Η ταινία των Μάικλ Γουίντερμποτομ και Ματ Γουάιτκρος, «Ο Δρόμος Για Το Γκουαντάναμο», είναι, σίγουρα, η ταινία της εβδομάδας! Χωρίς να κάνει κάποια βαθιά πολιτική ανάλυση του ζητήματος, είναι πολύ κατατοπιστική. Και γι' αυτό πολύ χρήσιμη.

Από εκεί και πέρα τα ...γνωστά. Η κάποιων καλλιτεχνικών προδιαγραφών, κυρίως στη φωτογραφία και την ατμόσφαιρα, «μαύρη» αστυνομική ταινία του ικανού, αλλά επιφανειακού, Μπράιαν Ντε Πάλμα, «Μαύρη Ντάλια». Στη συνέχεια, η «χαριτωμένη» και «ανατρεπτική» ταινία του Τζέισον Ράιτμαν «Thank You For Smoking». (Προσπάθεια κριτικής, αλλά με βαθιά συντηρητικό και συμβιβαστικό τρόπο, στις βιομηχανίες τσιγάρων). Ακολουθεί η «παλαβή», τελείως αλλοπρόσαλλη, ταινία των Μαρκ Νέβελνταϊν και Μπράιαν Τέιλορ (γιατί χρειάστηκε δυο σκηνοθέτες μια τέτοια ταινία;) «Εκτός Ορίων». Ακολουθεί το «παιδικό», αλλά σε αρκετά σημεία «τρομακτικό», εντυπωσιακό (κατασκευαστικά) καρτούν, των Τιμ Τζόνσον και Κάρεϊ Κικπάτρικ (εδώ δικαιολογούνται οι δυο σκηνοθέτες), «Πέρα Από Το Φράχτη». Για την έκτη ταινία της βδομάδας, «Η Τέλεια Παγίδα», του Μίκαελ Καλέο, δεν έγινε δημοσιογραφική προβολή!

Η βδομάδα κλείνει με μια ενδιαφέρουσα ελληνική παρουσία. Το ντοκιμαντέρ του Αντώνη Μποσκοΐτη «Ζωντανοί Στο Κύτταρο - Σκηνές Ροκ» κάνει μια καταγραφική προσπάθεια (αρκετά αγιογραφική) των ανθρώπων και των σχημάτων που υπηρέτησαν το ελληνικό ροκ.

Η ταινία βασίζεται σε αληθινή ιστορία! Είναι, δε, γυρισμένη με τη «μέθοδο» του δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ (αληθινές σκηνές και σκηνές κατασκευασμένες), που έχεις την αίσθηση ότι παρακολουθείς μια ιστορία την ίδια στιγμή που αυτή γράφεται και εξελίσσεται!

Τρεις «άτυχοι» νεαροί Βρετανοί, πακιστανικής καταγωγής, φτάνουν στο Πακιστάν για το γάμο του ενός. Η ατυχία τους συνίσταται στο ότι σε κάποια φάση του ταξιδιού τους πέρασαν τα σύνορα και βρέθηκαν στο Αφγανιστάν. Η μια ατυχία φέρνει την άλλη. Μόλις αυτοί πάτησαν στο Αφγανιστάν, άρχισαν και οι αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της ασιατικής αυτής χώρας. Σύμπτωση!

Οι αμερικανικές επιχειρήσεις ήταν σαρωτικές! Τα στρατεύματα της υπερδύναμης και των συμμάχων της έπεσαν σαν λυσσασμένες ακρίδες πάνω στο φτωχό και σχεδόν άοπλο λαό του Αφγανιστάν. Οποιος γλίτωνε από τους «τυφλούς» βομβαρδισμούς, τον έπιαναν αιχμάλωτο. Και αφού τον ανέκριναν, με άκρως φασιστικό τρόπο, ή τον εκτελούσαν ή τον φυλάκιζαν ή τον απέλυαν (αν τον θεωρούσαν τελείως ακίνδυνο). Σε ένα από τα χιλιάδες μπλόκα οι τρεις Πακιστανοί φίλοι πιάνονται αιχμάλωτοι. Βρε, είμαστε Βρετανοί! Βρε, δέστε τα διαβατήριά μας!..

