«Οι μονόλογοι του ερημίτη της Σαντορίνης»
Α` Μέρος
Γι' αυτό χρειάζεται μια θεωρία πνευματικότερη, μια ρομφαία αρχαγγελική, που ανοίγει το δρόμο στο πνεύμα και βοηθάει να ξεσκεπάζουνται ολοένα ανώτερες μορφές του στα μάτια της ανθρωπότητας. Ο πόλεμος πρέπει να είνε το όργανο πνευματική επιφοίτησης.
Η θεωρία αυτή θα διδάξει, πως ο πόλεμος είνε η μορφή της πάλης, που έχει για σκοπό και αποτέλεσμα να ξεκαθαρίζουνται και να θάβουνται οι γερασμένοι πολιτισμοί και να έρχουνται στο φως και να διατρέχουνε τον κύκλο τους οι νέοι, ανώτεροι και πνευματικότεροι πολιτισμοί.
Η οργανική αυτή θεωρία για τους λαούς και τους πολιτισμούς δεν είνε καινούρια. Διατυπώθηκε και στην αρχαιότητα από τον Αριστοτέλη και στους νεώτερους χρόνους από πολλούς.
Η θεωρία αυτή παρομοιάζει τους λαούς με τον ανθρώπινον οργανισμό. Οπως ο κάθε άνθρωπος ατομικά διατρέχει την παιδική, τη νεανική, την αντρική και γεροντική ηλικία και πεθαίνει, έτσι και οι λαοί και οι πολιτισμοί έχουν την παιδική, τη νεανική, την αντρική και τη γεροντική ηλικία τους και πεθαίνουν. Γένεση, ακμή και παρακμή. Ετσι λ.χ. οι αρχαίοι ανατολίτικοι πολιτισμοί, ο κινέζικος, ο ιαπωνέζικος, ο ασσυριακός, ο βαβυλωνιακός, ο αιγυπτιακός, έπειτα, οι μεσογειακοί, ο φοινικικός, ο ελληνικός και ο λατινικός, αργότερα ο μεσαιωνικός γερμανικός και τόρα ο δυτικός πολιτισμός.
Είνε στη βάση της η θεωρία της ιστορίας του Χέγκελ (Hegel), που με κάπως παραλλαγμένη μορφή ξανανιώνεται και στις ημέρες μας.
Ο Χέγκελ βέβαια σταματούσε στο φεουδαρχικοαστικό κράτος του καιρού του και έβλεπε στην αυτοκρατορική Γερμανία το τέλος αυτής της «αντικειμενικοποίησις του πνεύματος», όπως έβλεπε στη δική του φιλοσοφία το τέλος της επιστροφής της ιδέας στον εαυτό της.
Οι σύγχρονοι γερμανοί βλέπουνε τόρα στο τρίτο Ράιχ, μια καινούρια κοσμοϊστορική αποστολή. Αυτό το τρίτο Ράιχ διαλύοντας το δυτικό πολιτισμό που βρίσκεται σε αποσύνθεση, έρχεται να φέρει έναν καινούριον ανώτερο πολιτισμό, τον εθνικοσοσιαλιστικό. Ο δυτικός αστικοδημοκρατικός πολιτισμός, που τον εκπροσωπούν οι «πλουτοκρατικές δημοκρατίες», η Αγγλία, η Γαλλία, η Αμερική, αυτός γέρασε, βρίσκεται σε ξεπεσμό. Ο καινούριος πολιτισμός του τρίτου γερμανικού Ράιχ, ο εθνικοσοσιαλιστικός βρίσκεται στην αρχή του. Αυτός πρόκειται να ξαναοργανώσει όλον τον κόσμο, όλη την ανθρωπότητα. Τρία εμπόδια βρίσκει μπροστά που στο βάθος είνε ένα. Τα εμπόδια αυτά είνε ο ιουδαϊσμός, κατακάθι από την αποσύνθεση των μεσογειακών πολιτισμών, ο δημοκρατισμός, κατακάθι από την αποσύνθεση του αστικοδυτικού πολιτισμού και ο κομμουνισμός, δημιούργημα της αποσύνθεσης των ασιατικών πολιτισμών. Στο βάθος και οι τρεις είνε το ίδιο. Γιατί η αποσύνθεση αυτή καταντάει στον αναρχικόν ατομικισμό, ενώ ο εθνικοσοσιαλισμός και ο φασισμός υψώνουν απάνω απ' όλα το κυρίαρχο κράτος, ενσάρκωση του πνεύματος, υποστάτωση της ιδέας του «ανθρώπου πολίτη». Σ' αυτό το «Κυρίαρχο Κράτος» χρεωστούν να υποταχτούν κάτω από μιαν αυστηρή ιεραρχική τάξη και πειθαρχία τα άτομα.
