Στους δρόμους και τις εργατοσυνοικίες της Ν. Ιωνίας έγινε το θέμα συζήτησης. Αλλωστε «τα παιδιά με τον "Ρ"» όλο το πρωί πήγαιναν και έρχονταν... Και να θέλανε δεν μπορούσαν να τα αγνοήσουν. Μα και η «σοδειά» ήταν κάτι παραπάνω από ικανοποιητική, όπως άλλωστε και σ' όλη την Αθήνα.

Η επιτυχία αυτή ήταν κυρίως συνέπεια μιας καλής προεργασίας που έγινε τις προηγούμενες μέρες, με δεδομένο ότι η πανεξόρμηση ήταν γνωστή και οι ΚΟΒ προετοιμάστηκαν, αξιοποιώντας τη χαρτογράφηση όλων των μελών τους, σημειώνουν με έμφαση τα στελέχη του Κόμματος.

Η ΚΟΒ Αγίου Φανουρίου έβαλε ψηλά τον πήχη στην κυριακάτικη πανεξόρμηση με τις Θέσεις της ΚΕ για το 17ο Συνέδριο του Κόμματος. Κατά μέσο όρο δίνει 45 με 48 φύλλα. Τα 107 που έδωσε αυτήν την Κυριακή, αφορούν μόνο στενούς φίλους και οπαδούς του Κόμματος. Οπως είναι φυσικό, τις επόμενες μέρες η παραγγελία αναμένεται να αυξηθεί, αφού η εξόρμηση είναι μόνον στην αρχή της.

Κυριακή, 17 Οκτώβρη. Μέρα πανεξόρμησης για τους κομμουνιστές σ' όλη την Ελλάδα. Με τον Κυριακάτικο «Ρ» και τις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 17ο Συνέδριο του Κόμματος στα χέρια.

Από νωρίς το πρωί μελίσσια οι κομμουνιστές κατέκλυσαν τα γραφεία του Κόμματος απ' άκρη σ' άκρη στην Ελλάδα. Προμηθεύτηκαν γεμάτες αγκαλιές από «Ρ» και «Θέσεις» και ξεχύθηκαν: Στις πολύβουες εργατοσυνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά, στις γειτονιές της φτωχομάνας Θεσσαλονίκης, στις συνοικίες ανέργων της Πάτρας, στα ορεινά κεφαλοχώρια και στα παραλιακά ψαροχώρια, από τον Εβρο μέχρι την Κρήτη και από την Ηπειρο μέχρι τη Μάνη, παντού όπου υπάρχει Ελληνας και Ελληνίδα που αγωνίζεται για τη ζήση, ρίχνει μαύρο στο σήμερα, αγωνιά για το αύριο και αναρωτιέται τι μέλλει γενέσθαι.

Τα συνολικά αποτελέσματα αυτής της πρώτης προσπάθειας διάδοσης των Θέσεων θα τα έχουμε σε λίγες μέρες. Ωστόσο, η εικόνα που άρχισε από χτες να φθάνει μιλάει από μόνη της: Τα πλάνα υπερκαλύφθηκαν, η ανταπόκριση του κόσμου ήταν κάτι παραπάνω από ζεστή, χιλιάδες τα νέα ραντεβού που κλείστηκαν για πολιτική κουβέντα, οι απαιτήσεις του κόσμου ανεβαίνουν κατακόρυφα, πρέπει να ανταποκριθούμε σ' όσους τους είπαμε να μας περιμένουν, μα να φτάσουμε και σ' όσους δεν προκάναμε, μας περιμένει δουλιά πολύ, ας ανασκουμπωθούμε...

Ηταν το ξεκίνημα. Συνεχίζουμε, πιο αποφασιστικά, πιο οργανωμένα, πιο αποτελεσματικά.

Αντε παιδιά, μην αργούμε. Πάρτε από 25 - 30 φύλλα, πάρτε και «Θέσεις» και πάμε.

Πρόσωπα γελαστά, μάτια λαμπερά, ξέχειλη η όρεξη για δουλιά, η απόφαση για καλό αποτέλεσμα. Η φωτογραφία είναι από τα γραφεία του Πειραιά. Εχει όμως κανείς αμφιβολία πως κάπως έτσι ήταν την Κυριακή το πρωί στα γραφεία του ΚΚΕ σ' όλη την Ελλάδα;

Σε καλή μεριά και η εφημερίδα με τις Θέσεις και ο οβολός

Παρουσιάστηκαν χειροπιαστά οι δεσμοί που έχει το Κόμμα με τον απλό κόσμο, αλλά κυρίως οι δυνατότητές του. Αδιάψευστος μάρτυρας άλλωστε αυτών των δυνατοτήτων αποτελεί και το γεγονός ότι συνολικά οι Κομματικές Οργανώσεις του Πειραιά ξεπέρασαν τα 3.000 φύλλα, από 2.500 χιλιάδες που «έπιαναν» σε άλλες μεγάλες πανεξορμήσεις. Επίσης, ενδεικτικό είναι ότι ειδικά η Κομματική Οργάνωση της παλιάς Κοκκινιάς είχε πλάνο από τα 50 φύλλα που διακινεί, να φτάσει τα 80. Αριθμός που αποδείχτηκε τελικά πολύ μικρός αφού «εξαφανίστηκαν» σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Με αποφασιστικότητα αλλά και μεγάλη αυστηρότητα το ΚΚΕ, μπροστά στο 17ο Συνέδριό του, θα σκύψει στα 14 χρόνια που μεσολάβησαν από την ανασυγκρότησή του έως σήμερα, ώστε να εξαχθούν πολύτιμα συμπεράσματα, που θα δώσουν ώθηση στην πορεία του από δω και πέρα. Τα παραπάνω, μεταξύ πολλών άλλων, επισήμανε χτες η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε για την παρουσίαση των θέσεων της Κεντρικής Επιτροπής, παρουσία πλήθους κόσμου.

Η αυτοκριτική διάθεση με την οποία προσεγγίζει το ΚΚΕ αυτήν τη 14χρονη πορεία, χωρίς να μηδενίζει αλλά ούτε να ωραιοποιεί, η οποία αποσκοπεί στο ξεπέρασμα αδυναμιών και ελλείψεων, αποτελεί προϋπόθεση για να πορευτεί με μεγαλύτερη ικανότητα και αποτελεσματικότητα στο δρόμο για τη λαϊκή συσπείρωση και συμμαχία, για τη συγκρότηση του λαϊκού Μετώπου. Οπως τόνισε η Αλ. Παπαρήγα, μπροστά στο ΚΚΕ ανοίγονται μεγάλα περιθώρια για αποφασιστική βελτίωση και ισχυροποίηση και κάλεσε τους φίλους του Κόμματος, αλλά και όσους συναντήθηκαν μαζί του στα διάφορα μέτωπα πάλης, να συμβάλλουν στην προσπάθειά του αυτή παίρνοντας μέρος στον προσυνεδριακό διάλογο και καταθέτοντας απόψεις αλλά και κριτικές παρατηρήσεις.

Οπως ανέφερε εισηγητικά, το βασικό θέμα συζήτησης στο Συνέδριο, πέρα από τον απολογισμό δράσης της Κεντρικής Επιτροπής, είναι από την ανασυγκρότηση στην ισχυροποίηση του ΚΚΕ με το σύνθημα: «ΚΚΕ Ισχυρό, για το Λαό, τη Λαϊκή Συμμαχία, το Σοσιαλισμό». Αναφερόμενη στη διαδικασία τόνισε ότι πέρα από τον εσωκομματικό χαρακτήρα της, θα αποτελεί συγχρόνως και ένα ανοιχτό δημόσιο διάλογο, όχι μόνο από τα μέσα επικοινωνίας που έχει το ΚΚΕ - το «Ριζοσπάστη» και την «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» - αλλά και με τη μορφή συζητήσεων, συσκέψεων. Κι αυτό γιατί, όπως συμπλήρωσε, «νιώθουμε την ανάγκη, αλλά και την υποχρέωση, να ακούσουμε τη γνώμη των ανθρώπων που δεν ανήκουν στο Κόμμα, είτε δεν είναι μέλη του Κόμματος είτε έχουν και διαφορετικές θέσεις. Και πιστεύουμε ότι όλοι μπορούν να προσφέρουν, ιδιαίτερα όλοι εκείνοι που μας έχουν γνωρίσει από κοντά τα τελευταία χρόνια, σε κοινούς αγώνες, σε κοινή δράση.

Είμαστε βέβαιοι ότι με τη μεγαλύτερη αντικειμενικότητα θα προσφέρουν στο διάλογο και με τις κριτικές παρατηρήσεις. Πολύ περισσότερο που θεωρούμε ότι αυτό το Συνέδριο ειδικά πρέπει να είναι ένα συνέδριο εξέτασης της δουλιάς και της πορείας του ΚΚΕ, παίρνοντας ως βάση όλη την πορεία που έχει διατρέξει την τελευταία 14ετία».

Συνεχίζοντας υπογράμμισε: «Αναμφισβήτητα το 1991 βρεθήκαμε μπροστά σε μια νέα κατάσταση. Και αυτή η νέα κατάσταση δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα, αφορά και στις διεθνείς εξελίξεις. Οταν λέμε νέα κατάσταση αναφερόμαστε σε μια πρωτοφανή ύστερα από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ιμπεριαλιστική επιθετικότητα, που αφορούσε όχι μόνο στις διεθνείς σχέσεις, αλλά και στο εσωτερικό όλων των καπιταλιστικών χωρών, επιθετικότητα αρπαγής των κατακτήσεων, αλλά και νέων μέτρων, αναδιαρθρώσεων, όπως λέμε εμείς, που διαμορφώνουν οπωσδήποτε μια νέα κατάσταση.

Γι' αυτό και παίρνουμε ως βάση εξέτασης το 1991, που σηματοδότησε, όπως είπαμε, τη μείωση των δυνάμεων του Κόμματος και την αποδιοργάνωσή του. Βεβαίως, για να είμαστε ειλικρινείς, αυτή η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα δεν εμφανίστηκε μόνη της και ολοκληρωτικά το 1991. Αρκετά στοιχεία προϋπήρχαν. Τι ήταν ο θατσερισμός, π.χ., της δεκαετίας του '80; Ηταν ο προπομπός αυτής της στρατηγικής που ακολουθεί ο ιμπεριαλισμός στο εσωτερικό των χωρών και στις διεθνείς σχέσεις.