Η τύχη τους, είπαμε, σταμάτησε τη στιγμή που πέρασαν τα σύνορα. Πάνω τους έμελλε να δοκιμαστεί ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»! Σε χρόνο μηδέν τους μετέτρεψαν σε τρομοκράτες! Για να γίνουν πειστικοί στην, έτσι και αλλιώς, μειωμένης συνείδησης και αποπροσανατολισμένη «κοινή γνώμη» της Αμερικής, αλλά και των Ευρωπαίων συμμάχων, τους φόρτωσαν δεκάδες κατηγορίες. Τους κατασκεύασαν ενόχους! Και, όπως ήταν φυσικό, πήραν το δρόμο για το Γκουαντάναμο!

Εκεί, πια, στο ανώτερο στάδιο του φασισμού, η σημερινή Αμερική και οι σύμμαχοί της, μηδέ εξαιρουμένης και της χώρας μας, ξεδίπλωσαν όλες τις «αρετές» τους! Πώς κλείνουν στα τσίρκο τα λιοντάρια και τις τίγρεις, έτσι ακριβώς εκεί κλείνουν τους ανθρώπους. Μάλιστα εκεί τους ανθρώπους τους περνάνε και χειροπέδες ακόμα και μέσα στο σιδερένιο κλουβί τους. Τέλεια πολιτική αγυρτεία, δηλαδή. Ολοκληρωμένος φασισμός! Ολοκληρωμένος φασισμός που οδηγεί τους αιχμαλώτους στην τρέλα. ΄Η στην υπέρβαση. Να ξεπεράσουν, δηλαδή, τον όποιο πόνο, το όποιο βασανιστήριο και να αντέξουν!

Οι τρεις φίλοι από το Πακιστάν, για την ακρίβεια από το Τίπτον της Αγγλίας (έτσι καταγράφηκαν από την ιστορία: το τρίο του Τίπτον), άντεξαν! Και μετά από την παγκόσμια κατακραυγή, ίσως και γιατί «ήθελαν» να τους ελευθερώσουν (αυτό είναι μια άλλη παράμετρος, που ο χρόνος θα δείξει γιατί), πήραν εξιτήριο από την κόλαση. Γύρισαν στη Βρετανία. Μετά στο Πακιστάν, όπου, τελικά, έγινε ο γάμος!

Φυσικά, ετούτοι οι άνθρωποι δεν πήραν ποτέ, ούτε και σήμερα, μια εξήγηση της ταλαιπωρίας τους. Σε καμία φάση της περιπέτειάς τους δεν τους απαγγέλθηκε κάποια κατηγορία. Ποτέ δεν τους ζητήθηκε κάποια συγνώμη. Τους συνέλαβαν, τους έψησαν, τους τηγάνισαν και τους ελευθέρωσαν! Ετσι, απλά! Γιατί γούσταραν. Και χωρίς καμία εξήγηση! Πάλι γιατί έτσι γούσταραν! Τέτοια έκπτωση κάθε έννοιας του διεθνούς δικαίου! Τέτοια καταρράκωση κάθε, ακόμα και αστικής, ηθικής αξίας. Τέτοιες πολιτικές στηρίζει και η ελληνική κυβέρνηση με τη συμμετοχή της σε όλες τις παράνομες διαδικασίες...

Να πάτε, οπωσδήποτε, να δείτε την ταινία! Μόνο θέλω να κάνω μια-δυο πολιτικές παρατηρήσεις. Οι δημιουργοί της ταινίας περιέγραψαν τα φανερά. Αυτά που μπορεί ο καθένας, που έχει μάτια, να δει. Χωρίς να παραβλέψουμε ότι δεν είναι λίγο και αυτό (όταν, μάλιστα, άλλοι κωφεύουν τελείως), είμαστε υποχρεωμένοι να πούμε πως «Ο Δρόμος Για Το Γκουαντάναμο» είναι βαθύτερος! Και σε καμία περίπτωση δεν αφορά μεμονωμένα άτομα. Εστω και αν μεμονωμένα άτομα είναι αυτά που φυλακίζονται. Το Γκουαντάναμο είναι μια πολιτική δοκιμή. Ενα πολιτικό πείραμα. (Πείραμα με την έννοια την εργαστηριακή).