Η προσωπικότητα παίρνει την υπόστασή της από τη συμμετοχή της και την υποταγή της σ' αυτή την ιεραρχημένη ολότητα. Το νόημα της προσωπικής λευτεριάς βρίσκεται στην υποταγή στην κυρίαρχον ολότητα.
Αυτή είνε η άλλη βαριατσιόνα που εξηγεί και καθαγιάζει τον πόλεμο γενικά και τον πόλεμο που έρχεται σήμερα και φοβερίζει την ανθρωπότητα, ειδικότερα.
Ποιο είνε το αληθινό της νόημα, και το επιστημονικό της περιεχόμενο;
Στη βάση και αυτής της θεωρίας υπάρχει μια επιστημονικά ασύστατη παρομοίωση και αναλογία, μια μεταφορά από τη βιολογία στην κοινωνιολογία, η παρομοίωση της κοινωνίας με ανθρώπινο ή γενικότερα μ' έναν ζωικό οργανισμό. Η παρομοίωση αυτή σε διάφορες στιγμές και από πολλές αφορμές παρουσιάστηκε στην ιστορία. Μα μπορεί να πει κανείς, πως πάντα χρησιμοποιήθηκε για να στηρίζει την έννοια μιας διαφοροποιημένης ιεραρχίας των κοινωνικών αξιών και των κοινωνικών τάξεων, για να δικαιώσει την κυριαρχία των κυριάρχων, ή εκείνων που θέλουνε να κυριαρχήσουν. Η παρομοίωση αυτή παρουσιάζει δυο πλευρές, μια στατική και μιαν εξελικτική.
Μ' αυτή την παρομοίωση ο Μεκίνιος Αγρίππας γύρισε πίσω τους επαναστατημένους πληβείους από το «ιερόν όρος» στη Ρώμη και τους έπεισε να δεχτούνε την υποταγή τους στους πατρικίους. Και όπως το «σύνολο» του σωματικού οργανισμού, η «ιδέα» του οργανισμού, υπάρχει πριν από τα μέλη και κυριαρχεί την ύπαρξη και τη διαμόρφωσή τους, έτσι και η «ιδέα» του κοινωνικού οργανισμού, το «κράτος», υπάρχει πριν από τα άτομα και κυριαρχεί την ύπαρξη και τη διαμόρφωσή τους για να εξυπηρετούν με σκοπιμότητα το σύνολο. Κ' έτσι ανανεώνεται η αριστοτελική αυτή αντίληψη στις ημέρες μας από τους κοινωνιολογικούς εκπρόσωπους της σημερινής κυριαρχίας, όπως είνε λ.χ. ο αυστριακός κοινωνιολόγος Οτμαρ Σπαν. Η εξελικτική πάλι μορφή της θεωρίας λέει πως, όπως οι οργανισμοί διατρέχουνε απαραίτητα τα στάδια της παιδικής, της νεανικής, της αντρικής και της γεροντικής ηλικίας, έτσι και οι κοινωνικοί οργανισμοί και οι πολιτισμοί διατρέχουν ανάλογα στάδια και πεθαίνουν, αφού εκπληρώσουνε την αποστολή τους.
Και οι δύο πλευρές της θεωρίας ξαναζούνε τώρα μέσα στον εθνικοσοσιαλισμό και το φασισμό. Γιατί και αυτοί σε τούτο αποβλέπουν, να στηρίξουν την κυριαρχία των παλιών ή των νέων κυριάρχων στο εσωτερικό και να επιβάλουν την κυριαρχία της ολότητάς των στο εξωτερικό.
Δε θ' αργήσει σίγουρα να πάρει η θεωρία τούτη τη μορφή. Οι γερμανοί είνε ο εγκέφαλος της ανθρωπότητας. Οι άλλοι λαοί θα είνε τα μέλη της. Θα δουλεύουν και θα υποτάζουνται στην κυριαρχία των γερμανών. Η μεταφορά και η παρομοίωση, που είνε στη βάση ετούτης της θεωρίας, μολονότι φαίνεται τόσο λογική, επιστημονικά είνε ασύστατη και απαράδεχτη.
Αύριο το Β' Μέρος