«Χαμένες αγάπες», αναφέρει στίχος γνωστού τραγουδιού, και θεωρούμε ότι ταιριάζει απόλυτα στις ομάδες που σήμερα θα φιλοξενηθούν από αυτές οι γραμμές. Κάποιες ομάδες, δηλαδή, κυρίως της επαρχίας, που κάποτε υπήρξαν «θρύλοι» και αγαπήθηκαν πολύ και που σήμερα είναι οι... σκιές του παλιού καλού τους εαυτού και «ουρά» του συστήματος που επικρατεί στο ποδοσφαιρικό γίγνεσθαι της Ελλάδας. Η πιο περίτρανη μάλιστα απόδειξη της γιγάντωσης του υδροκεφαλισμού στο δημοφιλέστερο άθλημα της χώρας μας, και η οποία παράλληλα μας αναγκάζει να πιστεύουμε ότι κάθε «πέρσι και καλύτερα», είναι το πρωτάθλημα της Εθνικής Κατηγορίας που θα λάβει χώρα την ερχόμενη αγωνιστική περίοδο. Από τις 14 ομάδες που θα συμμετάσχουν σ' αυτό, μόνο τρεις είναι από την επαρχία: Ο ΟΦΗ από την Κρήτη, η Παναχαϊκή από την Πάτρα και η Ξάνθη από την ομώνυμη πόλη. Οι υπόλοιπες ομάδες είναι κομμάτια του ισχυρής πλέον «ποδοσφαιρικής αστυφιλίας» που όσο πάει θα κατακεραυνώνει τους πόθους και τις ελπίδες των επαρχιακών ομάδων, να σταθούν τροχοπέδη στην ανεξέλεγκτη πορεία της... Αυτό είναι το αρνητικότερο ρεκόρ μετά από 38 χρόνια όπου οι ομάδες της απουσίας απέχουν μαζικά από το κορυφαίο πρωτάθλημα. Την προηγούμενη φορά ήταν το 1960-61 όταν στο πρωτάθλημα συμμετείχαν δυο επαρχιακές ο Παναιγιάλειος και η Δόξα Δράμας. Στην αντίπερα όχθη υπάρχει η τετραετία 1980-83 όπου συμμετείχαν εννέα επαρχιακές.

Ας δούμε όμως αναλυτικά κάποιες από τις ομάδες που «γέμιζαν» τα γήπεδα και που τώρα μοιάζουν σαν παρατημένα σαπιοκάραβα, έρμαια των τεράστιων κυμάτων.

Κάποτε μεσουρανούσε και χάριζε χαρά σε εκατοντάδες φιλάθλους της Λάρισας και των γύρω περιοχών, που περήφανα έδιναν βροντερό «παρών» -για να την ενισχύσουν- στις εξέδρες του «Αλκαζάρ». Η περηφάνια τους, μάλιστα έφτασε στο αποκορύφωμα το 1987-88 όταν καμάρωσαν το «αστέρι» του κάμπου στην κορυφή του μεγαλύτερου πρωταθλήματος της χώρας. Οταν η ΑΕΛ, δηλαδή, αναδείχτηκε πρωταθλήτρια Ελλάδας παίζοντας για πολλούς το πιο ωραίο ποδόσφαιρο από καταβολής της εθνικής κατηγορίας. Πλειάδα αστεριών όπως οι Πλίτσης, Βουτιρίτσας, Βαλαώρας, Ζιώγας, ο Μητσιμπόνας, ο Καραπιάλης, ο Κολομητρούσης, ο Ανταμτσικ και πολλοί άλλοι με «καπετάνιο» τον Γιάτσεκ Γκμοχ έδωσαν στην πόλη της Θεσσαλίας το έναυσμα για να ζήσει μερικές από τις πιο ξεχωριστές στιγμές. Παράλληλα, υπήρξαν και αρκετές άλλες φορές που η ΑΕΛ είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στους εγχώριους θεσμούς και κυρίως στο Κύπελλο. Συγκεκριμένα το 1985 κατέκτησε το τρόπαιο νικώντας στον τελικό τον πρωταθλητή εκείνης της περιόδου, τον ΠΑΟΚ, ενώ το 1982 και το 1984 συμμετείχε στους τελικούς του Κυπέλλου, όπου ηττήθηκε και τις δυο φορές από τον Παναθηναϊκό. Σήμερα 13 χρόνια μετά από την κατάκτηση του πρωταθλήματος, η Λάρισα ατενίζει από μακριά την Εθνική Κατηγορία, καθώς κατηφορίζει με γοργούς ρυθμούς. Τα διοικητικά προβλήματα μετά τη φυγή του δήμου από τα δρώμενα της ομάδας, οι υποσχέσεις μεγαλοπαραγώντων που έμειναν μόνο στα λόγια δυσχέραιναν και άλλο την κατάσταση. Η ΑΕΛ έπαψε να είναι μια μεγάλη ποδοσφαιρομάνα και να γεννάει ταλέντα, όπως έκανε τα προηγούμενα χρόνια. Την ερχόμενη περίοδο για πρώτη φορά στην ιστορία της θα αγωνίζεται στη Β' Κατηγορία, αφού υποβιβάστηκε από την Α' και οι προοπτικές της για ανέλιξη είναι μάλλον δυσοίωνες...

