Τις αιματηρότερες και πιο πολύνεκρες ημέρες της ζει η δεύτερη Ιντιφάντα, που έχει, ήδη, συμπληρώσει επτά μήνες. Η σοβαρότατη κλιμάκωση των συγκρούσεων και των στρατιωτικών επιχειρήσεων, που σημαδεύτηκαν από τη χρήση αμερικανικών μαχητικών F16 εναντίον παλαιστινιακών στόχων για πρώτη φορά από το 1967, από την καθημερινή εισβολή των ισραηλινών δυνάμεων στα αυτόνομα εδάφη και την καταστροφή σπιτιών, δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων καλλιεργήσιμης γης, από τις συνεχόμενες επιδρομές εναντίον κατοικημένων περιοχών και από την αιματηρότερη βομβιστική επίθεση, των τελευταίων μηνών, στο εμπορικό κέντρο της πόλης Νετάνια, έκαναν πολλούς να συνειδητοποιήσουν ότι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή τείνει να εξελιχθεί σε μια ανεξέλεγκτη δολοφονική δίνη, που θα παρασύρει στον πυθμένα της τους πάντες και τα πάντα, ακόμη και όσους δε βρίσκονται στο επίκεντρο της σύγκρουσης, πολιτικά, αλλά και γεωγραφικά.

Υπό αυτό το βαρύτατο και ανησυχητικό κλίμα, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι οι θετικές αντιδράσεις και οι δηλώσεις αισιοδοξίας, που προκάλεσε η δημοσιοποίηση της έκθεσης Μίτσελ, η οποία υποτίθεται ότι διερευνούσε τα αίτια της βίας, είναι απολύτως δικαιολογημένες και ορθώς ορμώμενες. Τα πορίσματα της επιτροπής θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν σε 4 βασικούς άξονες - προτάσεις: Αμεση κατάπαυση του πυρός και από τις δύο πλευρές, άμεση επανέναρξη των, μεταξύ τους, συνομιλιών ασφαλείας, ολική πάταξη κάθε τρομοκρατικής δραστηριότητας και σύλληψη όλων των υπόπτων τρομοκρατών από την Παλαιστινιακή Αρχή, ολοκληρωτικό πάγωμα κάθε εποικιστικής δραστηριότητας από το Ισραήλ και αποφυγή χρήσης δυσανάλογης και ακραίας στρατιωτικής βίας. Συμπέρασμα για τα αίτια της βίας δεν υπάρχει.

Η αμερικανική ηγεσία, υπό την ασφυκτική πίεση των εξελίξεων και με δεδομένη τη βαθιά δυσαρέσκεια του «συμμάχου» της αραβικού κόσμου, υιοθέτησε το σύνολο της έκθεσης Μίτσελ, ως πλαίσιο μιας νέας, μικρότερης εμβέλειας και διπλωματικής ιεραρχίας από τις ανάλογες απόπειρες Κλίντον, διαμεσολαβητικής προσπάθειας. Οπως σχολιάζουν πολλά αμερικανικά εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης, η νέα προεδρία «υποχρεώθηκε» να πάρει θέση και να εγκαταλείψει την επιφανειακή «απόσταση» που τηρούσε από τα γεγονότα, παρέχοντας ουσιαστικά εν λευκώ κάλυψη στην ισραηλινή ηγεσία, για να μπορέσει, στοιχειωδώς, να αποκαταστήσει τη διπλωματική αξιοπιστία της και την πολιτική της επιρροή στην κομβική περιοχή της Μέσης Ανατολής και στον αραβικό κόσμο. Μια σχέση εξάρτησης, που σαφώς υφίσταται ακόμη, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι γίνεται ολοένα και δυσκολότερη η υπεράσπισή της από τις αραβικές ηγεσίες απέναντι στους εξοργισμένους λαούς τους, όσο αυξάνουν τα θύματα και τα δεινά για τον παλαιστινιακό λαό.

Με ιδιαίτερη θέρμη υποδέχτηκαν, τόσο ο ΟΗΕ, όσο και η ΕΕ τις προτάσεις Μίτσελ, τουλάχιστον ως «έναυσμα έναρξης μιας σοβαρής προσπάθειας αποκλιμάκωσης», όπως έπραξαν άλλωστε η Μόσχα, η Τουρκία και ο αραβικός κόσμος. Τα πορίσματα της έκθεσης αποδέχτηκαν και οι δύο εμπλεκόμενοι στο αιματοκύλισμα, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, με την ισραηλινή ηγεσία, μάλιστα, να ανακοινώνει «μονομερή κατάπαυση του πυρός». Με δεδομένη αυτήν την «ομοθυμία», είναι να απορεί κανείς γιατί η βία συνεχίζεται σε όλες τις μορφές της, και με την άποψη ότι δεν αναμένεται τίποτε ουσιαστικό, ακόμη και αν εφαρμοστούν οι προτάσεις Μίτσελ.

