ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ.--

Εξέπνευσε χτες, σε ηλικία 93 ετών, ο Τσέστερ Νεζ, ο τελευταίος από τους 29 Ινδιάνους της φυλής των Ναβάχο που συμμετείχαν στη δημιουργία του απόρρητου κώδικα επικοινωνίας που δεν κατόρθωσαν να σπάσουν οι Ιάπωνες και οι Γερμανοί ιμπεριαλιστές κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο δεκανέας Τσέστερ Νεζ είχε στρατολογηθεί μαζί με 28 ακόμη Ναβάχο από το Σώμα των Πεζοναυτών το 1942 για τη δημιουργία μιας κωδικοποιημένης γλώσσας που θα χρησιμοποιείτο στις επικοινωνίες με τα πεδία των συγκρούσεων με βάση τη γλώσσα των Ναβάχο.

Επειδή η γλώσσα των Ναβάχο είναι τονική και δεν είναι γραπτή, είναι εξαιρετικά δύσκολο για κάποιον που δεν είναι η μητρική του γλώσσα να τη μάθει. Ο κώδικας δημιούργησε μία αλφάβητο βασισμένη σε αγγλικές λέξεις όπως "ant" για το "A" , οι οποίες στη συνέχεια μεταφράσθηκαν στην αντίστοιχη λέξη στη γλώσσα των Ναβάχο. Ετσι, για παράδειγμα, η λέξη «moasi», που σημαίνει «γάτα» (cat) αντιστοιχούσε στο γράμμα «C». Στο πεδίο της μάχης, οι Ινδιάνοι «code talkers», μετέδιδαν έτσι προφορικά κρυπτογραφημένα μηνύματα στη γλώσσα τους. Ο κώδικας παρέμεινε μυστικός μέχρι τη δεκαετία του '80, για την περίπτωση που θα ήταν χρήσιμος και σε άλλον πόλεμο.

Συνολικά, περί τους 400 Ινδιάνους Ναβάχο έλαβαν μέρος στον πόλεμο του Ειρηνικού ως «code talkers». Ομως, εκτός από τους Ναβάχο, και άλλοι Ινδιάνοι των φυλών των Τσάκτα, Κομάντσι και Σεμινόλε συμμετείχαν στον πόλεμο κατά των Γερμανών και των Ιαπώνων, μεταδίδοντας κωδικοποιημένα προφορικά μηνύματα στις γλώσσες τους.