Το λέμε αυτό γιατί σε εκείνη τη φάση θεωρήθηκε από πάρα πολλούς, δεν αναφέρομαι στο Κόμμα μας, αλλά θεωρήθηκε ότι ο θατσερισμός ήταν μια παρέκκλιση από μια κλασική πολιτική που ακολουθούνταν στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος.

Ξαναλέμε, ήταν ο προπομπός και μάλιστα αυτή την πολιτική, που τότε ονομάστηκε θατσερισμός, την ακολούθησαν όχι μόνο τα νεοφιλελεύθερα κόμματα, αλλά και τα σοσιαλδημοκρατικά, που σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με μια στρατηγική, μια πολιτική που είναι εσωτερική και βαθύτερη ανάγκη του καπιταλιστικού συστήματος και όχι μια πολιτική που αφορά σε μια συγκυρία.

Ακολούθως η Αλ. Παπαρήγα επισήμανε: «Η γνώμη της Κεντρικής Επιτροπής είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια το ΚΚΕ ακολούθησε μια θετική, ανοδική πορεία, παίρνοντας ως βάση, ως σημείο εκκίνησης, οπωσδήποτε μέσα στη συνέχειά του, το 1991. Ξέρετε ότι όλα αυτά τα χρόνια, τα ζήσατε κι εσείς μαζί μας, όσοι δεν είστε μέλη του Κόμματος. Περάσαμε πραγματικά από πολύ μεγάλες δυσκολίες, συναντήσαμε πάρα πολλά εμπόδια αντικειμενικά, τρικλοποδιές, ακόμα και πισώπλατα μαχαιρώματα και υπήρχαν οι εξής κίνδυνοι:

Ο ένας κίνδυνος ήταν το ΚΚΕ να γίνει ένας σκαντζόχοιρος, να σηκώσει τα αγκάθια του, να κάτσει στη γωνία, να αμύνεται, να υπερασπίζεται την πολιτική του, τις θέσεις του, αλλά κατά κάποιο τρόπο να κάθεται στη γωνιά, φοβισμένο μπροστά σε αυτά τα εμπόδια και στις δυσκολίες.

Ο άλλος δρόμος ήταν να φύγουμε από τη "γωνιά" και να πάμε με το ρεύμα. Να υποκλιθούμε στις δυσκολίες, να γίνουμε, όπως μας έλεγαν, περισσότερο μοντέρνοι. Να θεωρήσουμε ότι αυτές οι δραματικές και αρνητικές αλλαγές που έγιναν ήταν τελεσίδικες, οριστικές, νομοτελειακές, άρα η λύση ήταν να προσαρμοστούμε.

Ευτυχώς, και για το ΚΚΕ, και για την ιστορία του, αλλά, πιστεύουμε, και για το λαϊκό κίνημα, ακολουθήσαμε ένα διαφορετικό δρόμο. Δε θα τον πω μέσο δρόμο. Προσπαθήσαμε και βρήκαμε ένα δρόμο που έλεγε ότι πρέπει να βρεθούμε μέσα στο λαό, να ασχοληθούμε με τα προβλήματά του τα οποία οξύνονταν και, ταυτόχρονα, να προσπαθήσουμε να παρακολουθήσουμε τις εξελίξεις, τα καινούρια στοιχεία και τα καινούρια φαινόμενα και να προσαρμοστούμε αγωνιστικά σε αυτές τις εξελίξεις, βήμα το βήμα. Δεν ήταν εύκολο μέσα σε λίγα χρόνια να ολοκληρώσεις τη γνώμη σου και τη μελέτη σου για τις εξελίξεις.

Αναμφισβήτητα είχαμε όπλο την ιδεολογία και τη θεωρία και την ιστορία του Κόμματός μας, την πλούσια πείρα του, τις παραδόσεις του τις αγωνιστικές, αλλά και τα διδάγματα από τις δυσκολίες, από τα σκαμπανεβάσματα, από τα λάθη και τις αδυναμίες.

Εχει πάρα πολύ μεγάλη αξία ότι το ΚΚΕ κράτησε τη συνέχειά του. Δεν αισθανθήκαμε ποτέ ότι ξεκινάμε από την αρχή και ότι εμείς το 1991 χαράζουμε έναν εντελώς καινούριο δρόμο. Αντίθετα, προσπαθήσαμε να σταθούμε, όπως είπαμε, στην ιστορία και στην εμπειρία του Κόμματός μας, αλλά συνειδητοποιώντας ότι υπάρχουν καινούρια ζητήματα, εξελίξεις, που πρέπει να μπούμε βαθιά και να τις μελετήσουμε.

Με αυτή την έννοια λέμε ότι η πορεία του Κόμματος ήταν ανοδική. Είχαμε παρέμβαση στο κίνημα, στις κοινωνικές εξελίξεις, στις διεργασίες που γίνονται αργά αλλά σταθερά στη συνείδηση του λαού. Και κυρίως εκτιμάμε ότι η ανοδική πορεία υπάρχει στο γεγονός ότι δημιουργήσαμε και δημιουργούμε προϋποθέσεις για μία πιο ουσιαστική, πιο ανοδική, πιο αποτελεσματική και ποιοτική πορεία από εδώ κι εμπρός.

Δημιουργήσαμε και δημιουργούμε προϋποθέσεις και φιλοδοξούμε το 17ο Συνέδριο αυτές τις προϋποθέσεις που δημιουργήθηκαν από τους κομμουνιστές, μέσα στους αγώνες, μαζί με τους φίλους και συνεργαζόμενους, να τις μετατρέψουμε σε μια δυνατότητα - άρα οι προϋποθέσεις πρέπει να γίνουν και δυνατότητα - ουσιαστικής ισχυροποίησης του ΚΚΕ».

Διευκρινίζοντας τι σημαίνει ισχυροποίηση του ΚΚΕ, η ΓΓ της ΚΕ τόνισε: «Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι, όταν στις Θέσεις μας λέμε ισχυροποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, μιλάμε για ένα σύνολο δεικτών του ΚΚΕ και όχι για κάποιους μεμονωμένους δείκτες. Γιατί η ζωή έχει αποδείξει, παίρνοντας την ιστορία του κινήματος και του Κόμματός μας αλλά και του διεθνούς κινήματος, ότι μπορεί να έχεις περιστασιακές νίκες, μπορεί να έχεις προσωρινές νίκες και αυτές να μην οδηγούν σε ουσιαστικά αποτελέσματα. `Η μπορεί φαινομενικά να πηγαίνεις πιο αργά, αλλά στην πορεία να δημιουργείς προϋποθέσεις για μια ποιοτική αντεπίθεση, που να είναι αυτή που θέλουμε.

Πριν δώσω το περιεχόμενο αυτής της ισχυροποίησης, θέλω να σταθώ σε ορισμένες εκτιμήσεις που κάνουν οι Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής, γιατί η ισχυροποίηση του ΚΚΕ δεν είναι μια αφηρημένη θέση.

Προσαρμόζεται, εξειδικεύεται στις συγκεκριμένες συνθήκες που περνάμε. Και για μας οι συνθήκες δεν είναι εσωτερικές, εσωκομματικές, είναι οι συνθήκες της χώρας μας, οι συνθήκες στην περιοχή, οι συνθήκες παγκοσμίως.

Τα τελευταία χρόνια ο ελληνικός λαός έχει δεχτεί πυρά ιδεολογικά, ότι ζούμε σε μια Ελλάδα που είναι ισχυρή ή ισχυροποιείται μέσα στην ΕΕ και παγκοσμίως, μια Ελλάδα που είναι ή φιλοδοξεί να μπει στο σκληρό πυρήνα. Και, μάλιστα, γίνεται πολύς λόγος για τους δείκτες της ανάπτυξης. Καταχαρούμενο το ΠΑΣΟΚ. Η Νέα Δημοκρατία προσπαθεί αυτούς τους δείκτες να τους δείξει λίγο κατώτερους, για τους γνωστούς λόγους.

Εμείς στο μόνο που μπορούμε να συμφωνήσουμε είναι ότι η Ελλάδα πραγματικά επέδειξε ορισμένους θετικούς δείκτες ανάπτυξης, π.χ., του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, δείκτες βελτίωσης της παραγωγικότητας. Κάπου διάβαζα ότι είναι μέσα στις 6 πρώτες χώρες παγκοσμίως σε ρυθμούς αύξησης της παραγωγικότητας. Εμείς όμως δε βλέπουμε τα πράγματα με τους στατιστικούς δείκτες μόνο, αλλά έχουμε έναν βασικό δείκτη που έχει να κάνει με τις ταξικές, με τις κοινωνικές αντιθέσεις, με τις ταξικές ανισότητες. Οι θετικοί δείκτες, είτε με το διάβασμα του ΠΑΣΟΚ, είτε με το διάβασμα της Νέας Δημοκρατίας, που πραγματοποίησε η Ελλάδα, είναι δείκτες δυναμώματος του μονοπωλιακού κεφαλαίου, δείκτες δυναμώματος των κερδών και αύξησης της ταξικής εκμετάλλευσης και γενικότερα της κοινωνικής καταπίεσης. Αυτή είναι η γνώμη μας.

Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα με αυτούς τους δείκτες και με τις συγκεκριμένες εξελίξεις θεωρήθηκε μια χώρα που βρίσκεται στην περιφέρεια του σκληρού πυρήνα. Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα έχει πιο αναπτυγμένο καπιταλισμό στα Βαλκάνια και από τη γειτονική της χώρα την Τουρκία. Κι εμείς απαντάμε: Και τι μ' αυτό; Βελτιώθηκε η ζωή του ελληνικού λαού; Βελτιώθηκε η ειρήνη και η ηρεμία στα Βαλκάνια;

Αντίθετα, εμείς βλέπουμε ότι ακόμα και αυτή η θέση που έχει η καπιταλιστική Ελλάδα στα Βαλκάνια και στην περιοχή, δεν είναι κατοχυρωμένη ούτε και με καπιταλιστικά κριτήρια. Γιατί τώρα στην Ευρώπη αναπτύσσονται επίσης χώρες όπως είναι η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Δεν είναι τα Βαλκάνια των πρώτων χρόνων της αποδιοργάνωσης. Η Τουρκία επίσης αναπτύσσεται καπιταλιστικά.