Πολιτικά συμπεράσματα δεν επιχειρεί και δε βγάζει η ταινία, η οποία κέρδισε το βραβείο «Χρυσή Αρκτος» του τελευταίου φεστιβάλ του Βερολίνου. Αυτή τη δουλιά πρέπει να την κάνετε εσείς! Ομως, παρότι τη διακρίνει πολιτική ατολμία και καταναλώνεται σε γενικόλογη τοποθέτηση σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, με την εικόνα της, που είναι αποκαλυπτική, βοηθάει, ιδιαίτερα τον πονηρεμένο θεατή, να καταλήξει εκείνος σε πολιτικά συμπεράσματα. Για τους απληροφόρητους θεατές, ας ελπίσουμε πως θα τους βοηθήσει το συναίσθημα που εκπέμπει.

Παίζουν: Ριζ Αχμέντα, Φάρχαντ Χάρουν, Αρφάν Ούσμαν, Σαχίντ Ικμπαλ (ερασιτέχνες ηθοποιοί).

Εάν η εβδομάδα δεν είχε «Γκουαντάναμο», θα υπήρχαν, ίσως, περιθώρια για κουβέντα γύρω από την ταινία του δεξιοτέχνη Μπράιαν Ντε Πάλμα, «Μαύρη Ντάλια». Οταν, όμως, η πραγματικότητα είναι τόσο άγρια και τόσο «ελκυστική» για δυναμική καλλιτεχνική δημιουργία, και η τέχνη και οι καλλιτέχνες περιπλανώνται σε φανταστικούς δρόμους και φανταστικές ιστορίες, τι να πει ο κριτικός και τι ο θεατής; (Τώρα, γιατί επίσημη συμμετοχή της ταινίας στη Βενετία, είναι άλλη ιστορία)!

Α, ναι, βέβαια! Η «Μαύρη Ντάλια» έχει καλή φωτογραφία, σχεδόν μονοχρωμία, για να μας μεταφέρει σε παλιότερες εποχές! Εχει εξαιρετικά ντεκόρ, ο σκηνοθέτης απέφυγε τους φυσικούς χώρους! Εχει κάποια ένταση και κάποια αγωνία!.. Ομως, δεν παύει να είναι μια αμερικάνικη περιπέτεια! Μια καλογυαλισμένη αμερικάνικη περιπέτεια! Μια καλογυαλισμένη επιφάνεια. Καλογυρισμένη, βέβαια, αλλά πάντοτε επιφανειακή. Χωρίς πηχτό ζουμί και χωρίς κοινωνικές προεκτάσεις. Και, σκεφτείτε, η ταινία στηρίζεται σε μια αληθινή ιστορία: το θάνατο μιας στάρλετ του Χόλιγουντ το 1947, που ποτέ δεν αποκαλύφθηκε ποιος τη σκότωσε! Αυτό το θέμα, που θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για κοινωνιολογική έρευνα, για μια σε βάθος κριτική της μεγαλύτερης βιομηχανίας θεάματος στον κόσμο, που όλοι γνωρίζουμε τις αμαρτίες της και τη συμπεριφορά της απέναντι στους ανθρώπους της, δυστυχώς, σπαταλήθηκε σε φθηνούς εντυπωσιασμούς και «άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε»! Κάποιες νύξεις για ατομικούς εκφυλισμούς και για διαφθορά στην αστυνομία, δεν αποτελούν, πια σήμερα, ζητήματα για να γίνουν ταινία! Ιδιαίτερα όταν αυτά πιάνονται, σκόπιμα για να μην προβληματίσουν, εξωτερικά.

