Στο πλαίσιο της συμμόρφωσης της μεταναστευτικής πολιτικής της χώρας μας με αυτήν που χάραξε η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) το 1999, στο Τάμπερε της Φινλανδίας, τέθηκε σε ισχύ από το Μάη του 2001 ο νόμος «Για την είσοδο και παραμονή των αλλοδαπών στην Ελλάδα». Με τον νόμο αυτό ο μετανάστης υποβιβάζεται σε «εργαλείο», το οποίο συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας, ως φτηνή εργατική δύναμη. Οι ηγέτες των χωρών της ΕΕ ήταν σαφείς στο Τάμπερε, όταν δήλωναν πως οι οικονομίες των χωρών-μελών έχουν ανάγκη τους μετανάστες, είτε λόγω υπογεννητικότητας, είτε εξαιτίας της «φτηνής τιμής τους». Η κυβέρνηση της Ελλάδας ήταν επίσης ξεκάθαρη για το πώς θα αντιμετωπίζονται εφεξής οι αλλοδαποί, όταν διά στόματος αρμόδιας υπουργού Εσωτερικών, Βάσως Παπανδρέου, τόνιζε: «Στην Ελλάδα θα μπαίνουν και θα μένουν μόνον όσοι εξυπηρετούν την ελληνική οικονομία», και κατ' επέκταση την ντόπια, αλλά και ξένη εργοδοσία.

Γίνεται σαφές πως πάνω στο δράμα του μετανάστη επιχειρείται η ενίσχυση των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου, που καθορίζει τις οικονομίες των χωρών-μελών της ΕΕ. Κατά συνέπεια, το όποιο δήθεν ενδιαφέρον της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στους οικονομικούς μετανάστες είναι ψευδεπίγραφο, ως αποτέλεσμα και μόνον της παραπάνω αρχής, αλλά ακόμα παραπέρα αυτό έρχεται να επιβεβαιωθεί από τις διατάξεις του νόμου, στις οποίες θα αναφερθούμε παρακάτω.

Επιγραμματικά, πάντως, μπορούμε να πούμε ότι ο νόμος ανοίγει τα σύνορα για όσους βρίσκονται ήδη στη χώρα (απόδειξη ο μικρός αριθμός των μεταναστών που κατάφεραν να πάρουν προσωρινή άδεια παραμονής στη χώρα) και τα κλείνει για όσους επιθυμούν να έρθουν. Δε διασφαλίζει τα συνδικαλιστικά δικαιώματα των μεταναστών, αντίθετα τους καθιστά έρμαια στις κερδοσκοπικές ορέξεις των εργοδοτών. Αφήνει ανοιχτό το παράθυρο για αναιτιολόγητη απέλαση αλλοδαπού. Υποχρεώνει τους πολίτες και τους υπαλλήλους δημοσίων υπηρεσιών να λειτουργούν ως χαφιέδες, καρφώνοντας στην αστυνομία παράνομους μετανάστες. Δε διασφαλίζει την τύχη των ηλικιωμένων γονέων μεταναστών, οι οποίοι είναι προφανές ότι δεν μπορούν να δουλέψουν για να πάρουν άδεια παραμονής. Δίνει τη δυνατότητα στον γενικό γραμματέα Περιφέρειας να αρνηθεί την είσοδο σε κάποιον μετανάστη, επειδή δεν του αρέσει η... προσωπικότητά του. Μετά από αυτά, μάλλον θα πρέπει να μιλάμε για αντιμεταναστευτική πολιτική.

Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος εισόδου και παραμονής των αλλοδαπών στη χώρα μας. Σύμφωνα με το νόμο, για να μπορέσει να έρθει κάποιος στη χώρα θα πρέπει να έχει εξασφαλίσει πρώτα άδεια εργασίας. Στην κατεύθυνση αυτή, στις ελληνικές προξενικές αρχές συστήνονται Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας, στα οποία θα απευθύνονται οι αλλοδαποί για να ενημερωθούν για τις θέσεις εργασίας που έχει ανάγκη η χώρα. Αυτές αναλαμβάνει ο ΟΑΕΔ να τις καταγράψει, καθώς υποχρεώνεται, στο τελευταίο τρίμηνο κάθε έτους, να καταρτίζει έκθεση με τις ανάγκες σε ξένο εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα. Η άδεια εργασίας, που δίνεται πλέον από τον οικείο νομάρχη, έχει ισχύ ενός χρόνου με δυνατότητα ανανέωσης. Εφόσον ο μετανάστης έχει υπογράψει σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, μπορεί να λάβει, από τον γενικό γραμματέα της Περιφέρειας πλέον (και όχι από την αστυνομική αρχή), άδεια παραμονής, διάρκειας ενός χρόνου. Αφού προσκομίσει τα απαραίτητα έγγραφα, ο φάκελός του μεταφέρεται στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, που συστήνεται σε κάθε Περιφέρεια, υπό τον γενικό γραμματέα Περιφέρειας. Η Υπηρεσία, σε συνεργασία και με την Αστυνομία, επεξεργάζεται το φάκελο και το... ποιόν του μετανάστη. Το τελευταίο διαπιστώνεται και σε συνέντευξη στην οποία καλείται ο αλλοδαπός από την Επιτροπή Μετανάστευσης, και μπορεί από μόνο του να αποτελέσει λόγο μη παραμονής του στη χώρα.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα τα έξοδα για τα δικαιολογητικά (αντίγραφα διαβατηρίου και σύμβασης εργασίας, πιστοποιητικό υγείας, παράβολα, ποινικό μητρώο, κλπ.) βαρύνουν τον αλλοδαπό. Οι μετανάστες επιβαρύνονται και με τα έξοδα της απέλασης, προφανώς για την «πολυτελή» διαμονή τους στους Ειδικούς Χώρους Κράτησης, που προβλέπεται να δημιουργηθούν.

Η όλη διαδικασία, πάντως, εισόδου και παραμονής στη χώρα είναι συνώνυμη με τον συνεχή φόβο ενδεχόμενης απέλασης. Ειδικά όταν πρόκειται για οικογένεια, ο φόβος αυτός εντείνεται. Κανείς δε διασφαλίζει τον αλλοδαπό ότι θα έχει δουλιά για έναν χρόνο, ακόμα περισσότερο ότι θα μπορέσει να ανανεώσει τη σύμβασή του ή να εξασφαλίσει νέα. Αν αυτό δε συμβεί, οι αλλοδαποί θα πρέπει «να αναχωρούν αμέσως και χωρίς ιδιαίτερη ειδοποίηση από τη χώρα». Αν πρόκειται για οικογένεια με ανήλικα παιδιά, αυτά μπορούν να παραμείνουν στη χώρα όσο πηγαίνουν ακόμη σχολείο. Μόλις όμως τελειώσουν το σχολείο, θα πρέπει να βρουν δουλιά, για να αποκτήσουν άδεια παραμονής.

Οσοι, δε, αλλοδαποί εισέρχονται για σπουδές στη χώρα μας, θα πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν τα οικονομικά μέσα για να ζήσουν και βεβαίως να περάσουν από το απαραίτητο... τεστ προσωπικότητας. Η άδεια παραμονής που λαμβάνουν έχει διάρκεια ένα χρόνο, με δυνατότητα ανανέωσης, ενώ ο συνολικός χρόνος παραμονής δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από τη συνολική διάρκεια σπουδών, προσαυξημένη κατά το ήμισυ, συν ένα επιπλέον έτος για την εκμάθηση της γλώσσας.

Μια σημαντική πτυχή της μεταναστευτικής πολιτικής είναι ότι επιχειρεί να κάνει συνένοχους στην υλοποίησή της και τους Ελληνες πολίτες. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πολίτες καλούνται να μην προσφέρουν τις υπηρεσίες τους (για παράδειγμα, οι ιδιοκτήτες σπιτιών να μην τα νοικιάζουν) σε όσους αλλοδαπούς είναι παράνομοι στη χώρα μας. Στην περίπτωση, δε, που κάτι τέτοιο υποπέσει στην αντίληψή τους καλούνται να το καταθέσουν στο Αστυνομικό Τμήμα.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι, υπάλληλοι Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, απαγορεύεται να παράσχουν οποιαδήποτε υπηρεσία σε αλλοδαπό που βρίσκεται παράνομα στη χώρα. Παράλληλα, «υποχρεούνται να γνωστοποιήσουν το γεγονός στην πλησιέστερη Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης» - ορίζεται στο νόμο. Αλλιώς «διώκονται πειθαρχικά και ποινικά για παράβαση καθήκοντος»!

Από τη διαταγή απαγόρευσης παροχής υπηρεσιών εξαιρούνται όσοι εργάζονται σε νοσοκομεία, θεραπευτήρια και κλινικές και εφόσον διακομιστούν σε αυτά εκτάκτως παράνομοι αλλοδαποί ή παιδιά τους.