Είναι συγκινητική και τίμια η προσπάθεια του Λικ Ζακέ να φιλιώσει τους ανθρώπους με τα ζώα. Για να είναι ...εποικοδομητικό αυτό το φίλιωμα ο Γάλλος σκηνοθέτης συστήνει τόσο οι άνθρωποι όσο και τα ζώα να κρατήσουν τις ταυτότητές τους! Τα ζώα να μείνουν ζώα και οι άνθρωποι άνθρωποι!

Για παράδειγμα, η αλεπού όταν βαρέθηκε τη σχέση εξαφανίστηκε. Και αυτό ήταν και το σωστό. Οχι να τη δέσει η μικρή στον κήπο της ή να την κλείσει σε κάποιο κλουβί. Συνήθεια που όλοι οι άνθρωποι έχουμε για τα ζώα (μερικοί άνθρωποι «δένουν» και ανθρώπους στην αυλή τους ή τους κλείνουν σε (χρυσά) κλουβιά)!

Ο καθένας να ζει στο φυσικό περιβάλλον του είναι το μήνυμα της ταινίας.

Παίζουν: Μπερτίλ Νοέλ Μπρουνό, Τομάς Λαλιμπερτέ και η αλεπού, φυσικά!

«Η Μέρα που Αρχισα να Ζω»,του Μπαράτ Ναλιούρι, αναφέρεται στη ζωή μιας νεαρής νταντάς που έμεινε άνεργη και βαθιά απελπισμένη και ξαφνικά η ζωή της άλλαξε προς το καλύτερο! Πηγαίνοντας να βρει καινούρια δουλειά γνωρίζεται με μια Αμερικανίδα σταρ και τον κόσμο της! Οι δυο γυναίκες γίνονται φίλες και ζούνε αυτές καλά και εμείς καλύτερα!

Αυτό το παραμύθι εποχής (1939 - Λονδίνο) έχει όλα τα χαρακτηριστικά παρόμοιων παλιών κωμωδιών του «κλασικού» του είδους κινηματογράφου. («Σαμπρίνα», «Διακοπές στη Ρώμη», κ.ά.). Αν είστε νοσταλγοί του «ανάλαφρου», θα αποζημιωθείτε. Βγαίνοντας από τον κινηματογράφο θα νιώθετε πούπουλο! (Φυλαχτείτε μη σας πάρει ο αέρας)!

Παίζουν: Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, Eϊμι Aνταμς, Λι Πέις, Τομ Πέιν.

Το «Προσεχώς... Ζάμπλουτοι», του Αντί Τέναντ, το παρακολουθείς και δεν μπορείς να καταλάβεις το γιατί γυρίστηκε. Και ακόμα το τι δουλειά έχει ο Ντόναλντ Σάδερλαντ σε μια τέτοια ταινία!

Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, δεν είναι κακή ταινία. Κακή με την έννοια να είναι πρόστυχη, να έχει βία και άρρωστο σεξ, ας πούμε. 'Η να είναι κάποιο θρίλερ, το οποίο σπάει - και δηλητηριάζει - καρδιές! Οχι! Για μια σαχλοκωμωδία πρόκειται. Ενας γοητευτικός κυνηγός θησαυρών και η αιώνια φοιτήτρια σύζυγός του (που βρίσκονται στα χωρίσματα) ανταμώνουν εκκεντρικό εκατομμυριούχο με την ανόητη κόρη του. Οι τέσσερις, πια, κυνηγάνε κάποιον μεγάλο θησαυρό και αυτούς τους κυνηγάνε διάφορες συμμορίες!

Παίζουν: Μάθιου Μακονάχι, Κέιτ Χάντσον, Ντόναλντ Σάδερλαντ, Ρέϊ Γουίνστουν.