Και επομένως, επειδή τώρα εδώ παίρνονται και κριτήρια γεωστρατηγικά, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η Ελλάδα θα διατηρήσει και αυτή τη θέση που έχει σήμερα μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, που για μας παραμένει μια θέση ενδιάμεση, με σοβαρές πολιτικο-στρατιωτικές εξαρτήσεις, οι οποίες βέβαια έχουν ιστορικά διαμορφωθεί, αλλά που τώρα είναι ακόμα βαθύτερες και προστίθενται και καινούριοι κρίκοι.

Και αν θέλετε - και αυτή είναι και η διαφορά μας από όλες τις άλλες πολιτικές δυνάμεις - εμείς δε φιλοδοξούμε να βοηθήσουμε μια Ελλάδα που θα αναβαθμιστεί μέσα στο σύστημα του ιμπεριαλισμού και θα μπει σε ανώτερη βαθμίδα. Αντίθετα, φιλοδοξούμε για μια Ελλάδα που η αναβάθμισή της έχει να κάνει με τη ζωή, τα δικαιώματα του λαού και με τη θέση και το ρόλο του λαϊκού παράγοντα».

«Με αυτή την έννοια - συνέχισε η Αλ. Παπαρήγα - εμείς ισχυροποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας θεωρούμε το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας από καλύτερες θέσεις, οπωσδήποτε με όρους κινήματος και συμμαχίες, να συμβάλλει στην ανάπτυξη της πολιτικής πείρας του λαού.

Και η ανάπτυξη της πολιτικής πείρας σήμερα συνδέεται όχι μόνο με το ριζοσπαστικό αγώνα για τα λαϊκά προβλήματα, που οπωσδήποτε μας απασχολεί και απασχολεί όλους, αλλά στο έδαφος αυτού του αγώνα να συνειδητοποιηθεί ότι η ανώτατη πολιτική πείρα πρέπει να συνδεθεί με το πρόβλημα της νίκης του λαού στο επίπεδο της διακυβέρνησης και, γενικότερα, στο επίπεδο της εξουσίας.

Γι' αυτό και λέμε ισχυρό ΚΚΕ για το λαό, για τα προβλήματά του, για τη συμμαχία, για το σοσιαλισμό, που βεβαίως αποτελεί το στρατηγικό σκοπό του ΚΚΕ. Αλλά κατά τη γνώμη μας ευρύτερα σήμερα ο λαϊκός παράγοντας πρέπει να συνειδητοποιήσει την ανάγκη βαθιών αλλαγών στο επίπεδο της εξουσίας και όχι απλώς της διακυβέρνησης.

Οπωσδήποτε έρχονται χειρότερες μέρες. Μπροστά μας βρίσκεται και η κρίση που θα αγκαλιάσει την Ελλάδα. Ολα αυτά τα χρόνια η Ελλάδα, μετά το '93, δε βρισκόταν σε κρίση, όμως η κρίση θα χτυπήσει και την Ελλάδα. Και, μάλιστα, αν τη χτυπήσει τότε που οι ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες της Ευρώπης θα βρίσκονται στη φάση της ανόδου, τότε αυτή η κρίση θα είναι πιο βαθιά, πιο καταστρεπτική για την εργατική τάξη και για τα άλλα λαϊκά στρώματα.

Και, επιπλέον, δεν ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είναι σε μια περιοχή που ασκείται η λεγόμενη μεσογειακή πολιτική του ΝΑΤΟ, που ασκείται γενικότερα η πολιτική του ΝΑΤΟ, των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και η ευρωπαϊκή πολιτική στην περιοχή για τη διανομή και αναδιανομή των αγορών και ότι πέρα από τα Βαλκάνια ιδιαίτερος στόχος είναι οι αραβικές χώρες, οι λαοί της Αφρικής. Είμαστε, δηλαδή, σε μια περιοχή όπου η εστία του πολέμου θα ανάψει και θα ξανανάψει».

Εν συνεχεία η Αλέκα Παπαρήγα υπογράμμισε: «Ολοκληρώνοντας θέλω να συγκεντρώσω την προσοχή σας στο εξής: Πού συγκεκριμένα στοχεύει το ΚΚΕ, συνδέοντας το ζήτημα με την ισχυροποίηση αλλά και με το συμφέρον του λαϊκού κινήματος και της πρότασης της συμμαχίας;

Πρώτον, μας ενδιαφέρει το ΚΚΕ - και αυτό θα είναι το ποιοτικό του στοιχείο - να περάσει σε μια ανώτερη βαθμίδα όσον αφορά στην ανάπτυξη της θεωρίας και της πιο βαθιάς επιστημονικής επεξεργασίας των θέσεών του.

Οχι ότι μέχρι τώρα ήμαστε έξω από αυτή την προσπάθεια, αλλά οπωσδήποτε το Κόμμα πρέπει να κάνει μια ιδεολογική θεωρητική αντεπίθεση και στο πεδίο της επιστημονικής τεκμηρίωσης των θέσεών του. Αυτός θα είναι αποφασιστικός παράγοντας για την ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος. Από την άποψη αυτή πιστεύουμε ότι αυτός ο παράγοντας θα είναι και εποικοδομητικός για την αντιμετώπιση σοβαρών αδυναμιών και καθυστερήσεων, που παρά την ανοδική πορεία διατηρούμε και μας παρακολουθούν σε όλη την πορεία της δουλιάς μας.

Στην ουσία, δηλαδή, πρόκειται για πιο εντατική ανάπτυξη της πολιτικής δράσης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας για την προώθηση της στρατηγικής του. Γιατί ισχυρό ΚΚΕ σημαίνει να πάει πιο ψηλά και από τα καθήκοντα της στιγμής, από τα τρέχοντα και τα άμεσα, χωρίς βεβαίως να το υποτιμούμε.

Μέσα στα πλαίσια αυτής ακριβώς της ανάπτυξης της θεωρίας και της επιστημονικότητας της πολιτικής δράσης του Κόμματος βρίσκεται η προσπάθειά μας να συνεχίσουμε πιο εντατικά τη μελέτη της πείρας του σοσιαλισμού που οικοδομήθηκε και γενικότερα της θεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού, την καλύτερη επεξεργασία της αντίληψής μας για το σοσιαλισμό, παίρνοντας υπόψη τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού αλλά και τους παράγοντες της ανατροπής του. Επιδιώκουμε μέσα στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας να αναπτυχθούν μαρξιστές επιστήμονες, ιδιαίτερα μέσα από την εργατική τάξη. Οχι επιστήμονες θεωρητικολόγοι των γραφείων, αλλά επιστήμονες οι οποίοι συνδυάζουν τη θεωρία και την πράξη αδιάρρηκτα.

Θα δώσουμε συνέχεια στα ζητήματα του σοσιαλισμού και μάλιστα θα εκδώσουμε με τη μορφή αρχειακού υλικού επιστημονικές συζητήσεις που έχουν γίνει σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα στα θέματα του σοσιαλισμού, ανεξάρτητα αν συμφωνούμε σε όλα αυτά, ανεξάρτητα αν μπορούμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη γνώμη γι' αυτά. Αλλά θεωρούμε ότι πριν καταλήξεις κάπου ολοκληρωμένα, πρέπει να ξέρεις όλες τις σοβαρές απόψεις πάνω σ' αυτό το ζήτημα.

Επίσης σ' αυτά τα πλαίσια θα εκδώσουμε το δεύτερο τόμο της ιστορίας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Στην ουσία είναι μια ιστορία που αφορά στο εργατικό και λαϊκό κίνημα του τόπου μας. Είναι μια ιστορία που επίσης μας δίνει τη δυνατότητα να ωριμάσουμε παραπέρα ως Κόμμα και στα σημερινά καθήκοντα. Και επίσης πιο αποφασιστικά στον τομέα της ιδεολογίας και της θεωρίας θα προβάλλουμε τον ιστορικό και πρωτοποριακό ρόλο της εργατικής τάξης».

«Ο δεύτερος παράγοντας που μας ενδιαφέρει - σημείωσε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ - είναι η πολιτική συμμαχιών. Δεν μπορούμε να βάλουμε βεβαίως ημερομηνία στη συγκρότηση του Μετώπου. Θα ήταν ένας υποκειμενισμός και μια αυθαιρεσία. Στη φάση που βρισκόμαστε σήμερα πιστεύουμε ότι πρέπει να ενισχυθούν οι υπάρχουσες μετωπικές συσπειρώσεις και, κυρίως, να αποκτήσουν πόδια κάτω.

Δεύτερον, θεωρούμε ότι υπάρχουν πεδία και τομείς για νέες μορφές συσπείρωσης και συμμαχίας, τομείς που υπάρχει σοβαρή καθυστέρηση και ακόμα μεγαλύτερη καθυστέρηση από την πλευρά του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, όπως στον τομέα του πολιτισμού, του αθλητισμού, που συνδέονται πια και με τον τρόπο ζωής, αλλά και σε τομείς που ακόμα υπάρχει μια σχετική καχεξία ανάλογα με τα προβλήματα και τις ανάγκες του λαού.

Ταυτόχρονα, πιστεύουμε ότι πρέπει να ανοίξει μια συζήτηση γιατί ωριμάζει η ανάγκη μιας γενικότερης συσπείρωσης. Δεν εννοώ το Μέτωπο, αλλά μιας γενικότερης συσπείρωσης που προβάλλει πιο συστηματικά οικονομικά, κοινωνικά, δημοκρατικά προβλήματα σε εναντίωση με την πολιτική του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Θεωρούμε ότι η πολιτική συμμαχιών πρέπει να είναι η πολιτική στην οποία υποτάσσεται ολόκληρη η δραστηριότητα του Κόμματος.

Εχουμε αποκτήσει τις πρώτες εμπειρίες. Ας κάνουμε ορισμένες κριτικές παρατηρήσεις και σκέψεις στις θέσεις. Είναι κάτι που δεν μπορούμε να το ολοκληρώσουμε και να το συζητήσουμε μόνοι μας, αλλά μαζί με ανθρώπους που συνεργαζόμαστε και ευρύτερα με το λαό. Πιστεύουμε όμως ότι ο βασικός μοχλός επιτάχυνσης των διεργασιών για την οικοδόμηση του Μετώπου είναι το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, το νεολαιίστικο κίνημα, γενικότερα το λαϊκό κίνημα στην Ελλάδα.