Κάποιος, επίσης, μπορεί, παραγνωρίζοντας όλα τα άλλα και ασχολούμενος καθαρά τεχνικά μαζί της, να έχει και βασικές αντιρρήσεις για το καστ της ταινίας, ας πούμε. Η στάρλετ, στην ταινία, δεν ήταν τίποτα! Ούτε η φίλη του αστυνομικού, επίσης! Τα μεγάλα συναισθήματα, για να μην πω οι μεγάλες «καψούρες» (έτσι δεν το λένε;), θέλουν και μεγάλα αντικείμενα του πόθου. Η «μοιραία» γυναίκα πρέπει και να είναι και να μοιάζει μοιραία! Οι ηρωίδες του Ντε Πάλμα, δε βγάζουν αστραπές. Δε δικαιολογούν κανένα πάθος και κανένα έγκλημα!

Παίζουν: Τζος Χάρτνετ, Σκάρλετ Γιοχάνσον, Χίλαρι Σουάνκ, Ααρον Εκχαρτ, Μία Κίρσνερ.

Η ταινία του νεαρού (29 ετών) Τζέισον Ράιτμαν έχει την αφέλεια της ηλικίας του δημιουργού της, να λέει ατάκτως ερριμμένα «παλαβά» πράγματα, ή τη σκοπιμότητα ενός συμβιβασμένου, που ομολογεί ότι η καρέκλα έχει τέσσερα ποδάρια, αλλά δεν αποκαλύπτει γιατί έχει τέσσερα ποδάρια; Πού να ξέρει κανείς! Πολλά πράγματα, δυστυχώς, πρέπει να τα μαντεύουμε! ΄Η, και το καλύτερο, να τα ψάχνουμε!

Η ταινία δείχνει «αναρχική» και «καταλυτική»! Στην ουσία, όμως, είναι υπέρμετρα συντηρητική! Γιατί προβάλλει την «ελεύθερη επιλογή», σαν Τη Λύση του προβλήματος. Παραγνωρίζοντας (από την ηλικία του δημιουργού της ή από τη σκοπιμότητά του;) ότι δεν μπορεί να υπάρξει ελεύθερη επιλογή από ανελεύθερους ανθρώπους. Πώς να αποφασίσεις να κόψεις το τσιγάρο, ας πούμε, όταν από τα γεννοφάσκια σου διδάσκεσαι πώς να καπνίζεις! Αυτή η διαπίστωση δεν αφορά μόνο το κάπνισμα. Αφορά όλες τις «ελεύθερες» επιλογές...

Αν κάτι μπορεί να κρατηθεί από την ταινία, δεν είναι η «φιλοσοφία» της. Η δήθεν ελεύθερη επιλογή. Η απεικόνιση της δήθεν θετικής πλευράς των πραγμάτων. (Κανένα «τσιγάρο» δεν έχει θετική πλευρά). Αλλά οι αποκαλύψεις της σχετικά με τις μεθόδους που χρησιμοποιεί ο εχθρός (στη συγκεκριμένη περίπτωση οι καπνοβιομηχανίες), για να πείσουν τους αγοραστές (κάθε είδους «αγοραστές») να αγοράσουν ή να ψηφίσουν, μέρες που είναι! Επίσης μπορεί να κρατηθεί και το χιούμορ της. Παρότι, πολλές φορές, είναι «φτιαχτό».

Παίζουν: Ααρον Εκχαρτ, Μαρία Μπέλο, Κέιτι Χολμς, Κάμερον Μπράιτ, Ανταμ Μπρόντι, Ρομπ Λόου.

Πρόκειται για τίμια δουλιά! Ο σκηνοθέτης δείχνει να είναι «μέρος» της ταινίας του. Δείχνει να είναι βαθιά «χωμένος» μέσα στο ελληνικό ροκ. Και την ίδια στιγμή έχει την ικανότητα να στέκεται απ' έξω και να καταγράφει. Χώρος της ταινίας το μουσικό «μαγαζί» ΚΥΤΤΑΡΟ. Χρόνος, δεκαετία του '70. Δικτατορία!