Βρισκόμαστε στα 1920 στην Κρήτη. Ο υψηλός κλήρος και οι προύχοντες, αγκαλιά και σε συνεννόηση με τον Τούρκο (ειρηνική συνύπαρξη)! Ενα χωριό, όμως, και ο λαϊκός κλήρος του ξεσηκώνονται ενάντια στον ξένο. Οι Τούρκοι σκοτώνουν και καίνε το χωριό! Οσοι γλίτωσαν, παίρνουν τους δρόμους για να βρουν ένα κομμάτι γης να καλλιεργήσουν. Η πείνα και οι κακουχίες τους θερίζουν! Φτάνουν σε ένα συμβιβασμένο - και προσκυνημένο - χωριό. Σε ένα χωριό που ο κλήρος και η άρχουσα τάξη βρίσκονται σε ειρήνη και συνεννόηση με τον Τούρκο. Ζητάνε βοήθεια. Ο λαός του χωριού είναι έτοιμος να ανταποκριθεί. Ο υψηλός κλήρος και οι προύχοντες, όμως, αρνούνται! Διαδίδουν ψεύτικα ότι οι πρόσφυγες έχουν χολέρα (αυτοί, όμως, πεθαίνουν μόνο από την πείνα και όχι από την αρρώστια). Ποντάροντας στην άγνοια του λαού και στις θρησκευτικές και κοινωνικές προκαταλήψεις και με τη βοήθεια των Τούρκων, κερδίζουν τον πρώτο γύρο. Οι πρόσφυγες εξοστρακίζονται μακριά. Κάποια μέρα, όμως, όταν η πείνα φτάνει στο απροχώρητο, όταν ωριμάζουν οι συνθήκες θα λέγαμε σήμερα, οι πρόσφυγες, και με τη βοήθεια του «Χριστού», ενός τσομπάνη από το συμβιβασμένο χωριό (με τη βοήθεια και την καθοδήγηση του ηγέτη, της προσωπικότητας), εισβάλλουν στο γειτονικό χωριό. Εκεί ενώνονται με τους ντόπιους και όλοι μαζί αρπάζουν τα όπλα και στρέφονται ενάντια στους καταπιεστές (υψηλός κλήρος, προύχοντες, Τούρκοι).

Εχουμε να κάνουμε με μια επαναστατική ταινία; Και βέβαια έχουμε! «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» γράφτηκε όταν ο Καζαντζάκης λειτουργούσε ακόμα σαν κοινωνικός συγγραφέας, σαν συγγραφέας των καταπιεσμένων! Λειτουργούσε ακόμα σαν καταλύτης για το σύστημα και την Εκκλησία (η οποία τον αφόρισε)! «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» του Ζιλ Ντασσέν γυρίστηκε όταν ο Ζυλ Ντασσέν είχε ακόμα νωπές τις αριστερές, κομμουνιστικές αντιλήψεις. Αντιλήψεις που τον έχωσαν στη μαύρη αράχνη της αμερικάνικης μακαρθικής μαύρης λίστας! (Ο Ντασσέν διατήρησε πολλές αρχές από κείνη την περίοδο μέχρι το τέλος της καθαρής ζωής του).

Από τη μια οι δυο αυτοί άξιοι και τίμιοι δημιουργοί, από την άλλη οι αντικειμενικές συνθήκες (πρόσφατοι αφορισμοί και πρόσφατα κυνήγια της μαύρης λίστας) έπλασαν μια λαϊκή ταινία. Μια ταινία, που, χωρίς να είναι μεγάλος κινηματογράφος, χωρίς να είναι ο κινηματογράφος του Μπουνιουέλ ή του Παζολίνι, ερευνά, αποκαλύπτει, ξεσηκώνει!