Δεν είναι αναχώρηση από την ανάγκη πρωτοβουλιών από πάνω για το Μέτωπο. Ομως, η κατάσταση σήμερα του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος και του νεολαιίστικου κινήματος είναι ανησυχητική και αν θέλετε αυτοί οι δύο βασικοί τομείς συμπαρασύρουν και ολόκληρο το λαϊκό κίνημα σε μια μορφή στασιμότητας και αποδιοργάνωσης.

Εμείς, λοιπόν, δίνουμε βάρος στη δουλιά μας στην εργατική τάξη και στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και στη νεολαία, που τα βλέπουμε βεβαίως το καθένα για διαφορετικούς λόγους ως δύο κινήματα τα οποία πρέπει να διευρύνουν την παρέμβαση και τον προσανατολισμό τους σε όλα τα προβλήματα που αφορούν στην οικογένεια, στα θέματα και στα προβλήματα των γυναικών, στα προβλήματα των μισθωτών επιστημόνων, της διανόησης, του πολιτισμού, χωρίς να υποκαθιστούν τα ιδιαίτερα κινήματα σ' αυτόν το χώρο.

Πάνω απ' όλα θεωρούμε ότι η εργατική τάξη και το κίνημά της πρέπει να αναλάβουν σοβαρές πρωτοβουλίες κοινωνικής συμμαχίας, με τα μικρομεσαία στρώματα της πόλης και της υπαίθρου. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται το ΚΚΕ να καταπολεμήσει και μέσα στις γραμμές του υποτιμητικές αντιλήψεις γύρω από αυτή τη συμμαχία, όπως επίσης θα έλεγα υποτιμητικές ή μη ευαίσθητες αντιλήψεις στη μεγάλη σημασία που έχει το εργατικό κίνημα να πρωτοστατήσει σε όλα τα μέτωπα πάλης και πάνω απ' όλα να κάνει το μεγάλο βήμα συμμαχίας με τα άλλα μικροαστικά στρώματα, όπως επίσης και να αναλάβει το δικό του μερίδιο ευθύνης για τα ιδιαίτερα προβλήματα των γυναικών, ιδιαίτερα των εργαζομένων, αλλά και συνολικά του γυναικείου πληθυσμού».

Η Αλ. Παπαρήγα αναφέρθηκε και στον ιδιαίτερο προβληματισμό που αναπτύσσεται στις Θέσεις για τη βελτίωση της διεθνούς παρέμβασης του Κόμματος και την ανάγκη να συνεχιστούν πιο επίμονα οι προσπάθειες για μία διακριτή συνεργασία και συντονισμό στα πλαίσια του κομμουνιστικού κινήματος, αφού όπως τόνισε: «Θεωρούμε ότι αυτή η προσπάθεια θα μπορέσει να βοηθήσει στην ανάπτυξη μιας αντιιμπεριαλιστικής συμμαχίας».

Επισήμανε, επιπλέον, επ' αυτού: «Το διεθνές κίνημα προχωρά, θα λέγαμε, αλλά ταυτόχρονα μέσα στις δομές του διεθνούς κινήματος διεξάγεται μία οξύτατη διαπάλη, δεν οφείλεται στις ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές μέσα στους εργαζόμενους, κάτι που θα ήταν φυσιολογικό να υπάρχει, αλλά είναι διαπάλη εισαγόμενη και από τα έξω, από τις προσπάθειες μηχανισμών αυτό το κίνημα να εξελιχθεί σε ένα κίνημα ανώδυνο, που διεκδικεί ή μάλλον παλεύει στο πόσο θα χάσει και όχι στο πόσα θα κερδίσει. Είναι φυσιολογικό, αν θέλετε, διότι ο ιμπεριαλισμός φοβάται το κίνημα των λαών, έχει πολλά όπλα εναντίον του, αλλά πάντα χρησιμοποιεί και τα όπλα από τα μέσα».

Τέλος, υπογράμμισε ότι μπροστά στο Συνέδριο: «Είμαστε αποφασισμένοι με πολύ μεγάλη αυστηρότητα να διεξαγάγουμε τον προσυνεδριακό διάλογο. Δε θέλουμε βεβαίως καθόλου να μηδενίσουμε ό,τι κάναμε αυτά τα χρόνια. Ο μηδενισμός είναι κακός σύμβουλος. Αλλά πάνω απ' όλα θέλουμε να συγκεντρώσουμε την προσοχή στο πού πονάμε. Το ΚΚΕ έχει περιθώρια μιας αποφασιστικής βελτίωσης και ισχυροποίησης».

«Τα προηγούμενα χρόνια - κατέληξε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ - υπήρχε και μία συγκατάβαση. Περάσαμε κρίση, είχαμε νέα κατάσταση, μέχρι να προσαρμοστούμε είχαμε εμπόδια, τρικλοποδιές. Νομίζουμε όμως ότι από τώρα και μπρος η αυστηρότητα και η απαιτητικότητα από τον εαυτό μας πρέπει να είναι πολύ μεγάλη και γι' αυτό παρακαλούμε αυτή την απαιτητικότητα να τη δείξουν και οι εργαζόμενοι. Γιατί όποιος απαιτεί από το ΚΚΕ σημαίνει ότι εκτιμά το ρόλο του και την προσφορά του».

Η συζήτηση για την κρίση στο ΠΑΣΟΚ και για το μέλλον του δικομματισμού είχαν επίσης τη θέση τους στη Συνέντευξη Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ.

- Οι θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής μιλάνε για κρίση στο ΠΑΣΟΚ. Δηλαδή βλέπετε να τίθεται θέμα για το δικομματισμό; Ο δικομματισμός αντέχει ή όχι;

- Κατ' αρχήν η κρίση στο ΠΑΣΟΚ είναι ιδεολογικοπολιτική κρίση, δεν είναι απλώς γιατί πέρασε στο χώρο της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.

Στο κάτω κάτω, αφού και τα δύο κόμματα υποστηρίζουν το δικομματισμό, καταλαβαίνουμε ότι πότε θα είναι το ένα και πότε το άλλο, γιατί και τα δύο υποστηρίζουν την εναλλαγή των κομμάτων.

Η κρίση του ΠΑΣΟΚ είναι ιδεολογικοπολιτική. Και έχει σημασία, διότι έχει ένα πρόγραμμα νεοφιλελεύθερο, καθαρά νεοφιλελεύθερο και στον ίδιο νεοφιλελεύθερο χώρο κινούνται δύο κόμματα. Είναι, λοιπόν, φυσικό το ΠΑΣΟΚ να έχει προβλήματα και βεβαίως δεν ξέρω πού θα οδηγήσει αυτή η κατάσταση.

Τώρα για το δικομματισμό αν αντέχει. Δεν μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις. Αυτό που εμείς λέμε, είναι ότι μπορεί ο δικομματισμός να μην κρατήσει για πολύ. Αυτό δε σημαίνει ότι η κρίση του δικομματισμού είναι και κρίση του πολιτικού συστήματος, γιατί το πολιτικό σύστημα μπορεί να επιβιώσει με άλλον τρόπο, με συμμαχίες. Μάλιστα, σε κάποιο σημείο των Θέσεων λέμε το εξής πράγμα: Δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει τα επόμενα χρόνια, κάτω από την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα και τις διεργασίες συνείδησης που θα γίνουν, να διαμορφωθούν ρήγματα στο πολιτικό σύστημα και κάτω και από άλλους παράγοντες και διεθνείς.

Η όξυνση π.χ. των αντιθέσεων μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, οι παρεμβάσεις πολλών δυνάμεων εδώ, στα πλαίσια της περιοχής, μπορεί να δημιουργήσουν ορισμένα ρήγματα στο πολιτικό σύστημα.

Το ερώτημα είναι το εξής: Ο λαϊκός παράγοντας σε ποια φάση θα είναι; Θα είναι σε θέση αυτά τα πολιτικά ρήγματα να τα βαθύνει και να διαμορφώσει μία συμμαχική πλειοψηφία η οποία από ισχυρότερη θέση θα ωθήσει τα πράγματα προς τα εμπρός; Αυτό δεν είναι πρόβλημα που αφορά μόνο το ΚΚΕ. Αφορά τις ριζοσπαστικές δυνάμεις, αφορά το λαϊκό κίνημα. Γιατί ρήγματα στο πολιτικό σύστημα και κρίση του πολιτικού συστήματος είχαμε και σε χώρες ευρωπαϊκές τα προηγούμενα χρόνια. Πάρτε στη Λατινική Αμερική, στην Αργεντινή. Βαθιά κρίση. Το ζήτημα είναι ο λαϊκός παράγοντας τι θα κάνει; Μόλις δει αυτή την κρίση του πολιτικού συστήματος θα το βάλει στα πόδια και θα κοιτάξει να το στηρίξει ή θα κοιτάξει να βαθύνει το ρήγμα, ούτως ώστε να διαμορφωθεί κατάσταση όσο γίνεται πιο ωφέλιμη για το λαϊκό παράγοντα και σε κατακτήσεις, αλλά και σε προοπτική; Γι' αυτό λέμε ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας και τι ποιότητα πρέπει να έχει κατακτήσει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Μαζικότητα, ποιότητα, οργανωτικότητα, ικανότητα στις συμμαχίες, ικανότητα να δρα μέσα στο λαό, ικανότητα να συνδιαλέγεται και να επικοινωνεί με το λαό, όχι για να καταγραφεί απλώς σαν μια δύναμη φιλολαϊκή, αλλά και σαν μια δύναμη που βοηθάει να στραφούν τα πράγματα προς θετικές εξελίξεις.

Επομένως, ρήγμα στο πολιτικό σύστημα και κρίση μπορεί να έχεις. Προς τα πού θα εξελιχθεί αυτή είναι μεγάλο ζήτημα. Αυτά μας απασχολούν. Αλλιώς, τα θέματα του Προέδρου της Δημοκρατίας και των βασικών μετόχων κτλ. δεν μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά ρήγματα. Ο λαϊκός παράγοντας πρέπει να είναι αυτός που θα αξιοποιήσει κάθε δυσκολία που θα έχει ο δικομματισμός. Κάθε δυσκολία.

