Associated Press

Κρανίου τόπος, το 2007 στην Ηλεία

Ωστόσο, οι διακηρύξεις της κυβέρνησης περί γρήγορης και πλήρους αποκατάστασης ελάχιστα διαφέρουν από εκείνες προηγούμενων χρόνων και αντίστοιχων περιπτώσεων, κατά τις οποίες, αμέσως μετά από καταστροφές, οι κυβερνήσεις σπεύδουν σε ανάλογου τύπου κινήσεις.

Οπως ελάχιστα διαφέρουν και από τις εξαγγελίες προηγούμενων κυβερνήσεων πως θα κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να μην ξανασυμβούν τέτοια περιστατικά, και πως οι κατεστραμμένες περιοχές, πέρα από την αποκατάσταση, θα θωρακιστούν από το ενδεχόμενο μιας νέας πυρκαγιάς ή πλημμύρας.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι μεγάλες πυρκαγιές στην Ηλεία το καλοκαίρι του 2007 και τα όσα ακολούθησαν. Σήμερα, 11 χρόνια μετά, οι κάτοικοι των περιοχών που κατέκαψε η πύρινη λαίλαπα διαπιστώνουν ότι ελάχιστα έχουν αλλάξει ως προς τις αιτίες που προκάλεσαν την καταστροφή. Πάνω απ' όλα, είναι εδώ, συνεχίζεται και εντείνεται η πολιτική που συνθλίβει τις λαϊκές ανάγκες, για να υπηρετήσει τα κέρδη μιας χούφτας καπιταλιστών...

Τις μεγάλες ελλείψεις σε επίπεδο ουσιαστικής προστασίας του λαού, την έμφαση που δόθηκε τα προηγούμενα χρόνια σε έργα «βιτρίνας» στην περιοχή και εν τέλει τη μεγάλη απόσταση που χωρίζει τις υποσχέσεις και τα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την αποκατάσταση των πληγέντων στην Ηλεία, σημειώνει μιλώντας στον «Ριζοσπάστη» ο Κώστας Κοτσιλιάνος, εκλεγμένος περιφερειακός σύμβουλος με τη «Λαϊκή Συσπείρωση» στο Περιφερειακό Συμβούλιο Δυτικής Ελλάδας.

Οπως είπε, «11 χρόνια μετά τις φονικές πυρκαγιές στο νομό Ηλείας, με ευθύνη των κυβερνήσεων, των περιφερειακών και δημοτικών αρχών, δεν έχει υπάρξει ούτε ενίσχυση των πληγέντων, ούτε ουσιαστική αποκατάσταση των ζημιών. Τα απαιτούμενα κονδύλια για τη θωράκιση της περιοχής από καταστροφικά φαινόμενα δεν δόθηκαν ποτέ, ενώ όλοι γνωρίζουν τις ελλείψεις σε προσωπικό και υποδομές που υπάρχουν, για παράδειγμα στην Πυροσβεστική, στην περιοχή μας».

Σε σχέση με την πρόληψη και την αντιμετώπιση ανάλογων φαινομένων ο Κ. Κοτσιλιάνος υπογράμμισε ότι η Ηλεία, παρά την καταστροφή που γνώρισε, δεν ξεφεύγει από τον γενικό κανόνα και την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν τα λαϊκά στρώματα σε όλη τη χώρα.

Ετσι «δεν υπάρχει ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός πρόληψης με όλα τα απαραίτητα έργα και υποδομές για την αντιμετώπιση των καταστροφών από πυρκαγιές, πλημμύρες και άλλα φυσικά φαινόμενα. Τα όποια έργα γίνονται όλα αυτά τα χρόνια, είναι αποσπασματικού χαρακτήρα και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτά τα φαινόμενα, με αποτέλεσμα τα λαϊκά στρώματα και του νομού Ηλείας να μετρούν συνεχώς και νέες πληγές τόσο από πυρκαγιές όσο και από πλημμύρες.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι φωτιές που εκδηλώθηκαν το καλοκαίρι του 2017 στο δήμο Ιλιδας με καταστροφές σε φυτικό κεφάλαιο. Αλλά και οι πλημμύρες το 2015 στη Βάρδα, στο δήμο Ωλένης το 2017, όπου υπήρξαν μεγάλες απώλειες στη σοδειά σταφίδας. Οπως βέβαια και οι φετινές πλημμύρες από την υπερχείλιση του ποταμού Ενιπέα στο δήμο Αρχαίας Ολυμπίας και σε άλλες περιοχές».

Καταλήγοντας, ο περιφερειακός σύμβουλος της «Λαϊκής Συσπείρωσης» παρατηρεί ότι ο νομός Ηλείας παρουσιάζει μείωση πληθυσμού κατά τα τελευταία χρόνια και ότι σ' αυτό έχει συντελέσει και το γεγονός ότι πολλοί από τους κατοίκους των περιοχών που πλήγηκαν, δεν μπόρεσαν να ορθοποδήσουν μετά τις πυρκαγιές, λόγω και της ελλιπούς στήριξης από το κράτος.

Στην κατηγορία αυτών που βρέθηκαν ολοκληρωτικά ξεκρέμαστοι μετά την πυρκαγιά και την καταστροφή που έπαθαν, είναι οι αγροτοκτηνοτρόφοι της περιοχής. Παρά τις αρχικές υποσχέσεις περί «πλήρους αποζημίωσης» για τις ζημιές που υπέστησαν στις καλλιέργειες και το ζωικό κεφάλαιο, στη συνέχεια διαπίστωσαν ότι τα χρήματα που έλαβαν ήταν απλά οι πενιχρές αποζημιώσεις που προέβλεπαν οι κοινοτικοί κανονισμοί για αποζημιώσεις σε ανάλογες περιπτώσεις καταστροφών μέσω ΠΣΕΑ (Πολιτική Σχεδίαση Εκτάκτου Ανάγκης)!

Φυσικά, τα εν λόγω προγράμματα αποζημιώσεων ένα μικρό μέρος των ζημιών αποκαθιστούν διαχρονικά, τα χρήματα καταβάλλονται έπειτα από αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, αφότου ταυτοποιηθούν οι ζημιές, ενώ υπάρχουν «παράθυρα» που επιτρέπουν τις εξαιρέσεις πολλών πληγέντων.

Για τον Γολγοθά των πυρόπληκτων αγροτοκτηνοτρόφων, ο Χρήστος Γιαννόπουλος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων νομού Ηλείας, μας λέει: «Οι φωτιές στην Ηλεία δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι έδωσαν ένα πολύ ισχυρό πλήγμα στη μικρομεσαία αγροτιά του νομού και το εισόδημά της. Αρκεί κάποιος να αναλογιστεί ότι κάηκαν συνολικά 4,5 εκατ. ελαιόδενδρα, σύμφωνα με την επίσημη καταμέτρηση, κι εκτός από τις "κουτσουρεμένες" αποζημιώσεις που λάβαμε - κι αυτές σε δόσεις - ούτε λόγος φυσικά να γίνεται για αναπλήρωση του χαμένου εισοδήματός μας τα χρόνια που ακολούθησαν.

Φανταστείτε ότι εγώ, για παράδειγμα, παίρνω σήμερα τη μισή παραγωγή από τα ελαιόδενδρα που έχω σε σχέση με εκείνη που έπαιρνα πριν από τις πυρκαγιές και στην ίδια κατάσταση βρίσκονται επίσης πολλοί ακόμη συνάδελφοι. Οι ελαιώνες που καταστράφηκαν τότε, ήταν δέντρα πολλών ετών που έδιναν μεγάλη παραγωγή. Μπορεί να αναγεννήθηκαν στη συνέχεια με πολύ κόπο και έξοδα και καλλιεργητική φροντίδα, απ' όσους είχαν "τα κουράγια" να το κάνουν, όμως ακόμη τα δέντρα είναι μικρά, δεν μπορούν να μας δώσουν την παραγωγή που είχαμε πριν από τις πυρκαγιές. Επομένως, δίχως ίχνος υπερβολής, ο αγροτικός πληθυσμός των περιοχών που καταστράφηκαν από τις πυρκαγιές στην Ηλεία, ακόμη και σήμερα βιώνει στο πετσί του τις συνέπειές της».

Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα όσα μας είπε για τις μεγάλες δυσκολίες που είχαν οι παραγωγοί για να ξαναστήσουν τις εκμεταλλεύσεις τους: «Ενα από τα μεγάλα προβλήματα που επίσης είχαμε να αντιμετωπίσουμε, ήταν η διαδικασία ανασύστασης των καλλιεργειών ή του ζωικού μας κεφαλαίου, γιατί θα έπρεπε να πληρώνουμε από την τσέπη μας χρήματα και στη συνέχεια να εισπράττουμε πίσω ένα μέρος τους, αφού σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνονταν στα πραγματικά μας έξοδα και ανάγκες.

Από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις για το πώς κινήθηκαν οι κρατικοί μηχανισμοί εκείνη την περίοδο, ήταν η λεγόμενη "ταμειακή διευκόλυνση" που έγινε στους πληγέντες αγροτοκτηνοτρόφους, προκειμένου να υπάρξει γρήγορα οικονομική ενίσχυση, ανεξάρτητα από τη διαδικασία ΠΣΕΑ, ως προκαταβολή μελλοντικών ενισχύσεων.

Το ποσό αυτό καταβλήθηκε με την προοπτική να συμψηφιστεί με αποζημιώσεις που δικαιούνται οι παραγωγοί στο πλαίσιο των ΠΣΕΑ ή με ενισχύσεις στο πλαίσιο της Νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και οι δικαιούχοι με δήλωσή τους εξουσιοδότησαν την Αγροτική Τράπεζα να παρακρατήσει το ποσό της ταμειακής διευκόλυνσης από ενδεχόμενες μελλοντικές αποζημιώσεις. Οταν στη συνέχεια ήρθαν οι "ανεξάρτητες" εκτιμήσεις των καταστροφών βάσει των αντιδραστικών κανονισμών του ΕΛΓΑ, τότε μεγάλος αριθμός παραγωγών κλήθηκε να επιστρέψει πίσω χρήματα ή είδε να του παρακρατούνται από τις αποζημιώσεις που δικαιούνταν να λαμβάνει τα επόμενα χρόνια».

Ο Χρ. Γιαννόπουλος τόνισε ιδιαίτερα το ρόλο που έπαιξαν η οργάνωση και η κινητοποίηση των πυροπαθών για την απόσπαση έστω κι αυτών των αποζημιώσεων και τη μείωση του χρόνου καταβολής τους: «Ακόμη και αυτά τα στοιχειώδη χρήματα που λάβαμε οι καλλιεργητές και κτηνοτρόφοι, τα πήραμε με διαρκείς πιέσεις και αγωνιστικές παρεμβάσεις, μέσα από τις Επιτροπές Αγώνα Πυρόπληκτων που συγκροτήσαμε εκείνα τα χρόνια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι την 28η Οκτώβρη του 2007 είχαμε λάβει μόνο το αρχικό "τριχίλιαρο" που έδωσαν σε όλους τους πληγέντες, όταν υπήρχαν παραγωγοί που είχαν χάσει σχεδόν τα πάντα. Για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες εξονυχιστικών ελέγχων που μας έκαναν όλους τους επόμενους μήνες και να αρχίσουμε να παίρνουμε τις πρώτες αποζημιώσεις, πέρασε σχεδόν ένας χρόνος, όπου κάναμε συνεχείς αγωνιστικές κινητοποιήσεις.

Για να μη μιλήσουμε για την ανυπαρξία, στη συνέχεια, αντιπυρικών ζωνών προστασίας, συντήρησης πυροσβεστικών κρουνών ή ακόμη και την επείγουσα κατασκευή επαρχιακού οδικού δικτύου μέσα από τις δασικές εκτάσεις και τις καλλιέργειές μας. Η Ηλεία μπορεί να αναγεννήθηκε, κυρίως μέσω φυσικής αναδάσωσης τα χρόνια που ακολούθησαν, ωστόσο από την άποψη κατασκευής κρίσιμων υποδομών ελάχιστα πράγματα έγιναν, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να πει κάποιος ότι η περιοχή είναι θωρακισμένη έναντι κάποιας νέας καταστροφικής πυρκαγιάς».