Πολλοί έκαναν το λάθος να διαβάσουν τον «Χριστό Ξανασταυρώνεται» σαν βαθιά θρησκευτικό αφήγημα (η Εκκλησία, βέβαια, ήξερε και αφόρισε). Αρκετοί, επίσης, είδαν και την ταινία με τα ίδια μάτια. Ομως, τόσο ο Καζαντζάκης, όσο και ο Ντασσέν, χρησιμοποίησαν το μύθο του Χριστού για τις κοινωνικές ηθικές αξίες που έφερε μαζί του. Για την κοινωνική δικαιοσύνη που ευαγγελίζονται. Τα θρησκευτικά και τα άλλα παρόμοια δεν τους αφορούσαν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως σχεδόν όλοι οι κοινωνικοί συγγραφείς, ξένοι και Ελληνες, από τον Ουγκώ και τον Τολστόι μέχρι τον Κώστα Βάρναλη (Η Μάνα του Χριστού), πήραν ολόκληρο ή μέρος του μύθου του Χριστού και μέσω αυτού είπανε αυτά που ήθελαν να πούνε. Χρησιμοποίησαν, δηλαδή, τη θρησκευτική φιλολογία, την τόσο γνωστή στις συνειδήσεις των απλών ανθρώπων, σαν όχημα! Η Λατινική Αμερική, η επαναστατημένη Λατινική Αμερική, ακόμα και σήμερα «εκφράζεται» μέσα από την Παναγία και το Χριστό. Βέβαια, και στους δυο δίνουν άλλη διάσταση. Ακολουθούν και αυτοί το δρόμο που ακολούθησαν ο Καζαντζάκης και ο Ντασσέν!

Θα κάνω μια παράκληση - σύσταση προς τους θεατές: Προσέξτε ιδιαίτερα τους διαλόγους. Δεν είναι απλώς λογοτεχνικά όμορφοι, είναι και μεστοί από νοήματα. Πολλοί λίγες φορές ο κινηματογράφος παντρεύτηκε με καλό γάμο με τη φιλολογία. «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» είναι ένας άριστος τέτοιος γάμος!

Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Μορίς Ρονέ, Πιερ Βανέκ, Ροζέ Ανίν, Τζο Ντασσέν, Αννα Αρμάου, Δήμος Σταρένιος, κ.ά.

Είμαι σίγουρος, πως αν ζούσε ο Νικηφόρος Βρεττάκος, σε καμία περίπτωση, δε θα συμφωνούσε και δε θα επέτρεπε στον Τίτο Πατρίκιο, να στηρίξει επάνω του, και ερήμην του, όλο το αντιΚουκουέ λογύδριό του. Ο Τίτος Πατρίκιος, μιλώντας στην ταινία της Δρακοπούλου για τον Νικηφόρο Βρεττάκο, εκμεταλλεύτηκε την περίπτωση και έβγαλε δικά του απωθημένα! Ο Νικηφόρος Βρεττάκος διέθετε τέτοιο ήθος και τέτοια γνώση που έδινε άλλες ερμηνείες στα γεγονότα. Ακόμα και όταν ένιωθε πικραμένος ή αδικημένος δεν έβγαζε χολή...

Το λάθος (τη σκοπιμότητα) του Τίτου Πατρίκιου ακολούθησε και η σκηνοθέτης. Εστω και αν δεν ήταν στις προθέσεις της, μίκρυνε τον πολύ καλό ποιητή! Μίλησε γι' αυτόν χωρίς να μιλήσει για τις πηγές του. Ο ποιητής, ο καλλιτέχνης γενικά, χωρίς τις πηγές, είναι στέρφος. Η έμπνευση δεν είναι μεταφυσική λειτουργία. Ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ακόμα και όταν έδειχνε να μονάζει, κουβέντιαζε με το λαό, έπαιρνε υλικό από εκείνον. Υλικό που αυτός το μετέπλαθε σε ποίηση!

Η ταινία της Δρακοπούλου μιλάει για τον ποιητή χωρίς έμπνευση. Δείχνει βέβαια σεβασμό για εκείνον, όμως, λείπει η πνοή. Λείπει το ανάλογο με τον ποιητή ύψος. Τι μένει, λοιπόν; Μένουν τα καλά, αλλά πρόχειρα λόγια. Λόγια που δεν έχει ανάγκη ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Λόγια, δυστυχώς, που δεν είναι ικανά να γνωρίσουν τον ποιητή στον σημερινό άνθρωπο. (Εμείς οι μεγαλύτεροι είχαμε «προσωπική» επαφή μαζί του. Τον μαθαίναμε από πρώτο χέρι).