- Κυρία Παπαρήγα, θα ήθελα να μείνουμε λίγο στο θέμα της αυτοκριτικής. Διαβάζοντας τις θέσεις σας, έχω σημειώσει ότι λέτε κάπου ότι:

«Το Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, παραμένει οργανωτικά και ιδεολογικά κατακερματισμένο, βρίσκεται σε κρίση. Στις γραμμές του συνεχίζεται η διαπάλη ανάμεσα στις επαναστατικές, κομμουνιστικές απόψεις και στις ρεφορμιστικές, οπορτουνιστικές».

Αυτή η αυτοκριτική ενδέχεται να σας οδηγήσει και σε κάποια αναθεώρηση των πολιτικών σας, σε ό,τι αφορά στις συμμαχίες;

- Αναθεώρηση στην πολιτική συμμαχιών; Ποια είναι η θέση του ΚΚΕ για τις συμμαχίες; Οτι η οικοδόμηση του Μετώπου πρέπει να έχει σαν αντίπαλο τα μονοπώλια, τον ιμπεριαλισμό.

Αυτό είναι μια σταθερή γραμμή, η οποία δεν είναι δική μας εφεύρεση, είναι η αντίθεση που αντικειμενικά υπάρχει μέσα στην ελληνική κοινωνία. Και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Δεύτερον, για να υλοποιήσει ένα μέτωπο την πολιτική του και αν θέλετε για να έχει συνέπεια, αυτό θα φανεί στο πώς βλέπει τα πράγματα αν το ίδιο βρεθεί στη διακυβέρνηση.

Εχουμε ορισμένες κατευθυντήριες θέσεις και αρχές, που λέμε στο 15ο Συνέδριο, στο 16ο και στο 17ο. Αυτό που μπορεί να αλλάξει, όσον αφορά το ΚΚΕ, είναι στις δυνατότητες κάθε φορά που με τη δράση του θα δημιουργήσει ή που θα υπάρξουν για το με ποιους θα πας.

Εμείς π.χ. θεωρούμε ότι μέσα στην πάλη θα υπάρχει αναδιάταξη δυνάμεων, θα εμφανιστούν νέες πολιτικές δυνάμεις, θα υπάρχουν αλλαγές. Σε αυτά τα ζητήματα μπορεί κάθε φορά να βλέπεις το καινούριο που εμφανίζεται και να κάνεις τις επιλογές σου.

Αλλά όσον αφορά την κατεύθυνση της συμμαχίας, δε νομίζουμε ότι μπορούμε να πάμε πιο πίσω από αυτήν. Αντίθεση με τα συμφέροντα του μονοπωλιακού κεφαλαίου, με την πολιτική του ιμπεριαλισμού. Είναι η τελευταία γραμμή, είναι η γραμμή που πρέπει να υπερασπίσει κανείς σήμερα.

Από εκεί και πέρα πολλά πράγματα μπορεί να αλλάξουν στην πορεία. Να έχεις αλλαγές, ανακατατάξεις. Και με αυτή την έννοια, βεβαίως, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις, δεν μπορεί να τις βλέπει στατικά και σήμερα.

Να σας πω, μπορεί π.χ. σε μια φάση τα κρίσιμα ζητήματα της πάλης να είναι τα οικονομικά, σε μια άλλη φάση να είναι κάποια άλλα. Οταν λέω κρίσιμα ζητήματα πάλης, που να είναι πεδίο που βοηθάνε την ανάπτυξη του κινήματος.

Προσαρμογές μπορεί να κάνει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, δε μιλάμε όμως γι' αυτό. Στην πολιτική συμμαχιών, τι άλλη προσαρμογή να κάνουμε; Μιλάμε για τη στρατηγική των συμμαχιών. Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια.

Τι να πούμε, ναι στις ιδιωτικοποιήσεις, ναι στην παράταση του εργάσιμου χρόνου, ναι στην παράταση του εργάσιμου βίου; Να παζαρεύουμε πόσο θα χάσει ο λαός;

Τι να πούμε, ναι στις εκχωρήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων, αδιαφορία για την πολιτική αλλαγής των συνόρων, τάχα στο όνομα ότι ξεπεράστηκε η εθνοκρατική οργάνωση και δε μας ενδιαφέρουν τα σύνορα;

Δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω σε αυτά. Να αδιαφορήσουμε που ο Ελληνικός Στρατός έχει κύριο δόγμα τη συμμετοχή σε στρατούς κατοχής ή ιμπεριαλιστικούς πολέμους; Δεν μπορούμε να αλλάξουμε σε αυτά. Προσαρμογές στα καινούρια μπορούμε να κάνουμε, αλλά αλλαγές σε θέματα αρχών δε γίνεται.

Οι σημαντικές αναφορές των Θέσεων της ΚΕ σε ζητήματα της ιδεολογίας δεν έμειναν ασχολίαστες κατά τη διάρκεια της συζήτησης με τους δημοσιογράφους.

-- Στο κείμενο των θέσεων φαίνεται ότι δίνετε μεγάλη έμφαση και βαρύτητα στα θέματα ιδεολογίας. Γιατί έχει τόσο μεγάλη σημασία αυτό το θέμα;

-- Υπάρχει μία έκφραση που τη χρησιμοποιούμε κι εμείς, που είναι σωστή, αλλά πάντα και μέσα στο σωστό μπορεί να περικλείεται και κάτι που θέλει να το κοιτάξει κανείς καλύτερα. Λέμε, π.χ., να παλέψουμε όλοι μαζί για τα προβλήματα, ανεξάρτητα από ιδεολογικές διαφορές. Ως ένα βαθμό αυτό ισχύει. Αναμφισβήτητα εμείς δε ζητάμε, π.χ., από το λαό να ενστερνιστεί το Μαρξισμό - Λενινισμό, τη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού. Το θέλουμε, αλλά δεν το βάζουμε σαν όρο για να παλέψουμε για τα προβλήματα. Οπως και στους συμμάχους. Αλλά κοιτάξτε να δείτε, έχει όρια αυτό το θέμα. Παραδείγματος χάρη, όσοι είναι υπέρ των πολιτικοστρατιωτικών εξαρτήσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση, το ΝΑΤΟ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι υπέρ. Αυτό είναι και θέμα ιδεολογικό, για να μην πω κατ' εξοχήν ιδεολογικό. Αυτό το θέμα δεν είναι εμπόδιο στην αποτελεσματικότητα της δράσης; Δηλαδή, αν δούμε κάτω από μια σειρά προβλήματα που υπάρχουν, μπαίνει και το ζήτημα των ιδεολογικών θέσεων του καθενός. Ξανά λέω, δε ζητάμε ταύτιση με την ιδεολογία μας, αλλά τα ζητήματα της ιδεολογίας καθορίζουν και την πολιτική στάση.

Να σας πω, όταν η μεγάλη πλειοψηφία της εργατικής τάξης ψηφίζει ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία δεν είναι επηρεασμένοι οι άνθρωποι αυτοί από την ιδεολογία του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, δεν είναι ο ιδεολογικός εγκλωβισμός που τους εμποδίζει να δουν σωστά τα πράγματα;

Επομένως, αποφασιστικός παράγοντας πάντα, αλλά και σήμερα ακόμα πιο πολύ, για την αφύπνιση του λαού και την πολιτικοποίησή του και τη δράση του στην πράξη είναι ο ιδεολογικός τομέας. Εδώ εμείς υστερούμε ως Κόμμα. Δώσαμε πολλές ιδεολογικές μάχες, αλλά τον πόλεμο τον ιδεολογικό δεν τον δώσαμε όπως έπρεπε, στη θεωρητική επιστημονική στήριξη των θέσεών μας. Εδώ δεν έχουμε κάνει τα βήματα που χρειάζεται ή αν θέλετε δεν έχουμε κάνει τη στροφή που χρειάζεται και μ' αυτή την έννοια δίνουμε σημασία. Μη φανταστείτε όμως ότι θα κάνουμε έναν ιδεολογικό αγώνα, θεωρητικολόγου και θα ανέβει ο καθένας σε έναν άμβωνα από όπου θα εκπέμπει ιδέες. Εννοούμε ιδεολογικό αγώνα της πράξης, της μάχης βέβαια.

Για τη σχέση του ΚΚΕ με την επιστήμη και τη ραγδαία ανάπτυξή της ρωτήθηκε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ

-- Τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει μια επαναστατική, ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης, της τεχνολογίας. Κατά ποιον τρόπο συντρέχουν προς τις δικές μας θεωρητικές απόψεις; Βοηθάνε θετικά σε ό,τι λέγαμε και ό,τι εξακολουθούμε να λέμε σχετικά με την κίνηση της ιστορίας; Και πώς αυτό επίσης συνδέεται με τις παραγωγικές σχέσεις και τις παραγωγικές δυνάμεις στη σύγχρονη εποχή;

-- Θα ξεκινήσω κατ' αρχήν από την εκτίμηση που κάνουμε ως Κόμμα, ότι πρέπει το ίδιο το Κόμμα να βάλει σε πιο επιστημονική βάση τη δουλιά του, διότι η επιστήμη έχει σχέση με την πολιτική, έχει σχέση και με τις συμμαχίες, έχει σχέση και με τις ανάγκες της εργατικής τάξης και με τα αιτήματά της και με τα προβλήματά της.

Βεβαίως, το ίδιο το Κόμμα δεν μπορεί να γίνει επιστημονικός φορέας, Ιδρυμα. Πρέπει να πω, για να είμαστε και μέσα στα πράγματα, έγινε μια προσπάθεια τα τελευταία χρόνια, μικρή και ανεπαρκής, να παρακολουθηθεί ο τομέας της επιστήμης από το Κόμμα, να μελετηθούν επιστημονικές εργασίες και συγγράμματα.

