Το καινούριο, καλαίσθητο θεατράκι «Ελεύθερη Εκφραση», προσφέρει από πέρσι πολύτιμη πολιτιστική ανάσα στους ασφυκτιώντες κατοίκους της περιοχής που αποκαλούμε Πατήσια. Σ' αυτό στέγασε τα όνειρά της η άξια «εργάτρια» του θεάτρου Μαίρη Ιγγλέση, ξεκινώντας σεμνά, με ένα γηγενές, «απλό και ταπεινό», γι' αυτό και ανθεκτικό στο χρόνο και όχι με ένα ξενομανές, επιτηδευμένο, ανούσιο «μεταμοντέρνο». Η «Ελεύθερη Εκφραση» μπήκε στη θεατρική κονίστρα, με ένα «θεμέλιο λίθο» της ελληνικής θεατρικής παράδοσης. Με τη «Θυσία του Αβραάμ» του Βιτσέντζου Κορνάρου, ένα κειμήλιο του αναγεννησιακού Κρητικού Θεάτρου, ελάχιστα παιζόμενο και παρεξηγημένο, ίσως, λόγω της θρησκειολογικής καταγωγής του μύθου του. Οποιος, όμως, κοπιάσει να «διαβάσει» το έργο, κάτω από την επιφάνεια του μύθου, όποιος αφεθεί στην ποίηση του Κορνάρου, θα νιώσει τη γνήσια λαϊκή «φλέβα» της. Θα ακούσει τη βαθύτατη ανθρώπινη «φωνή» της, που κάτω από το μύθο κραυγάζει, υπόκωφα, για το παράλογο κάθε ανθρωποθυσίας, ως πράξης υπακοής σε όποιας μορφής, αιτιολογίας και σκοπιμότητας εντολή. Οσο θεοσεβούμενος κι αν ήταν ο άνθρωπος Κορνάρος, ο ποιητής Κορνάρος, όπως ο Ευριπίδης, έθεσε υπό κριτική το «θείον». Τόλμησε να πει τον άφατο πόνο, την αβάσταχτη οδύνη, ιδιαίτερα της μάνας, που προκαλεί η θυσία του τέκνου της, η θυσία της ίδιας της αθωότητας, κατ' εντολήν είτε γήινης ή «θεϊκής» εξουσίας.

Η ποίηση του Κορνάρου αναβλύζει από τις «πηγές» της αρχαίας τραγωδίας, της πανάρχαιης δημώδους ποιητικής μας παράδοσης, από τα πάθη του λαϊκού ανθρώπου. Πίσω από την ά-λογη θρησκευτική πίστη του Αβραάμ, προβάλλει το δράμα της ψυχοδιανοητικής υποταγής του ανίσχυρου λαϊκού ανθρώπου στην όποια «αρχή» και της θυματοποίησής του από αυτήν. Στο πρόσωπο της Σάρας ο Κορνάρος «ζωγράφισε» όλες τις πονεμένες μάνες, όλες τις «Παναγιές» του λαού. Το πρόσωπο της Σάρας είναι αυτό που οδηγεί στην ορθή, στην πιο ανθρώπινη, την πιο ποιητική «ανάγνωση» αυτού τού κάθε άλλο παρά τυφλά «θρησκειολογικού» έργου. Και αυτό, ακριβώς, έκανε η σκηνοθεσία του Ιάκωβου Ψαρρά. Ο Ι. Ψαρράς, με το λαϊκό αισθητήριο, την ευαισθησία, το μέτρο που τον διακρίνει δεν παρασύρθηκε από τη θρησκειολογική επίφαση του μύθου. Αφουγκράστηκε και έβγαλε στην επιφάνεια τους λαϊκούς «χυμούς» της ποίησης του Κορνάρου, το δράμα δύο αγαθών λαϊκών ανθρώπων, που υποτάσσονται στο παράλογο, στη θυσία του αθώου παιδιού τους. Επίκεντρο της σκηνοθετικής «ανάγνωσής» του καθοδήγησής του η Σάρα. Μια μάνα - μήτρα του λαού, που, και μέσα στην οδύνη της, ελέγχει το παράλογο της ανθρωποθυσίας. Μια τέτοια Σάρα, με αλήθεια, λαϊκή αμεσότητα και απλότητα ερμηνεύει η Μαίρη Ιγγλέση. Εναν αυθεντικά λαϊκό άνθρωπο πλάθει και ο Θανάσης Σκαρλίγκος. Στην ίδια κατεύθυνση, με καλά αποτελέσματα, αλλά και αδυναμίες, κινούνται οι ερμηνείες και των νεότερων ηθοποιών -Γιάννη Τσιώμου, Δώρας Θωμοπούλου, Βίλλυ Σιδεράτου, Τάσου Παπαγεωργάκη, Λιάνας Λαζαρίδου, Μαρίτας Χρυσού.