Δε χρειάζεται κανείς να πει πολλά για την ίδια την περίφημη Επιτροπή Μίτσελ. Αρκεί να υπενθυμιστεί ότι η παλαιστινιακή πλευρά, στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής που διεξήχθη υπό τον Μπιλ Κλίντον στο Σαρμ ελ Σέιχ τον Οκτώβρη, είχε ζητήσει τη σύσταση μιας επιτροπής διερεύνησης των αιτίων της βίας, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Αν και ανάλογο έργο έφερε σε πέρας ειδική επιτροπή υπό την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, της οποίας τα πορίσματα ήταν κόλαφος για το Ισραήλ, η τότε αμερικανική ηγεσία έσπευσε να οικειοποιηθεί τον τίτλο και του διερευνητή της βίας, μετά από αυτούς του εμπνευστή της «ειρηνευτικής διαδικασίας» και του διαμεσολαβητή, που, όμως, έχει ως δεδομένη την παροχή στήριξης στη μία πλευρά.

Η Επιτροπή Μίτσελ, λοιπόν, λειτούργησε εξαρχής ως αντίβαρο στην Επιτροπή της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ. Η, εξαρχής, μεροληπτική της στάση, αλλά και η απροθυμία της να αναδείξει τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος καταγράφονται ξεκάθαρα στα πορίσματά της. Στην πολυσέλιδη αναφορά, δεν υπάρχει πουθενά αναφορά στον κινητήριο μοχλό και της δεύτερης Ιντιφάντα: Στην ισραηλινή κατοχή. Ο όρος δεν αναφέρεται, αλλά ούτε και υπονοείται, όπως άλλωστε ανύπαρκτες είναι οι αναφορές στις αποφάσεις του ΟΗΕ, 194, 242, 338, που προβλέπουν την, άνευ όρων, αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από κατειλημμένα εδάφη, το δικαίωμα επιστροφής όλων των Παλαιστινίων προσφύγων και ζητούν την καταστροφή όλων των εποικισμών, αφού παραβιάζουν κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου.

Αντί αυτών, η έκθεση Μίτσελ αντιμετωπίζει τις δύο πλευρές ως ισοβαρείς στρατιωτικές δυνάμεις, μιλώντας για κατάπαυση του πυρός. Αν και αναφέρεται η ακραία χρήση στρατιωτικής βίας από το Ισραήλ, δε γίνεται ούτε νύξη για το γεγονός ότι ο ισραηλινός στρατός, με υπερσύγχρονα όπλα, αεροπορία και ναυτικό, αντιμετωπίζει, στη χειρότερη περίπτωση, όπλα σαφώς μικρότερης εμβέλειας, και, στην καλύτερη, και πιο συνηθισμένη, άμαχους πολίτες, άοπλα παιδιά. Δεν αναφέρεται πουθενά τίποτε για τις καθημερινές καταστροφές της ισχνής παλαιστινιακής περιουσίας, των ελαχίστων πηγών τροφής, των καλλιεργειών, των φτωχικών σπιτιών, της στοιχειώδους υποδομής. Δεν αναφέρει λέξη για τον οικονομικό στραγγαλισμό της νεότευκτης παλαιστινιακής οικονομίας.

Η μεροληπτική στάση της έκθεσης είναι πασιφανής και από την πρόταση για πάταξη κάθε τρομοκρατικής δραστηριότητας από την Παλαιστινιακή Αρχή (και δεν πρόκειται για τις καταδικαστέες βομβιστικές επιθέσεις εναντίον πολιτών). Είναι σαφές ότι υιοθετεί τη γλώσσα της ισραηλινής ηγεσίας, αγνοώντας παντελώς ότι πρόκειται για μια αναμέτρηση ανάμεσα σε έναν κατακτητή και έναν κατακτημένο, ανάμεσα σε ένα λαό που έχει κάθε δικαίωμα να αγωνιστεί για την αυτοδιάθεση, την ελευθερία και την ανεξαρτησία του, όπως προβλέπεται από το Διεθνές Δίκαιο, απέναντι σε έναν πάνοπλο στρατό κατοχής. Η κομβική αυτή έννοια, που αποτελεί και τη λυδία λίθο όλου του Μεσανατολικού, δεν υπάρχει στην έκθεση Μίτσελ. Ακόμη και στο προκλητικότατο ζήτημα των εποικισμών, εκτιμά μόνο ως «πρόκληση νέου κύματος βίας» την επέκτασή τους ή τη δημιουργία νέων, αλλά δεν αναφέρει πουθενά το αυτονόητο: Την αναγκαιότητα άμεσης διάλυσής τους, γιατί αποτελούν το προπύργιο και το σημαντικότερο στήριγμα διαιώνισης της κατοχής.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε άρθρο της η Ισραηλινή δημοσιογράφος Αμίρα Χας, το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, αλλά και της ισραηλινής κοινής γνώμης μοιάζει να παρακολουθεί πλήρως υπνωτισμένο τα αιματηρά γεγονότα, μέσα από κάποιον διαστρεβλωτικό φακό. Είναι ενδεικτικό, τονίζει η Χας, ότι όλοι έσπευσαν να χαρακτηρίσουν «ενθαρρυντική» την πρόταση μονομερούς εκεχειρίας, η οποία δεν αποκλείει τις επιδρομές, τις εισβολές και κάθε είδους στρατιωτική δραστηριότητα υπό το μανδύα της «αυτοάμυνας», μανδύα που έχει καλύψει το σύνολο των ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων όλους αυτούς τους μήνες.