Ο σκηνοθέτης πορτρέτων μεγάλων ανθρώπων, ποιητών, πολιτικών, καλλιτεχνών κλπ. πρέπει να αναζητά την αλήθεια. Το βάθος της αλήθειας, όχι την επιφάνεια! Βλέποντας τα «Περιουσιακά στοιχεία», αποκομίζεις την εντύπωση, πως ο ποιητής ήταν ένας καλός άνθρωπος! Ομως, στο εσωτερικό του ποιητή έκαιγε μια δυνατή φλόγα (αυτό μαρτυρούν τα ποιήματά του). Και η φλόγα έχει μεγαλύτερη αξία από το «καλός άνθρωπος»! Η φλόγα αυτή δε φαίνεται στην ταινία. Η πολιτική μονομέρειά της σβήνει το ξεχωριστό και το ισοπεδώνει!

Εμφανίζονται και ακούγονται: Τίτος Πατρίκιος, Αλέξης Αργυρίου, Βιντσέντσο Ρότολο, Μάριο Βίτι, Κώστας Βρεττάκος (γιος του) κ.ά.

Ο Αντρέ Τεσινέ, υποκύπτοντας στη μόδα (μπορεί να είναι και η «φιλοσοφία» του) μας διηγείται μια επίπλαστη και άκρως παρδαλή ιστορία. Μια ιστορία που μπερδεύει και ισοπεδώνει - και εξισώνει - όλες τις ανθρώπινες ερωτικές επαφές. Τα ίδια πρόσωπα με την πρώτη ευκαιρία εναλλάσσουν ρόλους. Από «στρέιτ», λες και τους τσίμπησε μύγα, γίνονται «γκέι» και το αντίστροφο! Αντρες με παιδιά, οι οποίοι ενώ έχουν κάνει τις ερωτικές επιλογές τους, ξαφνικά και χωρίς ιδιαίτερο λόγο, ξετρελαίνονται για τον διπλανό τους. Με άλλα λόγια πρέπει όλοι να ψαχτούμε!.. Και στη μεγέθυνσή του, όλοι είμαστε ομοφυλόφιλοι!!

Αυτή η οπορτουνιστική γενίκευση αδυνατίζει το κοινωνικό πρόβλημα. Κρύβει τις αληθινές αιτίες και αποπροσανατολίζει, για να μην πω κατευθύνει! Οι «Μάρτυρες» συνειδητά συνεισφέρουν προς αυτή την ανιστόρητη άποψη. Προπαγανδίζουν ανοιχτά μια τέτοια πονηρή - και ύποπτη - αντίληψη! Η ανοχή της κοινωνίας για το «ιδιαίτερο» δικαίωμα του καθενός, σε καμία περίπτωση δε σημαίνει συναίνεση σε αυτόν ή τον άλλον τρόπο ζωής. Μην τρελαθούμε, τελείως!

Παίζουν: Μισέλ Μπαν, Εμανουέλ Μπεάρ, Ζοάν Λιμπερό, Σαμί Μπουαζιλά, Ζιλί Ντεπαρντιέ.

* * *

Τόσο η ταινία της Σαντρίν Μπονέρ, «Το όνομά της είναι Σαπίν», όσο και η ταινία του Νικ Μπαλτάζαρ,«Ο διστακτικός ήρωας», ασχολούνται με τον αυτισμό και τον τρόπο που η κοινωνία αντιμετωπίζει τους ιδιαίτερους αυτούς συνανθρώπους μας. Ιδιαίτερους με την έννοια, πως βιώνουν μια δύσκολη ζωή, που από τη μια μοιάζει με απόλυτη ηρεμία και από την άλλη μοιάζει με ηφαίστειο λίγο πριν εκραγεί!

