Δεν υπάρχει σχέση εξουσίας δίχως τη σχετική εγκαθίδρυση μιας περιοχής γνώσης, μήτε και οποιαδήποτε γνώση που δεν συντάσσει σχέσεις εξουσίας.

Η κυριότητα της παραπάνω ρήσης ανήκει στον Foucault ο οποίος κατέστη πλατιά γνωστός για την έμφαση που έδωσε στη σχέση γνώσης και εξουσίας. H σχέση αυτή βέβαια δεν είναι άγνωστη στο μαρξισμό. Τον απασχολεί από την γέννηση του. Το ότι η γνώση είναι παραγωγική δύναμη είναι σχεδόν αυτεξήγητο, όπως και το γεγονός ότι η κατοχή ή ο έλεγχος αυτής της παραγωγικής δύναμης αποτελεί εξουσία.

Δεν υπάρχει εξουσία χωρίς τους ανθρώπινους φορείς της κρατικής βίας. Απέναντι στη μηχανή αυτή στέκει η εργατική τάξη με μεγαλύτερη συνέπεια από οποιαδήποτε άλλη τάξη διότι, πέραν του ότι καθίσταται ο φυσικότερος και πλέον συνεπής αντίπαλος της αστικής τάξης και του εκμεταλλευτικού συστήματός της λόγω της θέσης της, επιπρόσθετα έχει την οργανωτική πειθαρχία την οποία διδάσκεται στο χώρο της παραγωγής, η οποία την καθιστά ικανή να αντιταχτεί στην οργάνωση και πειθαρχεία των επαγγελματιών της κρατικής βίας; Η δομή του κράτους το οποίο καλείται η εργατική τάξη να διαλύσει, είναι μόνο το πρώτο εμπόδιο που θα ξεπεράσει, στην πλέον αποφασιστική φάση των επερχόμενων μαχών της με την μπουρζουαζία. Το αμέσως επόμενο ή ταυτόχρονο είναι η δόμηση ενός κράτους στα δικά της μέτρα και με βάση τις δικές της ανάγκες που θα εκφράζει την εξουσία της. Για να το κάνει αυτό θα χρειαστεί βοήθεια. Αλλά, πάλι, τα πράγματα δεν τελειώνουν εκεί.

Οι πραγματικά μεγάλες δυσκολίες θα εμφανιστούν μετά την «έφοδο προς τον ουρανό». Κι ενώ πολύ φαιά ουσία αναλώνεται στην ανάλυση των σύγχρονων συνθηκών και του δρόμου προς την επανάσταση, το τι θα επακολουθήσει, που είναι και το ζητούμενο, περιγράφεται επιγραμματικά. Η ελλιπής εικόνα που παρουσιάζεται προγραμματικά είναι στατική, της λείπει η δυναμική προγραμματική περιγραφή της διαχρονικής διαδικασίας μετασχηματισμού, της λείπει η εξελικτική επαναστατική πορεία που θα περιγράφει συγκεκριμένα από πού θα αρχίσουμε και πώς θα προχωρήσουμε. Για να πειστεί η εργατική τάξη να κινητοποιηθεί προς την ανατροπή της μπουρζουαζίας και την κατάργηση της ιδιοκτησίας της στα μέσα παραγωγής, για να δεχτεί σαν αναγκαίες τις θυσίες που καλείται να κάνει, πρέπει το κόμμα που την καλεί να την πείσει ότι η ανατροπή, όχι μόνο θα έχει αποτέλεσμα διαρκείας, αλλά και ότι θα βελτιώσει άμεσα τις συνθήκες ζωής της. Είναι ουτοπικό να περιμένουμε ότι αυτοί που καλούνται να ανατρέψουν το σύστημα σήμερα διατίθενται να γίνουν ανάλωμα και να θυσιαστούν για να ζήσουν καλύτερα οι επόμενες γενιές.

Στη βάση αυτής της συλλογιστικής βρίσκεται η ανάγκη για ένα σχέδιο περισσότερο από επιγραμματικό, ως πρακτικά, με τι συγκεκριμένα μέτρα, προτείνουμε να σχεδιαστεί βιώσιμα η οικονομία από την αρχή.

Η επιβίωση της επανάστασης είναι δυνατή κάτω από τουλάχιστον δυο προϋποθέσεις που αφορούν την διανόηση:

Πρώτον, η εξουσία πρέπει, πάση θυσία, να παραμείνει άμεσα στα χέρια του προλεταριάτου (κι όχι να αφεθεί αποκλειστικά στα χέρια ειδημόνων).

