Ισως να έχουμε γράψει πριν από αρκετά χρόνια, -δε μας βοηθά η μνήμη πια-, για το σημαντικό βιβλίο του Αντόνιο Ταμπούκι «Ετσι ισχυρίζεται Περέιρα», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Ψυχογιός» τον Οκτώβρη του 1995, με την εξαιρετική μετάφραση του Ανταίου Χρυσοστομίδη. Ισως, αλλά ακόμη και στην περίπτωση που το έχουμε κάνει, τίποτε δε μας εμποδίζει να ξαναγράψουμε για ένα υπέροχο βιβλίο όπως αυτό.

Ξαφνικά φέτος το καλοκαίρι, τον Αύγουστο συγκεκριμένα, και το τονίζουμε διότι όλη η ιστορία που μας αφηγείται ο Ταμπούκι διαδραματίζεται τον Αύγουστο του 1938 στη Λισαβόνα, τον Αύγουστο του 2001 λοιπόν εμείς μόνοι στην καυτή και σχετικά άδεια Αθήνα, απέραντα μόνοι, όπως ο ήρωας του βιβλίου, δημοσιογράφοι και εμείς όπως και ο Περέιρα, νιώσαμε εντελώς απροσδόκητα τη νοσταλγία (έτσι χτυπάει πάντα η νοσταλγία: απροειδοποίητα) και έχοντας την επιθυμία να ανανεώσουμε τη σχέση μας με το σεμνό, τον γλυκύτατο, αλλά και γενναίο μεσήλικα συνάδελφό μας, που έζησε τότε... Τότε, όταν η Ισπανία σπαράσσεται από τον εμφύλιο πόλεμο, όταν η Πορτογαλία υποφέρει από την τυραννία του Σαλαζάρ, τότε που ετοιμάζεται να γεννηθεί το απίστευτο τέρας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τότε που ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι σχεδιάζουν να τεμαχίσουν και να καταβροχθίσουν την Ευρώπη.

Και τώρα; Τώρα τα πράγματα δεν είναι τα ίδια, η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, και όμως, να που τώρα αισθανόμαστε και εμείς να πνιγόμαστε, να μην ξέρουμε πώς να αντισταθούμε, πώς να δράσουμε, πώς να αντιδράσουμε και αναρωτιόμαστε τι θα έκανε ο Περέιρα αν ζούσε σήμερα. Σήμερα, που έχουν τόσα τρομερά γεγονότα συμβεί. Γεγονότα που μας τάραξαν, αναστάτωσαν, που μας πλήγωσαν για να έρθουν και τα πρόσφατα γεγονότα της Γένοβας να μας αποτελειώσουν. Με το που μπήκε αυτός ο παράξενος μήνας ο διαλυτικός, ο μήνας των διακοπών και των μικρών αποχωρισμών, σαν υπνωτισμένοι τρέξαμε στη βιβλιοθήκη και ανασύραμε το βιβλίο «Ετσι... ισχυρίζεται ο Περέιρα». «Ξανασυναντηθήκαμε» με τον αγαπημένο συνάδελφο, το γερασμένο αλλά μικρό ήρωα, που καταφεύγει στις αναμνήσεις, που αγωνιά για το θάνατο, που αγνοεί τι γίνεται γύρω του αλλά που η γνωριμία του με δυο νέα παιδιά θα τον επαναφέρει στο παρόν και θα συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί, αλλά και δεν πρέπει, να μένει αμέτοχος. Οτι, επιτέλους, οφείλει να οργιστεί και να πάρει θέση. Να δράσει, να αντιδράσει. Ετσι, στην πιο κρίσιμη στιγμή ο χαμηλών τόνων, ο ευγενής, ο «νομιμόφρων» πολίτης, κάνει μια μοναχική, αλλά ηρωική επανάσταση. Μας γοήτευσε ο Περέιρα ακόμη μια φορά. Και τον αγαπήσαμε, τον νοσταλγήσαμε, τον θαυμάσαμε εν ολίγοις. Οποιος δεν έτυχε να διαβάσει αυτό το μικρό αριστούργημα ( γυρίστηκε και ταινία, μάλιστα ήταν η τελευταία ταινία του Μαρτσέλο Μαστρογιάννη, και για άγνωστους λόγους δεν έχει ακόμη προβληθεί στην Ελλάδα) ας μη χάνει χρόνο, πολύτιμος μας είναι. Ας το διαβάσει. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό και άριστα μεταφρασμένο μυθιστόρημα. Ετσι ισχυρίζεται η γράφουσα...