Οι δηλώσεις, με τις οποίες ο Αμπντουλάχ Γκιουλ, συνιδρυτής του κυβερνώντος ισλαμοσυντηρητικού κόμματος ΑΚΡ, ανακοίνωσε ότι τελικά δεν θα είναι υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές της 24ης Ιούνη, όχι μόνο δεν σταμάτησαν, αλλά επιβεβαίωσαν τις σφοδρές διεργασίες που απλώνονται σε όλο το αστικό πολιτικό σκηνικό. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, αλλά και Πρόεδρος της χώρας, με τη στήριξη του ΑΚΡ, εξήγησε ουσιαστικά ότι δεν «κατεβαίνει» ως αντίπαλος του Ερντογάν επειδή δεν διασφαλίστηκαν σημαντικές προϋποθέσεις: «Είχα πει ότι αν υπήρχε πλατιά συναίνεση δεν θα απέφευγα να αναλάβω τις ευθύνες μου», είπε και εκφράζοντας προβληματισμό για λειψές ικανότητες «συνεννόησης» επισήμανε: «Είμαστε περισσότερο απασχολημένοι με προσωπικές επιθέσεις εκατέρωθεν και πολιτικές μανούβρες απ' ό,τι με αυτό που είναι καλό για την Τουρκία... Αντιμετωπίζουμε μεγάλες δυσκολίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ενώ χρειαζόμαστε ειρήνη και ηρεμία, υπάρχει ένα περιβάλλον πόλωσης και διαμάχης... Η χώρα θα διασφαλίσει το μέλλον της μέσω του κράτους δικαίου, της εφαρμογής της διάκρισης των εξουσιών, της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της ευθύνης...».

Λίγες μέρες πριν, ο πρωθυπουργός της χώρας, Μπιναλί Γιλντιρίμ, σχολιάζοντας τις φήμες για ενδεχόμενη υποψηφιότητα Γκιουλ είχε πει ότι «πρέπει να υπάρχει ένα σχέδιο πίσω από όλες αυτές τις προσπάθειες. Αλλά το σχέδιο φαίνεται ότι απέτυχε και εξερράγη στα χέρια τους (σ.σ. των εμπνευστών του)». Παραδεχόμενος ότι οι διαφωνίες και αντιθέσεις διευρύνονται και εντός του ΑΚΡ, ο Γιλντιρίμ απευθύνθηκε όχι απλά στον Γκιουλ, αλλά σε μια ολόκληρη μερίδα βασικών στελεχών του κόμματος που έχουν πάρει αποστάσεις από επιλογές της ηγεσίας Ερντογάν (όπως είχε φανεί και στο περσινό δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση): «Δεν μπορείς να κερδίσεις αναγνώριση για την παλιά ή τη νέα θέση (που κατέχεις) όταν εγκαταλείπεις το πολιτικό κίνημα στο οποίο συμμετείχες για πολλά χρόνια και με το οποίο υπηρέτησες σημαντικές θέσεις... Οι άνθρωποι πρέπει να προστατεύουν τη φήμη που έχτισαν, δεν πρέπει να την πετάνε...».

Αλλωστε, ενδεικτική ήταν και η «κινητοποίηση» βασικών συνεργατών του Ερντογάν που συνέβαλαν στην «απόσυρση» μιας υποψηφιότητας Γκιουλ πριν αυτή καν επισημοποιηθεί, όπως ο επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, Χουλούσι Ακάρ, αλλά και ο εκπρόσωπος του Τούρκου Προέδρου Ιμπραχήμ Καλίν. Μάλιστα, η ανάμειξη του πρώτου πυροδότησε την ακόμα πιο έντονη αντίδραση της αντιπολίτευσης που έκανε λόγο για παρεμβολή του στρατού στις εκλογές, «πολιτικό πραξικόπημα» κ.τ.λ.

Από την άλλη μεριά, την έντονη «κινητικότητα» στην αντιπολίτευση ανέδειξε και η απόφαση συγκρότησης εκλογικού συνασπισμού για τις βουλευτικές εκλογές που πήραν το σοσιαλδημοκρατικό κεμαλικό κόμμα CHP, το νεοσύστατο φιλελεύθερο «Καλό κόμμα» (IYI) της πρώην υπουργού στην πρώτη κυβέρνηση Ερντογάν Μεράλ Αξενέρ, το εθνικιστικό κόμμα Ευτυχίας (SP) και το κεντροδεξιό «Δημοκρατικό Κόμμα» (DP). Παρά την αδυναμία συνεργασίας στις προεδρικές (τουλάχιστον στον α' γύρο), τα κοινά ψηφοδέλτια για τη νέα Βουλή εκτιμάται ότι μπορούν να δώσουν σημαντική ώθηση στις προσπάθειες για να χάσει το ΑΚΡ την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και έτσι ο νέος Πρόεδρος να δεχτεί σημαντικότερη πίεση. Την Παρασκευή, το CHP ανακοίνωσε ότι θα στηρίξει ως υποψήφιο πρόεδρο τον βουλευτή Αδάνων Μουχαρέμ Ιντσε, που προ μηνών είχε διεκδικήσει και την ηγεσία του κόμματος.

