Στη Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας βρήκαν άσυλο και θαλπωρή περίπου 3.500 ανήλικα παιδιά, από τα οποία τα πρώτα έφτασαν αρχές Απρίλη του 1948 με αμαξοστοιχίες.

Οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, σε συνεργασία με την ΕΒΟΠ (Επιτροπή Βοήθειας Παιδιού, με επικεφαλής τον Πέτρο Κόκκαλη και την Ελλη Αλεξίου), παρακολουθούν την υγειονομική πορεία των ταλαιπωρημένων παιδιών, που υπέφεραν από διάφορες αρρώστιες όπως πνευμονικές και νευρικές παθήσεις, κρυολογήματα, βρογχικά. Ανάλογα με την υγειονομική τους κατάσταση κατευθύνονται σε διάφορα κρατικά ιδρύματα, όπως βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς.

Η Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας για την καλύτερη εξυπηρέτηση των παιδιών προσέφερε παλιές βίλες, παλάτια που στο μεταξύ είχαν κρατικοποιηθεί, όπου το διδακτικό προσωπικό παρακολουθεί εκτός των άλλων την πρόοδο και μόρφωση των παιδιών.

Η ΕΒΟΠ οργανώνει φροντιστήρια παιδαγωγών, δημοδιδασκάλων και «μανάδων».

Σημαντικό ρόλο έπαιξε στην εξέλιξη των παιδιών πως το παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό προσωπικό κατοικούσε και ζούσε μαζί με τα παιδιά στα διάφορα ιδρύματα.

Οι ΜΑΝΕΣ αποτέλεσαν έναν σημαντικό παράγοντα στη σωστή ψυχολογική εξέλιξη του χαρακτήρα των παιδιών και όχι μόνο. Με πραγματική μητρική αγάπη φρόντισαν για τα παιδιά. Οι γενιές των ανήλικων παιδιών χρωστάνε πολλά σε αυτές τις γυναίκες.

Για τα προσφυγόπουλα αρχίζει παράλληλα η ενσωμάτωση της μητρικής γλώσσας στο εκπαιδευτικό σύστημα της ΛΔ Ουγγαρίας. Εκδίδονται καινούργια σχολικά βιβλία.

Με την ευθύνη της ΕΒΟΠ εκδίδονται και εξωσχολικά έντυπα, όπως τα «Αετόπουλα», «ΕΠΟΝίτικο Δελτίο» και άλλα. Ιδρύονται καλλιτεχνικά, χορευτικά και αθλητικά συγκροτήματα στα σχολεία, στους παιδικούς σταθμούς, στα κολέγια της Βουδαπέστης, του χωριού «Μπελογιάννης», στην πόλη Μίσκολτς και αλλού.

Τα παιδιά τελειώνοντας το 8τάξιο Δημοτικό Σχολείο είχαν την ευκαιρία να συνεχίσουν τις σπουδές τους με κρατική υποτροφία σε διάφορες επαγγελματικές σχολές, γυμνάσια, να κατακτήσουν τις επιστήμες.

Οι πρώτοι αντάρτες που έφτασαν στη ΛΔ Ουγγαρίας το καλοκαίρι του 1948, ήταν τραυματίες από τις σφοδρές μάχες, τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του κυβερνητικού στρατού στο Γράμμο και το Βίτσι. Η πλειοψηφία των μαχητών όμως έφτασε στα τέλη Αυγούστου του 1949, αλλά συνέχιζαν να έρχονται μέχρι το 1951.

Αυτοί, εξαντλημένοι, κουρασμένοι, τραυματίες και ακρωτηριασμένοι αγωνιστές του Λαού μας, βρήκαν θαλπωρή, μέριμνα, άψογη φροντίδα και υγειονομική περίθαλψη σε διάφορα νοσοκομεία, σανατόρια, ιδρύματα.

Για τους υγιείς αγωνιστές εξασφαλίστηκε δουλειά στη βιομηχανική παραγωγή, σε εργοστάσια ή σε αγροτικούς συνεταιρισμούς.

Το σύνολο των πολιτικών προσφύγων που ήρθαν στην Ουγγαρία υπολογίζεται σε 8.000. 4.500 αγωνιστές και 3.500 παιδιά.

Την άνοιξη του 1950 ξεκίνησε η οικοδόμηση του ελληνικού χωριού, σε περιοχή που παραχώρησε η σοσιαλιστική εξουσία της Ουγγαρίας γύρω στα 45 χιλιόμετρα μακριά από τη Βουδαπέστη.

Εκεί εργάστηκαν ενήλικοι, νέοι, αλλά και περασμένης ηλικίας, δίπλα στις αρμόδιες οικοδομικές κρατικές εταιρείες, και σε χρόνο ρεκόρ κατασκευάστηκαν περίπου 450 διαμερίσματα, οικίες όπου εγκαταστάθηκαν περίπου 1.850 άτομα.

Στις αρχές του 1952 και μετά την εκτέλεση από το ελληνικό αστικό κράτος τού ήρωα Νίκου Μπελογιάννη, το χωριό παίρνει το όνομά του, που διατηρεί μέχρι σήμερα.

Στο χωριό «Μπελογιάννης» λειτούργησαν: Η κοινότητα του χωριού, σχολείο, νηπιαγωγείο, βιβλιοθήκη, πολιτιστικό κέντρο και ιατρείο.

Επίσης ιδρύθηκε οικοτεχνικός συνεταιρισμός, αγροτικός συνεταιρισμός και στη συνέχεια βιομηχανικός συνεταιρισμός.

Στη Βουδαπέστη παραχωρήθηκε ανακαινισμένο κτίριο στους πρόσφυγες με το όνομα «Dohanugyar», όπου λειτούργησαν: Σχολείο, νηπιαγωγείο, πολιτιστική αίθουσα όπου στεγάστηκαν περίπου 2.000 άτομα. Αρχικά εκεί λειτούργησαν και τα κεντρικά γραφεία του Συλλόγου Πολιτικών Προσφύγων Ουγγαρίας.

Από τις αρχές του 1963 και μέχρι το 1966, ο οικισμός «Dohanygyar» (Καπνεργοστάσιο) καταργείται και οι οικογένειες τακτοποιούνται σε διάφορες νεόκτιστες κατοικίες της Βουδαπέστης.

Γύρω στις 20 οικογένειες εγκαθίστανται στην πόλη Pecs.

Στο βορειοανατολικό μέρος της Ουγγαρίας, στην πόλη Μίσκολτς εγκαταστάθηκαν πάνω από 300 άτομα και άλλα περίπου 200 τακτοποιήθηκαν και εργάστηκαν στη νεόκτιστη παραδουνάβια πόλη που τότε είχε το όνομα Sztalinvaros («Η πόλη του Στάλιν»), όπως και στην πόλη Tatabanya.

Να σημειώσουμε πως οι αγωνιστές της Ελληνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ, οι οποίοι όργωσαν τα βουνά της Ελλάδας και ατσαλώθηκαν στη βιοπάλη και στον ταξικό αγώνα, προσαρμόστηκαν στη νέα σοσιαλιστική κοινωνία, κατόρθωσαν έστω και σε προχωρημένη ηλικία να μάθουν την τοπική γλώσσα, να περάσουν σε φροντιστήρια, βραδινές σχολές. Πολλοί από αυτούς σπούδασαν σε μεσαίες και ανώτερες σχολές και έγιναν ειδικευμένοι εργάτες, τεχνίτες και επιστήμονες.

Τακτοποιήθηκαν σε διάφορους τομείς, τιμήθηκαν με διάφορα βραβεία από το σοσιαλιστικό κράτος, στην ανάπτυξη του οποίου συνέβαλαν αποφασιστικά.

Πολλοί από τους αγωνιστές υπήρξαν και πρωτοπόρα μέλη του Ουγγρικού Εργατικού Κόμματος.

Επίσης, να σημειωθεί πως κατά τη διάρκεια της πολιτικής προσφυγιάς εκδίδεται η εφημερίδα «Λαϊκός Αγώνας» και λειτουργεί ο ραδιοφωνικός σταθμός Ελλήνων Ουγγαρίας.

Για πολλούς από τους παλαίμαχους αγωνιστές το όνειρο της επιστροφής στην πατρίδα δεν έγινε πραγματικότητα. Ομως, το παράδειγμά τους αποτελεί φάρο ζωής για όλους μας.