Εξελίξεις - ντόμινο προκάλεσε η απόφαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Στην παρούσα φάση, οι ισχυρότερες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της ΕΕ (Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία) θέλουν να διατηρήσουν τη συμφωνία και να μην πληγούν τα συμφέροντα των μονοπωλιακών τους ομίλων από τις αμερικανικές κυρώσεις, ωστόσο η καθεμιά ξεχωριστά πραγματοποιεί παράλληλα σκληρά παζάρια.

Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις που έκαναν το βράδυ της Πέμπτης, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στη Σόφια, οι ηγέτες της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, και της Γερμανίας, Αγκελα Μέρκελ. Η Μέρκελ τόνισε ότι δεν είναι εφικτό να δοθούν ευρέως αποζημιώσεις σε όλες τις ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Ιράν και επηρεάζονται από τις αμερικανικές κυρώσεις, ασκώντας πίεση για εξαιρέσεις πολυεθνικών ομίλων από τις «οριζόντιες» απειλές των ΗΠΑ.

Ο Μακρόν ξεκαθάρισε ότι μολονότι «η προτεραιότητα της Γαλλίας είναι η σταθερότητα στη Μέση Ανατολή και όχι τα εμπορικά της συμφέροντα (...) δεν θα γίνουμε σύμμαχοι του Ιράν απέναντι στις ΗΠΑ, δεν θα ξεκινήσουμε εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ για το θέμα του Ιράν, ούτε θα επιβάλουμε για αντίποινα κυρώσεις σε αμερικανικές εταιρείες». Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του γαλλικού ενεργειακού κολοσσού «Total», που σχεδιάζει να αποχωρήσει από το ιρανικό κοίτασμα φυσικού αερίου «Νότιο Παρς», εφόσον υποστεί αμερικανικές κυρώσεις, ενώ η κινεζική κρατική εταιρεία ετοιμάζεται να πάρει τη θέση του.

Διαφορετική εικόνα μετέφερε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στη Σόφια, υποστηρίζοντας πως οι χώρες - μέλη «συμφώνησαν ομόφωνα» να διατηρήσουν τη συμφωνία, πως η ΕΕ θα υπερασπιστεί τα συμφέροντα ευρωπαϊκών εταιρειών που συναλλάσσονται με το Ιράν και πως «θα τις προστατεύσει από τις αμερικανικές κυρώσεις, αν χρειαστεί». Μία μέρα μετά (18/5) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τη διαδικασία για την ενεργοποίηση του μέτρου αποκλεισμού κυρώσεων (Blocking Statute) για την προστασία των ευρωπαϊκών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο Ιράν. Το συγκεκριμένο μέτρο, που είχε χρησιμοποιηθεί το 1996 για την αποφυγή επιβολής αμερικανικών εξωεδαφικών κυρώσεων σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις στο πλαίσιο αμερικανικού εμπάργκο κατά του Ιράν, της Κούβας και του Σουδάν, αναμένεται να τεθεί σε ισχύ έως τον Ιούλη ή και νωρίτερα.

Επιπλέον, δεν είναι τυχαίο πως μέσα στα διάφορα σχέδια που επεξεργάζονται αξιωματούχοι της ΕΕ, είναι και η πιθανή μελλοντική αγορά ιρανικού πετρελαίου και φυσικού αερίου με ευρώ, με ό,τι αυτό μπορεί να σημάνει μακροπρόθεσμα για την παντοδυναμία του δολαρίου ως βασικού νομίσματος συναλλαγής στις αγορές Ενέργειας. Ιδιαίτερα όταν και η Κίνα έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για να αγοράζει εισαγόμενο πετρέλαιο με γουάν και όχι με δολάρια.

Ενεργό ρόλο στο νέο κύκλο διαβουλεύσεων είχε τις τελευταίες μέρες και ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ, μεταβαίνοντας σε Πεκίνο, Μόσχα και Βρυξέλλες. Στις συναντήσεις αυτές είχε σειρά «καλών, εποικοδομητικών διαβουλεύσεων», ενώ το ίδιο διάστημα ο Ιρανός Πρόεδρος, Χασάν Ροχανί, επανέλαβε πως η χώρα του δεν προτίθεται «να παίξει το παιχνίδι του Τραμπ» και δεν θα απαντήσει στην αποχώρηση των ΗΠΑ με ανάλογη ενέργεια.