Εμείς από τη φύση μας, είμαστε όχι απλώς υπέρ, δηλαδή η επιστήμη θα έλεγα είναι μέσα στην πολιτική μας ζωή. Υπάρχει όμως το εξής θέμα, το μεγάλο πρόβλημα: Ποιος ερευνά και κυρίως για ποιον σκοπό. Αυτά τα επιτεύγματα της επιστήμης για ποιο σκοπό διατίθενται; Εμείς λοιπόν θέλουμε να εξελίσσεται αλματωδώς η επιστήμη αλλά πρέπει να το δούμε πολιτικά το ζήτημα: Ποιος έχει στα χέρια του τον προγραμματισμό και την έρευνα και τα αποτελέσματα πού τα διαθέτει. Είναι ένα μεγάλο ζήτημα. Εδώ υπάρχει ένα ερώτημα. Δεν είμαι ειδική, μπορεί να πέφτω κι έξω σ' αυτό που λέω. Είναι δυνατόν τόσα χρόνια να μη μπορεί να προσδιοριστεί ο παράγοντας ή οι παράγοντες μάλλον που προκαλούν τον καρκίνο; Εχει γίνει μεγάλη πρόοδος και στην πρόβλεψη κλπ. Γιατί δεν μπορεί να βρεθεί; Αλλες ασθένειες. Γίνονται προσπάθειες. Πού είναι επικεντρωμένη η προσοχή; Σε ποια έρευνα και για ποιο σκοπό; Είναι για τον άνθρωπο ή για το κέρδος;

Επομένως, ακριβώς η επιστήμη προχωράει αλματωδώς αλλά τα επιτεύγματά της δεν τα χαίρεται ο άνθρωπος και ακριβώς το θέμα της ιδιοκτησίας - να το πω έτσι - και της εξουσίας είναι κεντρικό θέμα. Οταν λέμε π.χ. Μέσα Παραγωγής, δεν είναι τα επιστημονικά μέσα, η ίδια η επιστήμη δεν είναι δύναμη παραγωγική;

Γι' αυτό λοιπόν το θέμα της ιδιοκτησίας και της εξουσίας δεν είναι απλό ζήτημα.

- Διαβάζοντας κανείς τις Θέσεις διαπιστώνει ότι γίνεται έντονη αυτοκριτική. Από τη μία μεριά υπάρχει γενικά η εκτίμηση ότι η παρέμβαση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας ήταν ανεβασμένη, μιλήσατε και για θετική ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια. Από την άλλη όμως η αυτοκριτική που ασκείτε στις Θέσεις είναι πάρα πολύ αυστηρή. Πώς συμβιβάζονται αυτά τα δύο;

- Κατ' αρχήν αυτοκριτική κάνει η Κεντρική Επιτροπή. Διότι κοιτάξτε να δείτε, τα θετικά που εμφανίζει το Κόμμα είναι υπόθεση όλων των στελεχών, των μελών, αλλά και των άλλων αγωνιστών που από κοινού δρουν. Οι αγώνες, οι κινητοποιήσεις είναι υπόθεση όλων. Βεβαίως, και η Κεντρική Επιτροπή έχει συμβολή.

Ομως οι αδυναμίες, οι δυσκολίες ή όπου εμφανίζονται στασιμότητες ή μη έντονα βήματα προχωρητικά, κατ' αρχήν ξεκινάνε από το καθοδηγητικό όργανο. Επομένως, οφείλουμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Γιατί, ξέρετε τι έχει σημασία; Σημασία έχει να ψάξεις να απαντήσεις στο ερώτημα: Μπορούσαν να ήταν καλύτερα τα πράγματα; Κι εμείς λέμε, ναι μπορούσε στις δοσμένες συνθήκες.

Επομένως, θέλεις να βγάλεις ορισμένα συμπεράσματα για τη δράση σου χωρίς να τη μηδενίζεις, γιατί αυτό αποτελεί μία βάση για να γίνεις καλύτερος στην πορεία. Βεβαίως, θα ακολουθήσει και η προσυνεδριακή συζήτηση, μπορεί να εντοπιστούν και αδυναμίες που η ίδια η Κεντρική Επιτροπή δεν τις εντοπίζει. Τη διάθεση έχουμε να τα αντιμετωπίσουμε, αλλά αν μπορούσες να τα δεις όλα, θα ήσουν και καλύτερος και η συζήτηση γι' αυτό γίνεται.

Αλλά, κυρίως, ξεκινάμε από το ότι πρέπει να γίνουμε πιο αυστηροί με τον εαυτό μας. Οταν οι αντικειμενικές συνθήκες είναι τόσο πολύπλοκες και δύσκολες, τι μπορεί να κάνεις; Να τεντώσεις τις προσπάθειες, να γίνεις εσύ καλύτερος, όσο εξαρτάται από εσένα.

Αρα, αυτό που μπορούμε να κάνουμε, είναι να γίνουμε εμείς καλύτεροι, να γενικεύσουμε την πείρα, να ωριμάσουμε και είμαστε πιο ώριμοι. Και μ' αυτή την έννοια λέμε, καμία αυτοϊκανοποίηση, κανένα χάδεμα, έχουμε ανοδική πορεία, δημιουργήσαμε τις προϋποθέσεις, αλλά οι προϋποθέσεις για να γίνουν δυνατότητα μιας πιο δυναμικής πορείας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, θα εξαρτηθεί από την ωρίμανση όλου του Κόμματος. Και αυτό συμβαίνει, βέβαια, πάντα ανάμεσα στις σωστές αποφάσεις και στην υλοποίησή τους στη ζωή μεσολαβούν πάρα πολλοί παράγοντες και αντικειμενικοί. Επομένως, είναι θέμα ωρίμανσης και συνειδητοποίησης πού πονάς.

Για τα ζητήματα της σκανδαλολογίας και προεδρολογίας που απασχολούν την επικαιρότητα ρωτήθηκε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Πώς σχολιάζετε όλο το κλίμα των ημερών με τις εξεταστικές επιτροπές, τη σκανδαλολογία που ακούγεται από τα δύο μεγάλα κόμματα, τις αλληλοκατηγορίες και την περιβόητη συναίνεση που όλοι ψάχνουν να βρουν με αφορμή την εκλογή Προέδρου;

-- Εμείς απαντάμε σ' αυτό το κλίμα το αποπροσανατολιστικό με τον προβληματισμό, πώς θα δυναμώσει το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, πώς θα δυναμώσει το νεολαιίστικο, το γυναικείο, τα άλλα τμήματα του λαϊκού κινήματος, πώς θα διαμορφωθούν κοινωνικές συμμαχίες, πολιτικές συσπειρώσεις, το μέτωπο, πώς ο λαός θα καταφέρει με την πάλη του να αποσπάσει κάποιες νίκες. Δίνουμε μεγάλη σημασία σ' αυτό, έστω και αν αυτές οι νίκες δεν είναι πολύ μεγάλες, ούτως ώστε να οργανώσει την αντεπίθεσή του. Απαντάμε δηλαδή με τους προβληματισμούς και τις προτάσεις που έχουν θέσεις. Αυτή είναι η απάντησή μας.

Οι αντιθέσεις ανάμεσα στα δύο κόμματα, είναι αντιθέσεις που η επίλυσή τους δεν πρόκειται να επιλύσει και τα προβλήματα του λαού. Το πολύ - πολύ να λυθεί ποιο θα είναι πρώτο, ποιο θα είναι δεύτερο, ως πού θα πάει η συναίνεσή τους και ως πού θα είναι η αντιμαχία τους για τη διανομή της πίτας. Για τη διανομή της πίτας δε γίνεται τώρα η διαμάχη; Του κρατικού μηχανισμού, του μηχανισμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και εν πάση περιπτώσει, για το ποιος θα έχει τη στήριξη και από ποιους επιχειρηματικούς ομίλους. Πού είναι δηλαδή η διαφωνία τους;

Αυτή είναι η απάντησή μας, ο προβληματισμός για το πώς το λαϊκό κίνημα θα αποσπάσει νίκες και κατακτήσεις και πώς θα νικήσει τελικά και θα βάλει και τους δυο στη γωνία, θα ανατρέψει δραστικά τον πολιτικό συσχετισμό και στο κοινωνικό επίπεδο και στο πολιτικό. Αυτός είναι ο προβληματισμός μας.

Εννοείται ότι ασχολούμαστε και με τα καθημερινά προβλήματα του κόσμου, δεν προβληματιζόμαστε γενικώς και αφηρημένα, εν δράσει γίνεται ο προβληματισμός μας.

-- Κα Παπαρήγα, στην αυτοκριτική σας εντοπίζετε ένα από τα βασικά προβλήματα, το πρόβλημα στον ιδεολογικό τομέα. Θα ήθελα να μου πείτε με ποια κριτήρια αναδεικνύεται κάποιος Γραμματέας, Πολιτικό Γραφείο, Κεντρική Επιτροπή, αν όχι με βάση την ιδεολογική του επάρκεια και συγκρότηση;

-- Τα κριτήρια είναι συνδυασμένα. Δηλαδή, τι θα πει «το ιδεολογικό κριτήριο» μόνο; Να έχεις ξεσκονίσει ας πούμε τους 54 τόμους του Λένιν και το «Κεφάλαιο» του Μαρξ; Μπορεί να τα έχεις ξεσκονίσει και να είσαι «σούπα» στη δραστηριότητα και να μην μπορείς να δράσεις σωστά και συλλογικά.

Είναι πάρα πολλά τα κριτήρια. Οπωσδήποτε είναι το ιδεολογικό επίπεδο. Ολοι μας πρέπει να αποκτήσουμε μεγαλύτερη επάρκεια και ικανότητα ανάπτυξης της θεωρίας, διότι η θεωρεία πρέπει να αναπτύσσεται. Λοιπόν, θέλει πολιτικές ικανότητες, θέλει οργανωτικές ικανότητες και ορισμένες άλλες ικανότητες που δυστυχώς στο πολιτικό σύστημα που ζούμε δεν αξιοποιούνται, δεν τις εκτιμούν, αλλά στο κόμμα μας το καλύτερο στέλεχος είναι το στέλεχος εκείνο το οποίο χάνεται μέσα στη συλλογικότητα και δεν ξεχωρίζει.

Να σας το πω καθαρά: Μπορούμε να φτάσουμε εκεί; Βεβαίως κανένα στέλεχος του ΚΚΕ δεν μπορεί να τα έχει όλα. Ποιος μπορεί να τα έχει; Μπορούμε να τα έχουμε όλα ο καθένας μας, όλες τις ικανότητες, και ιδεολογική επάρκεια και πολιτική και οργανωτικές ικανότητες και μια σειρά άλλα; Οχι, ο ένας συμπληρώνει τον άλλον.

