Δύσκολες έως ελάχιστες είναι οι προοπτικές επιτυχούς εφαρμογής της εκεχειρίας που πέτυχε ο Τζορτζ Τένετ, διευθυντής της CIA, και των προσπαθειών αποκλιμάκωσης της βίας όσο η ισραηλινή πολιτική σκηνή, συμπαρασύροντας και την κοινή γνώμη, εξωθείται σε ολοένα και σκληρότερες, ακραίες και ακροδεξιές θέσεις. Αυτή είναι η εκτίμηση του Αμπού Αχμάντ Καμάλ, μέλους της ΚΕ του ΚΚ Ισραήλ και γραμματέα της Οργάνωσης του ΚΚ Ισραήλ στη Ναζαρέτ, ο οποίος μίλησε στο «Ρ».

-Ας αρχίσουμε τη συζήτησή μας από τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και συγκεκριμένα από την εφαρμογή της εκεχειρίας που πέτυχε ο διευθυντής της CIA Τζορτζ Τένετ. Ποιες, κατά τη γνώμη σας, είναι οι προοπτικές αυτής της εκεχειρίας με δεδομένα τα πολλά περιστατικά βίας και παραβίασής της, που ήδη λαμβάνουν χώρα;

- Η κατάσταση στα κατεχόμενα εδάφη είναι ιδιαιτέρως τεταμένη. Από τα γεγονότα του περασμένου Οκτώβρη, για τα οποία μεγάλο μέρος ευθύνης φέρει ο σημερινός πρωθυπουργός του Ισραήλ με την επίσκεψη που πραγματοποίησε στους ιερούς τόπους του Αλ Ακσά, με την ολοκληρωτική κάλυψη της τότε κυβέρνησης του Εχούντ Μπαράκ, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή χαρακτηρίζεται πια από νέα δεδομένα και η ένταση παραμένει πάντα υψηλή. Η αντίδραση των Παλαιστινίων, τόσο εντός των κατεχομένων εδαφών όσο και εντός του Ισραήλ, ήταν γενική και έντονη.

Ολόκληρος ο κόσμος παρακολούθησε τη βία και τη σκληρότητα με την οποία ο ισραηλινός στρατός και η αστυνομία αντιμετώπισαν την παλαιστινιακή αυτή αντίδραση εντός των κατεχομένων εδαφών αλλά και εντός του Ισραήλ. Το σύνολο της κοινότητας των Ισραηλινών Αράβων εξέφρασε δυναμικά την αλληλεγγύη του στους Παλαιστινίους των κατεχομένων και τη διαμαρτυρία του για την τακτική της ισραηλινής κυβέρνησης. Η απάντηση της ισραηλινής ηγεσίας σε αυτή τη διαμαρτυρία είναι γνωστή: δολοφονήθηκαν 13 Ισραηλινοί Αραβες και επιβλήθηκε καθεστώς τρομοκρατίας στις κοινότητές τους. Νομίζω ότι η συγκεκριμένη πράξη αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της έννοιας της «δημοκρατίας» που διακατέχει το ισραηλινό σύστημα, όπου διαφωνούντες δολοφονούνται με την πρώτη ευκαιρία χωρίς να χρειάζεται καν κάποια, έστω και σαθρή, δικαιολογία ή διαδικασία γι' αυτό.

Η έκρυθμη αυτή κατάσταση καθώς και οι εξελίξεις στα κατεχόμενα εδάφη αποτελούν, θα μπορούσε κανείς να πει, τη συγκυρία στην οποία βασίζεται και η εκλογή Σαρόν στην πρωθυπουργία της χώρας. Οι συνθήκες, δηλαδή, αυτές έθρεψαν όλες εκείνες τις προϋποθέσεις ώστε να πραγματοποιηθεί μια μετακίνηση της ισραηλινής κοινής γνώμης προς τα δεξιά. Και αξίζει να σημειωθεί ότι η εκλογική επιλογή του Σαρόν είναι εντελώς παράλογη, τουλάχιστον αν γνωρίζει κανείς τα όνειρα και τις ελπίδες της μεγάλης πλειοψηφίας του ισραηλινού λαού για ειρήνη με τους Παλαιστινίους και ηρεμία στην περιοχή.

