Οταν στις 5 Ιούνη 2001 ξεκίνησε η διαδικασία κατάθεσης από τους αλλοδαπούς των απαραίτητων δικαιολογητικών ώστε να αποκτήσουν την προσωρινή εξάμηνη άδεια παραμονής, η κυβέρνηση ισχυριζόταν ότι ο κρατικός μηχανισμός είναι πανέτοιμος και οι μεταναστευτικές οργανώσεις πληροφορημένες. Ο πρώτος ισχυρισμός καταρρίφθηκε από την πρώτη κιόλας μέρα, οπότε και παρατηρήθηκαν ουρές στους δήμους όπου κατέθεταν οι μετανάστες τα χαρτιά τους και στο υπουργείο Εξωτερικών όπου πήγαιναν ορισμένα για μετάφραση.

Τα δικαιολογητικά που απαίτησε η κυβέρνηση για να μπορέσει να πάρει κάποιος την προσωρινή άδεια παραμονής ισοδυναμούσαν είτε με την αφαίμαξή τους, είτε με την απέλασή τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι το κράτος υπολογίζεται πως γέμισε με 20 δισ. δραχμές τα ταμεία του, από την τσέπη των μεταναστών, ενώ από τους περίπου ένα εκατομμύριο αλλοδαπούς που βρίσκονται στη χώρα μας, μόνο 352.000 κατάφεραν να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Η κυβέρνηση απαιτούσε από τους μετανάστες να αποδείξουν ότι βρίσκονται στην Ελλάδα για τουλάχιστον ένα χρόνο - εξωθώντας τους περισσότερους που δεν μπορούσαν να το κάνουν, σε εξαγορά ενσήμων ενός έτους, κόστους μέχρι και 500.000 δραχμών και να πληρώσουν παράβολο 50.000 δραχμών μαζί με την αίτηση προσωρινής άδειας.

Γίνεται φανερό ότι πολλοί αλλοδαποί που ζουν παραπάνω από ένα χρόνο στη χώρα, δουλεύουν ή δούλευαν ανασφάλιστοι και μένουν σε σπίτια φίλων, πολλές φορές αρκετοί μαζί, δεν μπόρεσαν να πάρουν προσωρινή άδεια παραμονής, ακριβώς επειδή δεν είχαν τα χρήματα να την εξαγοράσουν. Γι' αυτούς η κυβέρνηση δείχνει το δρόμο της απέλασης, όπως έχουν καταστήσει σαφές αρμόδια κυβερνητικά χείλη.

Οσοι τελικά τα κατάφεραν, είναι αβέβαιο αν θα μπορέσουν να παραμείνουν στη χώρα και μετά τους έξι μήνες, αφού θα πρέπει στο διάστημα αυτό να βρουν δουλιά για να μπορέσουν να παραμείνουν στη χώρα. Δηλαδή στις 2 Φλεβάρη αναμένεται να ξεκινήσει ο δεύτερος γύρος των απελάσεων. Ο χρονικός αυτός περιορισμός καθιστά τους μετανάστες ακόμα πιο ευάλωτους στους όρους της εργοδοσίας για φτηνή εργατική δύναμη.

Σύμφωνα με πηγές από το υπουργείο Εσωτερικών, δεν έχει ολοκληρωθεί η απόδοση της κάρτας προσωρινής παραμονής και στους 352.000. Κάτι τέτοιο γίνεται σταδιακά, ενώ προκειμένου να διευκολυνθεί το... «έργο» της απέλασης, όσοι κατάφεραν και κατέθεσαν τα απαραίτητα δικαιολογητικά και δεν έχουν πάρει ακόμα στα χέρια τους την κάρτα, διαθέτουν ένα αποδεικτικό χαρτί. Οσοι δεν το διαθέτουν, διώχνονται από τη χώρα και μάλιστα επιβαρύνονται με τα έξοδα.

Την ίδια τύχη αναμένεται να έχουν και πολλοί από τους 352.000, αφού δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα βρουν δουλιά - προϋπόθεση για να μείνει κάποιος στη χώρα. Οσοι το καταφέρουν, θα πρέπει να πληρώσουν και πάλι για μια σειρά δικαιολογητικών που απαιτούνται. Πάντως στη δεύτερη φάση νομιμοποίησης, οι μετανάστες δεν προβλέπεται να πληρώσουν παράβολο, όπως έγινε στην πρώτη.

Σημαντικό πρόβλημα προκύπτει για όσες οικογένειες μεταναστών βρίσκονται στη χώρα με τους υπερήλικες γονείς τους, οι οποίοι δεν μπορούν να εργαστούν και κατά συνέπεια να λάβουν άδεια παραμονής. Ως μέλη της οικογένειας - που σημαίνει ότι μπορούν να παραμείνουν στη χώρα για λόγους οικογενειακής συνένωσης - θεωρούνται ο ή η σύζυγος και τα άγαμα παιδιά κάτω από 18 χρόνων.