Στο επίπεδο της φόρμας, σχεδόν παίρνει άριστα! Η ασπρόμαυρη φωτογραφία, αλλά και η χρήση της μηχανής και των φώτων, κατορθώνουν να δημιουργήσουν ατμόσφαιρα. Και, το κυριότερο, να μεταφέρουν το θεατή στην εποχή της δεκαετίας του '70! Οπου ένας μεγάλος αριθμός ατόμων αλλά και ομάδες ατόμων (γκρουπ) προσπαθούν να εκφραστούν μέσα από το ροκ: Σαββόπουλος, Πουλικάκος, Κωχ, Γκαϊφύλλιας, Σιδηρόπουλος, «Σώκρατες» κ.ά.

Στα θετικά της ταινίας, στο επίπεδο φόρμας πάντοτε, πρέπει, επίσης, να προστεθεί και η σωστή «διευθέτηση» του υλικού. Είναι τόσο σωστά δομημένο, που ο θεατής «ξεγελιέται» από την εικόνα. Δεν αντιλαμβάνεται πότε αυτή είναι σύγχρονη (γύρισμα από το σκηνοθέτη) και πότε «επίκαιρα» (λήψη του '70). Αυτή η ομοιογένεια προσδίδει κύρος στην ταινία.

Η φόρμα της ταινίας έχει και άλλες αρετές... Αντιρρήσεις υπάρχουν στο περιεχόμενο. Ο Αντώνης Μποσκοΐτης γύρισε μια «αγιογραφία». Τα «μελανά» σημεία κάποιων ανθρώπων του ελληνικού ροκ, τόσο στο προσωπικό επίπεδο όσο και στο μουσικό, πέρασαν άκριτα από το φακό του. Και ωστόσο αυτά καθόρισαν και τα ίδια τα άτομα, αλλά επηρέασαν και ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής νεολαίας. Κάποια «ινδάλματα» εκείνης της εποχής, όπως και της σημερινής άλλωστε, δεν είναι άμοιρα για τη διάδοση των ναρκωτικών, ας πούμε. Αλλά και στην «παθητική» αντιμετώπιση της ζωής! Οπως και στην άκριτη «εισαγωγή» ξένης κουλτούρας!

Επίσης, αντιρρήσεις υπάρχουν, πάντοτε στο επίπεδο του περιεχομένου, στο γεγονός ότι η ταινία δεν ασχολείται με την κοινωνιολογική διάσταση του ροκ, γενικά, και του ελληνικού ροκ, ειδικά! Το μουσικό αυτό είδος άλλα πράγματα ήρθε να καταγράψει στην Αμερική και άλλα στην Ελλάδα! Και τα όρια ανάμεσα στο μιμητισμό και στην ανάγκη έκφρασης, δεν έχουν διερευνηθεί και δεν τα διερευνά και η ταινία.

Επίσης ελάχιστη έως καθόλου αναφορά γίνεται για την πολιτική κατάσταση εκείνης της εποχής. Για τα άλλα μουσικά ρεύματα και τι εξέφραζε το ένα και τι το άλλο. Την ίδια εκείνη εποχή υπήρχε το πολιτικό τραγούδι, το «νέο κύμα», η έντεχνη λαϊκή μουσική. Η έλλειψη της αναφοράς στα μουσικά πράγματα εκείνης της περιόδου αποδυναμώνει και μικραίνει και το ίδιο το ροκ. Γιατί άλλο πράγμα να τραγουδάς μόνος σου και άλλο με άλλους παρέα. Και να διακρίνεσαι!

Με λίγα λόγια, γιατί δε μας παίρνει και ο χώρος, το περιεχόμενο της ταινίας στερείται σε πληρότητα σε σύγκριση με τη φόρμα. Η ταινία αφήνει πολλά πράγματα έξω από το φακό της και αυτό την αποδυναμώνει.