Η μετακίνηση αυτή προς τα δεξιά, προς την αντίδραση τόσο όσον αφορά στο σύνολο των αποφάσεων και των επιλογών της ισραηλινής ηγεσίας γίνεται καθημερινά υπό το βλέμμα ολόκληρης της ανθρωπότητας με αφορμή τις εξελίξεις με τους Παλαιστινίους. Θα τολμούσα να πω, μάλιστα, ότι δεν πρόκειται απλώς για μια συντηρητικοποίηση και μια πιο αντιδραστική έκφραση της ισραηλινής ηγεσίας αλλά για μια διαδικασία εκφασισμού, όπου τα δημοκρατικά δικαιώματα γίνονται ολοένα και λιγότερο σεβαστά τόσο εντός των κόλπων της κυβέρνησης και σε πολιτικό επίπεδο όσο και στο κοινωνικό πεδίο. Με δεδομένη την κατάσταση αυτή, ακόμη και η προσπάθεια εφαρμογής της εκεχειρίας είναι αρκετά δύσκολη και επίφοβη.

Εμείς δεν παύουμε να ονειρευόμαστε την οριστική επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος, με την επικράτηση μόνιμης και βιώσιμης ειρήνης, με την ίδρυση ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στα κατεχόμενα εδάφη που θα απελευθερωθούν, στη βάση των υπαρχόντων αποφάσεων του ΟΗΕ από το 1967. Θεωρούμε ότι το πλέον σημαντικό και επίκαιρο ζήτημα, στην παρούσα φάση, είναι να αντιληφθεί η διεθνής κοινότητα και η παγκόσμια κοινή γνώμη τη μεγίστης σημασίας αναγκαιότητα προστασίας του παλαιστινιακού λαού από κάποια διεθνή δύναμη.

Επίσης, για εμάς, στο πλαίσιο των προσπαθειών οριστικής επίλυσης του προβλήματος, είναι περισσότερο από απαραίτητη η αναγνώριση του δικαιώματος επιστροφής στους Παλαιστίνιους πρόσφυγες.

Γενικά, πάντως, οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή δε θα πρέπει να γίνονται αντικείμενο ερμηνειών ή αναλύσεων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη η δραστηριότητα και οι προσδοκίες των ΗΠΑ για την περιοχή. Ασχέτως των προσπαθειών του Σαρόν και της Ουάσιγκτον να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι υπάρχει σχετική αυτοτέλεια ή ακόμη και διάσταση απόψεων στη λήψη αποφάσεων και στην επιλογή της τακτικής, η αλήθεια είναι ότι ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός στηρίζει τη σκληρή και αδιάλλακτη στάση του στις αμερικανικές πλάτες, στην ανοχή της Ουάσιγκτον και στην, έστω, σιωπηλή υποστήριξή της. Οι ΗΠΑ φέρουν σαφώς πολύ μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τη σημερινή κατάσταση.

- Τον τελευταίο καιρό, παρατηρούνται ορισμένες κινήσεις της ΕΕ στην κατεύθυνση της ενεργότερης εμπλοκής της στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, μιας ΕΕ, που αν και συχνά χρησιμοποιεί φιλικότερο προς τους Παλαιστινίους λόγο, εντούτοις δεν έχει προχωρήσει σε συγκεκριμένα εμπορικά μέτρα, που έχει στη διάθεσή της, για να ασκήσει περαιτέρω πιέσεις στο Ισραήλ. Ποια νομίζετε ότι μπορεί να είναι η προοπτική των προσπαθειών της ΕΕ;

- Κατά τη γνώμη μας, δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός της πολιτικής κατεύθυνσης που ακολουθεί η ΕΕ από αυτήν που ακολουθούν οι ΗΠΑ. Και οι δύο κινούνται στον ίδιο άξονα αντιλήψεων και στόχων. Οποιαδήποτε πρωτοβουλία ληφθεί είτε από μια ευρωπαϊκή χώρα ξεχωριστά, είτε από την ΕΕ, ως σύνολο, θα εμπεριέχει, έστω και χωρίς να το αναφέρει ρητά, τις αντιλήψεις της Ουάσιγκτον για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, έστω και προσπαθώντας να μην τις θίξει είτε να μην τις προκαλέσει.

Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες και προτάσεις δράσης στην Ευρώπη, που έχουν πραγματικά θετικές προοπτικές, αλλά, μέχρι σήμερα, δεν έχει καταστεί δυνατό να λάβουν μια δυναμική με μεγάλες διαστάσεις. Εμείς θεωρούμε, πάντως, ότι η όποια πρωτοβουλία, πραγματικά, αποφασιστεί από την Ευρώπη, είτε από κάποια ευρωπαϊκή χώρα, έχει πιθανότητες θετικών αποτελεσμάτων, γι' αυτό και δεν παύουμε να ελπίζουμε γι' αυτήν. Το ΚΚ Ισραήλ αλλά και οι φιλειρηνικές ισραηλινές οργανώσεις προσπαθούν να έχουν διαρκή επικοινωνία με ευρωπαϊκές χώρες και εργάζονται για τη δημιουργία τέτοιων πρωτοβουλιών.

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στη μεγάλη συμβολή που έχουν στην κατεύθυνση διαμόρφωσης τέτοιων πρωτοβουλιών και στην επαφή με το εξωτερικό, τόσο τα μέλη του ΚΚ Ισραήλ όσο και τα μέλη των φιλειρηνικών οργανώσεων που είναι Ισραηλινοί, και όχι μόνο Ισραηλινοί Αραβες. Η προσφορά τους είναι πολύτιμη και εξαιρετικά σημαντική και πραγματικά καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες να σπάσουν το αρνητικό κλίμα και την ατμόσφαιρα τρομοκρατίας που υπάρχει προκειμένου να αναπτυχθεί ένα ευρύ φιλειρηνικό κίνημα. Αλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνά κανείς τις δυσχερέστατες και αντίξοες συνθήκες στις οποίες οι Ισραηλινοί φιλειρηνιστές και ακόμη περισσότερο οι Ισραηλινοί κομμουνιστές δρουν, καθώς το σύνολο της κοινής γνώμης στρέφεται προς την αντίδραση και υιοθετεί όλο και πιο ακραίες, όλο και πιο δεξιές θέσεις ιδιαίτερα απέναντι στους Παλαιστινίους.

-Ποια είναι η κατάσταση του ισραηλινού φιλειρηνικού κινήματος σήμερα; Το ΚΚ Ισραήλ συνεργάζεται με πολλές φιλειρηνικές οργανώσεις και μάλιστα, μόλις πριν από ένα χρόνο, πραγματοποιήθηκαν μεγαλειώδεις διαδηλώσεις του φιλειρηνικού αυτού κινήματος με αίτημα την ισραηλινή στρατιωτική αποχώρηση από το Ν. Λίβανο. Τι γίνεται σήμερα με τα νέα δεδομένα στην πολιτική σκηνή της χώρας;

- Το ΚΚ Ισραήλ δε σταμάτησε, ποτέ, σε ολόκληρη την ιστορία του να εργάζεται στο πλαίσιο του φιλειρηνικού κινήματος, στην κατεύθυνση της επίτευξης ειρήνης. Αξίζει, ίσως, να θυμίσουμε ότι όταν το 1948, το ΚΚ Ισραήλ τασσόταν υπέρ της επίτευξης μιας μόνιμης ειρήνης που θα αναγνώριζε και την ύπαρξη του Ισραήλ, το σύνολο σχεδόν του αραβικού κόσμου θεωρούσε προδότες τους Ισραηλινούς Αραβες αλλά και το ΚΚ Ισραήλ που πρέσβευε τη συγκεκριμένη θέση.

Σήμερα, η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται με κάθε δυνατό τρόπο. Το ΚΚ Ισραήλ στοχεύει στην καλύτερη δυνατή συνεργασία με φιλειρηνικές και προοδευτικές δυνάμεις εντός του Ισραήλ αλλά και μέσα στα παλαιστινιακά εδάφη, και μέχρι στιγμής η συνεργασία αυτή έχει αποδώσει καρπούς και στα δύο επίπεδα. Η θέση μας, ούτως ή άλλως, είναι ξεκάθαρη απέναντι στο παλαιστινιακό ζήτημα και αποτελεί βάση συνεννόησης με όποιον παράγοντα έχει ανάλογες απόψεις.

