Υπογράφτηκε, χτες, στη Λευκωσία, το μνημόνιο συναντίληψης Κύπρου - Ελλάδας - Ισραήλ, για τη συνεργασία των τριών χωρών στους τομείς της Ενέργειας και των υδάτινων πόρων. Ωστόσο, παρά τις θριαμβολογίες και την προπαγάνδα των προηγούμενων ημερών, οι όροι της συμφωνίας παρέμειναν άγνωστοι, πολλαπλασιάζοντας τα ερωτηματικά, ιδιαίτερα σε μία περίοδο που οι ανταγωνισμοί στην Ανατολική Μεσόγειο κλιμακώνονται επικίνδυνα.

Κατά τον Γ. Λακκοτρύπη, υπουργό Ενέργειας της Κύπρου, το μνημόνιο συναντίληψης «είναι ένα πλαίσιο μέσω του οποίου θα καθοριστεί αριθμός δραστηριοτήτων που οι χώρες έχουν συμφωνήσει να επιδιώξουν, όπως η ασφαλής παροχή ενέργειας, όπως περιβαλλοντικά και άλλα θέματα που απασχολούν και τις τρεις».

Οπως έγινε γνωστό από τις δηλώσεις των τριών υπουργών (Γ. Λακκοτρύπης, Γ. Μανιάτης και Σ. Σαλόμ), στα κοινά σχέδια περιλαμβάνονται η σύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ με υποθαλάσσιο καλώδιο («Euro Asia Interconnector»), η ενδεχόμενη κατασκευή αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας και η κατασκευή ενός αγωγού αερίου, που θα ενισχύσει προοπτικά τα στρατηγικά αποθέματα Κύπρου, Ισραήλ και άλλων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Ελλάδα.

Για «μνημειώδη στιγμή» έκανε λόγο ο υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι η Κύπρος θα βγει από την ενεργειακή απομόνωση και θα γίνει πιο ανταγωνιστική. Ο Ελληνας υπουργός Ενέργειας, Γ. Μανιάτης, υποστήριξε από την πλευρά του ότι η συνεργασία των τριών χωρών μπαίνει σε μια «σημαντική φάση» και ότι η ενίσχυση της γεωπολιτικής θέσης της Κύπρου και της Ελλάδας είναι σημαντικός παράγοντας για τη σταθερότητα στη Μεσόγειο.

Ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, Σ. Σαλόμ, τέλος, αναφέρθηκε στην τριμερή σύνδεση των δικτύων, λέγοντας ότι θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους του ηλεκτρισμού για την Κύπρο, ενώ προανήγγειλε ότι θα ακολουθήσουν και άλλα κοινά έργα.

Για το ενδεχόμενο να κατασκευαστεί αγωγός μεταφοράς αερίου από την Κύπρο στην Ευρώπη μέσω Κρήτης και ηπειρωτικής Ελλάδας, ο Γ. Μανιάτης είπε ότι η ένταξη του έργου στα «κοινού ενδιαφέροντος» με την ΕΕ σημαίνει ότι θα δοθεί προτεραιότητα στις σχετικές έρευνες που γίνονται, κάτι που θα οδηγήσει σε «μείωση ως και 40% του χρόνου που θα πάρει για να ολοκληρωθεί το έργο, καθώς και σε καλύτερες ευκαιρίες χρηματοδότησης από διεθνείς τράπεζες». Διαβεβαίωσε, επίσης, την αστική τάξη στις τρεις χώρες ότι «τα θέματα Ενέργειας αποτελούν σημαντική προτεραιότητα της ελληνικής Προεδρίας στην ΕΕ».

Σε κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν τα αρμόδια υπουργεία των τριών χωρών, μετά την υπογραφή του μνημονίου, εκφράζουν τη δέσμευση των κυβερνήσεων Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ «να συνεχίσουν τη στενή τους συνεργασία στους τομείς της Ενέργειας, ανανεώσιμης ενέργειας, παραγωγής ηλεκτρισμού και επεξεργασίας νερού και να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη άλλων σχετικών βιομηχανιών, οι οποίες προωθούν την περιφερειακή συνεργασία μεταξύ των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου».

Παράλληλα χαιρετίζουν «κοινά έργα στον ενεργειακό τομέα που θα ενισχύσουν την ασφάλεια της ενεργειακής παροχής, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής». Σ' αυτό το πλαίσιο, προστίθεται στο κοινό ανακοινωθέν, οι υπουργοί Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ χαιρετίζουν το ιδιωτικής πρωτοβουλίας έργο «Euro Asia Interconnector», που στοχεύει στην ηλεκτρική διασύνδεση των τριών χωρών. Οπως αναφέρουν, το συγκεκριμένο έργο μπορεί δυνητικά να επιτρέψει την εξαγωγή ηλεκτρισμού που παράγεται στην Ανατολική Μεσόγειο προς την ενεργειακή αγορά της ΕΕ, μέσω διευρωπαϊκών ηλεκτρικών δικτύων.

Ωστόσο, πίσω από τα «ταρατατζούμ» και τις χειραψίες, οι ανταγωνισμοί μαίνονται ασίγαστοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια ώρα που Κύπρος και Ισραήλ δεσμεύονται για μεγαλύτερη συνεργασία, η ισραηλινών συμφερόντων πετρελαϊκή εταιρεία DELEK, η οποία συμμετέχει στο κονσόρτσιουμ που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα «Λεβιάθαν» και το κυπριακό «Οικόπεδο 12», ανακοίνωσε ότι είναι σε επαφές για το ενδεχόμενο εξαγωγής του φυσικού αερίου μέσω αγωγών σε Ιορδανία, Τουρκία, Αίγυπτο και Παλαιστινιακή Αρχή.

Σε επίσημο ενημερωτικό δελτίο, που εξέδωσε για το χρηματιστήριο στο Τελ Αβίβ, η εταιρεία αναφέρει συγκεκριμένα: «Η κοινοπραξία εξετάζει ποικίλες δυνατότητες για την εξαγωγή φυσικού αερίου μέσω αγωγών στην Ιορδανία, την Τουρκία, την Αίγυπτο και την Παλαιστινιακή Αρχή και είναι ήδη σε επαφές με διάφορες πλευρές για το ζήτημα αυτό». Εκπρόσωπος της DELEK, σύμφωνα με το πρακτορείο «Ρόιτερς», επιβεβαίωσε ότι βρίσκονται ήδη σε προχωρημένες συνομιλίες με εταιρείες στις τρεις παραπάνω χώρες και με την Παλαιστινιακή Αρχή για την κατασκευή αγωγών και την πώληση ισραηλινού φυσικού αερίου.

Η κοινοπραξία δεν αποκλείει ακόμα την υιοθέτηση του LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) για την εξαγωγή σε μεγάλες αγορές της Ασίας, ενώ προχωρά και η συμφωνία για την κατασκευή σταθμού LNG στο Βασιλικό της Κύπρου. Οι ιδέες για την κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία συνδέονται άμεσα και με την πίεση στην κυπριακή πλευρά να αποδεχτεί διχοτομική λύση στη διευθέτηση του Κυπριακού.