Το σοσιαλδημοκρατικό φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (ΗDP) ανακοίνωσε ως υποψήφιό του για τις προεδρικές εκλογές τον φυλακισμένο από το Νοέμβρη του 2016, πρώην συμπρόεδρό του, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, στην ίδια, αντι- Ερντογάν κατεύθυνση.

Ολα αυτά αντανακλούν διεργασίες και αντιθέσεις στο εσωτερικό της τουρκικής αστικής τάξης, στην προσπάθειά της να αναβαθμίσει τη θέση της, σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον γεμάτο ανακατατάξεις και ανταγωνισμούς, σε στρατιωτικό, διπλωματικό, οικονομικό επίπεδο.

Από την άλλη πλευρά, το ΚΚ Τουρκίας, που αποκλείστηκε από το Εκλογικό Συμβούλιο το οποίο ελέγχει το κυβερνών κόμμα και με βάση τον αντιδραστικό εκλογικό νόμο, αποφάσισε να συμμετάσχει στις βουλευτικές εκλογές με ανεξάρτητους υποψηφίους που θα αναδειχτούν από λαϊκές επιτροπές που συμφωνούν στην ανάγκη να ανατραπεί η σημερινή κοινωνική τάξη, να ανατραπεί η εξουσία του κεφαλαίου. Επιδίωξη είναι να κατεβάσουν υποψήφιους σε όσο το δυνατόν περισσότερες επαρχίες και βεβαίως να αξιοποιηθεί η εκλογική μάχη για να προωθηθεί η πολιτική του κόμματος στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της ταξικής πάλης.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, τη δική τους σημασία έχουν οι επισημάνσεις των μεγάλων εργοδοτικών ενώσεων που εκφράζουν ισχυρά τμήματα του κεφαλαίου στην Τουρκία.

Αμέσως μετά την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών, η Ενωση Επιχειρηματιών και Βιομηχάνων της Τουρκίας (TUSIAD), η μεγαλύτερη επιχειρηματική οργάνωση της χώρας, τόνιζε σε ανακοίνωσή της: «Οι τρέχουσες διεθνείς οικονομικές εξελίξεις απαιτούν τη μέγιστη προσοχή για τη διατήρηση της σταθερότητας της οικονομίας ακόμα και κατά την προεκλογική περίοδο. Μέχρι να διεξαχθούν οι εκλογές, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε πολιτικές που θα διατηρήσουν τη μακροοικονομική σταθερότητα και πρέπει να αποφευχθούν όλες οι κινήσεις που μπορεί να καταστρέψουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα». Μάλιστα, διαφωνώντας με τη νέα παράταση του «καθεστώτος έκτακτης ανάγκης» - που είχε πρωτοκηρυχθεί μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιούλη του 2016 - η TUSIAD είχε σημειώσει ότι «αποτελεί ευθύνη του κράτους και όλων των πολιτικών μας κομμάτων να διασφαλίσουν ότι οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν σε ένα ελεύθερο, δημοκρατικό και δίκαιο περιβάλλον». Ανέφερε ότι είναι η πρώτη φορά που οι προεδρικές εκλογές θα γίνουν μέσα «σε ένα νέο συνταγματικό πλαίσιο» (μετά τις μεταρρυθμίσεις που εγκρίθηκαν με το περσινό δημοψήφισμα, ενισχύοντας τις αρμοδιότητες του Προέδρου της χώρας και γενικά την ευελιξία του αστικού κρατικού μηχανισμού), αλλά και σε συνθήκες «καθεστώτος έκτακτης ανάγκης». «Ευελπιστούμε ότι θα κυριαρχήσει μια προσέγγιση αμοιβαίου σεβασμού και ανοχής», σημείωνε ακόμα η Ενωση, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο - μεταξύ άλλων - να επηρεαστεί αρνητικά η πορεία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ και οι σχέσεις της με άλλες χώρες.

Αντίστοιχες ανησυχίες η TUSIAD έχει εκφράσει επανειλημμένως, ειδικά τον τελευταίο καιρό. Το Γενάρη, ο πρόεδρός της Ερόλ Μπιλετσίκ κάλεσε για την «επείγουσα αποκατάσταση της δημοκρατικής τάξης», για «επιστροφή της ατζέντας μεταρρυθμίσεων», συνιστώντας ακόμα «μια προσεκτική διπλωματική φωνή του κρατικού μηχανισμού να στηρίξει» την κατεύθυνση σε όλα τα παραπάνω. Αλλά και ο πρόεδρος της Ανώτατης Συμβουλευτικής Επιτροπής της TUSIAD Τουντσάι Ουζιλχάν εφιστούσε την προσοχή στην προώθηση «εποικοδομητικών σχεδίων» από την αντιπολίτευση, στον «τερματισμό της πόλωσης», όπως και την προώθηση «δομικών μεταρρυθμίσεων», ώστε να δημιουργηθούν μόνιμες και όχι προσωρινές λύσεις σε προβλήματα της οικονομίας.

Μιλώντας πιο συγκεκριμένα για αυτά τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας, τον περασμένο Δεκέμβρη, ο Μπιλετσίκ είχε επικρίνει τη μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού ανάμεσα στην περίοδο 2010 - 2017 και αυτήν του 2002 - 2007, αναφέροντας ότι το 2007 αυτός ήταν 4,8% και το 2017 είχε σκαρφαλώσει στο 12%.

Ακόμα, αναφερόμενος στο εξωτερικό χρέος, είπε ότι το 2007 κατέγραφε πτώση κατά 36%, ενώ το 2017 σημείωνε αύξηση κατά 51%.

Κατά την πρώτη περίοδο, οι Αμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) χρηματοδότησαν το 50% του ελλείμματος, ενώ μετά αυτό το ποσοστό μειώθηκε στο 20%.

Επιπλέον, ο Μπιλετσίκ συνέδεσε την οικονομική ανάπτυξη πριν από την κρίση και με τις καλές σχέσεις που είχε η Τουρκία με τη Δύση, επικρίνοντας επιλογές της κυβέρνησης του ΑΚΡ.

Είπε μεταξύ άλλων: «Η αναπτυξιακή πολιτική που εφαρμόζεται μετά την κρίση βασίζεται κυρίως στο φτηνό δανεισμό, με την κατανάλωση και τις δημόσιες δαπάνες να έχουν σημαντικό βάρος. Αυτή η προσέγγιση επιδείνωσε τους χρηματοπιστωτικούς μας δείκτες και αύξησε παράγοντες που κάνουν την οικονομία ευάλωτη. Οταν αυτοί συνδυάστηκαν με μια αρνητική αντίληψη για την Τουρκία που γενικεύεται από εντάσεις με πολλούς από τους εμπορικούς μας εταίρους, και ειδικά την ΕΕ, χειροτέρεψαν τα επίπεδα αντίληψης κινδύνου για τη χώρα μας». Ακόμα, επέκρινε και τη διαρκή μείωση των επιτοκίων δανεισμού που επιλέγει η κυβέρνηση Ερντογάν, λέγοντας - με μια σαφή δόση ειρωνείας - ότι οι Κεντρικές Τράπεζες δεν είναι σχεδιασμένες για να δημιουργούν ευημερία και ανάπτυξη αλλά για να διασφαλίζουν σταθερότητα στις τιμές. «Δυστυχώς, δεν υπάρχει δίδυμο "υψηλού πληθωρισμού και υψηλής ανάπτυξης" . Μια τέτοια ανάπτυξη δεν είναι βιώσιμη και είναι σχεδόν πάντα προσωρινή».

Ακόμα, μίλησε για μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα, υποστηρίζοντας ότι η σημερινή κατάσταση στο Κουρδικό και τα προβλήματα στη Δικαιοσύνη έχουν αρνητικό αντίκτυπο και στην οικονομία, τονίζοντας ότι ο ιδιωτικός τομέας σήμερα στην Τουρκία διαθέτει την ενέργεια, την ικανότητα και τη φιλοδοξία να δώσει ώθηση στη χώρα για να πάει μπροστά. «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μεταρρυθμιστικές πολιτικές που προωθούν τη συνεχή και αποτελεσματική παραγωγή, αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητά μας. Χρειαζόμαστε, επίσης, μια σύγχρονη αντίληψη για την Παιδεία, μια εξωτερική πολιτική που αντιλαμβάνεται τη σημασία της διεθνούς ενσωμάτωσης, ένα δικαστικό σύστημα που λειτουργεί με παγκόσμιους νόμους και αντιπαλεύει τη διαφθορά...».

Αλλά και ο Ουζιλχάν, μιλώντας με την ίδια αφορμή (μια συνέλευση μελών της TUSIAD), ξεχώριζε επιπτώσεις των γεωπολιτικών συμμαχιών που προκρίνει η Αγκυρα.

«Το αν η θέση της Τουρκίας είναι με τον δυτικό κόσμο ή την Ευρασία δεν είναι θέμα συζήτησης. Η Τουρκία αποτελεί (αναμφισβήτητα) την πόρτα της Δύσης στην Ευρασία...», σημείωσε. Την ίδια στιγμή - σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ - επισήμανε ως ιδιαίτερα σημαντικές παραμέτρους για την προσέλκυση επενδύσεων τη σαφή διάκριση των εξουσιών, την αντικειμενικότητα του δικαστικού Σώματος, έναν αποτελεσματικό μηχανισμό Δημόσιας Διοίκησης, προσθέτοντας ότι κάθε παρέκκλιση από τη «συνήθη δημοκρατική διαδικασία επιδεινώνει τα πράγματα για τους ντόπιους αλλά και τους ξένους επενδυτές, διώχνοντάς τους για να ψάξουν αλλού συνθήκες ευνοϊκές για τη "δημιουργικότητα" και την "επιχειρηματικότητά" τους».