Δίκαια πολλοί χαρακτήρισαν την ομάδα της Βέροιας και αυτή σαν «ποδοσφαιρομάνα» αφού αρκετοί από τους σπουδαιότερους ποδοσφαιριστές της χώρας μας όπως οι Μ. Παπαϊωάννου, Β. Κουσουλάκης, Β. Συρόπουλος, Λ. Παπαδόπουλος, Χ. Υφαντίδης, Τ. Καραγκιοζόπουλος, Μπ. Ακριβόπουλος, Ι. Χατζηαθανασίου, Γ. Τσαλουχίδης, Α. Αλεξανδρής κ.ά, έκαναν σ' αυτή τα σημαντικότερα ποδοσφαιρικά τους βήματα. Η πορεία της Βέροιας θυμίζει «ανελκυστήρα», αφού από την αρχή της ίδρυσής της μέχρι σήμερα ανεβοκατεβαίνει διαρκώς κατηγορίες. Ομως πάντα, έδινε την αίσθηση στους αντιπάλους της ότι η δυναμική της είναι μεγάλη και πολύ περισσότερο όταν αγωνιζόταν στην Εθνική Κατηγορία. Μάλιστα την περίοδο 1987 ισοβάθμησε στην 7η θέση με την ΑΕΚ και τη Λάρισα (αλλά λόγω χειρότερου συντελεστή στα γκολ κατατάχτηκε 9η), ενώ την περίοδο 1997-98 πήρε πάλι την 9η θέση. Την αγωνιστική περίοδο που ολοκληρώθηκε η ομάδα της Ημαθίας αντιμετώπισε τεράστια οικονομικά και διοικητικά προβλήματα που απόρροιά τους ήταν ο υποβιβασμός της στην Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία.

Η καλύτερη επαρχιακή ομάδα της περιόδου 1990-91, σήμερα αναζητάει τη λύτρωση της ανόδου στους κόλπους της Δ' Εθνικής. Μια άνοδος που, ωστόσο, φέτος δεν ήρθε καθώς η Δράμα έχει χάσει πια το καλό της πρόσωπο. Το πρόσωπο εκείνο που πριν 10 χρόνια την ανέδειξε ως την καλύτερη ομάδα της επαρχίας. Πραγματοποιώντας εξαιρετική πορεία στην Εθνική Κατηγορία η Δόξα Δράμας κατάφερε να συγκεντρώσει στο Β' γύρο του πρωταθλήματος τους περισσότερους βαθμούς μετά τον πρωταθλητή Παναθηναϊκό. Στα 10 χρόνια, όμως που επακολούθησαν, οι φίλοι της ομάδας αυτής ούτε στους χειρότερους εφιάλτες τους δε θα μπορούσαν να φανταστούν τον κατήφορο που θα επακολουθούσε. Και τα «γιατί» τους υπήρξαν πολλά. Ομως οι απαντήσεις δεν είναι μακριά και δεν ταξιδεύουν στη σφαίρα της φαντασίας. Βρίσκονται ανάμεσά σε όλους όσοι εθελοτυφλούν ή δίκην στρουθοκαμήλου αφήνουν την πραγματικότητα να τους προσπεράσει.

Μπορεί ο Εθνικός να μην ανήκει στα συνήθη... θύματα της επαρχίας, όμως η πορεία του σίγουρα αγγίζει κάποιες ευαίσθητες χορδές αυτών που αγαπούν πραγματικά το ποδόσφαιρο. Ο Εθνικός ήταν η ομάδα που δημιουργούσε ντέρμπι. Κυρίως με τους «μεγάλους» της Εθνικής Κατηγορίας, τους οποίους ο Εθνικός κοιτούσε κατάματα. Μάλιστα μέχρι το 1994 (όταν και υποβιβάστηκε στην Α' Κατηγορία) δεν ήταν λίγες οι φορές που η ομάδα του Πειραιά νίκησε τον Ολυμπιακό, τον Παναθηναϊκό, την ΑΕΚ και τον ΠΑΟΚ. Ωστόσο, παρ' όλη την τόσο σημαντική ποδοσφαιρική του πορεία και προσφορά, ο «ιστορικός» Εθνικός θα αγωνίζεται και φέτος στη Β' Κατηγορία, ενώ τα προβλήματά του, μεταξύ των οποίων η έλλειψη σταθερής έδρας, παραμένουν πολλά.