Και οι δυο ταινίες προσέγγισαν το θέμα συναισθηματικά. Η πρώτη άλλωστε αναφέρεται στην αδερφή της σκηνοθέτηδας (πρόκειται για ντοκιμαντέρ). Το ζήτημα, όμως, πέρα από το συναίσθημα είναι κοινωνικό πρόβλημα και σαν τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί! Καμία οικογένεια, ακόμα και ευκατάστατες, δεν μπορεί μόνη της να χειριστεί το θέμα. Η λύση, άλλωστε, θα δοθεί από την επιστήμη. Και η επιστήμη είναι κοινωνικό αγαθό.

Και οι δυο ταινίες, η κάθε μια με τον τρόπο της, βοηθάνε τους ανθρώπους που δεν έχουν στο σπίτι τους αυτιστικά άτομα να γνωριστούν με το πρόβλημα. Και οι δυο, δυστυχώς, προσωποποιούν το θέμα και το μικραίνουν! Αφού από κοινωνικό το κάνουν μόνο συναισθηματικό!

Στην πρώτη ταινία εμφανίζεται («παίζει») η αδερφή της σκηνοθέτη Σαμπίν Μπονέρ και στη δεύτερη οι ηθοποιοί Μαρικιέ Πινόι, Πολ Γκουσέν, Τίτους Ντε Φοούτ, Μααρτέν Κλάεσεντ.

Η ταινία του Αλέν Κορνό,«Η δεύτερη πνοή», αν δεν υπέκυπτε στην αμερικάνικη μόδα του Ράμπο, αν δηλαδή ήταν λιγότερο αιματηρή, αν οι δολοφονίες γίνονταν με πιο «ανθρώπινο» τρόπο, αν κράταγε τη γαλλική γραφή για αστυνομικές ταινίες (γραφή που έγινε σχολή) και αν ήταν λιγότερο φλύαρη, θα ήταν μια καλή αστυνομική ταινία! Θα ήταν μια καλή αστυνομική ταινία γιατί έχει καλή ατμόσφαιρα, κυρίως στις νυχτερινές σκηνές και στις σκηνές των εσωτερικών (τα εξωτερικά - Μασσαλία - μοιάζουν από άλλη ταινία), γιατί παίζουν καλοί ηθοποιοί, γιατί έχει ένα ενδιαφέρον θέμα: η προσπάθεια ενός κακοποιού, να αποκαταστήσει την τιμή του!

Παίζουν: Ντανιέλ Οτέιγ, Μόνικα Μπελούτσι, Ερίκ Κοντονά.

Η «εξουσία της νύχτας»,του Ντέιβιντ Αγιερ, είναι το αυθεντικό, σε σχέση με τη γαλλική ταινία, αμερικάνικο αστυνομικό κινηματογραφικό έργο! Είναι τολμηρό στο θέμα του. Μιλάει για τα σάπια εσωτερικά της αμερικάνικης αστυνομίας. Στο τέλος, βέβαια, το σάπιο σύστημα καταφέρνει και στέκεται στα ποδάρια του και αποκαθιστά τις ζημιές του. Η κριτική του αμερικάνικου σινεμά, του σινεμά αυτού του επιπέδου, είναι κριτική με σημαδεμένα χαρτιά!..

Η ταινία διαθέτει γρήγορους ρυθμούς και αρκετό σασπένς. Φυσικά και αυτή, σαν αυθεντικό προϊόν βίας, πνίγεται στη βία και στους «εντυπωσιακούς» φόνους (τα όπλα, πια, δε βγάζουν σφαίρες, βγάζουν βλήματα όλμων! Βλήματα που εκρήγνυνται και διαλύουν το ανθρώπινο σώμα).

Παίζουν: Κιάνου Ριβς, Φόρεστ Γουίτακερ, Κρις Εβανς, Χίου Λόρι.

