλλά οι εχθροπραξίες συνεχίζονται σποραδικά ως τον Απρίλη του 2003.

Την άνοιξη της ίδιας χρονιάς (2003) οι ΗΠΑ στοχοποιούν τις φονικές επιθέσεις ισλαμιστών νομάδων (λεγόμενοι Τζάντζαγουιντ) κατά των κατοίκων της δυτικής αχανούς επαρχίας Νταρφούρ σε μία προσπάθεια να ξαναμπούν στο παιχνίδι συνεκμετάλλευσης των πετρελαίων του Σουδάν, που ελέγχονται κύρια από εταιρείες της Κίνας, της Ινδίας, της Μαλαισίας, του Καναδά. Η ολοένα και στενότερη συνεργασία της Κίνας με τις αρχές του Σουδάν για την κατασκευή τεράστιων πετρελαιαγωγών, οδικών αξόνων και άλλων έργων υποδομών κάνει τις ΗΠΑ να εντείνουν ακόμη περισσότερο τις πιέσεις τους κατά του σουδανικού καθεστώτος, με πρόσχημα «τα δικαιώματα των κατοίκων του Νταρφούρ». Η απουσία των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών από το Σουδάν καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 (γιατί είχε μπει στη λίστα των χωρών που υποστήριζαν την τρομοκρατία) είχε δώσει σημαντικό προβάδισμα στις ασιατικές πετρελαϊκές εταιρείες...

Το Γενάρη του 2005 υπογράφεται η ιστορική ειρηνευτική συμφωνία ανάμεσα στη σουδανική κυβέρνηση και τους αντάρτες του νότου, που, παρά τα σοβαρά κενά της, σε μία σειρά ζητημάτων ανοίγει το δρόμο για τον τερματισμό του πολυετούς εμφύλιου πολέμου. Το Μάρτη της ίδιας χρονιάς το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επιβάλλει οικονομικές κυρώσεις στην κυβέρνηση Μπασίρ κατηγορώντας την για αθέτηση της εκεχειρίας στο Νταρφούρ.

Στις 9 Ιούλη 2005, ο Τζον Γκάρανγκ ορκίζεται ως ο πρώτος αντιπρόεδρος του Σουδάν και συγκροτείται μία κυβέρνηση εθνικής ενότητας με Πρόεδρο τον Μπασίρ. Το Μάρτη ο ΟΗΕ αποφασίζει την ανάπτυξη περίπου 10.000 κυανόκρανων στο νότο. Ωστόσο, την 1η Αυγούστου του ίδιου έτους ο Τζον Γκάρανγκ σκοτώνεται σε ένα περίεργο αεροπορικό δυστύχημα στο νότιο Σουδάν (κάποιοι μιλούν, δίχως όμως να το αποδεικνύουν, για δολοφονία...) και η ηγεσία του SPLA περνά στον σημερινό Πρόεδρο του Νότιου Σουδάν, Σάλβα Κιίρ Μαγιαρντίτ.

Το Μάη του 2006 η σουδανική κυβέρνηση και η μεγαλύτερη ανταρτική οργάνωση (Κίνημα Δικαιοσύνης και Ισότητας) στο Νταρφούρ υπογράφουν συμφωνία ειρήνης, αλλά οι δύο μικρότερες ένοπλες οργανώσεις την απορρίπτουν και οι εχθροπραξίες - αν και μικρότερης κλίμακας - συνεχίζονται.

Υπό τις αφόρητες πιέσεις ιμπεριαλιστικών δυνάμεων το Σουδάν ανακοινώνει τον Απρίλη του 2007 ότι δέχεται την ανάπτυξη μίας υβριδικής δύναμης περίπου 26.000 κυανόκρανων του ΟΗΕ και της Αφρικανικής Ενωσης στο Νταρφούρ.

To 2008 αρχίζουν οι συγκρούσεις βορειοσουδανικών στρατευμάτων και δυνάμεων που υποστηρίζουν τους πρώην αντάρτες του νότου στο Αμπγέι, μία κεντρική περιοχή του Σουδάν, γεμάτη πετρέλαια, που δεν έχει καθοριστεί εάν μετά το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας του 2011 θα ανήκει στο βορρά (που χρειάζεται απεγνωσμένα πετρέλαια...) ή στο νότο... Τον Ιούλη της ίδιας χρονιάς ο επικεφαλής γενικός εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου εκδίδει ένταλμα σύλληψης κατά του Προέδρου Μπασίρ κατηγορώντας τον για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και γενοκτονίας σε βάρος του λαού του Νταρφούρ. Δύο χρόνια μετά (2010) ο ίδιος εισαγγελέας (Λούις Μορένο Οκάμπο) εκδίδει και νέο, ενισχυμένο ένταλμα σύλληψης κατά του Μπασίρ κατηγορώντας τον και πάλι για γενοκτονία στο Νταρφούρ «μέσω της πρόκλησης φόνων, σοβαρών σωματικών και πνευματικών βλαβών και για εσκεμμένη στοχοποίηση εθνικών ομάδων μέχρι τη φυσική καταστροφή τους»...

Το 2010 διεξάγονται στη χώρα οι πρώτες πολυκομματικές, και σχετικά ελεύθερες, εκλογές με τον Σάλβα Κιίρ να εκλέγεται πανηγυρικά στη θέση του πρώτου Προέδρου του υπό διαδικασία ανεξαρτητοποίησης Νότιου Σουδάν και τον Ομάρ αλ Μπασίρ να σκαρφαλώνει ξανά στην εξουσία με το 68% των ψηφοφόρων, εν μέσω καταγγελιών για νοθεία, βία και ελλείψεις σε εκλογικό υλικό...

Το Γενάρη του 2011 διεξάγεται με επιτυχία στο νότο (όχι όμως και στη στρατηγική, πετρελαιοφόρα περιοχή Αμπγέι, όπως είχε αποφασιστεί αρχικά...) δημοψήφισμα, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των εκατομμυρίων ψηφοφόρων αποφασίζει το διαζύγιο με το βορρά και την ανεξαρτησία του Νότιου Σουδάν που θα γίνει και επίσημα στις 9 Ιούλη. Στο μεσοδιάστημα (ιδιαίτερα από αρχές Μάη ως μέσα Ιούνη) τα βορειοσουδανικά στρατεύματα καταλαμβάνουν την πόλη του Αμπγέι και αρχίζουν «εκκαθαριστικές» επιχειρήσεις στην πολιτεία του Νότιου Κορντοφάν (που είναι γεμάτη πετρελαιοπηγές) σε μία προσπάθεια να βάλουν στο χέρι κάποιες πετρελαιοφόρες περιοχές πριν την ανεξαρτησία του νότου... Στις 20 Ιούνη με τη μεσολάβηση της Αφρικανικής Ενωσης ανακοινώνεται στην Αντίς Αμπέμπα συμφωνία μεταξύ Βορειοσουδανών και Νοτιοσουδανών αξιωματούχων με στόχο την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής και την εκεί ανάπτυξη 4.500 Αιθιόπων κυανόκρανων...