Οπως προαναφέραμε το πρωτάθλημα της Εθνικής Κατηγορίας που περίπου σε δυόμισι μήνες θα ανοίξει την αυλαία του, θα στερηθεί την παρουσία ικανοποιητικού αριθμού συμμετεχόντων επαρχιακών ομάδων. Φαινόμενο, το οποίο μετά από μια... κλεφτή ματιά πίσω στο χρόνο, στα πρωταθλήματα της μεγαλύτερης κατηγορίας της χώρας μας, για πρώτη φορά κάνει τόσο έντονα αισθητή την παρουσία του. Μεταξύ των επαρχιακών ομάδων που από το 1959 μέχρι σήμερα έδωσαν το «παρών» στην Εθνική Κατηγορία υπάρχουν και κάποιες ιστορικές όπως η Ρόδος, ο Διαγόρας, η Κόρινθος και η Καστοριά με ανάλογη «τύχη». Μάλιστα ας σημειωθεί ότι η τελευταία κατέκτησε και Κύπελλο Ελλάδας το 1980 όταν επικράτησε του Ηρακλή με 5-2. Αυτή όμως ήταν και η μοναδική επιτυχία της, αφού έκτοτε οι «ακρίτες» δεν μπόρεσαν να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, με αποτέλεσμα πλέον να αγωνίζονται στη Δ` Εθνική. Στην ίδια μοίρα και ο Πανσερραϊκός με την πολύχρονη παρουσία του στα γήπεδα της παλιάς Α` Εθνικής, που έφθασε στην καλύτερη θέση της ιστορίας του το 1980-81, όταν τερμάτισε 8ος. Παρουσία είχαν και οι δυο ιστορικές ομάδες του Βόλου, Νίκη και Ολυμπιακός. Σε δυσμενή μοίρα όμως βρίσκεται σήμερα η Νίκη, που από το 1965-66 που υποβιβάστηκε έκτοτε δεν ξανανέβηκε, δίνοντας τη σκυτάλη στον Ολυμπιακό Βόλου. Το στίγμα του άφησε και ο Πιερικός που κατάφερε να φθάσει μέχρι την 5η θέση. Ας δούμε συνοπτικά ομάδες της επαρχίας που «πέρασαν» ή συνεχίζουν στη συγκεκριμένη κατηγορία:

1959-60: Δόξα Δρ., Παναιγιάλειος, Παγκορινθιακός, Μ.Αλέξανδρος. 1960-61: Δόξα Δρ., Παναιγιάλειος. 1961-62: Νίκη Βόλου, Δόξα Δρ. 1962-63: Πιερικός, Νίκη Βόλου, Παναιγιάλειος. 1963-64: Πιερικός, Δόξα Δρ., Παναιγιάλειος, Νίκη Βόλου, Ολυμπιακός Χαλκ. 1964-65: Πιερικός, Τρίκαλα, Νίκη Βόλου, Παναιγιάλειος, Δόξα Δρ. 1965-66: Πιερικός, Τρίκαλα, Πανσερραϊκός, Παναιγιάλειος, Νίκη Βόλου. 1966-67: Βέροια, Πιερικός, Πανσερραϊκός, Τρίκαλα. 1967-68: Πιερικός, Βέροια, Πανσερραϊκός, Ολυμπιακός Βόλου. 1968-69: Πιερικός, Πανσερραϊκός, Βέροια, Τρίκαλα, Χαλκίδα. 1969-70: Πιερικός, Πανσερραϊκός, ΟΦΗ, Καβάλα, Ολυμπιακός Βόλου, Παναχαϊκή. 1970-71: Καβάλα, Βέροια, Πιερικός, Πανσερραϊκός. 1971-72: Παναχαϊκή, Καβάλα, Τρίκαλα, Ολυμπιακός Βόλου, Βέροια, Πιερικός. 1972-73: Παναχαϊκή, Καβάλα, Ολυμπιακός Βόλου, Πανσερραϊκός, Καλαμάτα, Τρίκαλα. 1973-74: Παναχαϊκή, Λάρισα, Καβάλα, Πανσερραϊκός, Ολυμπιακός Βόλου, Καλαμαριά. 1974-75: Παναχαϊκή, Γιάννενα, Καστοριά, Πανσερραϊκός, Ολυμπιακός Βόλου, Καβάλα, Καλαμάτα, Λάρισα. 1975-76: Γιάννενα, Παναχαϊκή, Πιερικός, Καστοριά, Παναιτωλικός, Πανσερραϊκός. 1976-77: ΟΦΗ, Καβάλα, Καστοριά, Γιάννενα, Πιερικός, Πανσερραϊκός, Παναχαϊκή, Παναιτωλικός. 1977-78: Γιάννενα, ΟΦΗ, Παναχαϊκή, Καβάλα, Πανσερραϊκός, Καστοριά, Πιερικός, Βέροια. 1978-79: ΟΦΗ, Καστοριά, Ρόδος, Λάρισα, Γιάννενα, Παναχαϊκή, Καβάλα, Πανσερραϊκός. 1979-80: Γιάννενα, Λάρισα, Κόρινθος, ΟΦΗ, Δόξα Δράμας, Παναχαϊκή, Καστοριά, Καβάλα, Ρόδος. 1980-81: Λάρισα, Πανσερραϊκός, Δόξα Δρ., ΟΦΗ, Γιάννενα, Καστοριά, Καβάλα, Κόρινθος, Παναχαϊκή. 1981-82: Καστοριά, ΟΦΗ, Λάρισα, Δόξα Δρ., Ρόδος, Γιάννενα, Πανσερραϊκός, Καβάλα, Κόρινθος. 1982-83: Λάρισα, ΟΦΗ, Γιάννενα, Δόξα Δρ., Πανσερραϊκός, Παναχαϊκή, Ρόδος, Καστοριά. 1983-84: Λάρισα, ΟΦΗ, Καλαμαριά, Γιάννενα, Πανσερραϊκός. 1984-85: Λάρισα, ΟΦΗ, Καλαμαριά, Δόξα Δρ., Παναχαϊκή, Πιερικός. 1985-86: ΟΦΗ, Λάρισα, Γιάννενα, Δόξα Δρ., Πανσερραϊκός, Παναχαϊκή. 1986-87: ΟΦΗ, Λάρισα, Βέροια, Διαγόρας Ρόδου, Δόξα Δρ., Γιάννενα. 1987-88: Λάρισα, ΟΦΗ, Διαγόρας Ρ., Λεβαδειακός, Βέροια, Πανσερραϊκός, Παναχαϊκή. 1988-89: ΟΦΗ, Λάρισα, Δόξα Δρ., Ολυμπιακός Βόλου, Λεβαδειακός, Διαγόρας Ρ. 1989-90: ΟΦΗ, Λάρισα, Δόξα Δρ., Ξάνθη, Πανσερραϊκός, Λεβαδειακός, Ολυμπιακός Βόλου. 1990-91: ΟΦΗ, Δόξα Δρ., Λάρισα, Παναχαϊκή, Πανσερραϊκός, Ξάνθη, Λεβαδειακός, Γιάννενα. 1991-92: ΟΦΗ, Λάρισα, Κόρινθος, Πιερικός, Δόξα Δρ., Ξάνθη, Παναχαϊκή, Πανσερραϊκός. 1992-93: ΟΦΗ, Λάρισα, Ξάνθη, Δόξα Δρ., Εδεσσαϊκός, Πιερικός, Κόρινθος. 1993-94: ΟΦΗ, Ξάνθη, Λάρισα, Λεβαδειακός, Εδεσσαϊκός, Δόξα Δρ., Παναχαϊκή, Νάουσα. 1994-95: Ξάνθη, ΟΦΗ, Εδεσσαϊκός, Λάρισα, Δόξα Δρ., Λεβαδειακός, Καβάλα. 1995-96: ΟΦΗ, Ξάνθη, Εδεσσαϊκός, Πανηλειακός, Καλαμάτα, Παναχαϊκή, Λάρισα. 1996-97: ΟΦΗ, Καβάλα, Πανηλειακός, Βέροια, Καλαμάτα, Ξάνθη, Παναχαϊκή, Εδεσσαϊκός, Καστοριά. 1997-98: ΟΦΗ, Ξάνθη, Βέροια, Πανηλειακός, Καβάλα, Παναχαϊκή, Καλαμάτα. 1998-99: Ξάνθη, ΟΦΗ, Καβάλα, Πανηλειακός, Βέροια. 1999-00: ΟΦΗ, Καλαμάτα, Ξάνθη, Πανηλειακός, Παναχαϊκή, Καβάλα, Τρίκαλα. 2000-01: Ξάνθη, Παναχαϊκή, ΟΦΗ, Γιάννενα, Πανηλειακός, Καλαμάτα.