Αυτή είναι η αξία της συλλογικότητας, ο ένας συμπληρώνει τον άλλον. Αλλος ξεχωρίζει για την ικανότητά του να μελετάει επιστημονικά, άλλος ξεχωρίζει για τις οργανωτικές του ικανότητες, ο καθένας πρέπει όσο γίνεται να είναι πιο ολοκληρωμένος, αλλά ο ένας συμπληρώνει τον άλλον.

Τώρα να σας πω την αλήθεια, είναι όλα σχετικά. Οσο ανεβαίνει η στάθμη του Κόμματος, θα ανεβαίνει και το κάθε στέλεχος χωριστά και η συλλογικότητα στη λειτουργία. Αφοσίωση, τουλάχιστον από το πρωί μέχρι το βράδυ να είσαι στη διάθεση του Κόμματος, θυσίες και άλλα πράγματα. Αυτά εννοούνται, γιατί είναι σκληρός ο δρόμος, δεν είναι χειροκροτήματα και συνεντεύξεις στο ΤΙΤΑΝΙΑ, έχει ακόμα σκληρότερες μέρες.

-- Θα ήθελα να πείτε την προσωπική σας απόφαση και πρόθεση. Θα είστε και πάλι υποψήφια για τη θέση του Γραμματέα ή όχι;

-- Δε μου λες, έχεις την εντύπωση ότι ο ελληνικός λαός σκάει αν θα είμαι εγώ Γραμματέας ή όχι; Ούτε ένας δε με έχει ρωτήσει, καμία σκασίλα δεν έχει. Και θέλετε να σας πω και κάτι; Και στο ίδιο το Κόμμα δε σκάει κανένας γι' αυτό. Δεν κατάλαβα δηλαδή, τι είναι το ΚΚΕ; Η Αλέκα η Παπαρήγα; Αυτά θα τα λύσει η επόμενη Κεντρική Επιτροπή, δεν είναι κανενός θέμα τι θα πει ο ένας και τι θα πει ο άλλος. Αυτό που σκάμε είναι να βγουν σωστές αποφάσεις του ΚΚΕ. Να βγει μια ικανή, καλύτερη Κεντρική Επιτροπή και όλοι να είναι καλύτεροι. Γι αυτό σκάμε. Αυτό μας απασχολεί.

Μας απασχολεί όλα τα μέλη του Κόμματος να πάρουν μέρος στη συζήτηση. Οχι με μια λοξή ματιά, αλλά διαβάζοντας, προσπαθώντας να συμβάλουν με γνώμες, με γραπτά, με οποιοδήποτε λόγο, ο καθένας να γενικεύσει την πείρα του. Ούτε ωραιοποίηση, ούτε μηδενισμός, ούτε παλαμάκια και χειροκροτήματα. Μπορούμε να βγούμε πιο δυναμωμένοι και να βγει μια ικανή Κεντρική Επιτροπή και τα παρακάτω όργανα και να μπορούμε την άλλη μέρα, όχι εμείς να το λέμε, εμείς μπορεί να το πούμε, οι γύρω μας να πουν «α, έγιναν καλύτεροι με το Συνέδριο». Αυτό παίζει ρόλο.

Το Συνέδριο έχει την ευθύνη να βγάλει μια καλή Κεντρική Επιτροπή και η Κεντρική Επιτροπή να βγάλει ό,τι βγάλει.

-- Είπατε ότι το βασικό ζητούμενο αυτού του Συνεδρίου είναι να εκλεγεί μια καλή Κεντρική Επιτροπή. Διαβάζω εδώ στις θέσεις ότι η Κεντρική Επιτροπή η απερχόμενη υστέρησε στην προσπάθεια να αναπτύξει και να αναδείξει νέα στελέχη σε μακροπρόθεσμη βάση. Θα ήθελα να μου πείτε με ποιον τρόπο θα γίνει αυτή η ανάδειξη στελεχών και αν αυτό ουσιαστικά αποτελεί προάγγελο μιας ευρείας ανανέωσης στα ηγετικά όργανα, στα συλλογικά, στην Κεντρική Επιτροπή, στο Πολιτικό Γραφείο, στα κομματικά όργανα, ασχέτως του αν εσείς παραμείνετε ή όχι στην ηγεσία.

-- Αντε, πάλι το ίδια. Κοίταξε να δεις πώς σκεφτήκαμε. Στέλεχος δε γεννιέται κανείς, γίνεται. Που σημαίνει ότι ούτε η ωρίμανση ενός στελέχους μπορεί να γίνει μόνο μέσα από την πρακτική πείρα, θέλει πάρα πολλούς παράγοντες. Εν πάση περιπτώσει, είναι ας το πούμε επιστημονική η πολιτική στη βοήθεια, στην ανάδειξη των στελεχών και στην ανάπτυξή τους παραπέρα.

Η κατανομή καθηκόντων είναι μεγάλη τέχνη. Να δεις ένα μέλος του Κόμματος και να διαβλέψεις ικανότητες που μπορεί να έχει. Είναι επιστήμη, είναι τέχνη. Υπάρχει ο κίνδυνος του υποκειμενισμού, υπάρχει κίνδυνος αυτού που λέμε της κακής κατανομής, του κακού καταμερισμού ή της ανάθεσης καθηκόντων σε έναν σύντροφο ή συντρόφισσα που σε αυτά δεν είναι κατάλληλος, δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα, ενώ μπορεί να τα βγάλει πέρα σε ένα άλλο. Είναι επιστήμη.

Αυτό το πράγμα ως Κεντρική Επιτροπή δεν μπορέσαμε να το δουλέψουμε ικανοποιητικά. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει ανάδειξη στελεχών μέσα στο ΚΚΕ. Απλώς, εμείς θέλουμε η ανάδειξη να γίνεται σε πιο μελετημένη, συλλογική, κομματική επιστημονική βάση με τη βοήθεια στην ιδεολογική μόρφωση, στην αυτομόρφωση. Στην ουσιαστική κριτική εξέταση της δουλιάς του καθενός. Πώς θα βελτιωθείς; Μέσα από την κριτική.

Γράφουμε παρακάτω ότι είμαστε αδύνατοι στην κριτική εξέταση της δουλιάς. Η κριτική δε σημαίνει καταδίκη, δε σημαίνει ποινή, η κριτική σημαίνει βοήθεια. Λοιπόν, εδώ δεν τα καταφέραμε όπως έπρεπε. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει ανάδειξη ανθρώπων, απλώς θα ήταν ακόμα μεγαλύτερος κύκλος, μεγαλύτερη ετοιμασία, αλλά υπάρχει ανάδειξη στελεχών μέσα σ' αυτές τις μάχες. Ποιος τις έβγαλε τις μάχες; Η Κεντρική Επιτροπή μόνη της, από καθέδρας; Χιλιάδες στελέχη έχουμε που έδωσαν μάχες και πάρα πολλά από αυτά ξεχώρισαν. Ολοι έδωσαν τις μάχες, πάρα πολλά από αυτά ξεχώρισαν.

Επομένως ο ρόλος δεν είναι του Συνεδρίου, είναι των διαδικασιών που θα προηγηθούν και εκεί δίνουμε μεγάλο βάρος στη διαδικασία ανάδειξης των στελεχών. Εχουμε μία διαδικασία η οποία και χρονοβόρα είναι, και προβλέπει πολλή συζήτηση και θέλουμε να πάρει ουσιαστικό χαρακτήρα και όσο γίνεται να υπάρχει λιγότερος υποκειμενισμός. Ενας υποκειμενισμός σε όλους μας υπάρχει. Να υπάρχει όσο γίνεται πιο σωστή και αντικειμενική διαδικασία. Οντως όμως η ανάπτυξη των στελεχών πρέπει να μπει σε μια πιο συστηματική και συλλογική βάση, από κάτω προς τα πάνω και αντίστροφα.

Και πάλι η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και πάλι η «ανάγκη» η Αριστερά να μη μείνει έξω από τις διεργασίες.

- Χτες, είχαμε μια συνέντευξη του προέδρου του Συνασπισμού, ο οποίος τόνισε την ανάγκη η Αριστερά να συμμετάσχει στις διαδικασίες για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, ότι η συναίνεση να κινηθεί σε πιο προοδευτική κατεύθυνση. Πώς σχολιάζετε τη δήλωση αυτή και ποια είναι, τελικά, η θέση του Κομμουνιστικού Κόμματος όσον αφορά στο ζήτημα αυτό;

- Εχουμε τοποθετηθεί πάρα πολύ για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Δεν ξανατοποθετούμαι, γιατί τώρα μιλάμε για το Συνέδριο. Και γιατί μετά θα γράφετε για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Δε θα συμβάλω στον αποπροσανατολισμό.

- Τουλάχιστον για τη θέση, αν η αριστερά πρέπει να συμμετάσχει ενεργά σε αυτή τη διαδικασία;

- Εχω απαντήσει και σε αυτό. Τώρα εδώ, σας είπα και πάλι τι μας απασχολεί. Μας απασχολεί ότι ένα μεγάλο μέρος του λαού, σε πολλά θέματα σκέφτεται όπως κι εμείς ή κι εμείς σκεφτόμαστε όπως αυτό.

Ομως ο συσχετισμός δύναμης μέσα στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και γενικότερα στην τοπική αυτοδιοίκηση και στο πολιτικό επίπεδο, είναι ένας συσχετισμός δύναμης σε βάρος του λαού.

Εκεί προσπαθούμε να δούμε πού είναι το αντικειμενικό. Υπάρχουν μια σειρά αντικειμενικοί παράγοντες που εξετάζουμε και επειδή είμαστε στο Συνέδριο ψάχνουμε να βρούμε το δικό μας κεφάλι τι πρέπει να κάνει. Αυτό μας απασχολεί. Θέλουμε ακριβώς να καταφέρουμε, σε αυτόν τον τομέα να βγούμε πιο ώριμοι από το Συνέδριο. Ερχονται δύσκολα χρόνια, πολύ δύσκολα χρόνια. Δεν είναι ανάγκη να είσαι μάντης για να το σκεφτείς.