Αλλά για να παραμείνει η εξουσία στα χέρια του προλεταριάτου, πράγμα που αποτελεί τη δεύτερη προϋπόθεση επιτυχίας του σοσιαλισμού, πρέπει να διατηρήσει ενσωματωμένη μέσα της τη γνώση, ως παραγωγική δύναμη. Ο μόνος τρόπος να το κάνει αυτό, είναι η ενσωμάτωση της διανόησης στο επαναστατικό κίνημα, η άρρηκτη συμμαχία του προλεταριάτου με τη διανόηση.

Η ενσωμάτωση της διανόησης στο επαναστατικό κίνημα, δεν είναι επαρκής αλλά είναι αναμφισβήτητα αναγκαία συνθήκη, δηλαδή δεν εξασφαλίζει από μόνη της την επίτευξη των επαναστατικών στόχων του, αλλά χωρίς αυτήν είναι αδύνατη η επίτευξη τους. Το ζήτημα τώρα είναι πως και τι είδος διανόηση μπορεί να ενσωματωθεί στο επαναστατικό κίνημα. Εν μέρει την δουλειά της εργατικής πρωτοπορίας την έχει ήδη κάνει η ανάπτυξη του συστήματος. Από τη μια, για τις δικές του ανάγκες, το κεφάλαιο έχει ωθήσει μια διανοουμενοποίηση του προλεταριάτου, απαιτώντας ανάπτυξη της τεχνικής του κατάρτισης (που προϋποθέτει την τουλάχιστον αναγκαία ανάπτυξη της εκπαίδευσης αλλά και της παιδείας του) κι από την άλλη, έχει σπρώξει μέρος από τα στρώματα των διανοούμενων προς εργασιακούς όρους που ουσιαστικά λίγο διαφέρουν από αυτούς των προλεταρίων.

Μέσα στο χώρο της διανόησης υπάρχουν ταξικές διαφορές, υπάρχει η διανοητική αριστοκρατία (π.χ. πρόεδροι επιχειρήσεων, ανώτατα στελέχη της παραγωγής, οι κάθε λογής ημέτεροι των καπετάνιων της βιομηχανίας και του χρηματιστικού κεφαλαίου). Από την άλλη πλευρά στέκεται το διανοητικό προλεταριάτο στο οποίο όμως, στη σημερινή φάση εξέλιξης της παραγωγής, το κεφάλαιο δεν μπορεί να δώσει προνομιακή οικονομική θέση. Το σημερινό διανοητικό προλεταριάτο, αν δεν έχει ακόμα αντικαταστήσει το χειρωνάκτη προλετάριο της εποχής του ατμού, δουλεύει μεν διανοητικά, αλλά σε συνθήκες υποβάθμισης, εκμετάλλευσης και αποξένωσης παρόμοιες μ' αυτές του προλεταρίου.

Διανοούμενοι δεν είναι μόνοι οι γνωστοί ψευτοφιλόσοφοι που ποζάρουν στα μέσα ενημέρωσης ομφαλοσκοπώντας με άσχετες μπαρουφολογίες. Η εργατική πρωτοπορία δεν έχει συμφέρον να απαξιεί, μήτε λόγο να καχυποπτεύεται τη διανόηση γενικά κι αόριστα, γιατί γενική κι αόριστη διανόηση δεν υπάρχει. Την ίδια «μοίρα» με το προλεταριάτο μοιράζεται η πλατιά πλειοψηφία της διανόησης (από εκπαιδευτικούς έως ειδικευμένους υπάλληλους ιδιωτικών και δημόσιων υπηρεσιών). Η βάση της «ίδιας μοίρας» είναι καθαρά οικονομική και αφορά την τιμή της εργατικής δύναμης του διανοητικού προλεταριάτου που δεν είναι ανώτερη απ' αυτή του ειδικευμένου εργάτη. Και δε θα μπορούσε να είναι. Αντικειμενικά λοιπόν η θέση του διανοητικού προλεταριάτου είναι δίπλα στην εργατική τάξη, και μόνο αν το επαναστατημένο προλεταριάτο λειτουργήσει με αδικαιολόγητη προκατάληψη μπορεί να καταστρέψει την φυσική τους συμμαχία.