Εμφανίζονται: Σαββόπουλος, Πουλικάκος, Κωχ, Γκαϊφύλλιας, Σπυρόπουλος, Γερμανός, Λήδα, Ψαριανός, «Socrates Drank The Conium» κ.ά.

Εξαιρετικό σχέδιο! Θαυμάσια κατασκευή! Τρισδιάστατοι καρτουνίστικοι ήρωες. Ενδιαφέροντα φόντα μέσα στα οποία κινούνται τα ζωάκια και οι «άνθρωποι». Αξιοπρόσεχτη έως πολύ καλή κινηματογράφηση! Δεν είναι λίγες οι στιγμές που έχεις την αίσθηση πως παρακολουθείς μια «κανονική» ταινία. Τέτοια αληθοφάνεια. Ομως τι να τα κάνεις όλα αυτά όταν τρομάζουν οι μικρές ψυχούλες! Τα παιδάκια, στα οποία, κυρίως, απευθύνονται τα καρτούνς.

Αν πάλι οι δημιουργοί δεν απευθύνονται στα παιδιά, αλλά σε μεγάλους, πάλι υπάρχει λάθος. Οι μεγάλοι δε νοιάζονται για τέτοιες ιστορίες. Μπορεί να θαυμάζουν τα σχέδια, να εντυπωσιάζονται με τα τεχνικά επιτεύγματα, αλλά δεν παθαίνουν με την ιστορία! Αυτή τη βλέπουν σε «κανονικές» ταινίες και σε μεγαλύτερες δόσεις. Τότε;

Τότε, πρέπει οι δημιουργοί των καρτούνς να αποφασίσουν. ΄Η για παιδιά, οπότε απαιτείται άλλη θεματολογία ή για μεγάλους, που επίσης απαιτείται άλλη θεματολογία. Μικρομέγαλοι θεατές δεν υπάρχουν. Και αν υπήρχαν θα ήταν τέρατα, κάτι σαν τα καρτούνς που φτιάχνει και βγάζει στις αίθουσες η παγκόσμια καρτουνίστικη βιομηχανία! Καρτούνς και ιστορίες χωρίς καθαρή οντότητα.

Ακούγονται: Μπρους Γουίλις, Γκάρι Σάντλιγκ, Στιβ Καρέλ, Γουάντα Σάικς, Ουίλιαμ Σάτνερ, Νίκι Νόλτε, Εϊβριλ Λαβίν.

«Εκτός Ορίων» και εκτός κάθε πραγματικότητας! Κάποιοι δηλητηρίασαν κάποιον στον ύπνο του και εκείνος στο εξής είναι αναγκασμένος να βρίσκεται συνέχεια σε δράση. Σε διαρκή κίνηση. Μόλις σταματήσει θα σταματήσει και η καρδιά του. Παίρνει, λοιπόν, αμπάριζα και όποιον πάρει ο χάρος.

Αν η ταινία ήταν κωμωδία, θα έσπαζε ταμεία! Δυστυχώς, όμως, δεν ξέρει τι είναι! Κάποτε είναι σοβαρή (ρεαλιστική, υποτίθεται) και κάποτε κωμική. Τις περισσότερες φορές είναι και τα δυο μαζί. Χάος, λοιπόν!

Παίζουν: Τζέισον Στέιθαμ, Εϊμι Σμαρτ, Ντιούιτ Γιόακαμ, Χοσέ Πάμπλο Καντίγιο.

Δε μας την έδειξαν, δεν ξέρω τι είναι! Ξέρω μόνο ποιοι παίζουν, αν αυτό διευκολύνει. Πρόκειται, λένε οι διανομείς, «για «σκοτεινή» κωμωδία που αναφέρεται σε δυο τύπους που ασχολούνται με τον «κόσμο των υψηλών πωλήσεων».

Παίζουν: Μίκαελ Κίτον, Αμπερ Βαλέτα, Μπρένταμ Φράσερ, Ντάνιελ Στερν, Νιλ ΜακΝτόνουγ, Μίκαελ Λέρνερ.