Δέκα νέες ταινίες μέσα σε μια βδομάδα, υπερβολικός, σίγουρα, αριθμός! Ούτε στην Αμερική δε γίνεται αυτό ή στην Ινδία του 1,2 δισεκατομμυρίου ανθρώπων! Ευτυχώς που η αγορά, αυτή τη φορά μόνον - και κατ' εξαίρεση - λειτούργησε σύμφωνα με τους προπαγανδιστές της! Αυτοσυμμορφώθηκε! Οι εννέα από τις δέκα ταινίες, σχεδόν, μας βγάζουν από τον κόπο... Ακόμα και αν τις βάλεις στο μίξερ, και να τις στύψεις, δεν πλησιάζουν τη σκέψη και τους προβληματισμούς της δέκατης, της εξαιρετικής ταινίας του πρόσφατα χαμένου Ζυλ Ντασσέν, «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται! Από τη μια το βαθιά σκεπτόμενο κείμενο του Νίκου Καζαντζάκη, από την άλλη ο καθαρός ιδεολογικός προβληματισμός του Ζυλ Ντασσέν (λαέ, πάρε τα όπλα) και από κοντά η πλειάδα των καλών ηθοποιών που παίζουν στο «Χριστό...» κάνουν την ταινία φρέσκια, σα να γυρίστηκε χτες και ας έχουν περάσει 50 ολόκληρα χρόνια (γυρίστηκε το 1957)! Να τη δείτε, οπωσδήποτε!

Η δεύτερη ...ελληνικού ενδιαφέροντος ταινία είναι το ντοκιμαντέρ της Αθανασίας Δρακοπούλου «Περιουσιακά Στοιχεία». Ενας πολιτικά - και κινηματογραφικά - μονοδιάστατος επικήδειος για τον Νικηφόρο Βρεττάκο, πολύ κάτω από το μέγεθος του ποιητή. Μένοντας στο ντοκιμαντέρ έχουμε την πρώτη ταινία (σαν σκηνοθέτης) της Γαλλίδας ηθοποιού Σαντρίν Μπονέρ «Το Ονομά της Είναι Σαμπίν». Ο φακός της Μπονέρ για 25 ολόκληρα χρόνια καταγράφει τη ζωή της αυτιστικής αδερφής της. Αυτιστικού περιεχομένου είναι και η ταινία «Ο Αδίστακτος Ηρωας», του Νικ Μπαλτάζαρ. Εδώ έχουμε να κάνουμε με επινοημένη ιστορία. Και οι δυο αυτές ταινίες προσπαθούν να μας γνωστοποιήσουν το πρόβλημα και να μας ευαισθητοποιήσουν. Ομως, και οι δυο είναι αδύνατες και πολύ ...προσωπικές! Στις «ειδικές» ταινίες πρέπει να χρεωθούν και οι «Μάρτυρες», του Αντρέ Τεσινέ. Η ταινία, με αφορμή τον έρωτα, πραγματεύεται επιπόλαια και επιφανειακά την ομοφυλοφιλία! Τέτοια ζητήματα απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή!

Η «Δεύτερη Πνοή», του Αλεν Καρνέ και η «Εξουσία της Νύχτας», του Ντέιβιντ Αγιερ είναι δυο αστυνομικές ταινίες! Η πρώτη γαλλική, η δεύτερη αμερικάνικη. Και οι δυο, όμως, μοιάζουν σαν δυο σταγόνες βροχής. Σκοτεινή φωτογραφία, σασπένς, πολλοί αιματηροί φόνοι! Κρίμα, άλλα μας είχε μάθει η γαλλική αστυνομική ταινία!

«Η Μέρα που Αρχισα να Ζω», του Μπαράτ Ναλιούρι και το «Προσεχώς ...Ζάμπλουτοι», του Αντι Τέλαντ, είναι κωμωδίες! Η πρώτη προσπαθεί να μοιάσει στις παλιές καλές αμερικάνικες κωμωδίες (η ταινία είναι αγγλική!) και η δεύτερη είναι τελείως αμερικάνικη! Χοντρή κωμωδία για χαβαλέ σε καλοκαιρινό σινεμά!

«Το Παιδί και η Αλεπού», του Λικ Ζακέ, χωρίς να ενθουσιάζει, παρακολουθείται με αρκετό ενδιαφέρον από μικρούς και μεγάλους. Αναφέρεται στη σχέση (γνωριμία) μιας νεαρής κοπέλας με το πανέξυπνο αυτό ζώο (αλεπού).