Μην αναποδογυρίζουμε τα ζητήματα, ξαναλέμε: Σύνοδος του ΝΑΤΟ στην Πράγα, Σύνοδος του ΝΑΤΟ στην Κωνσταντινούπολη, Σύνοδος της Λισαβόνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Μιλάμε για προβλήματα που τα ζούμε κάθε μέρα, όλη την ώρα. Ποιον απασχολεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας; Δεν ξέρω, πάμε περιοδείες, πάμε από 'δώ, πάμε από 'κεί, κανείς δε μας ρωτάει. Τι θα αλλάξει στη ζωή του λαού, δηλαδή;

Ο νέος ελληνικός «θρίαμβος», η εκλογή της Ελλάδας στα μη μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, δεν έλειψε από τη συζήτηση.

-- Κυρία Παπαρήγα, πώς βλέπει το ΚΚΕ τη συμμετοχή της Ελλάδας ως μη μόνιμο μέλος στο Συμβούλιο Ασφαλείας;

-- Εγώ θα ήμουνα πάρα πολύ ευχαριστημένη και πιστεύω όλο το Κόμμα, εάν η εκλογή της Ελλάδας ως μη μονίμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας γινόταν γιατί η Ελλάδα αντιστάθηκε στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, γιατί η Ελλάδα είπε όχι στις εντολές των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, γιατί είναι μία δύναμη αντίβαρο στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα. Αυτό θα ήταν πάρα πολύ ευχάριστο. Ομως, πολύ φοβάμαι, ότι είναι απόδοση στην Ελλάδα μιας τιμής που δεν εκφράζει τα αισθήματα και τις ανάγκες του ελληνικού λαού. Γι' αυτό σας λέω, εξαρτάται γιατί σου δίνουν αυτή τη θέση. Αν η Ελλάδα είχε πει όχι στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, όχι στον πόλεμο του Ιράκ, αν δεν είχαν διατεθεί οι Αμερικάνικες Βάσεις για τον ανεφοδιασμό των στρατιωτικών δυνάμεων στο Ιράκ, θα την έβαζαν στο Συμβούλιο Ασφαλείας; Εγώ νομίζω πως όχι. Επομένως, γιατί δηλαδή να το χειροκροτήσουμε;

Οι αδυναμίες που αναφέρονται στις Θέσεις σχετικά με την αφομοίωση της στρατηγικής του Κόμματος σημειώθηκε σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου.

- Οι Θέσεις δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο Μέτωπο. Καταγράφεται όμως μία αδυναμία, στη δημιουργία δηλαδή του Μετώπου. Πέραν των συσπειρώσεων, οι οποίες είναι πολλές και σε πολλά μέτωπα, πέρα από τις αντικειμενικές συνθήκες, η ανατροπή και οι συνέπειες μέχρι σήμερα είναι φανερό ότι επηρεάζουν αυτήν την πορεία των μετώπων, αλλά και οι σύγχρονες συνθήκες, η τρομοκρατία, η χειραγώγηση, η διαφθορά του κόσμου κλπ. Ποιες άλλες εσωτερικές αδυναμίες του Κόμματος υποκειμενικά ή μία στενότητα που παλιά έλεγε το Κόμμα «σεχταρισμό» μπορεί να επηρεάζει αυτήν την πορεία του Μετώπου;

- Ενα πράγμα που μπορεί να επηρεάζει είναι πόσο βαθιά έχει αφομοιωθεί - να το πω συνειδητοποιηθεί, κατανοηθεί - αυτή η στρατηγική του Κόμματος γύρω από το Μέτωπο και κυρίως η διαδικασία συγκρότησής του.

Εδώ επισημαίνουμε ότι υπάρχει πρόβλημα στην κατανόηση της στρατηγικής του Κόμματος. Από κει μπορούν να εξηγηθούν λάθη και αδυναμίες, που άλλοτε μπορεί να παίρνουν τη μια μορφή και άλλοτε μπορεί να παίρνουν την άλλη.

Για να μιλήσουμε για τον υποκειμενικό παράγοντα, να πω ένα πολύ συγκεκριμένο, το λέμε και στις Θέσεις. Υπάρχει ακόμα δυσκολία κατανόησης της αναγκαιότητας κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τα άλλα λαϊκά στρώματα. Υπάρχουν διαφορές; Υπάρχουν. Ακόμη σε ορισμένα πράγματα μπορεί να είναι αντιπαρατιθέμενες. Ναι. Δεν έχει κατανοηθεί όμως η μεγάλη σημασία.

Να σας το πω πιο απλά. Εχουμε το πρόβλημα του ωραρίου. Αλλο ωράριο λένε οι επαγγελματοβιοτέχνες και οι έμποροι, άλλο λένε οι εργατοϋπάλληλοι. Πρέπει να υπάρχουν κοινές θέσεις πάνω σ' αυτά τα προβλήματα; Πρέπει. Αυτό θέλει δουλιά, διότι ο καθένας τα βλέπει από μία δική του κοινωνική οπτική.

Παλεύουν οι αγρότες. Υπάρχει συμπαράσταση από την πλευρά, ας πούμε, της εργατικής τάξης και των άλλων στρωμάτων; Οχι. Θεωρείται ότι αυτό είναι αγροτικό πρόβλημα, για να μη σας πω ότι μπορεί να υπάρχει και αντίθεση. Και μέσα στις γραμμές μας υπάρχουν ορισμένες προκαταλήψεις ή μη αναπτυγμένες απόψεις γύρω απ' αυτό το θέμα.

Για τα προβλήματα των γυναικών, παραδείγματος χάρη, είμαστε πάρα πολύ πίσω. Υπάρχει αγνόηση της φύσης του γυναικείου προβλήματος και της δυναμικής που έχει στην πάλη. Λοιπόν, αυτά τα προβλήματα παίζουν ρόλο στις συμμαχίες, γιατί η συμμαχία τι είναι; Είναι κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.

Εδώ να δούμε και ορισμένες άλλες πλευρές. Το Κόμμα βγήκε βαθιά τραυματισμένο από την υπόθεση της συμμαχίας το '89-'91. Δεν είναι εύκολο αυτά τα τραύματα να φύγουν. Εμείς τα πολεμάμε αυτά, διότι, κοιτάξτε, η πολιτική των συμμαχιών θα έχει και τις δυσκολίες. Μπορεί να κάνεις κι εσύ λάθη, μπορεί και να έχεις προβλήματα και από τους συμμάχους.

Αυτοί οι τραυματισμοί προκάλεσαν προβλήματα μέσα στις γραμμές και συναισθηματικά και πολιτικά. Νομίζω ότι γενικά σε μεγάλο βαθμό αυτά έχουν ξεπεραστεί. Μιλάω γενικά. Δε λέω εδώ κι εκεί αν υπάρχουν, αλλά ότι γενικά έχουν ξεπεραστεί.

Γι' αυτό λέω ότι τα πρώτα χρόνια μπορεί κανείς να συγχωρήσει μερικά πράγματα, το φόβο στη συμμαχία. Γιατί περνάς από εμπειρίες όπου οι σύμμαχοι γίνονται αντίπαλοι. Δεν είναι ότι με ένα σύμμαχο χωρίζεις. Αυτό μπορεί να γίνει, αλλά και μέσα από τις γραμμές μας βγήκαν και σύμμαχοι οι οποίοι ήταν στην πρώτη γραμμή της πολεμικής απέναντι στο Κόμμα. Σε καμιά όμως περίπτωση αυτοί οι τραυματισμοί δεν μπορεί να μας βγάλουν από τη γραμμή των συμμαχιών και αυτό το παλεύουμε.

Εχουμε εμπειρίες; Εχουμε. Μ' αυτήν την έννοια εμείς θα προχωρήσουμε σ' αυτήν την πολιτική. Την πολιτική συμμαχιών δεν την ασκείς μόνος σου. Την ασκείς με άλλους.

Για να ολοκληρώσω. Πιστεύουμε, εάν ανέβει η ιδεολογικοπολιτική στάθμη του Κόμματος και η αφομοίωση της στρατηγικής, τότε δε θα έχεις ούτε φοβίες. Θα μπορείς να είσαι σωστά ευέλικτος εκεί που χρειάζεται. Οταν ορισμένα πράγματα δεν τα έχεις πλήρως αφομοιώσει, γίνεσαι και συντηρητικός και λίγο φοβισμένος. Νομίζω ότι, εν πάση περιπτώσει ελπίζουμε σήμερα, μέσα από τη δουλιά του Συνεδρίου θα βγούμε πιο ώριμοι και πιο απαιτητικοί από τον εαυτό μας. Εξαρτάται όμως και απ' όλους εκείνους που μπορούν και με τις παρατηρήσεις να μας βοηθήσουν. Δε ζητάμε συγχωροχάρτι όταν κάτι δεν το κάνουμε καλά. Ιδιαίτερα από τώρα και στο εξής πρέπει να είμαστε πιο απαιτητικοί από τον εαυτό μας. Αλλά να ξεκαθαρίσουμε κάτι: Δε νομίζω ότι η κριτική που μας κάνουν οι αντίπαλοι είναι ίδια με την κριτική που κάνουμε εμείς στον εαυτό μας. Είναι διαφορετική. Γι' αυτό εμείς ξεχωρίζουμε την κριτική των αντιπάλων από την κριτική που μας κάνουν οι φίλοι, που μπορεί και να μη συμφωνούμε σε ορισμένες περιπτώσεις μ' αυτή.

Υπάρχει η κριτική των αντιπάλων. Οι αντίπαλοι μας θέλουν αδυνατισμένους όσο γίνεται ιδεολογικά και πολιτικά, ιδεολογικά ιδιαίτερα αδυνατισμένους. Θέλουν να μας βάλουν στο χέρι. Αυτή είναι η πολεμική του αντίπαλου. Υπάρχει όμως η κριτική των φίλων που είναι καλοδεχούμενη, ακόμα λέω κι αν δεν είμαστε έτοιμοι, ώριμοι να τα υιοθετήσουμε όλα ή δε θέλουμε να τα υιοθετήσουμε. Η κριτική των φίλων, των εργαζομένων είναι καλοδεχούμενη και σίγουρα βλέπουν πράγματα που εμείς δεν τα βλέπουμε.