Την ημέρα της τελευταίας μεγάλης βομβιστικής επίθεσης στο Τελ Αβίβ, οι φιλειρηνικές ισραηλινές οργανώσεις και το ΚΚ Ισραήλ πραγματοποίησαν, λίγο πριν το τραγικό γεγονός, πορεία διαμαρτυρίας για τις εξελίξεις και τη στάση της ισραηλινής κυβέρνησης μπροστά στο υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας. Δεν εγκρίνουμε αλλά μπορούμε να κατανοήσουμε τις αιτίες που οδηγούν σε τέτοιες πράξεις, όπως είναι οι αιματηρές βομβιστικές επιθέσεις. Οσο υπάρχει κατοχή, υπάρχει οργή που γεννά τέτοιες πράξεις. Εμείς, πάντως, θα συνεχίσουμε τη δραστηριότητά μας αυτή, με εκδηλώσεις, πορείες, διαδηλώσεις, σε όλες τις μικρές και μεγάλες πόλεις ενώ ανάλογες προσπάθειες γίνονται και εντός της Κνεσέτ από τους φιλειρηνιστές βουλευτές.

- Να κλείσουμε αυτήν τη μικρή κουβέντα, με μια εκτίμησή σας για την οικονομική κατάσταση, σήμερα, στο Ισραήλ; Τα τελευταία χρόνια, πυκνώνουν οι διαμαρτυρίες και οι απεργιακές κινητοποιήσεις, γεγονότα που δεν ήταν συχνά στο Ισραήλ παλιότερα. Τι σημαίνει αυτό;

- Το Ισραήλ σε οικονομικό επίπεδο διέρχεται σοβαρότατη κρίση. Η ανεργία αγγίζει το 9% του εργατικού δυναμικού. Ιδιαίτερα ανάμεσα στους Ισραηλινούς Αραβες, το ποσοστό αυτό φτάνει το 25% - 30%. Οι βίαιες εξελίξεις στην περιοχή έχουν προκαλέσει σχεδόν την ολοκληρωτική κατάρρευση του τουρισμού με αποτέλεσμα, καθημερινά, εκατοντάδες άνθρωποι να περνούν στο στρατόπεδο των ανέργων.

Τόσο τα γεγονότα στα κατεχόμενα όσο και οι εξελίξεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή του Ισραήλ, η δεξιά στροφή της πολιτικής κατάστασης και η ανάδειξη στην πρωθυπουργία του Αριέλ Σαρόν με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ηρεμία της περιοχής, έχουν προκαλέσει την απομάκρυνση μεγάλων επενδύσεων από το Ισραήλ. Χαρακτηριστικό, ίσως, είναι ότι ο κλάδος της υφαντουργίας τείνει να εξαφανιστεί πλήρως.

Πολύς λόγος γίνεται, επίσης, για τη «βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας» που διαθέτει το Ισραήλ και η οποία, σύμφωνα με τα διάφορα άρθρα που γράφονται, βρίσκεται σε πορεία διαρκούς ανάπτυξης. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι μπορεί γενικά ο τομέας αυτός να αναπτύσσεται, όμως, απασχολεί ελάχιστους εργαζόμενους, και δε λύνει, πρακτικά, καμία πτυχή του τεράστιου προβλήματος της ανεργίας. Αλλωστε, και αυτός διέρχεται κρίση και υπάρχουν αρκετές τέτοιες επιχειρήσεις που κλείνουν.

Αναμενόμενο είναι ότι έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους ορισμένα πρώτα σημάδια φτώχειας, που ήταν ανήκουστα πριν από ορισμένα χρόνια, για το Ισραήλ. Την πρωτοπορία σε αυτό, δυστυχώς, την έχουν και πάλι οι Ισραηλινοί Αραβες, από τους οποίους το 0,5% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Την ίδια στιγμή, εντείνεται η συσσώρευση κεφαλαίων στα χέρια λίγων ανθρώπων μέσα από τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης που έχουν ακολουθηθεί από τις τελευταίες κυβερνήσεις, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης.