ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Γιώργος ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ, Μπέρρυ ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΗ

Συνέντευξη Τύπου διοργανώνει την ερχόμενη Τρίτη η «Δημοκρατική Συσπείρωση για τις Λαϊκές Ελευθερίες και την Αλληλεγγύη». Η συνέντευξη θα γίνει στις 12 το μεσημέρι στα γραφεία του Δικηγορικού Συλλόγου της Αθήνας. Μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής θα αναπτύξουν τους βασικούς άξονες της διακήρυξης. Αυτοί είναι: η αντιμετώπιση του πλέγματος των αντιδραστικών νόμων και πρακτικών, της έντασης της καταστολής, της ασυδοσίας της κυβέρνησης και των μεγάλων συμφερόντων στον τομέα της ενημέρωσης, η υπεράσπιση της δημοκρατίας στους εργασιακούς χώρους, η αλληλεγγύη στους πολιτικούς πρόσφυγες και στους μετανάστες.

Στο πιο ευαίσθητο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, στο κομμάτι αυτό που σήμερα στερείται - ή, μάλλον, του στερούν - ακόμη και στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα, στους οικονομικούς και πολιτικούς μετανάστες, αναφέρεται ο Χρήστος Καράτσαλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Μετανάστευσης της ΚΕ.

Ο Χρ. Καράτσαλος στέκεται ιδιαίτερα στο ισχύον νομικό πλαίσιο, στο νομοσχέδιο για τους μετανάστες που ήδη κατατέθηκε στη Βουλή από την κυβέρνηση, αλλά και στην πρακτική των κρατικών αρχών που δημιουργούν ένα εξαιρετικά αρνητικό κλίμα σε βάρος των μεταναστών. Θεωρεί, δε, ως μόνη λύση την αλληλεγγύη και τη συμπαράσταση όλου του ελληνικού λαού απέναντι σ' αυτούς τους ανθρώπους, τονίζοντας πως σήμερα υπάρχει ανάγκη για κοινούς αγώνες, «αφού αυτά που μας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα απ' όσα μας χωρίζουν»...

Κατ' αρχήν, ο Χρ. Καράτσαλος υπενθυμίζει πως η Ελλάδα ήταν χώρα μεταναστευτική. Από τις αρχές, όμως, της δεκαετίας του 1970 ήρθαν στη χώρα μας 55.000 μετανάστες από την Αίγυπτο, ενώ στη δεκαετία του 1980 ήρθαν από τις Φιλιππίνες - κυρίως για οικιακοί βοηθοί - άλλα 40.000 - 45.000 άτομα. «Ωστόσο με την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών άρχισαν να έρχονται μαζικά μετανάστες, ιδίως από γειτονικές χώρες, που έπαψαν να φυλάνε τα σύνορά τους. Ετσι, στο 2000 βρίσκονται στην Ελλάδα πάνω από 800.000 άτομα, που τους καλοκαιρινούς μήνες με τους "εποχιακούς" μετανάστες φτάνουν στο 1,3 εκατομμύρια», λέει χαρακτηριστικά.

Για το νομικό πλαίσιο, ο υπεύθυνος του Τμήματος Μετανάστευσης της ΚΕ υπογραμμίζει πως στην Ελλάδα νόμος για τους μετανάστες, ουσιαστικά, δεν υπήρχε. Ετσι, έγινε ένας, το 1991, «που αντιμετώπιζε και δεν αντιμετώπιζε τα ζητήματα». Επιπλέον, υπενθυμίζει, το προεδρικό διάταγμα του 1997 για τη λεγόμενη πράσινη κάρτα παραμονής και εργασίας, που δημιούργησε κι άλλα προβλήματα με την αντιφατικότητα του. «Η πρακτική των αρχών στηρίζεται σ' αυτήν την αντιφατικότητα, ώστε να κρατάει όλους τους μετανάστες σε μια διαρκή προσωρινότητα, που δημιουργεί φοβίες και, ουσιαστικά, αφαιρεί τις δημοκρατικές ελευθερίες τους. Εύκολα, γίνονται συλλήψεις και απελάσεις. Αρκεί να μη θίγονται οι εργοδότες, που οι αρχές στηρίζουν. Κι αυτό, παρότι τους είναι γνωστό ότι πολλά εργοστάσια δουλεύουν με αλλοδαπούς μετανάστες, με χαμηλά μεροκάματα, χωρίς ένσημα (με αποτέλεσμα να βουλιάζουν τα ασφαλιστικά ταμεία). Οπως, επίσης, τους είναι γνωστό πως καταπατούνται τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων για κατοικία, πολιτισμό, υγεία, παιδεία», επισημαίνει. Μάλιστα, αναφέρεται και σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις από πλευράς εργοδοσίας, αφού υπήρξαν αφεντικά που για να μην πληρώσουν τους αλλοδαπούς εργάτες, τους κατήγγειλαν στην αστυνομία σαν λαθρομετανάστες και απελάθηκαν!

Οι μετανάστες, λοιπόν, βρίσκονται ανυπεράσπιστοι στις διαθέσεις των κυβερνώντων, που εκφράζουν τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης στη χώρα μας. Το εργατικό κίνημα της χώρας μας τι κάνει γι' αυτό; «Παρά τις προσπάθειες της άρχουσας τάξης να το μπολιάσει με το ρατσισμό, αλλά και την ξενοφοβία, οι ταξικές δυνάμεις βρέθηκαν αλληλέγγυοι με τους μετανάστες και στα ζητήματα των απελάσεων και σε ζητήματα παιδείας, υγείας, πολιτισμού, αυτοοργάνωσής τους, εισδοχής τους στα συνδικάτα κ.ά. Προπαντός, όμως, ύψωσαν ανάστημα στην αντιμετώπιση της υπερεκμετάλλευσής τους. Ετσι πολλοί μετανάστες πληρώνονται σήμερα με τις συλλογικές συμβάσεις, μπαίνουν τα ένσημά τους και, γενικά, για ίση εργασία δίνεται ίση αμοιβή. Ομως συνολικά στα ...συνολικά δικαιώματα οι μετανάστες είναι πίσω», δηλώνει ο Χρ. Καράτσαλος. Και εξηγείται: «Με ιδιαίτερη έμφαση η κυβέρνηση υλοποιεί μια πολιτική ενάντια στο εργατικό κίνημα της χώρας και θέλει να χρησιμοποιεί τους μετανάστες σαν μέσο για να χτυπήσει τα δικαιώματα των Ελλήνων εργατών».

Αναφερόμενος, τέλος, στο νέο νομοσχέδιο που προωθεί αυτές τις μέρες η κυβέρνηση για τους μετανάστες, ο Χρ. Καράτσαλος τονίζει: «Απ' το σχέδιο φαίνεται ότι το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θα είναι ιδιαίτερα αντιδραστικό. Δημιουργεί νέα δουλεία, με αφεντικό τώρα τον εργοδότη, που θα έχει όμηρο τον μετανάστη στη δουλιά του, όσο τον θέλει, και μετά θα τον διώχνει. Καταργεί οποιοδήποτε δικαίωμα ανθρώπινο (συζυγικό βίο, παιδιά, υγεία, κατοικία, πολιτισμό κλπ.). Επίσης, διά νόμου και βίας, θέλει να κάνει χαφιέ όλους τους δημόσιους υπαλλήλους, τους γιατρούς των νοσοκομείων, δασκάλους και καθηγητές, αλλά και ιδιώτες που νοικιάζουν ένα σπίτι αν δεν καταδώσουν τον λαθραίο μετανάστη»... Λύση απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση υπάρχει; «Μόνο οι αγώνες μας», απαντά.

Λαϊκές ελευθερίες. Δυο λέξεις που έχουν κοστίσει ανθρώπινες ζωές, αγώνες, βασανιστήρια, αίμα... Δυο λέξεις που αποτελούσαν και αποτελούν την ουσία της ζωής. Μιας ζωής που κυλάει καθημερινά και διαχέεται μέσα σε χιλιάδες μικροπράγματα, έχει, όμως ανάγκη να αναπνέει. Αυτή η αναπνοή ακούει στο όνομα Λαϊκές Ελευθερίες.

Πολλές εξουσίες έπλεξαν βρόχους στο λαιμό τους. Θηλιές που έγιναν αγχόνες για όσους «δε συνεμμορφούντο προς τας υποδείξεις», αλλά και για εκείνους που απαιτούσαν μιαν άλλη κοινωνία, όπου οι λαϊκές ελευθερίες θα ήταν κατοχυρωμένες, όπου η «ανάσα» τους δε θα αμφισβητούνταν συνέχεια.

Ομως ποια «ανάσα» έχει σήμερα ο εργάτης του εργοστασίου - γκέτο; Ο συνταξιούχος που βλέπει τους κόπους μιας ζωής να γίνονται στάχτη σκορπισμένη στον αέρα; Ο φοιτητής, ο μαθητής που έχει επενδύσει σε μια παιδεία που τον... παραμορφώνει; Ο αγωνιστής που έχει να αντιμετωπίσει δίκες, τρομοκρατία κι ένα πλέγμα νόμων που πνίγει την πολιτική δράση; Ο πρόσφυγας που περιμένει το πολιτικό άσυλο, τρέμοντας μήπως και βρεθεί από... εκεί που ήρθε; Ο μετανάστης που αντί για τη χώρα της επαγγελίας, βρήκε τη γη του έρποντος ρατσισμού και της στυγνής εργοδοτικής εκμετάλλευσης; Ο καθημερινός πολίτης που, για να βγάλει το ψωμί του «πρέπει να πιει φαρμάκια πολλά», που, κάθε μέρα, αδειάζουν στο μυαλό του τον οχετό μιας καταναλωτικής πληροφόρησης, η οποία πασχίζει να του δώσει την ψευδαίσθηση της ευτυχίας;

Σήμερα η «ανάσα» αντιμετωπίζει τον πολιορκητικό κριό αυτών που έχουν μάθει να ζουν κλέβοντας τον αέρα των άλλων. Το κάστρο της μόνο με ένα τρόπο μπορεί να αντέξει. Με τον αγώνα και την αλληλεγγύη. Σίγουρα κανένας δεν μπορεί να υποχρεώσει τον οποιοδήποτε να κάνει κάτι γι' αυτό. Μπορεί να ζήσει χωρίς να συμμετέχει σε αυτόν τον αγώνα. Οπως, όμως, και πολλοί άλλοι κάνουν τη συνειδητή τους επιλογή που είναι να υπερασπίσουν την «ανάσα» τους. Γιατί είναι δικιά τους. Γιατί δεν τους τη χάρισε κανείς. Γιατί δεν είναι διατεθειμένοι να τη δώσουν σε κανένα. Η «Δημοκρατική Συσπείρωση για τις λαϊκές ελευθερίες και την αλληλεγγύη», που συγκροτήθηκε πρόσφατα, απλώνει ήδη τη δράση της σ' όλα τα ανοιχτά μέτωπα που αιτιολογούν τον τίτλο της. Ο «Ρ» σταθερά προσανατολισμένος όχι μόνο στην υπεράσπιση των λαϊκών ελευθεριών, αλλά και στην προβολή της ανάγκης για ανάπτυξη της λαϊκής αλληλεγγύης συνεχίζει και με αυτό το Κυριακάτικο αφιέρωμά του τη στήριξη αυτής της προσπάθειας.

«Στον "πόλεμο της ειρήνης και της δημοκρατίας", μόνο ένας είναι οπλισμένος. Αυτός που κρατά στα χέρια του την ενημέρωση του λαού». Με αυτά τα λόγια, η Σοφία Βούλτεψη, μέλος της διοίκησης της ΕΣΗΕΑ, με παρέμβαση που έκανε στην ιδρυτική συγκέντρωση της Δημοκρατικής Συσπείρωσης, έδωσε το στίγμα της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στα ΜΜΕ. Μια κατάσταση όπου κυριαρχεί μια ειδησεογραφική χαβούζα, δήθεν πλουραλιστική, γεμάτη από ειδήσεις και πληροφορίες ελεγμένες και κατάλληλα φιλτραρισμένες από τα κυρίαρχα κέντρα εξουσίας. Αυτά που κατασκευάζουν ειδήσεις και έχουν μετατρέψει την ενημέρωση και σε εργαλείο της επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους. Παραθέτουμε ορισμένα αποσπάσματα από αυτήν την παρέμβαση που είναι χαρακτηριστικά της κατάστασης:

«Ο έλεγχος της ενημέρωσης καθίσταται δυνατός με τον έλεγχο της ροής των πληροφοριών, τον έλεγχο της ποσότητας και της ποιότητας τους, τη χειραγώγηση, την κατάργηση της αντικειμενικότητας, την άλλοτε επιλεκτική και άλλοτε εναλλακτική ενημέρωση, τη συχνά γκαιμπελικού τύπου προπαγάνδα». Ετσι καθίσταται δυνατή η διά της διαπλοκής απόκτηση οικονομικής ισχύος.

Στη χώρα μας «ο νόμος επιβάλλει την υποχρεωτική ονομαστικοποίηση των μετοχών των τηλεοπτικών σταθμών, απαγορεύει τη συμμετοχή σε περισσότερες από μια εταιρίες που κατέχουν άδεια λειτουργίας σταθμού και, κυρίως, απαγορεύει σε πρόσωπα ή εταιρίες που αναλαμβάνουν έργα ή προμήθειες από το δημόσιο να κατέχουν άδεια τηλεοπτικού σταθμού» ανέφερε στην εισήγησή της η Σ. Βούλτεψη. Ομως οι νόμοι παραβιάζονται βάναυσα. «Αυτό που στην πραγματικότητα συμβαίνει είναι ένα όργιο παράνομης επιχειρηματικής δραστηριότητας, που ουδεμία σχέση έχει με τη βασική και μοναδική αποστολή του Τύπου και των άλλων μέσων ενημέρωσης της κοινής γνώμης, που είναι η αντικειμενική και πλουραλιστική ενημέρωση της κοινής γνώμης και η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Με αυτόν τον τρόπο η ενημέρωση, το ύψιστο και πολύτιμο αυτό αγαθό, δεν εξαρτάται πλέον από την ελεύθερη ροή των πληροφοριών και την αντικειμενική προβολή και αξιολόγηση των ειδήσεων, αλλά και από τις ορέξεις και τις διαθέσεις των αδηφάγων οικονομικών συμφερόντων».

Η εισηγήτρια ξεχώρισε σε δυο κατηγορίες τους εκπροσώπους των οικονομικών συμφερόντων. Στους εργολάβους των δημόσιων έργων που χρησιμοποιούν τα μέσα ενημέρωσης που κατέχουν παράνομα για να εκβιάζουν το κράτος και σε αυτούς που δε συναλλάσσονται με το δημόσιο, αλλά χρησιμοποιούν τα μέσα ενημέρωσης που έχουν στην κατοχή τους για τη διαγραφή ή το πάγωμα των χρεών τους. Φυσικά, το κράτος είναι υποδουλωμένο στα συμφέροντά τους.

«Το μεγαλύτερο θύμα αυτής της συναλλαγής είναι η αντικειμενικότητα και η ελευθεροτυπία», υπογράμμισε. «Η κατάργηση της αντικειμενικότητας - και επομένως και η παραπληροφόρηση - είναι πλέον αυταπόδεικτη. Δεν περιορίζεται μόνο στον αποκλεισμό μη αρεστών στο οικονομικό - πολιτικό κατεστημένο προσώπων και απόψεων. Εχει οδηγήσει και σε μια υπερενημέρωση, χωρίς ειδήσεις, στη δημοσιογραφία του μπουντουάρ, στο κουτσομπολιό, στη μετατροπή της ειδησεογραφίας σε μια απέραντη χωματερή, μέσα στην οποία οι ρακοσυλλέκτες του οικουμενικού χωριού αγωνίζονται να ξεχωρίσουν τις πραγματικές ειδήσεις από τις κατασκευασμένες».

Ολα αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα αποτελούν κομμάτι της ψηφίδας του «οικουμενικού χωριού». Κομμάτι «της επιβολής ενός παγκόσμιου μοντέλου δημοκρατίας», όπου θα επικρατεί ένας παγκόσμιος, ομοιογενής τρόπος σκέψης.

Οπως τόνισε η Σ. Βούλτεψη, η τεχνοκρατική καταστολή αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέσο επιβολής της νέας τάξης. Και δε θα έφερνε σπουδαία αποτελέσματα στους αρχιτέκτονές της, αν δε συνοδευόταν από την τεχνοκρατική και καθοδηγούμενη υπερενημέρωση και την επιλεκτική μετάδοση των πληροφοριών.

Αν κάπου βρίσκει την αποθέωσή της η περιστολή έως και εξαφάνιση στοιχειωδών δημοκρατικών δικαιωμάτων, αυτός ο χώρος είναι οι σύγχρονες «γαλέρες» όπου οι εργαζόμενοι, μ' όποια εργασιακή σχέση, συνεχίζουν ακατάπαυστα να παράγουν υπεραξία. Ο Γιάννης Σταυρόπουλος, μέλος της Γραμματείας του Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου, με λίγες κουβέντες ορίζει τα πράγματα:

«Στην πλειοψηφία των χώρων εργασίας ακόμα κι αυτή η κουτσουρεμένη αστική δημοκρατία σταματά στις πύλες, έξω από αυτούς. Μέσα στην επιχείρηση είναι υπό συνεχή διωγμό τα ατομικά και δημοκρατικά δικαιώματα των εργαζομένων.

"Σεκιουριτάδες", κάμερες, εργοδοτικοί μηχανισμοί και παρεμβάσεις, απειλές και απολύσεις, διαμορφώνουν το "κατάλληλο κλίμα". Οι εργαζόμενοι σε αρκετές περιπτώσεις υποχρεώνονται να δεχτούν ως "εκπροσώπους" τους ανθρώπους των εργοδοτών. Οι συνθήκες εργασίας σε πολλές περιπτώσεις είναι επικίνδυνες για ατυχήματα ή για επαγγελματικές ασθένειες.

Ομως οι κυβερνήσεις του δικομματισμού θεωρούν υπερβολικά ικανοποιητικό το σημερινό πλαίσιο δημοκρατικών - συνδικαλιστικών δικαιωμάτων στους χώρους εργασίας. Οταν σε αρκετές περιπτώσεις η κοινή δράση των εργαζομένων ξεπερνά τα όρια που θέλουν οι εργοδότες και οι κυβερνήσεις, τότε επιστρατεύονται τα ΜΑΤ και τα δικαστήρια που κηρύσσουν μονίμως παράνομες τις δίκαιες κινητοποιήσεις».

- Τι κάνει το συνδικαλιστικό κίνημα για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης;

- «Κόντρα στον κυβερνητικό και εργοδοτικό συνδικαλισμό που αξιοποιεί τις εργοδοτικές παρεμβάσεις και την τρομοκρατία, το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα προσπαθεί να διαμορφώσει μιαν άλλη κατάσταση. Να γίνουν σεβαστά τα ατομικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα. Κεντρικός στόχος είναι τα συνδικάτα και οι εργατικές επιτροπές, όπως υγιεινής, ασφάλειας της εργασίας, να παίζουν το ρόλο τους, να εκπροσωπούν τα πραγματικά αιτήματα των εργαζομένων, να ξεσκεπάσουν την εργοδοτική τρομοκρατία. Βασικό μέλημα είναι η συσπείρωση όλων των εργαζομένων γύρω από τα δημοκρατικά συνδικαλιστικά δικαιώματα».

- Τι πρέπει να κάνει η Δημοκρατική Συσπείρωση για τις Λαϊκές Ελευθερίες και την Αλληλεγγύη;

-«Χρειάζεται να αναδείξει αυτά τα ζητήματα, να τα φέρει στο κέντρο της προσοχής όλης της ελληνικής κοινωνίας, της Βουλής, των μέσων ενημέρωσης. Να σταθεί κοντά με τις οργανώσεις και τους διωκόμενους συνδικαλιστές και εργαζόμενους για να έχει αποτελέσματα, για δημοκρατία σε τόπους εργασίας. Να παίρνει κεντρικές ή επιμέρους πρωτοβουλίες, π.χ., σε τόπους εργασίας, σε δίκες κατά απεργών κλπ.

Εχει, δηλαδή, σημαντικό ρόλο να παίξει αυτή η συσπείρωση. Το ότι συγκεντρώνει ένα τόσο ευρύ φάσμα προσωπικοτήτων και κοινωνικών εκπροσώπων τής επιτρέπει να δρα αποφασιστικά και αποτελεσματικά».

Το πλέγμα των αντιδραστικών νόμων και πρακτικών γίνεται «στενότερο». Η υπάρχουσα κατεστημένη τάξη πραγμάτων γίνεται αυταρχικότερη. Την κατάσταση περιγράφει ο Νίκος Τσιούνης, μέλος της συντονιστικής επιτροπής της «Δημοκρατικής Συσπείρωσης για τις Λαϊκές Ελευθερίες και την Αλληλεγγύη». Διέξοδος θα είναι, για μια ακόμα φορά, η ανάπτυξη της πάλης του λαϊκού κινήματος.

«Είναι γνωστό ότι και αυτά, τα έστω, κουτσουρεμένα δημοκρατικά δικαιώματα και οι ελευθερίες στην Ελλάδα, ήταν αποτέλεσμα σκληρών αγώνων και ενός συγκεκριμένου συσχετισμού δυνάμεων. Σχεδόν πάντοτε οι κυβερνήσεις, εκτός από την τρέχουσα νομοθεσία για το ζήτημα αυτό, διατηρούσαν στο οπλοστάσιό τους αντιδραστικά νομοθετήματα ανώμαλων εποχών. Ετσι ακόμη και σήμερα, βλέπουμε να διατηρούνται και ανάλογα να χρησιμοποιούνται, νομοθετήματα της μεταξικής περιόδου, των κατοχικών κυβερνήσεων, της εμφυλιοπολεμικής περιόδου, ακόμη και της απριλιανής δικτατορίας».

«Σήμερα το ντόπιο, το ξένο πολυεθνικό κεφάλαιο και οι διάφοροι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί, προκειμένου να διασφαλίσουν την εφαρμογή της αντιλαϊκής τους πολιτικής, να προλαμβάνουν και να καταστέλλουν τις λαϊκές αντιδράσεις, ενισχύουν το αυταρχικό νομοθετικό οπλοστάσιο, οικοδομούν μηχανισμούς συνεργασίας και καταστολής του λαϊκού κινήματος.

Συγκεκριμένα την τελευταία πενταετία, πλάι στους υπάρχοντες μηχανισμούς καταστολής, εθνικούς ή υπερεθνικούς, οι κυβερνήσεις - άσχετα από προσχήματα - συγκροτήθηκαν, ή βρίσκονται στο στάδιο συγκρότησης και ανάπτυξης η ΕΥΡΟΠΟΛ, η Ευρωαστυνομία, η βαλκανική αστυνομία, οι πολλαπλές δυνάμεις ταχείας επέμβασης κ.ά. και υιοθετήθηκαν ή και εφαρμόζονται και συμφωνίες όπως είναι η Σένγκεν, ο ν. 2472/97 για το φακέλωμα, ο νόμος για τις ιδιωτικές αστυνομίες (seciurity), για τη δημοτική αστυνομία, τους ειδικούς φρουρούς, τους συνοριακούς φρουρούς κ.ά., μηχανισμοί οι οποίοι έχουν και το χαρακτήρα καταστολής των λαϊκών αγώνων. Ακόμη ετοιμάζονται νέοι πιο αντιδραστικοί νόμοι, όπως οι αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο για την "αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος" - διάβαζε την επιβολή της τρομοκρατίας στο λαϊκό κίνημα - ο νόμος για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, η εξαγγελία περιορισμού των διαδηλώσεων και ποιος ξέρει τι άλλο ακόμη. Ιδιαίτερη αναφορά, κατά τη γνώμη μας, πρέπει να δοθεί στον νέο υπό προώθηση στη Βουλή τρομονόμο και ιδίως για τους παρακάτω λόγους:

- Ο νόμος αυτός έρχεται μετά από απαίτηση και επιβολή, θα μπορούσαμε να πούμε, των ΗΠΑ. Σημειώνουμε ότι κατά καιρούς και στελέχη αυτής της κυβέρνησης διαλαλούσαν σε όλους τους τόνους, ότι το νομοθετικό οπλοστάσιο για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας είναι υπεραρκετό.

- Ο νόμος αυτός έχει σαν σκοπό την καταστολή του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, την επιβολή της αυθαιρεσίας από τις κατασταλτικές δυνάμεις και στην ουσία την κατάργηση όλων των δικαιωμάτων και των ελευθεριών για όσους δε συμμορφώνονται «προς τας υποδείξεις».

Τέλος, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας, όπως και η μέχρι σήμερα εμπειρία μάς δείχνει, ό,τι δε θα μπορούν να το αντιμετωπίσουν διαφορετικά θα το βαφτίζουν τρομοκρατία και τότε θα έχουν το ελεύθερο καλλιέργειας κλίματος τρομοκρατίας και αυθαιρεσίας. Ακόμη και το φιλειρηνικό κίνημα της χώρας μας, από την επίσημη κυβέρνηση των ΗΠΑ, αλλά και έμμεσα από τα ντόπια φερέφωνά τους, χαρακτηρίστηκε σαν τρομοκρατικό».

«Μπροστά στην απαράδεκτη για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες κατάσταση, ήρθε να ταράξει τα νερά η "Δημοκρατική Συσπείρωση για τις Λαϊκές Ελευθερίες και την Αλληλεγγύη", στην οποία συσπειρώνονται δυνάμεις από διάφορους πολιτικούς και κοινωνικούς χώρους. Σήμερα υπάρχει πράγματι η δυνατότητα, αν συσπειρωθούμε όλοι όσοι συμφωνούμε στους βασικούς άξονες της διακήρυξής της και οι οποίοι θα αναπτυχθούν στη μεθαυριανή συνέντευξη Τύπου που οργανώνει, να χτίσουμε το δικό μας μέτωπο επίθεσης σε αυτήν την επίθεση. Η ευρύτητα των ατόμων και των απόψεων που εκφράστηκαν και στην ιδρυτική της σύσκεψη, αλλά και των υπογραφών που συγκεντρώνονται, δείχνει ότι σήμερα υπάρχουν όλες οι δυνατότητες να πετύχουμε το στόχο μας. Το λαϊκό κίνημα πρέπει να αναπτύξει την πάλη του για την απόκρουση αυτών των σχεδίων».

Τα τελευταία χρόνια, πληθαίνουν τα κρούσματα παρακολούθησης της συνδικαλιστικής δράσης από την Ασφάλεια. Πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα και να καταστέλλονται έγκαιρα από το κίνημα, πριν γίνουν «κακή συνήθεια» στον κρατικό μηχανισμό. Στη φωτογραφία, η στιγμή που ο ασφαλίτης (σε κύκλο) προσπαθεί να αποδείξει σε συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ ότι μαγνητοφωνούσε από ειδικό δικό του ενδιαφέρον ό,τι λεγόταν σε σύσκεψη σωματείων.

Το 1997 επιστρατεύτηκε και η δολιοφθορά, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αγροτικές κινητοποιήσεις στη Θεσσαλία

Γιατί η κυβέρνηση «απελευθερώνει» τις τηλεπικοινωνίες; Μιλά στο «Ρ» ο βουλευτής του ΚΚΕ Σταύρος Σκοπελίτης.

Την Τετάρτη που πέρασε ολοκληρώθηκε η δημοπρασία που διοργάνωσε η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, για τη χορήγηση αδειών ασύρματης σταθερής τηλεφωνίας. Είναι το πρώτο βήμα για την παροχή σταθερής τηλεφωνίας ευρείας κλίμακας από ιδιωτικές εταιρίες.

Δημοπρατήθηκαν τέσσερις άδειες στη ζώνη των 25 GHz (απευθύνεται σε απαιτητικούς χρήστες, ευνοεί τη μεταφορά δεδομένων και εικόνας, πέρα από φωνή) και τρεις στη ζώνη των 3,5 GHz (απευθύνεται σε οικιακούς χρήστες). Αλλες δύο άδειες (μία σε κάθε ζώνη) δίνονται αυτοδίκαια στον ΟΤΕ, ο οποίος θα καταβάλει στο ελληνικό δημόσιο την υψηλότερη τιμή που επιτεύχθηκε στη δημοπρασία από τους ιδιώτες για κάθε ζώνη.

Το συνολικό ποσό είναι περίπου 20 δισ. δρχ., συνυπολογισμένων και των 5 δισ. που στοίχισαν οι άδειες στον ΟΤΕ. Σημειώστε ότι οι αρχικές προβλέψεις, που διαχέονταν από το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών ήταν για έσοδα 40 - 60 δισ. δρχ.

Μάλιστα, έμεινε αδιάθετη μία άδεια στο φάσμα των 3,5 GHz, η οποία αναμένεται να δημοπρατηθεί σε δύο χρόνια, με την προϋπόθεση ότι θα έχει εκδηλωθεί και ανάλογο ενδιαφέρον.

Για τα 25 GHz δόθηκαν άδειες: Στη «Europrom» με 3,3 δισ. δρχ, στην Κοινοπραξία ΔΕΗ - «NBG GREEK FUND» - «ΑΛΦΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ» - «Γενική Τράπεζα» με 3,01 δισ. δρχ, στη «Μεσογειακές Ευρυζωνικές Υπηρεσίες» με 2,92 δισ. δρχ. και στην «Panafon» με 2,77 δισ. δρχ.

Για το φάσμα των 3,5 GHz, άδειες δόθηκαν στην «Europrom» με 2,2 δισ. δρχ. και την «Quest Wireless» με 1,5 δισ. δρχ.

Με την ασύρματη σταθερή τηλεφωνία ξεκινά σύντομα ο ανταγωνισμός ιδιωτών προς τον ΟΤΕ. Οι ιδιώτες της ασύρματης σταθερής υπολογίζεται ότι σε ένα χρόνο, θα παρέχουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες, χωρίς να χρειάζονται μεγαλύτερη περίοδο για να «στρώσουν» οπτικές ίνες και χωρίς να χρειάζονται τεράστια κεφάλαια.

Απλώς, θα στήσουν κάποιες δεκάδες κεραίες (πχ για όλο το νομό Αττικής χρειάζονται μόλις 12-14 κεραίες ασύρματης, σε αντίθεση με τις 150 που χρειάζεται κατά μέσο όρο κάθε εταιρία κινητής) και θα «κλέβουν» από την «πίτα» του ΟΤΕ. Μια εταιρία για να καλύψει το 20% του πληθυσμού (το κατώτατο όριο για να της χορηγηθεί άδεια) σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΕΤΤ, θα χρειαστεί από 4 μέχρι 10 δισ. δρχ., ανάλογα με τις υπηρεσίες που θα επιλέξει να προσφέρει.

Οι απώλειες του Οργανισμού - σε κάθε περίπτωση ανταγωνισμού, «ενσύρματου» ή «ασύρματου» - αναμένεται να καλυφθούν από τη διοίκησή του με: Μειώσεις προσωπικού, περικοπές μισθών, κατάργηση δωρεάν υπηρεσιών, παροχή κάθε υπηρεσίας με αντίτιμο, συνεχείς αυξήσεις στα τιμολόγιά του (τον Αύγουστο επέβαλε την τελευταία αύξηση 29% στην τιμή της αστικής μονάδας, ενώ αναμένεται νέα στις αρχές του 2001) κλπ.

Προσθέστε την εξαγορά ξένων τηλεπικοινωνιακών οργανισμών, στο πλαίσιο μιας μικροϊμπεριαλιστικής, μικρομεγαλίστικης πολιτικής. Μιας πολιτικής που προβλέπει και για το εξωτερικό την επιβολή υψηλών τιμολογίων, συν τη ληστρική εκμετάλλευση δημόσιων δικτύων της αλλοδαπής, που κτίστηκαν με τον ιδρώτα άλλων λαών.

Σε ό,τι αφορά τη διαφημιζόμενη μείωση τιμολογίων που θα φέρει ο ανταγωνισμός - «ενσύρματος» ή «ασύρματος» - απάντηση δίνουν τα υψηλότατα τιμολόγια της κινητής τηλεφωνίας. Η κλήση από σταθερό τηλέφωνο σε κινητό κοστίζει 110 δραχμές το λεπτό. Την ίδια ώρα, μια υπεραστική κλήση κοστίζει 40 δραχμές το λεπτό. Για το εξωτερικό, η κλήση, π.χ. στις ΗΠΑ, κοστίζει 94 δραχμές το λεπτό. Κοστίζει πιο φθηνά να τηλεφωνήσει κανείς στην άλλη άκρη του κόσμου, παρά να καλέσει στο κινητό ένα φίλο του.

Βέβαια, υπηρεσίες - ή υπηρεσίες που μπορούσε να προσφέρει ο ΟΤΕ, αλλά δεν τον άφηναν στη λογική της απαξίωσής του - παραδίδονται εδώ και πολλά χρόνια σε ιδιώτες. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της κινητής τηλεφωνίας, που διά νόμου απαγόρευσαν στον ΟΤΕ τη δραστηριοποίηση, προκειμένου να πριμοδοτήσουν την ΠΑΝΑΦΟΝ και την ΤΕΛΕΣΤΕΤ να αλώσουν την αγορά και να παρουσιάσουν γρήγορα θεαματικά αποτελέσματα.

Κάποια στιγμή, ιδρύθηκε η ΚΟΣΜΟΤΕ, από την οποία όμως δεν έλειψε φυσικά ο ιδιώτης. Συνέταιρος ορίστηκε με 30% η νορβηγική TELENOR, ενώ πρόσφατα η θυγατρική του ΟΤΕ μπήκε και στο χρηματιστήριο, για να πωληθεί και άλλο κομμάτι του μετοχικού της κεφαλαίου.

Πέρα από τις εταιρίες παροχής υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, αναπτύχθηκαν πολλές άλλες, με στόχο την παροχή άλλων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών (πχ. πρόσβαση στο διαδίκτυο), προϊόντων, αξεσουάρ κλπ. Δηλαδή, την παροχή υπηρεσιών και προϊόντων, που θα μπορούσε να προσφέρει εδώ και χρόνια ο ΟΤΕ, αν λειτουργούσε με γνώμονα τα λαϊκά συμφέροντα και την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. Αν δεν αφηνόταν από τις κυβερνήσεις και τις διοικήσεις του, τόσα χρόνια να παρακμάζει. Να μην παρέχει προϊόντα και υπηρεσίες ενώ μπορούσε (έχοντας δίκτυα, προσωπικό και οικονομική βάση), προκειμένου να έρθουν οι ιδιώτες - και βασιζόμενοι στη δικαιολογημένη αγανάκτηση του κόσμου - να παρουσιαστούν ως μεσσίες. Αν δεν άφηνε την επικοινωνιακή ανάγκη, να γίνει η κότα με τα χρυσά αβγά για ορισμένους.

Με βάση τους ισολογισμούς που παρουσίασαν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται μερικώς ή ολικώς στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών:

• Το 1999, είχαν συνολικό κύκλο εργασιών πάνω από 2,4 τρισ. δρχ. (το 1,02 ήταν του ΟΤΕ). Σημείωσαν έτσι αύξηση 29,3%, σε σχέση με το 1998. Η αύξηση οφείλεται κύρια στην ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα, αλλά και στην καλή πορεία των προμηθευτών τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού και λύσεων. Ετσι, η αγορά τηλεπικοινωνιών ξεπέρασε το 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Το ΑΕΠ εκτιμήθηκε από το ΥΠΕΘΟ για το 1999 σε κάτι λιγότερο από 40 τρισ. δραχμές.
• Οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας παρουσίασαν μια μέση αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 50% μέσα στο 1999, πραγματοποιώντας συνολικό τζίρο 931 δισ. δραχμών. Για τους προμηθευτές τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού και λύσεων, εμφανίστηκε μια αύξηση κύκλου εργασιών της τάξης του 44%, φτάνοντας έτσι τα 413 δισ. δραχμές. Οι εταιρίες παροχής δικτυακών υπηρεσιών και πρόσβασης στο Διαδίκτυο σχεδόν διπλασίασαν τα μεγέθη τους συγκριτικά με το 1998.

Για φέτος, αναλυτές κάνουν λόγο για τζίρο 3 τρισ. δρχ., με το 1,2 να ανήκει στον ΟΤΕ.

Κερδοσκοπία με δημόσια δίκτυα

Το επόμενο βήμα, για την είσοδο των ιδιωτών στο κυρίως πιάτο των τηλεπικοινωνιών, γίνεται πάλι με τις ευλογίες του ΠΑΣΟΚ. Πρόσφατα η κυβέρνηση συνέταξε και ψήφισε νόμο «για την οργάνωση και λειτουργία των τηλεπικοινωνιών», με τον οποίον ο ΟΤΕ χάνει την αποκλειστικότητά του στη σταθερή τηλεφωνία.

Η κυβέρνηση επιτρέπει πλέον στον όποιο ιδιώτη να πουλά την αντίστοιχη υπηρεσία. Μάλιστα, οι νέες εταιρίες θα μπορούν να χρησιμοποιούν τα δίκτυα του ΟΤΕ, έναντι «εύλογου κόστους», μέχρι να αποκτήσουν τα αναγκαία κεφάλαια, προκειμένου να στήσουν δικά τους.

Τι σημαίνει «εύλογο τίμημα»; Αρχές Οκτώβρη, το Συμβούλιο Υπουργών Μεταφορών και Επικοινωνιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης ενέκρινε σχέδιο κανονισμού, σύμφωνα με τον οποίο θα υποχρεώνονται όλοι οι τηλεπικοινωνιακοί οργανισμοί να ενοικιάζουν το δίκτυό τους έναντι τιμής κόστους, σε κάθε νέα επιχείρηση που θα θέλει να πουλήσει τηλεφωνία στον τελικό καταναλωτή.

Ετσι, και μέσω της προωθούμενης εδώ και χρόνια ιδιωτικοποίησης του ΟΤΕ, και μέσω της «απελευθέρωσης», δε θα ανήκει στο δημόσιο, ούτε καν η υποδομή του Οργανισμού. Το δίκτυο που τα τελευταία 50 χρόνια δημιουργήθηκε με τον ιδρώτα των χιλιάδων εργαζομένων και τα χρήματα του ελληνικού λαού, θα γίνει η βάση, πάνω στην οποία άλλες, ιδιωτικές εταιρίες, ξένες και ντόπιες, θα αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους.

Σχετικά με τις συνέπειες της «απελευθέρωσης» για τα οικονομικά αποτελέσματα του ΟΤΕ, παράγοντες της διοίκησής του παραδέχονται ότι η απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών προκαλεί κατά κανόνα μείωση των εσόδων στους παραδοσιακούς Οργανισμούς Τηλεπικοινωνιών, εφόσον οι εισερχόμενες εταιρίες αποσπούν μερίδια αγοράς.

Οι ίδιοι κύκλοι προσθέτουν ότι στις ευρωπαϊκές χώρες, που η απελευθέρωση ξεκίνησε νωρίτερα (1998), οι απώλειες μεριδίων αγοράς κυμάνθηκαν από 25% (η Deutsche Telecom) έως 40% (η British Telecom). Συμπληρώνουν ότι και για τον ΟΤΕ αναμένονται απώλειες από 10 μέχρι και 30%. Οτι σε αυτό το πλαίσιο αναμένεται συμπίεση της κερδοφορίας του Οργανισμού τα επόμενα χρόνια και προκύπτει η ανάγκη να αναζητηθούν νέες πηγές εσόδων εντός και εκτός Ελλάδας.

Για τους εργαζόμενους στον ΟΤΕ: O Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης σε έκθεση που παρουσίασε πρόσφατα για την ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών, ήταν σαφής αναφορικά με το προσωπικό του ΟΤΕ. «Δεν υπάρχουν προοπτικές αύξησης της απασχόλησης στον ΟΤΕ, αλλά μείωσής της, ιδιαίτερα μετά την είσοδο νέων παικτών από το 2001.»

Μέσω της «απελευθέρωσης» των τηλεπικοινωνιών, δε θα ανήκει στο δημόσιο, ούτε καν η υποδομή του ΟΤΕ.

Μπροστά σε αυτό το σκηνικό, ο «Κυριακάτικος Ριζοσπάστης» ξεκινά σήμερα ένα μικρό αφιέρωμα στη λεγόμενη «απελευθέρωση» των τηλεπικοινωνιών - όπως εύσχημα οι κρατούντες παρουσιάζουν τη μετατροπή του αγαθού της επικοινωνίας, σε εμπόρευμα προς όφελος ολίγων. Από σήμερα και τις επόμενες μέρες, θα παρουσιάσουμε τα μεθοδευμένα βήματα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για παράδοση των τηλεπικοινωνιών σε ιδιώτες. Τα κέρδη που αυτοί έχουν ήδη βγάλει και τις «προοπτικές» τους για τη συνέχεια. Την αναμενόμενη εξέλιξη της τηλεπικοινωνιακής αγοράς σε Ελλάδα και αλλού. Τις επερχόμενες δυσμενέστατες επιπτώσεις για τους εργαζόμενους του ΟΤΕ και τους Ελληνες καταναλωτές, με βάση το τι έπαθαν - κυριολεκτικά - οι συνάδελφοί τους εργαζόμενοι και καταναλωτές στο εξωτερικό, όπου βασίστηκαν σε ιδιωτικές τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις. Τις αυξήσεις των τιμολογίων, τις απολύσεις, την έλλειψη συντήρησης υφιστάμενων δικτύων, τις συνεχείς βλάβες, την κατακόρυφη πτώση ποιότητας. Την ανάγκη για 100% δημόσιο τηλεπικοινωνιακό οργανισμό που θα δρα αποκλειστικά με γνώμονα τα λαϊκά συμφέροντα. Αρχίζουμε:

ΠΑΣΟΚ και ΝΔ εδώ και χρόνια μεθοδεύουν την παράδοση του ΟΤΕ και των τηλεπικοινωνιών γενικά στο μεγάλο κεφάλαιο.

Ηταν το 1993, όταν η κυβέρνηση της ΝΔ έκανε την πρώτη προσπάθεια να τον ιδιωτικοποιήσει. Τότε, το ΠΑΣΟΚ, ως αξιωματική αντιπολίτευση, «επαναστατούσε» και κατέθετε τροπολογία στη Βουλή με την υπογραφή του Κ. Σημίτη, ως βουλευτή, «για να αποτραπεί η παράδοση του ΟΤΕ στα ξένα ιδιωτικά συμφέροντα και να αποκατασταθεί ο επιβαλλόμενος δημόσιος έλεγχος.»

Κατόπιν το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση προχώρησε στην τμηματική ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού. Το 1994 το δημόσιο ελέγχει το 75% του Οργανισμού. Το 1998, το 55%. Το 1999, το 51%. Επτά ημέρες πριν τις εκλογές του Απρίλη ο ΥΠΕΘΟ Γ. Παπαντωνίου «διαβεβαίωνε» ότι το 51% και το μάνατζμεντ του ΟΤΕ για το ΠΑΣΟΚ είναι «αδιαπραγμάτευτα». Το φθινόπωρο ΠΑΣΟΚ και ΝΔ ψηφίζουν τροπολογία για μείωση του μετοχικού πακέτου που ελέγχει το δημόσιο στον ΟΤΕ σε ποσοστό κάτω του 50%.

Μάλιστα, η κυβέρνηση έστειλε επιστολές σε 11 ξένες μεγάλες επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιών, αναζητώντας τη μία που θα καταστήσει «στρατηγικό σύμμαχο», θα της παραδώσει το 17% - 20% των μετοχών, θέσεις στο ΔΣ του Οργανισμού, ίσως και το διευθυντικό δικαίωμα. Φέρονται να απάντησαν οι Telecom Italia (Ιταλία) και Telefonica (Ισπανία) και να γίνονται διαπραγματεύσεις, με σκοπό το ζήτημα να έχει λήξει μέχρι την άνοιξη.

ΟΟΣΑ: «Δεν υπάρχουν προοπτικές αύξησης της απασχόλησης στον ΟΤΕ, αλλά μείωσής του, ιδιαίτερα μετά την είσοδο νέων παικτών από το 2001.»

«Βοήθεια, είμαι αθώος»!

«Αθώος, κάθαρμα, να, για να μάθεις!» και «χραπ» μια μαχαιριά.

Πέφτει κάτω λαβωμένος ο Σφηνιάς (Πριν αυτοκτονήσει). Από πάνω του, ο μαχαιροβγάλτης υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας να σπρώχνει το μαχαίρι με δύναμη. «Σπρώξε», φωνάζει με ελαττωματικά ελληνικά ο πρωθυπουργός, «σπρώξε βαθιά ως το κόκαλο». «Κοντεύω», απαντάει εκείνος ιδρωμένος. «Σπρώξε», «κοντεύω», «σπρώξε», «κοντεύω», κουράζονται οι θεατές από τον ατέλειωτο διάλογο. Θέλει αποτελέσματα ο κόσμος. Ο αγώνας στο λιμάνι φαίνεται μακρύς. Το θύμα (πάντα πριν αυτοκτονήσει) αντιστέκεται. (Εχει και τον Αγούδημο, που του παραστέκεται από κανάλι σε κανάλι). Φεύγουν απογοητευμένοι οι θεατές. Τραβάνε παρακάτω για καλύτερο θέαμα.

Εδώ στέκονται - περισσότερο - τυχεροί. Πέφτουν πάνω στον Λαλιώτη, στον Ρίτσαρντ Γκιρ του κινήματος. Είναι αφρισμένος και αφηνιασμένος, όπως ο Κοεμτζής στην ταινία. Εχει στα χέρια του το μαχαίρι και καρφώνει με δύναμη όποιον βρει μπροστά του. Αλαλαγμοί και χειροκροτήματα. Σε πέντε λεφτά, στα πόδια του ΥΠΕΧΩΔΕ σκοτωμένοι - τελείως νεκροί - όλοι οι υπεύθυνοι των σεισμών. Πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, ιδιοκτήτες, ενοικιαστές, πολεοδομίες, πολεοδόμοι... Ο,τι κινείται, μαχαιρώνεται.

Ο Λαλιώτης, πια, δεν κρατιέται. Αφού καθαρίσει το Μενίδι και τους Θρακομακεδόνες, περάσει και μια βόλτα από Λιόσια, τραβάει ίσα για την Πεντέλη. Πιάνει όλους τους υπεύθυνους των πυρκαγιών και τους σφάζει σαν τα αρνιά έξω από το μοναστήρι. «Βαθιά, βαθύτερα, μέχρι το κόκαλο», του φωνάζει ο πρωθυπουργός. «Στο μεδούλι θα φτάσω, να 'σαι σίγουρος», απαντάει ο υπουργός και σπρώχνει το μαχαίρι. Μάλιστα, για καλύτερα αποτελέσματα, χώνοντάς το, το στρίβει κιόλας.

Η κάθαρση του ΠΑΣΟΚ συνεχίζεται. Στη Σοφοκλέους, ο Γιάννος έχει το γόνατο στο στήθος του Χρηματιστηρίου, που είναι πεσμένο στο πεζοδρόμιο και το καρφώνει με δύναμη στην καρδιά. «Ελεος», παρακαλεί ο φταίχτης. «Καμία υποχώρηση», δηλώνει επίσημα, με εκείνο το σατανικό χαμόγελο στα χείλη, ο υπουργός. Ο αγώνας εξελίσσεται σε γιγαντομαχία. Θυμίζει Γκάρι Κούπερ και Τζον Γουέι. Στο τέλος, ο Γιάννος, με έναν έξυπνο ελιγμό, μπήγει το μαχαίρι στα πλευρά του Χρηματιστηρίου. Μετά, στο στομάχι και, τέλος, βαθιά στην καρδιά. Το βγάζει και το ξανακαρφώνει με περισσότερη δύναμη. Μια, δυο, δέκα φορές... Πτώμα οι μετοχές και οι μέτοχοι...

Σειρά τώρα ο Βερελής. Μπαίνει στο αμάξι του και φτάνει σαν δαίμονας στο Ελληνικό. (Στο δρόμο αρπάζει και δυο - τρεις κλήσεις για υπερβολική ταχύτητα). Μόλις φτάνει στο αεροδρόμιο, οι άνθρωποι τρέχουν να κρυφτούν. Χτυπάνε συναγερμοί, πέφτουν αεροπλάνα. Ο υπουργός, όμως, τίποτα. Απτόητος στο καθήκον. Βουτάει έναν - έναν τους - κρυμμένους - υπεύθυνους από το σβέρκο. «Πώς την κάνατε έτσι την "Ολυμπιακή", ρε, πώς θα την πουλήσω τώρα;», φωνάζει. Και «χραπ», «χρουπ», «χραπ», «χρουπ», γεμίζει με πτώματα την πίστα. «Και στα Σπάτα υπουργέ», φωνάζει ο πρωθυπουργός. «Και στον ΟΤΕ», απαντάει εκείνος!

Ακούει στα «νέα», τις επιτυχίες των άλλων υπουργών ο Χρυσοχοΐδης και γίνεται Τούρκος. «Φέρτε μου την "17 Νοέμβρη" να τη σφάξω», φωνάζει. «Πρώτα από την αστυνομία», του απαντάει ο πρωθυπουργός, «εκεί πρώτα η κάθαρση». Πιάνει το γνωστό μαχαίρι ο υπουργός, ανοίγει την πόρτα και βγαίνει στους διαδρόμους. Ποιος είδε τον Τζακ τον αντεροβγάλτη και δεν τον φοβήθηκε. «Ελα εδώ, εσύ», «χραπ», πάει ο αστυφύλακας. «Και εσύ», «χρουπ», πτώμα και ο αστυνόμος. Μπαίνει στο τμήμα ηθών, «χραπ», «χρουπ», «χραπ» τέλειωσε. Μετά στο τμήμα λεσχών, τέλος κι εκεί. Στη συνέχεια, στο συνάλλαγμα, στην πορνεία, στα ναρκωτικά, στα πρόστιμα, «χραπ», «χρουπ», «χραπ», μαχαιριές σε κάθε κατεύθυνση. Στο τέλος, δεν έμεινε κανένας από τη διαπλοκή και το κύκλωμα... Πάνε, ακόμα, και οι Αλβανοί μαφιόζοι. Πάνε και αυτοί, που βγάζει στο σταθμό του ο Τριανταφυλλόπουλος και ζητάνε τα δεδουλευμένα και το ΙΚΑ τους για τα καρφώματα.

Ομως, εγώ, έτσι για να σας τη «σπάσω» - όπως κάναμε πιτσιρίκια - θα σας μαρτυρήσω το μυστικό του έργου. Θα σας αποκαλύψω το κινηματογραφικό τρικ του κ. Σημίτη. Το περίφημο μαχαίρι του πρωθυπουργού, σας βεβαιώνω, δε θα φτάσει ποτέ στο κόκαλο. Ποτέ δε θα μάθουμε την αλήθεια, ούτε για το «Σαμίνα», ούτε για το «Δύστος», ούτε για τη «Ρικομέξ», ούτε για τις φωτιές, ούτε για τις πλημμύρες, ούτε για τον Οτσαλάν, ούτε για το Χρηματιστήριο, ούτε... ουφ, κουράστηκα!.. Το μαχαίρι του ΠΑΣΟΚ, κυρίες και κύριοι, είναι ψεύτικο. Είναι από αυτά που χρησιμοποιούνται στο cinema. Που φαίνονται ότι χώνονται βαθιά στο κορμί του «κακού», αλλά, στην πραγματικότητα, οπισθοχωρούν και χώνονται πίσω στη λαβή. Τέτοια κομπίνα, οι άθλιοι!..

Η κυβέρνηση, η άρχουσα τάξη και οι θιασώτες του συστήματος λένε: «Φταίει ο δημόσιος χαρακτήρας». `Η «Οι εργαζόμενοι παίρνουν πολλά». `Η «Δεν είναι παραγωγικοί». (Το τελευταίο, βέβαια, προβάλλεται ακριβώς σε σχέση με το δημόσιο χαρακτήρα). Φτάνουν ακόμα και στο: «Οι Ελληνες εργαζόμενοι είναι τεμπέληδες».

Ολα αυτά είναι το άλλοθι στην προπαγάνδα της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων στον τομέα των μεταφορών και στην πραγματικότητα δεν ισχύουν, γιατί:

Πρώτον: Η επιδότηση των συγκοινωνιών δεν αποτελεί αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Σε πολλές χώρες επιδοτούνται.

Δεύτερον: Οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες στην Ελλάδα είναι από τους πιο χαμηλόμισθους, σε σχέση με τους αντίστοιχους στην Ευρώπη.

Τρίτον: Δημόσιο καθεστώς (με όλα τα σχετικά «χαρακτηριστικά», που τόσο ψευδώς και αισχρά προσάπτουν οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ και ορισμένα ΜΜΕ στους εργαζόμενους) είχαν όλα αυτά τα χρόνια όλες οι ΔΕΚΟ, όπως οι μεγαλύτερες ΟΤΕ, ΔΕΗ, αλλά και άλλες ΕΥΔΑΠ, κλπ. ήταν και είναι κερδοφόρες.

Τέταρτον: Ελλείμματα, στην ουσία, εμφανίζουν, στον α` ή β` βαθμό, όχι μόνο οι δημόσιες, αλλά και οι ιδιωτικές συγκοινωνίες: Ακτοπλοΐα (επιδοτείται), ΚΤΕΛ (επιδοτούνται), ΟΑΣΘ (επιδοτείται). Εχουν, δηλαδή, καλυμμένη ελλειμματικότητα.

Εδώ αναφέραμε εξωτερικά γνωρίσματα, που, όμως, είναι οφθαλμοφανή. Δεν αναφερόμαστε πιο αναλυτικά στην παραγωγικότητα στις συγκοινωνίες, που θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ειδικού άρθρου. Σε τελευταία ανάλυση, η παραγωγικότητα έχει να κάνει με την οργάνωση και την τεχνική υποδομή, για τα οποία δεν έχουν ευθύνη οι εργαζόμενοι.

Γιατί, λοιπόν, εμφανίζονται τα ελλείμματα; Γιατί υπάρχει αυτή η μόνιμη «κρίση»; Υπάρχει υπεραξία στις συγκοινωνίες και πού πάει αυτή;

Αυτά θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε σε αυτό το άρθρο.

Οπως κάθε τι που πουλιέται, έτσι και οι συγκοινωνίες, οι μεταφορές γενικότερα, παράγουν και αυτές εμπόρευμα, αξίες.

Ας ανοίξουμε μια παρένθεση. Στον καπιταλισμό, ως γνωστόν, δίπλα στα άλλα εμπορεύματα, υπάρχει και ένα εμπόρευμα διαφορετικό, η εργατική δύναμη ή, αλλιώς, η ικανότητα προς εργασία, διαφορετικό, γιατί είναι το μόνο που έχει την ιδιότητα, αναπληρώνοντας την αξία του, να παράγει πρόσθετη, να δημιουργεί δηλαδή υπεραξία (απλήρωτη εργασία), που καρπώνεται ο καπιταλιστής. Η υπεραξία αποτελεί και τη μοναδική πηγή κέρδους.

Αρα, για να αυξηθεί το κέρδος, πρέπει να αυξηθεί η υπεραξία, δηλαδή η απλήρωτη εργασία, άρα κάθε καπιταλιστής, από τη μια, επιδιώκει να μειώνει την τιμή της εργατικής δύναμης (μισθοί, μεροκάματα, ασφάλιση, υγεία, συντάξεις κ.ά.) και, από την άλλη, να αυξάνει απεριόριστα την παραγωγή. Ομως, έτσι δημιουργείται υπερπαραγωγή, μένουν απούλητα εμπορεύματα, που τα χρειάζονται οι εργαζόμενοι, αλλά δεν μπορούν να τα αγοράσουν με τη συμπίεση των πραγματικών τους αποδοχών, που επιβάλλουν οι καπιταλιστές και οι κυβερνήσεις τους.

Για να πουλιούνται τα προϊόντα, πρέπει να υπάρχουν καθορισμένες αναλογίες ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση.

Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να λύσει αυτά τα ενδογενή του προβλήματα, γιατί ακριβώς εδράζονται στη βασική του αντίθεση: Κοινωνικοποίηση της παραγωγής, από τη μια, και ατομική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της, από την άλλη. Το τελευταίο -καπιταλιστική ιδιοποίηση - αποκλείει τη σχεδιασμένη ανάπτυξη της Οικονομίας. Αυτά μόνο ο σοσιαλισμός μπορεί να τα προωθήσει.

Οσο υπάρχει καπιταλισμός, θα υπάρχουν κρίσεις. Και μια κατηγορία είναι αυτές οι κρίσεις υπερπαραγωγής με τις γνωστές συνέπειες: Κλείσιμο επιχειρήσεων, ανεργία κλπ. Ο Κ. Μαρξ περιγράφει παραστατικά αυτές τις κρίσεις με ένα φανταστικό διάλογο ανάμεσα σε έναν ανθρακωρύχο και το γιο του: «Πατέρα, κρυώνω γιατί έβγαλες λίγο κάρβουνο;» «Οχι παιδί μου, κρυώνεις γιατί έβγαλα πολύ».

Ας ξαναγυρίσουμε, όμως, στις μεταφορές. Αυτές είναι παραγωγή αξίας με την εξής ιδιαιτερότητα: Η παραγωγή αυτής της αξίας γίνεται ταυτόχρονα με την κατανάλωσή της. «Εκείνο, όμως, που πουλάει η βιομηχανία μεταφορών είναι αυτή η ίδια η μετακίνηση. Το επιτευγμένο ωφέλιμο αποτέλεσμα συνδέεται αδιάσπαστα με το προτσές της μεταφοράς, δηλ. με το προτσές παραγωγής της βιομηχανίας μεταφορών. Ανθρωποι και εμπορεύματα ταξιδεύουν με το μεταφορικό μέσο και το ταξίδι του, η μετατόπισή του, αποτελεί ακριβώς το προτσές παραγωγής, το οποίο επιτελεί το μέσο μεταφοράς. Το ωφέλιμο αποτέλεσμα είναι καταναλώσιμο μόνο στη διάρκεια του προτσές παραγωγής. Το αποτέλεσμα αυτό δεν υπάρχει σαν ένα αντικείμενο χρήσης διαφορετικό απ' αυτό το προτσές, που μόνο ύστερα από την παραγωγή του λειτουργεί σαν είδος του εμπορίου και κυκλοφορεί σαν εμπόρευμα» (Κ. Μαρξ: «Το Κεφάλαιο», τόμος Β, σελ. 53, Εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ).

Πρέπει, όμως, να κάνουμε την παρακάτω διάκριση: Μεταφορά εμπορευμάτων και μεταφορά προσώπων, δηλαδή επιβατών (συγκοινωνίες).

Οσον αφορά στη μεταφορά εμπορευμάτων, αυτή προσθέτει αξία σε αυτά. Κάποιοι καπιταλιστές (βιομήχανοι, έμποροι) ναυλώνουν τη μεταφορά των εμπορευμάτων τους. Ο ναυλωτής - που είναι κάτοχος κεφαλαίου - θα πάρει την αξία της μεταφοράς που έχει προπωλήσει μαζί με την τελική - συνολική αξία των εμπορευμάτων όταν τα πουλήσει, εφόσον τα πουλήσει. Αν αυτά θα πουληθούν ή όχι, δεν αφορά άμεσα το μεταφορέα. Γι' αυτόν, σε αυτή τη φάση, δεν υπάρχει κρίση. Η αξία της μεταφοράς παράγεται, καταναλώνεται και πραγματοποιείται (πληρώνεται).

Μικρό μόνο ποσοστό του συνόλου της μεταφοράς εμπορευμάτων δεσμεύεται από κάποια κοινωνικά αναγκαία τακτικότητα δρομολογίων (σιδηρόδρομοι, αεροπλάνα, ακτοπλοΐα).

Ετσι, γενικά, δεν παρουσιάζουν ελλείμματα οι ποντοπόρες και οι οδικές μεταφορικές εταιρίες. Το αντίθετο, μάλιστα. (Ακόμα στον ΟΣΕ, π.χ., μόνο το 30% του ελλείμματος προέρχεται από τη μεταφορά εμπορευμάτων. Το 70% προέρχεται από τη μεταφορά επιβατών) (Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΒΗΜΑ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ, Ιούλης 2000). Η κρίση υπερπαραγωγής (απούλητα προϊόντα) ενδιαφέρει το μεταφορέα στη γενικευμένη της μορφή, δηλαδή στο βαθμό, που, πέφτοντας οι πωλήσεις, μειώνεται και η μεταφορά. (Φυσικά, τον απασχολούν και οι ενεργειακές κρίσεις, που ανεβάζουν απότομα το κόστος μετακίνησης και δυσκολεύουν τις πωλήσεις μεταφορών).

Ομως, πώς ορίζεται αυτή η αξία, της μεταφοράς; «Η ανταλλακτική αξία αυτού του ωφέλιμου αποτελέσματος (της μεταφοράς, σ.σ.) καθορίζεται, όπως και η ανταλλακτική αξία κάθε άλλου εμπορεύματος, από την αξία των στοιχείων της παραγωγής που έχουν καταναλωθεί σ' αυτό (εργατική δύναμη και μέσα παραγωγής) συν την υπεραξία που έχει δημιουργηθεί από την υπερεργασία των εργατών που εργάζονται στη βιομηχανία μεταφορών» (Κ. Μαρξ: το ίδιο, σελ. 53-54).

Για να αυξηθεί αυτή η μάζα υπεραξίας, άρα και τα κέρδη, πρέπει να υπάρχει η μεγαλύτερη δυνατή συχνότητα δρομολογίων - το μεταφορικό, δηλαδή, μέσο να μένει όσο το δυνατό λιγότερο ανενεργό - και η μεγαλύτερη δυνατή «βέλτιστη» σχέση συχνότητας - πληρότητας.

Το ναυάγιο του «Σαμίνα» ήταν απλά η κορυφή του παγόβουνου αυτής της τάσης του κεφαλαίου για χωρίς όρια εντατικοποίηση των μέσων παραγωγής.

Με αυτόν τον τρόπο, μειώνεται και το μέρος του σταθερού κεφαλαίου (αξία μεταφορικού μέσου, καύσιμα κλπ.), που κατανέμεται σε κάθε προϊόν που μεταφέρεται, άρα μειώνεται η αξία του, πουλιέται ευκολότερα.

Τώρα όσον αφορά τη μεταφορά επιβατών, αυτοί δεν αποτελούν εμπόρευμα για να προστεθεί σε αυτό η αξία της μεταφοράς και να μετακυλιστεί αλλού.

Τούτο, βέβαια, είναι σχετικό. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις αστικές συγκοινωνίες, όπου μεταφέρονται εργαζόμενοι προς και από τη δουλιά τους - και όχι μόνο - το εισιτήριο προστίθεται στην αξία της εργατικής τους δύναμης, πρέπει να προστίθεται και στην τιμή της. Είναι απαράδεκτο που κόπηκε η δωρεάν μετακίνηση τις πρωινές ώρες. Σε άλλες χώρες πάλι οι εργοδότες χρηματοδοτούν τις αστικές συγκοινωνίες.

Οι επιβάτες, λοιπόν, δεν αποτελούν εμπόρευμα με τη στενή έννοια. Οι εργαζόμενοι δεν «ανήκουν» στον εργοδότη έξω από την επιχείρησή του. Αλλωστε, μετακινούνται και άλλα στρώματα, επαγγελματίες κλπ. Οι επιβάτες μισθώνουν οι ίδιοι τη μεταφορά τους. Η αξία της δε μετακυλίεται αλλού, όπως στα εμπορεύματα.

«Επίσης και από την άποψη της κατανάλωσής του το ωφέλιμο αποτέλεσμα (η μεταφορά, σ.σ.) δε διαφέρει καθόλου από τα άλλα εμπορεύματα. Αν καταναλωθεί ατομικά, η αξία του εξαφανίζεται με την κατανάλωση (υπογράμμιση δική μας). Αν καταναλωθεί παραγωγικά, έτσι που κι αυτό το ίδιο το αποτέλεσμα να αποτελεί ένα στάδιο παραγωγής του μεταφερόμενου εμπορεύματος, η αξία του μεταβιβάζεται σαν πρόσθετη αξία στο ίδιο το εμπόρευμα». (Κ. Μαρξ: Το ίδιο, σελ. 54).

Η ανάλυση αυτή του Κ. Μαρξ, για το ρόλο της μεταφοράς στη συνολική κίνηση του κεφαλαίου, δείχνει και κάτι ακόμα: Πόσο στρεβλή είναι η θέση αστών οικονομολόγων και αναλυτών, για τάχα μείωση του αριθμού και, άρα, και του ρόλου της εργατικής τάξης στο σημερινό καπιταλιστικό σύστημα, όπου εντάσσουν τεράστιους κλάδους, όπως μεταφορές, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, κλπ. στο λεγόμενο τριτογενή τομέα, δηλαδή στις υπηρεσίες, ενώ αποτελούν κλάδους του δευτερογενούς, βιομηχανικού τομέα, όπου παράγεται υπεραξία, όπως σε όλη τη βιομηχανία.

Οπως είπαμε πριν για τις μεταφορές εμπορευμάτων, έτσι και η αύξηση των κερδών του μεταφορέα προσώπων, μπορεί να επιτευχθεί με την αύξηση της υπεραξίας των εργαζομένων, μέσω της εντατικοποίησης της εργασίας και την αύξηση των πωλήσεων, που πετυχαίνεται με μείωση του ατομικού κόστους μετακίνησης.

Οι μεταφορές προσώπων, σε αντίθεση με αυτές των εμπορευμάτων, κατά κανόνα, δεσμεύονται από την κοινωνικά αναγκαία τακτικότητα των δρομολογίων.

Γι' αυτό απαιτείται αύξηση της έντασης της παραγωγής της μεταφοράς, δηλαδή της λειτουργίας του μεταφορικού μέσου. Αυτή εξασφαλίζεται στο μέγιστο βαθμό μόνο στα ναυλωμένα δρομολόγια. Στις άλλες περιπτώσεις, για να υπάρχουν κέρδη, πρέπει να παράγεται τόση υπεραξία, που να περνάει κάποιο όριο, π.χ., αυτή που αντιστοιχεί σε πάνω από 60-70% πληρότητα στα αεροπλάνα (το λεγόμενο «νεκρό» σημείο). Αν δεν υπάρχει τόση, δεν υπάρχουν κέρδη. Εχουμε σε μικρογραφία «κρίση υπερπαραγωγής» (σχέση παραγόμενων θέσεων ως προς τις καταναλωνόμενες). Δημιουργούνται ελλείμματα, παθητικό. Οι καπιταλιστές το γνωρίζουν, γι' αυτό επιδοτούνται οι συγκοινωνίες. Γι' αυτό πλήρωναν οι κυβερνήσεις στον Ωνάση τη διαφορά ανάμεσα στην πραγματοποιημένη πληρότητα των αεροσκαφών της ΟΑ και κάποιο καθορισμένο όριό της, π.χ. 70%. Γι' αυτό επιδοτούν τους εφοπλιστές, τα ΚΤΕΛ, κλπ.

Η έλλειψη κερδών και, αντίστοιχα, η ύπαρξη ελλειμμάτων, μήπως σημαίνει και έλλειψη υπεραξίας, δηλαδή έλλειψη εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης; Φυσικά, όχι. Ως γνωστόν, στο μονοπωλιακό καπιταλισμό, η υπεραξία που παράγουν οι εργαζόμενοι δεν κατανέμεται «ίσα», δηλαδή ανάλογα με το κεφάλαιό τους - στους καπιταλιστές. Τη μερίδα του λέοντος, τα λεγόμενα υπερκέρδη τα αποσπούν τα μονοπώλια - εκτός από τους εργαζόμενους - και από τους πιο «αδύνατους» καπιταλιστές.

Ετσι, ένα μέρος της υπεραξίας και στις μεταφορές πάει στα μονοπώλια ελαστικών, ναυπηγεία, αεροναυπηγικά μονοπώλια, κλπ.), μονοπώλια καυσίμων (οι λεγόμενες 7 αδελφές), στα χρηματοπιστωτικά μονοπώλια, κλπ. Ειδικά των τελευταίων, των τραπεζών, στις μεταφορές - που είναι κλάδος με γενικά υψηλή οργανική σύνθεση του κεφαλαίου και, άρα, απαιτούνται μεγάλα δάνεια - ο ρόλος τους είναι καθαρά τοκογλυφικός.

Τις πωλήσεις στις συγκοινωνίες πρέπει να τις φανταστούμε σαν ένα σωλήνα σχήματος υ, όπου το ένα σκέλος είναι η τιμή του εισιτηρίου και το άλλο η ζήτηση, δηλαδή πληρότητα συγκοινωνιακού μέσου και συχνότητα δρομολογίων.

Οταν πέφτει η στάθμη του εισιτηρίου (τιμή), αυξάνει η ζήτηση (πληρότητα, συχνότητα) και αντίστροφα. Δεν μπορούν να αυξάνουν και τα δυο αισθητά ταυτόχρονα, γιατί η τιμή του εισιτηρίου έχει κάποια όρια, καθορίζεται από την αγοραστική ικανότητα των εργαζομένων, ικανότητα που πέφτει λόγω της τάσης του καπιταλισμού να μειώνει τις πραγματικές τους αποδοχές, προκειμένου να αυξήσει την υπεραξία, δηλαδή τα κέρδη, όπως περιγράψαμε παραπάνω. Σε αυτή την περίπτωση - μεγάλης πτώσης της αγοραστικής δύναμης - κυριαρχεί η τιμή του εισιτηρίου. Δε λογαριάζεται η ποιότητα των υπηρεσιών. Π.χ. αερομεταφορές, ακτοπλοΐα.

Ταυτόχρονα, φυσικά, λειτουργεί και ο ανταγωνισμός των συγκοινωνιακών μέσων.

Γιατί, λοιπόν, τόσο μεγάλοι συγκοινωνιακοί φορείς γίνανε κρατικοί; Οι μεταφορές προσώπων ενδιαφέρουν το αστικό κράτος σαν συλλογικό καπιταλιστή, επειδή αφορούν άμεσα την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης και του συνολικού κοινωνικού κεφαλαίου. Αυτά δεν μπορεί να τα λύσει ο κάθε ξεχωριστός καπιταλιστής στα πλαίσια μιας χώρας.

Επομένως, το καπιταλιστικό κράτος επιφορτίζεται με κόστος τέτοιων στις συγκοινωνίες. Πώς γίνεται τότε να επιτίθενται οι καπιταλιστές και τα φερέφωνά τους, κυβέρνηση, αξιωματική αντιπολίτευση και διάφορα ΜΜΕ με τόσο μένος στις δημόσιες μεταφορές; Γιατί θέλουν να τις ιδιωτικοποιήσουν;

Γιατί το ΜΕΤΡΟ έγινε ιδιωτική επιχείρηση; (εκεί που η ΕΕ και άλλοι καπιταλιστές καταφέρονται ενάντια στα κρατικά μονοπώλια, ΟΑ, ΟΤΕ, ΔΕΗ κλπ., μας προέκυψε ένα ιδιωτικό μονοπώλιο!).

Τα μονοπώλια, οι καπιταλιστές και οι κυβερνήσεις τους βλέπουν μακριά, βλέπουν τεράστια κέρδη και λύσεις υπέρ τους έχουνε, δικό τους είναι το σύστημα. Ποιες είναι αυτές;

Πρώτα - πρώτα, συγκεντροποίηση του κεφαλαίου μέσα από συγχωνεύσεις, εξαγορές, «σβήσιμο» μικρών επιχειρήσεων από τον ανταγωνισμό, κλπ. Π.χ. αεροπορικές εταιρίες, ταξί, κλπ.

Δεύτερον, πολιτική τιμών είτε με αυξήσεις (πρόσφατες στις αστικές συγκοινωνίες σε πορεία ιδιωτικοποίησης) είτε και με πρόσκαιρες μειώσεις, με στόχο το χτύπημα των ανταγωνιστών και τη συμπίεση του εργατικού κόστους, π.χ. αερομεταφορές.

Τρίτον, διεύρυνση της αγοράς με πολλούς τρόπους: α) Απευθύνονται και σε πιο εύπορα στρώματα. Τυχαίο είναι που το ΜΕΤΡΟ άνοιξε γραμμή πρώτα στο Πεντάγωνο (βόρεια προάστια) και όχι στις δυτικές συνοικίες; β) Μέσα που δεν ήταν τόσο πολύ λαϊκής κατανάλωσης διαφοροποιούνται όλο και περισσότερο σε τέτοια, λόγω της εξέλιξης της ζωής. Π.χ., αεροπλάνο, ταξί, γ) Αύξηση της κίνησης και λόγω Σπάτων (αισθητές οι επιπτώσεις, ήδη, στη Ραφήνα), Ολυμπιακών Αγώνων, νέων αγορών που δημιουργούνται στην περιοχή, ειδικά για τις αερομεταφορές (νεόπλουτα στρώματα που διαμορφώνονται στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, μέσα από την εξαθλίωση των πλατιών μαζών εκεί) και των άλλων τροφοδοτικών τους δραστηριοτήτων (προαστικός, ταξί, κλπ.), δ) ανάπτυξη του τουρισμού κλπ.

Τέταρτον, ανάπτυξη και άλλων δραστηριοτήτων, που επιφέρουν καθαρά και σίγουρα κέρδη (κούριερ, εταιρίες ταξί, αεροταξί, χρυσοπληρωμένες αεροπορικές εταιρίες μεταφοράς ασθενών(!), αεροπορική μεταφορά εμπορευμάτων, τσάρτερ πτήσεις κλπ).

Πέμπτον, κρατικές και ευρωενωσιακές επιδοτήσεις και έκτον, και κυριότερο, συμπίεση εργατικού κόστους. Αυτό, φυσικά, δεν πρέπει να το βλέπουμε μόνο σαν μισθό, αλλά και σαν μείωση θέσεων εργασίας, όπου αυτό συμφέρει το κεφάλαιο, νέες εργασιακές σχέσεις (ελαστική απασχόληση), θεσμικές κατακτήσεις (άδειες, ρεπό, ωράρια κλπ.), εργοδοτική και κρατική εισφορά στα Ταμεία, εφάπαξ κλπ.

Είναι φανερό πως αυτές οι κατευθύνσεις είναι υπέρ του μονοπωλιακού κεφαλαίου και σε βάρος των εργαζομένων και των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων.

Ολα αυτά, φυσικά, δεν πρόκειται να απαλλάξουν τον καπιταλισμό από τις κρίσεις του, που βέβαια, πάντα τις φορτώνουν στους εργαζόμενους. Το αντίθετο, θα τις οξύνουν.

Ενας μονάχα μπορεί να είναι ο δρόμος για τους εργαζόμενους και το λαό. Η συγκρότηση ενός Μετώπου πάλης για δημόσιες συγκοινωνίες σήμερα, για μια ενιαία πολιτική μεταφορών αύριο, μέσα από έναν ενιαίο δημόσιο φορέα συγκοινωνιών - μεταφορών, χωρίς ανταγωνισμό ανάμεσα στους διάφορους κλάδους, αλλά στη βάση της συνεργασίας και της συμπληρωματικότητας.

Για συγκοινωνίες - μεταφορές, με κέντρο τους τον εργαζόμενο άνθρωπο και τις αυξανόμενες ανάγκες του και όχι μόνο, σε μια σχεδιοποιημένη λαϊκή οικονομία, δηλαδή μια οικονομία απαλλαγμένη από κρίσεις, απολύσεις, ανεργία, μερική απασχόληση, φτώχεια.

Και αυτήν μπορεί να την υλοποιήσει μόνο μια λαϊκή εξουσία.

Πριν έναν αιώνα περίπου ξεκινούσε τη λειτουργία της η Εθνική Βιβλιοθήκη Ελλάδας (ΕΒΕ) στο κτίριο της οδού Πανεπιστημίου, για να στεγάσει το μεγαλύτερο μέρος της πνευματικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας και να καλύψει μια ανάγκη σε μια εποχή που συστήνονταν το σύγχρονο ελληνικό αστικό κράτος.

Σήμερα, 97 χρόνια μετά, μια σειρά εμπλεκόμενων φορέων με τη Βιβλιοθήκη, διαπραγματεύονται την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου της από δημόσια υπηρεσία και τη μετατροπή της σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ). Οι λόγοι που επικαλούνται δε διαφέρουν σε τίποτα από εκείνους που έχουν επικαλεστεί στο παρελθόν, σε ανάλογες περιπτώσεις, για άλλες δημόσιες υπηρεσίες: ευελιξία και εκσυγχρονισμός...

Και αυτό είναι μόνο η αρχή. Οι φόβοι των εργαζομένων της Εθνικής Βιβλιοθήκης μοιάζουν με εκείνους των εργαζομένων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής: Μήπως μέσα σε μια νύχτα μετατραπεί και η ΕΒΕ σε Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ).

«Τα γραπτά μνημεία του έθνους μας είναι αδιαπραγμάτευτα, δεν ανήκουν σε κανένα μεγαλοεπιχειρηματία. Ανήκουν μόνο στο ελληνικό κράτος και το λαό», φωνάζουν τα μέλη του Συλλόγου Εργαζομένων της ΕΒΕ και κρούουν τον κώδωνα κινδύνου.

Για αυτούς τους κινδύνους, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά, αλλά και οι αρνητικές επιπτώσεις που θα προκληθούν στις εργασιακές σχέσεις, μίλησαν οι εργαζόμενοι. Κάποιοι από αυτούς αρνήθηκαν να δημοσιοποιηθεί το όνομά τους, μια και οι απαραίτητες... συστάσεις που τους έχουν γίνει, τους το απαγορεύουν.

Ιδρύθηκε το 1829 και αρχικά λειτούργησε στο Εθνικό Μουσείο της Αίγινας. Το 1832, με ειδικό διάταγμα, χωρίζεται από το Μουσείο και λειτουργεί ως Δημόσια Βιβλιοθήκη και το 1834 μεταφέρεται στην Αθήνα, όπου γίνονται και οι πρώτες δωρεές. Από το 1843 και βάσει του νόμου 880 του ιδίου έτους, γίνεται υποχρεωτική η αποστολή δύο αντιτύπων για κάθε ελληνική έκδοση. Μαζί με τη Δημόσια Βιβλιοθήκη, αρχίζει το 1838 η λειτουργία της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου. Η Βιβλιοθήκη αυτή ενώνεται το 1842 με τη Δημόσια και το 1866 με βασιλικό διάταγμα οι δύο βιβλιοθήκες συγχωνεύονται και μετονομάζονται σε Εθνική Βιβλιοθήκη.

Στις 16 Μαρτίου 1888, τίθενται τα θεμέλια του νέου κτιρίου, βάσει των σχεδίων του Δανού αρχιτέκτονα Χάνσεν, μετά από δωρεές των τριών αδελφών Βαλλιάνου. Το Μάη του 1903, υπογράφεται το Πρακτικό Παραδόσεως και η Εθνική Βιβλιοθήκη μεταφέρεται στο τότε καινούριο κτίριο της οδού Πανεπιστημίου, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα.

Από το 1920, η Εθνική Βιβλιοθήκη χαρακτηρίζεται δημόσια υπηρεσία και υπάγεται διοικητικώς στο υπουργείο Παιδείας. Επιχορηγείται από το υπουργείο με ετήσιο προϋπολογισμό, στον οποίο προβλέπονται και οι δαπάνες για την προμήθεια βιβλίων από το εξωτερικό. Κατά καιρούς, εξέχουσες προσωπικότητες των ελληνικών γραμμάτων διατέλεσαν έφοροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης.

Μερικοί από τους θησαυρούς που φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας είναι: Υπάρχουν τουλάχιστον τρία εκατομμύρια τόμοι βιβλίων. Μεταξύ αυτών, είναι το αρχείο των Ελλήνων αγωνιστών του '21, το οποίο περιλαμβάνει πρωτότυπες χειρόγραφες επιστολές του Υψηλάντη, του Κοραή, του Καραϊσκάκη, του Κολοκοτρώνη και αναλογούν συνολικά περίπου σε 100.000 κομμάτια. Περιλαμβάνεται το πρωτότυπο της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου, η πρώτη Γραμματική του Κωνσταντίνου Λάσκαρη (1476), η οποία είναι και το πρώτο ελληνικό βιβλίο που τυπώθηκε, καθώς και σπάνιες εκδόσεις τυπογράφων του 14ου και 15ου αιώνα (Αλδου, Φρόβεν, Ελζεβίρ και άλλοι). Ακόμα, φυλάσσονται περίπου 200.000 ιστορικά έγγραφα, όπως χρυσόβουλα Βυζαντινών αυτοκρατόρων, πατριαρχικά σιγίλια, δικαιοπρακτικά έγγραφα από την εποχή της Τουρκοκρατίας, καθώς επίσης και Ευαγγέλια των 9ου, 10ου και 11ου αιώνα και πολλές άλλες συλλογές.

Το Τμήμα Συντήρησης της Βιβλιοθήκης συνεχίζει τις εργασίες, χάρη στις προσπάθειες έξι υπαλλήλων

Οταν ξεκίνησαν οι εργασίες για την ανέγερση του κτιρίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης, το 1888, είχε ως προοπτική να συμπεριληφθούν περίπου 700.000 τόμοι βιβλίων. Αυτή τη στιγμή, στην Εθνική Βιβλιοθήκη φυλάσσονται τρία εκατομμύρια τόμοι βιβλίων και φυλάσσονται σε 25 χιλιόμετρα ράφια. Για να «ανακουφιστεί» προσωρινά η Βιβλιοθήκη, απαιτούνται τουλάχιστον 50 χιλιόμετρα ράφια. Και αν μιλήσουμε για τα επόμενα 50 χρόνια - «πρέπει να μιλάμε για τόσο μακριά», όπως επισήμαναν και οι εργαζόμενοι της ΕΒΕ - απαιτούνται το λιγότερο 100 χιλιόμετρα ράφια.

Αυτές οι εκατοντάδες χιλιάδες βιβλίων στοιβάζονται αυτή τη στιγμή σε όποιο χώρο του κτιρίου θεωρείται εκμεταλλεύσιμος, με αποτέλεσμα «το κτίριο, τα βιβλία να ασφυκτιούν». Οι διάδρομοι της Βιβλιοθήκης έχουν μετατραπεί σε γραφεία, για να εξυπηρετείται το αναγνωστικό κοινό.

Τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα επιδεινώθηκαν με τον καταστροφικό σεισμό του προηγούμενου Σεπτέμβρη και μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει καμία εργασία αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσε ο σεισμός. Δεκατέσσερις μήνες μετά, ο πέμπτος όροφος του κτιρίου, ο οποίος έχει υποστεί ζημιές, παραμένει κλειστός για το αναγνωστικό κοινό, με αποτέλεσμα να μην εξυπηρετούνται οι αναγνώστες βασικών επιστημών, όπως οικονομία, τεχνολογία, εκπαίδευση και άλλα. Ενώ το γραφείο, στο οποίο συναντήθηκε ο «Ρ» με τους εργαζόμενους της ΕΒΕ, μετά το σεισμό κρίθηκε επικίνδυνο...

«Αυτό είναι αποτέλεσμα της γραφειοκρατίας. Εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, αν δεν πάρουν απόφαση τα υπουργεία Πολιτισμού και Παιδείας, ο ΟΣΚ και διάφοροι άλλοι φορείς που εμπλέκονται», τονίζουν οι εργαζόμενοι.

Ομως, τα προβλήματα που υπάρχουν στην ΕΒΕ δε σταματούν εκεί. Οπως μας ενημέρωσαν οι εργαζόμενοι, πριν μια εβδομάδα, μετρήθηκε υγρασία σε χώρους του υπογείου που έφτασε το 74%, με την πρώτη μεγάλη βροχή η υγρασία έφθασε το 94%, ενώ κάποιες φορές έχει μετρηθεί υγρασία μέχρι και 120%. Σε μια άλλη αίθουσα της Βιβλιοθήκης, οι εργαζόμενοι παλεύουν για την επισκευή και τη διόρθωση της οροφής, εδώ και μια δεκαετία, για την ώρα «τρέχουμε με τους κουβάδες, όπου στάζει και μαζεύουμε το νερό».

Ομως, πέρα από τα κτιριακά προβλήματα, οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν άλλο ένα μεγάλο και καίριο πρόβλημα: Την έλλειψη προσωπικού, αλλά και την επιμόρφωση των νυν υπαλλήλων της. Οι ανάγκες για την κάλυψη θέσεων και την καλύτερη λειτουργία των χώρων της ΕΒΕ απαιτούν τουλάχιστον 300 υπάλληλους. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν μόνο 80 υπάλληλοι, που ασχολούνται από την εξυπηρέτηση του κοινού μέχρι και τη γραφική και διοικητική δουλιά. Το Τμήμα Συντήρησης - του οποίου «η επέμβαση είναι ακαριαία σε οποιαδήποτε φθορά σημειωθεί σε κάποιο από τα 3 εκατομμύρια βιβλία από την υγρασία ή οποιοδήποτε άλλο λόγο», λειτουργεί μόνο με έξι ανθρώπους: Δύο βιβλιοδέτες, δύο συντηρητές, ένα φωτογράφο και τον προϊστάμενο του τμήματος!

Να σημειωθεί ότι η ΕΒ λειτουργεί με νόμο του 1943, ο οποίος - όπως είναι φυσικό - δεν προβλέπει επιμέρους ειδικότητες σαν αυτές των συντηρητών, χειριστών Η/Υ, βιβλιοθηκονόμων ακόμα και των λογιστών και οι εργαζόμενοι ζητούν να «αναπαλαιωθεί».

Ο τακτικός προϋπολογισμός, που προβλέπεται για την ΕΒΕ, είναι πενιχρός. Για το 2001, ο προϋπολογισμός αναλογεί σε 140 εκατομμύρια δραχμές, από τα οποία «περίπου τα 80 εκατομμύρια δίνονται σε ενοίκια για δύο άλλα κτίρια που έχουμε νοικιάσει ως αποθήκες για την κάλυψη αναγκών μας. Τα χρήματα που μένουν για άλλες πάγιες ανάγκες (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ) είναι πολύ λίγα και ακόμα λιγότερα είναι αυτά που διατίθενται σε αγορές βιβλίων», λέει ο Γ. Παρλαβάτζας.

Και συνεχίζει: «Τα προβλήματα είναι χρόνια και έχουν τεθεί υπόψη του υπουργείου Παιδείας κατ' επανάληψη, χωρίς όμως να γίνει τίποτα. Επί μια πενταετία ήμασταν χωρίς τακτικό διευθυντή και η ΕΒΕ λειτουργούσε. Ενας αναπληρωτής διευθυντής δεν μπορεί να πάρει καίριες αποφάσεις. Πέντε χρόνια η Βιβλιοθήκη λειτουργεί με την ευσυνειδησία και την ευαισθησία των υπαλλήλων της. Το '98 η ΕΒΕ ήταν χωρίς τακτικό προϋπολογισμό, γιατί, ενώ είχε βγει από το κράτος, δεν υπήρχε διευθυντής και εφορευτικό συμβούλιο για να τον υπογράψει».

Η ανέγερση νέου κτιρίου, όπου θα στεγαστεί ένα μέρος της ΕΒΕ, αποτελεί πάγιο αίτημα του Συλλόγου Εργαζομένων της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Να σημειωθεί ότι πριν δύο χρόνια παραχωρήθηκε στην ΕΒΕ, έκταση 51 στρεμμάτων στην Πανεπιστημιούπολη για την ανέγερση νέου κτιρίου. «Ελπίζουμε αυτή τη φορά οι διαδικασίες για την ανέγερση ενός νέου και σύγχρονου κτιρίου να προχωρήσουν σύντομα και να μη σκαλώσουν σε κάποιο υπουργικό συρτάρι», εύχονται οι εργαζόμενοι.

Ο εσωτερικός χώρος του αναγνωστηρίου, που περιστοιχίζεται από χιλιάδες βιβλία

Για την αλλαγή του θεσμικού καθεστώτος της Εθνικής Βιβλιοθήκης μίλησε στο «Ρ», ο Γιώργος Παρλαβάτζας, γραμματέας του Συλλόγου Εργαζομένων της ΕΒΕ: «Για τους εργαζόμενους της Βιβλιοθήκης το θεσμικό καθεστώς της ΕΒΕ είναι αδιαπραγμάτευτο. Η Εθνική Βιβλιοθήκη δεν είναι τίποτα άλλο από δημόσια περιουσία, ο δημόσιος χαρακτήρας της είναι αδιαπραγμάτευτος. Οι θησαυροί που φυλάσσονται σε αυτήν είναι ανεκτίμητοι και δεν μπορούν να ανήκουν πουθενά αλλού, παρά μόνο στους Ελληνες και το κράτος. Δεν μπορεί να τη διαχειριστεί, ο οποιοσδήποτε ιδιώτης και ένα διοικητικό συμβούλιο με θητεία τριετή, που όποτε αλλάζει κυβέρνηση ή ο υπουργός της ίδιας κυβέρνησης, να παραιτείται το διοικητικό συμβούλιο και να αναλαμβάνει κάποιο άλλο», λέει αρχικά ο γραμματέας του Συλλόγου.

Σχετικά με τον τρόπο που οι εργαζόμενοι «άκουσαν τα πρώτα καμπανάκια» για την ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση της ΕΒΕ, ο Γ. Παρλαβάτζας αναφέρεται σε ένα ανυπόγραφο έγγραφο με μια σειρά προτάσεων του υπουργείου Παιδείας, το οποίο δόθηκε σε ομάδα εργασίας που συστήθηκε για το συγκεκριμένο θέμα από το ίδιο το υπουργείο. Μια από αυτές τις προτάσεις ανέφερε ότι τα οικονομικά της Εθνικής Βιβλιοθήκης θα αποτελούν αρμοδιότητα του ελέγχου ορκωτών λογιστών. «Ολοι ξέρουμε ότι οι ορκωτοί λογιστές ελέγχουν μόνο ιδιώτες και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Αυτό ήταν κάτι που μας ανησύχησε. Σε εμάς υπάρχει απόλυτη διαφάνεια ως δημόσια υπηρεσία, τα οικονομικά ελέγχονται και υπογράφονται από το συμβούλιο, πηγαίνουν στον υπουργό, ο οποίος τα υπογράφει κι αυτός με τη σειρά του. Αν κάτι πρέπει να ελεγχθεί, υπάγεται στις αρμοδιότητες του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους», τονίζει ο γραμματέας του Συλλόγου.

Η πρόσοψη της Εθνικής Βιβλιοθήκης στην οδό Πανεπιστημίου

Εξάλλου, όπως επισημαίνουν οι εργαζόμενοι, «αυτό το έργο το έχουν ξαναδεί, απλά οι πρωταγωνιστές ήταν διαφορετικοί». Και υπενθυμίζουν την περίπτωση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής που σε μια νύχτα μετατράπηκε σε πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. «Στην ουσία τίθεται θέμα εμπορευματοποίησης της ΕΒΕ. Είναι ξεκάθαρο ότι σκοπός κάθε ιδιώτη είναι το κέρδος. Η ανιδιοτέλεια της ΕΒΕ ως δημόσιας υπηρεσίας θα πάψει να υπάρχει», τονίζει ο Γ. Παρλαβάτζας.

Κατόπιν αυτών των εξελίξεων ο Σύλλογος Εργαζομένων συναντήθηκε - αντί του υπουργού Παιδείας - με την κ. Μάνεση, ειδική γραμματέα του υπουργείου Παιδείας. «Στο ερώτημά μας -αναφέρει ο γραμματέας του Συλλόγου- αν προτίθεται το υπουργείο να αλλάξει το νομικό πλαίσιο της ΕΒΕ, η κα Μάνεση μας απάντησε ότι εξετάζονται όλες οι απόψεις, όλες οι προτάσεις και το υπουργείο δεν έχει αποφασίσει ακόμα... Επίσης μας είπε ότι είναι θέμα των νομικών και ό,τι γίνει θα αποφασιστεί, αφού πρώτα μελετηθούν οι συστάσεις της ομάδας εργασίας. Η ομάδα εργασίας από ό,τι γνωρίζουμε έχει ήδη ολοκληρώσει το έργο της. Ως εκ τούτου δεν πήραμε καμία ξεκάθαρη απάντηση από το υπουργείο για το τι πρόκειται να γίνει, αν τελικά θα αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο της Εθνικής Βιβλιοθήκης».

Για τη μελέτη του συγκεκριμένου θέματος από τα μέλη της ομάδας εργασίας έχουν υποβληθεί σχετικές προτάσεις. Η αναλογία των δύο προτάσεων που έχουν κάνει τα οχτώ μέλη της ομάδας, είναι 5 - 3. Δηλαδή πέντε μέλη πρότειναν για λόγους... ευελιξίας, τη μεταβολή του νομικού καθεστώτος της ΕΒΕ σε ΝΠΔΔ. Τρία μέλη - ο Αντώνης Μπασπάνος πρόεδρος του Συλλόγου, η Μ. Κεφαληναίου διευθύντρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης, η οποία αρχικά δεν ήταν στην ομάδα εργασίας και συμμετείχε κατόπιν δικής μας πρωτοβουλίας, καθώς και η τμηματάρχης των Βιβλιοθηκών του υπουργείου Παιδείας - πρότειναν τη διατήρηση του νομικού καθεστώτος της ΕΒΕ ως δημόσιας αυτοτελούς υπηρεσίας σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης, υπαγόμενης στον υπουργό. Αυτές οι προτάσεις τώρα πρόκειται να πάνε στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή του υπουργείου Παιδείας».

Οπως επισημαίνει και ο Σύλλογος Εργαζομένων της ΕΒΕ σε υπόμνημά του προς το υπουργείο Παιδείας, για το νομικό καθεστώς της ΕΒΕ ως δημόσια υπηρεσία, βάσει του Ν.814/1943, άρθρο 1, «δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ιδεωδέστερη νομική μορφή από τη σημερινή για τους εξής λόγους: προστατεύει καλύτερα από οποιοδήποτε άλλον τους θησαυρούς της, οι οποίοι ανήκουν από το 1832 στην "κυριότητα του κράτους" και ως εκ τούτου δεν μπορούν να διατεθούν σε νομικά πρόσωπα. Τα πολυπρόσωπα συλλογικά όργανα διοίκησης των νομικών προσώπων, με τις συνεχείς εναλλαγές τους από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, δεν εγγυώνται την προστασία των θησαυρών. Το σημερινό νομικό καθεστώς βοηθάει, με την ευελιξία που διαθέτει -έχει επιτρέψει με πολλές αποφάσεις του νομικού συμβουλίου του κράτους- να διενεργεί αγορές, δωρεές, να δέχεται κληρονομιές και να διαθέτει το δικό της (της ΕΒΕ) προϋπολογισμό, στοιχεία βασικά για την εξέλιξή της».

Ο Σύλλογος Εργαζομένων της ΕΒΕ έχει ήδη ενημερώσει για την ενδεχόμενη αλλαγή του νομικού της καθεστώτος, όλα τα πολιτικά κόμματα, τα ΜΜΕ και στη συνέχεια αποσκοπεί στην ενημέρωση όλων τους επιστημονικών φορέων στην Ελλάδα, αλλά και διεθνών οργανισμών. Τη συμπαράσταση στα αιτήματα του Συλλόγου Εργαζομένων της ΕΒΕ εκφράζει η Ενωση Βιβλιοθηκαρίων, η οποία έχει δηλώσει την αντίθεσή της στην αλλαγή του νομικού καθεστώτος. Να σημειωθεί ότι μέχρι και σήμερα έχουν κατατεθεί τρεις Ερωτήσεις στη Βουλή (δύο από το ΚΚΕ - η μια είναι Επίκαιρη - και άλλη μια από το ΣΥΝ).

Ενας από τους διεθνής οργανισμούς που έχει ενημερώσει ο Σύλλογος, είναι και η Διεθνής Ομοσπονδία Ενώσεων Βιβλιοθηκών και Ινστιτούτων (IFLA). Οπως αναφέρει η IFLA η πλειοψηφία των Εθνικών Βιβλιοθηκών του κόσμου είναι κρατικές. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικές από αυτές: οι τρεις Εθνικές Βιβλιοθήκες των Ηνωμένων Πολιτειών (Βιβλιοθήκη Κογκρέσου, Εθνική Ιατρική Βιβλιοθήκη, Αγροτική Εθνική Βιβλιοθήκη), οι Εθνικες Βιβλιοθήκες Ιαπωνίας, Γαλλίας, Ολλανδίας, Γερμανίας, Βελγίου, Πορτογαλίας, Σουηδίας, Νορβηγίας και πάρα πολλές άλλες.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης άλλο ένα στοιχείο της IFLA, σύμφωνα με το οποίο οι εθνικές βιβλιοθήκες που είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ανήκουν στις τριτοκοσμικές χώρες...

To KKE με Ερωτήσεις που κατέθεσαν οι βουλευτές του στη Βουλή, ανέδειξε το θέμα και ζήτησε από τον υπουργό να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της κυβέρνησης, υπογραμμίζοντας την αντίθεσή τους σε οποιαδήποτε προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Ο υπουργός Παιδείας Π. Ευθυμίου, απαντώντας σε Επίκαιρη Ερώτηση του βουλευτή του ΚΚΕ Γ. Χουρμουζιάδη, ήταν αποκαλυπτικός σε ό,τι αφορά το νομικό πλαίσιο λειτουργίας της Βιβλιοθήκης.

Παραδέχτηκε την αλλαγή νομικού πλαισίου, επικαλούμενος την υπ' αριθμόν απόφαση 167/95 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ενώ από την άλλη, ισχυρίστηκε ότι διασφαλίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας και ότι «δεν πρόκειται να υπάρξει καμία μορφή ιδιωτικοποίησης». Σημείωσε χαρακτηριστικά: «Η Εθνική Βιβλιοθήκη αποτελεί δημόσια υπηρεσία η οποία χωρίς να είναι οργανωμένη σε ίδιο πρόσωπο δημοσίου δικαίου λειτουργεί εν αποκεντρώσει και στην κατάρτιση του Οργανισμού της, του προϋπολογισμού της και της έγκρισής του πρέπει να ακολουθεί τις διατάξεις του νομοσχεδίου περί λογιστικού του νομικού προσώπου δημοσίου (ΝΠΔΔ). Δηλαδή, η αλλαγή του νομικού καθεστώτος σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου πιστοποιεί απλώς την υπάρχουσα λειτουργία με απόφαση της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτος».

Προάγγελο του τρόπου χρηματοδότησης - και προ πάντων των επιπτώσεών του στους ασθενείς - απ' τον Οργανισμό Διαχείρισης Πόρων Υγείας (ΟΔΙΠΥ) αποτελεί η απόφαση του Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) για τη «διαδικασία απόδοσης δαπανών νοσηλείας σε μη συμβεβλημένες ιδιωτικές κλινικές» που ισχύει απ' την 1.12.2000. Τα πρώτα αποτελέσματα ήταν να πετιούνται στο δρόμο άνθρωποι ηλικιωμένοι με χρόνια νοσήματα, όπως συνέβη στο Βόλο την περασμένη βδομάδα.

Η απόφαση του ΟΓΑ προβλέπει ότι «οι ασφαλισμένοι του ΟΓΑ που θα εισέρχονται για νοσηλεία σε μη συμβεβλημένες ιδιωτικές κλινικές τηρώντας τη νόμιμη διαδικασία, μετά την 1.12.2000 θα καταβάλουν οι ίδιοι τις δαπάνες νοσηλείας τους και στη συνέχεια θα προσκομίζουν εξοφλημένα τιμολόγια στον ΟΓΑ ώστε να αποδίδονται στους ίδιους οι νόμιμες δαπάνες».

Την απόφαση αυτή πήρε ο ΟΓΑ επειδή διαπιστώθηκαν διάφορες μη σύννομες καταστάσεις ή υπερσυνταγογραφήσεις στις εξετάσεις. Κανονικά οι μη συμβεβλημένες ιδιωτικές κλινικές με τον ΟΓΑ, δεν πρέπει να έχουν άμεσες οικονομικές δοσοληψίες με τον Οργανισμό. Εντούτοις όμως προσφέρθηκαν να εξυπηρετούν - με το αζημίωτο βέβαια - τους ασθενείς.

Ετσι λοιπόν παρατηρήθηκαν μεταξύ των άλλων τα εξής:

• Απ' το χαρακτήρα της πάθησης, λόγου χάρη, δικαιολογούνταν νοσηλεία μιας ή δυο ημερών. Εντούτοις όμως είχαν διαπιστωθεί πολυήμερες νοσηλείες με εικονικά εξιτήρια και επανεισαγωγές.
• Επίσης διαπιστώθηκαν υπερβολικές διαγνωστικές εξετάσεις ακόμα και σε ένα άτομο.

Στις μη συμβεβλημένες ιδιωτικές κλινικές καταφεύγουν άτομα της τρίτης ηλικίας με χρόνια προβλήματα καθώς τα γηροκομεία είναι ελάχιστα ενώ οι δημόσιες μονάδες για τη φροντίδα ηλικιωμένων ατόμων είναι ανύπαρκτες (Το μόνο που έκανε η κυβέρνηση ήταν να υπογράψει μια υπουργική απόφαση για τη λειτουργία Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων Ατόμων από ιδιώτες, «κερδοσκοπικού χαρακτήρα» για να «ελκύσει νέους επενδυτές (ημεδαπούς, αλλά και αλλοδαπούς)» όπως ανέφερε το σκεπτικό της απόφασης).

Επίσης καταφεύγουν σε αυτές και τα Ατομα με Ειδικές Ανάγκες (ΑμΕΑ) που χρειάζονται μόνιμες και σταθερές υπηρεσίες. Ομως η χώρα μας διαθέτει ελάχιστες τέτοιες μονάδες και μόνο σε κεντρικές πόλεις.

Ετσι το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΓΑ βρήκε τη λύση να βάζει όσους έχουν ανάγκη συνεχούς φροντίδας, να πληρώνουν απ' την τσέπη τους και μετά να προσέρχονται στον Οργανισμό να εισπράττουν το αντίτιμο των εξόδων τους.

Απ' αυτό το μέτρο εξαιρούνται οι μονάδες τεχνητού νεφρού, οι κλινικές που διενεργούνται καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις και οι νευροψυχιατρικές κλινικές.

Οι ίδιες ρυθμίσεις ισχύουν και για τις συμβεβλημένες με τον ΟΓΑ ιδιωτικές κλινικές για το χρονικό διάστημα από τη λήξη της σύμβασής τους μέχρι την ανανέωσή της.

Πέρα απ' την ταλαιπωρία που υποβάλλονται άνθρωποι ανήμποροι, σε αρκετές περιπτώσεις οι συνολικές δαπάνες είναι κατά πολύ μεγαλύτερες απ' τα ποσά που δικαιολογούνται με βάση το τιμολόγιο του κρατικού νοσηλίου.

Ασφαλώς και δε δικαιολογούνται τα «αεριτζίδικα κόλπα» των ιδιωτικών κλινικών στο όνομα της αποφυγής της ταλαιπωρίας των χρονίως πασχόντων ηλικιωμένων και των ΑμΕΑ. Αυτό που αναδείχνεται απ' αυτή την περίπτωση, είναι η ανάγκη ενός δημοσίου πλέγματος δομών που θα προσφέρει υπηρεσίες σε αυτές τις κατηγορίες των ασθενών.

Απ' την άλλη δείχνει και το επίπεδο των προμηθευτών υπηρεσιών υγείας που θα μπορεί να αγοράζει ο ΟΔΙΠΥ απ' τον ιδιωτικό τομέα σε περίπτωση που προχωρήσει η διαβόητη «μεταρρύθμιση του ΕΣΥ».

Σύμφωνα με τα σχέδια του υπουργείου Υγείας, ο ΟΔΙΠΥ θα συγκεντρώνει και θα διαχειρίζεται τους πόρους υγείας των μεγαλύτερων ασφαλιστικών οργανισμών (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, Ασφαλισμένους Δημοσίου (ΟΠΑΔ) κ.ά.) και σε εθελοντική βάση των υπολοίπων φορέων και κλάδων κοινωνικής ασφάλισης υγείας.

Οι φορείς και κλάδοι ασφάλισης υγείας που δε θα μεταβιβάσουν τους πόρους υγείας στον ΟΔΙΠΥ, θα είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν για τις υπηρεσίες του ΕΣΥ βάσει ειδικού τιμολογίου.

Ο προϋπολογισμός του ΟΔΙΠΥ που προέρχεται από πόρους υγείας των ασφαλιστικών ταμείων και κρατική επιχορήγηση, εγκρίνεται από τα συναρμόδια υπουργεία και κατανέμει τους πόρους του στα Περιφερειακά του Τμήματα σύμφωνα με δημογραφικά, επιδημιολογικά, κοινωνικά κλπ. χαρακτηριστικά.

Ο ΟΔΙΠΥ αγοράζει υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και νοσοκομειακής φροντίδας υγείας για τους δικαιούχους του από το ΕΣΥ και τον ιδιωτικό τομέα με κριτήρια ποιότητας και κόστους. Επίσης πληρώνει τα φάρμακα των δικαιούχων του, παρακολουθεί και ελέγχει τη συνταγογραφία, με βάση τους δείκτες ποιότητας.

Το νομοσχέδιο για τον ΟΔΙΠΥ θα είναι το επόμενο και βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο.

Στιγμιότυπο απ' την κινητοποίηση της ΠΟΕΔΗΝ και της ΕΙΝΑΠ στις 31.10.2000

Το νομοσχέδιο - σύμφωνα με πληροφορίες - δε θα έχει ουσιαστικές αλλαγές σε σχέση με αυτά που δημοσιοποίησε ο υπουργός Υγείας, Αλ. Παπαδόπουλος, πριν δυο βδομάδες με μεγαλόστομες διακηρύξεις περί συμπλήρωσης του εγχειρήματος που άρχισε το 1983 με τον ιδρυτικό νόμο του ΕΣΥ (1397). Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια «νέα υγειονομική βαρβαρότητα», όπως εύστοχα εκτίμησε το Διοικητικό Συμβούλιο της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Αθήνας-Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) στην τελευταία συνεδρίασή του (5.12.2000).

Γι' αυτό η ΕΙΝΑΠ καλεί τους γιατρούς να αντιδράσουν άμεσα και να οργανώσουν γενικές συνελεύσεις σε όλα τα νοσοκομεία, καθώς με το νομοσχέδιο προωθείται η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων νοσοκομείων με:

• Τη δημιουργία ανωνύμων εταιριών, στις οποίες εκχωρούνται σχεδόν όλες οι λειτουργίες των υγειονομικών σχηματισμών, ακόμα κι αν το κόστος υπερβαίνει την κάλυψη των αναγκών αυτών υπό δημόσιο έλεγχο και με μόνιμο προσωπικό(!).
• Την ανεξέλεγκτη δυνατότητα του διοικητή να αναθέτει απευθείας προμήθειες και έργα των νοσοκομείων σε ιδιώτες.
• Την εισαγωγή της παραοικονομίας και επίσημα πια μέσα στα δημόσια νοσοκομεία με το θεσμό των ιδιωτικών απογευματινών ιατρείων.

Επίσης, η ΕΙΝΑΠ τονίζει ότι προωθείται η εφαρμογή ενός χαλύβδινου αυταρχισμού σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης με την παντοδυναμία του διοικητή που αποφασίζει και διατάσσει ακόμα και για επιστημονικά θέματα, ενώ ταυτόχρονα του δίνει δυνατότητα να λειτουργεί ως μονομελές πειθαρχικό όργανο, ακόμα και με την υποψία παραπτωμάτων εκ μέρους του προσωπικού.

Ταυτόχρονα, η ΕΙΝΑΠ αναλαμβάνει ενημερωτική πρωτοβουλία με τη διοργάνωση σύσκεψης την ερχόμενη Τετάρτη στα γραφεία της, ώρα 11 π.μ., στην οποία έχουν κληθεί υγειονομικοί φορείς, εργατικά σωματεία, συνταξιουχικές οργανώσεις και άλλοι φορείς.

Η ενημέρωση του κόσμου είναι ύψιστης σημασίας πρωτοβουλία, καθώς το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί αποτελεί τη διοικητική υποδοχή του νομοσχεδίου που θα ακολουθήσει και αφορά στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και στη συγκρότηση του Οργανισμού Διαχείρισης Πόρων Υγείας (ΟΔΙΠΥ). Με το νομοσχέδιο αυτό θα δημιουργηθεί μια «οιονεί αγορανομική διάταξη», με βάση την οποία θα πληρώνουν τα ασφαλιστικά ταμεία και οι ασθενείς σε κάθε βήμα της προσφοράς υγειονομικών υπηρεσιών.

• Επίσης, η ΕΙΝΑΠ προχωρά αύριο σε διανοσοκομειακή συνάντηση όλων των νοσοκομειακών επιτροπών στις 6 μ.μ στα γραφεία της.
• Το ΔΣ της ΕΙΝΑΠ αποφάσισε 6ωρη στάση εργασίας την Πέμπτη 14/12/2000 από τις 8 π.μ έως τις 2 μ.μ. και Γενική Συνέλευση την ίδια μέρα στις 11 π.μ. στο αμφιθέατρο του «Σωτηρία».

Στον Πειραιά έχουν ήδη εμφανιστεί στο χώρο της υγείας τα πρώτα φύτρα της συντονισμένης αντίστασης, καθώς με πρωτοβουλία των εργαζομένων και των γιατρών των νοσοκομείων έχει συγκροτηθεί Συντονιστική Επιτροπή, η οποία την προσεχή Τρίτη προχωρά σε εκδήλωση ενημέρωσης του κόσμου στο κινηματοθέατρο «Σινεάκ», ώρα 10.30 π.μ., στην πλατεία Κοραή.

Τη Συντονιστική Επιτροπή συγκρότησαν οι σύλλογοι των εργαζομένων και οι επιτροπές της ΕΙΝΑΠ στα Νοσοκομεία Τζάνειο, «Μεταξά» και Νίκαιας. Η Συντονιστική Επιτροπή έχει προσκαλέσει στην εκδήλωση τους τοπικούς και κοινωνικούς φορείς του Πειραιά και τους δήμους της αντίστοιχης Περιφέρειας. Επίσης έχει προσκαλέσει τα πολιτικά κόμματα και τους βουλευτές της Α΄ και Β΄ Πειραιά.

Στην πρόσκλησή της η Συντονιστική Επιτροπή επισημαίνει: «Το νομοσχέδιο υγείας, που θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή, είναι το πρώτο από μια σειρά νομοσχεδίων, με τα οποία, στα πλαίσια του γνωστού Σχεδίου Μεταρρύθμισης, επιχειρείται η πλήρης ανατροπή των αρχών και στόχων του ΕΣΥ και η αλλαγή σχεδίου του μοντέλου Διοίκησης στη Δημόσια Υγεία. Ως γνωστόν, με το νομοσχέδιο αυτό, ενοποιούνται όλες οι μονάδες υγείας (Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Ιατρεία ΙΚΑ κλπ.), κάθε περιφέρειας της χώρας, ενώ θεσπίζεται το ΠΕΣΥ ως όργανο διοίκησης. Καταργείται η διοικητική αυτοτέλεια των νοσοκομείων, τα οποία παύουν να αποτελούν ΝΠΔΔ, ενώ προβλέπεται ρύθμιση με την οποία αυτά θα καλύπτουν ένα σημαντικό ποσοστό των κλινών τους με ιδιωτικά κριτήρια. Ταυτόχρονα, θεσμοθετείται η λειτουργία απογευματινών ιατρείων με αμοιβή, ενώ παρέχεται η δυνατότητα στα ΠΕΣΥ, να δημιουργούν ανώνυμες εταιρίες παροχής υποστηρικτικών υπηρεσιών στα νοσοκομεία αναφοράς τους. Με νέο νομοσχέδιο, προβλέπεται ακόμη η δημιουργία φορέα διαχείρισης των πόρων υγείας των ασφαλιστικών ταμείων, που θα λειτουργεί ως ΝΠΙΔ».