Την ίδια στιγμή, αν μεγάλο μέρος της ισραηλινής κοινής γνώμης, και πιθανώς και της διεθνούς, είναι πεπεισμένο, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, ότι το Ισραήλ διεξάγει έναν «καθ' όλα δίκαιο αγώνα υπεράσπισης του εαυτού του, απέναντι σε τρομοκράτες επιτιθέμενους, που θίγουν τα αυτονόητα δίκαιά του σε μια γη που αναμφισβήτητα είναι δική του», υπάρχει ένα σημαντικό κομμάτι του ισραηλινού πληθυσμού, που δε συμμερίζεται αυτές τις απόψεις. Σειρά ειρηνιστικών οργανώσεων έχουν καταγγείλει και διαδηλώσει εναντίον της ισραηλινής τακτικής, ενώ πληθαίνουν οι φωνές, που καταγγέλλουν τη στρατιωτικοποίηση της πολιτικής ζωής της χώρας, αναφέροντας ενδεικτικά ότι όλοι οι τελευταίοι πρωθυπουργοί και οι περισσότεροι υπουργοί είναι πρώην στρατιωτικοί.

«Η μοναδική γλώσσα που γνωρίζουν άνθρωποι, όπως ο Ράμπιν, ο Σαρόν, ο Μπεν Ελιέζερ, ο Μπαράκ, ο Νετανιάχου είναι η βία: Οταν δεν πετυχαίνεις με τη βία, χρησιμοποιείς περισσότερη. Σήμερα, υπουργικούς θώκους έχουν 4 πρώην στρατιωτικοί, ενώ πρωθυπουργός είναι πάλι ένας από τους πιο αιμοσταγείς Ισραηλινούς στρατιωτικούς που έχει καταδικαστεί από ισραηλινό δικαστήριο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, μετά τις σφαγές στα προσφυγικά στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα, στο Λίβανο το 1982. Ισως δεν είναι τυχαίο ότι ο άνθρωπος που πέτυχε την ειρηνευτική συμφωνία με την Αίγυπτο, και επέστρεψε το σύνολο των κατειλημμένων εδαφών του Σινά, ήταν ο Μεναχέμ Μπέγκιν, που δεν ήταν στρατιωτικός», τονίζει σε άρθρο του ο Ισραηλινός συγγραφέας Ραν Χα - Κοέν.

Την ημέρα μετά τους βομβαρδισμούς με F16, ισραηλινές ειρηνιστικές οργανώσεις έδωσαν κοινή συνέντευξη Τύπου με παλαιστινιακές οργανώσεις, καταγγέλλοντας τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας, την ισραηλινή βία, αλλά και την πολιτική σκληρών διακρίσεων που εισάγει η νέα κυβέρνηση απέναντι στους Ισραηλινούς Αραβες. Ο ακροδεξιός υπουργός Υποδομών, Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, διέταξε να διακοπούν οι υπηρεσίες του υπουργείου του προς όλες τις αραβικές κοινότητες εντός Ισραήλ, επειδή οι Ισραηλινοί Αραβες συμμετείχαν σε εκδηλώσεις τιμής της επετείου της Αλ Νάκμπα (Ημέρα Καταστροφής για τους Παλαιστινίους και Ημέρα Ανεξαρτησίας για τους Ισραηλινούς).

Στο κοινό ανακοινωθέν τους, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι φιλειρηνιστές τονίζουν: «Μία δίκαιη ειρήνη, βασισμένη στον οριστικό και πλήρη τερματισμό της ισραηλινής κατοχής (242), η δημιουργία ενός βιώσιμου και πραγματικά κυρίαρχου παλαιστινιακού κράτους, χωρίς να είναι διάτρητο από εποικισμούς (338) και η επίλυση του ζητήματος των προσφύγων με βάση την απόφαση 194 του ΟΗΕ, είναι η μοναδική πραγματική λύση, ο μοναδικός τρόπος οριστικής αποκλιμάκωσης της βίας και επίτευξης μιας ειρηνικής συνύπαρξης. Παρά τους νεκρούς μας, παρά τους τραυματίες μας, μπορούμε ακόμη να ζήσουμε μαζί».