Στήριγμα της σκηνοθετικής άποψης είναι τα λαϊκά κοστούμια της Ιωάννας Παπαντωνίου και το λιτό σκηνικό του Ανδρέα Σαραντόπουλου. Μεγάλο, όμως, «κόσμημά» της αποτελεί η παραδοσιακών, υπεραισθαντικών μελωδικών «χυμών» μουσική του Χριστόδουλου Χάλαρη.

Εμμονος λάτρης της διαχρονικής αξίας δραματουργίας, ο δημιουργός του «Μοντέρνου Θεάτρου» Γιώργος Μεσσάλας, ανέβασε φέτος στην «Αλκυονίδα», τον ιψενικό «Γιάννη Γαβριήλ Μπόργκμαν», ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας δραματουργίας. Ενα έργο διαχρονικό, αλλά και άκρως επίκαιρο, από οικονομικο-κοινωνική άποψη, καθώς ο «μύθος» του δεν περιορίζεται σε μια οικογενειακή τραγωδία, αλλά αφορά στις οικονομικές δομές, στους θεσμούς, στις αξίες, στα ήθη, στη «λογική» που διέπουν την καπιταλιστική κοινωνία.

Μέγας ρεαλιστής, σοφός κριτής της κοινωνίας και ψυχαναλυτής της ανθρώπινης ύπαρξης ο Ιψεν, αναζητούσε και διέκρινε πάντα το κοινωνικό «υπέδαφος» κάθε ανθρώπινου δράματος, και βέβαια του χαρακτήρα, των ιδεών, των αξιών, των ηθών, των σχέσεων, της συμπεριφοράς κάθε ανθρώπου. Κανένα δράμα και κανένα πρόσωπο της ιψενικής δημιουργίας δεν είναι αποκομμένο, ξένο, πέραν της κοινωνικής πραγματικότητας. Φέρουν όλα τη «σφραγίδα» της αστικής κοινωνίας του 19ου αιώνα και της τάξης τους (μεγαλοαστική, μικροαστική, λαϊκή). Δεν υπάρχει έργο του Ιψεν που να μην είναι βαθύτατα κοινωνικό, αν όχι πολιτικό. Ο Μπόργκμαν είναι το σύμβολο του ανερχόμενου, αυτοδημιούργητου αστού, που, για να γίνει τραπεζίτης, αρνήθηκε τη γυναίκα που αγαπούσε, πούλησε την ψυχή του στο «διάβολο» και από την αχόρταγη φιλοδοξία του για περισσότερη δύναμη και πλούτη «έπαιξε» με το μόχθο, τα χρήματα των καταθετών στην τράπεζά του. Στην ανταγωνιστική καπιταλιστική κοινωνία, όμως, και ο θύτης μπορεί να μετατραπεί σε θύμα. Ετσι και η «ύβρις» του Μπόργκμαν τιμωρείται με την αποκάλυψη της πράξης του από έναν ανταγωνιστή του. Με το διασυρμό του, τη δίκη, τη φυλάκισή του, τον εγκλεισμό του μέσα στο σπίτι του. Με το μίσος της γυναίκας του και με την αδιαφορία του νεαρού γιου του, ο οποίος «ελευθερώνεται» από την ανέχεια και την οικογενειακή «κόλαση», φεύγοντας με την πλούσια, μεγαλύτερή του και ζωντοχήρα ερωμένη του. Η πλήρης κάθαρση του Μπόργκμαν έρχεται με το μοναχικό του θάνατο.

Ο Γ. Μεσσάλας έχει μαθητέψει πιστά πλάι στον Μινωτή. Μπορεί να μη διαθέτει τη μεγαλόπνευστη σκηνοθετική και ερμηνευτική διάνοια του Μινωτή, διαθέτει όμως το σεβασμό και θαυμασμό απέναντι στη διδαχή του Μινωτή. Αγαπά και σέβεται το μεγάλο θέατρο, ξέρει τους απαιτητικούς κανόνες του, το αντιμετωπίζει με ορθή κοινωνική αντίληψη, με στέρεα, ευκρινή ερμηνευτική ματιά. Γι' αυτό, η σκηνοθετική δουλιά του, με συμπαραστάτες τη διακριτική απόδοση της Ντένης Θέμελη, το ρεαλιστικό σκηνικό του Βασίλη Τσιντσικώφ και τα αρμόζοντα στην εποχή κοστούμια (υπογράφονται από τον σκηνοθέτη), λιτά και καθαρά αναδείχνει το ήθος, το ύφος, την κοινωνική διάσταση του έργου γενικότερα και του κάθε προσώπου ειδικότερα.

Αντίστοιχες της σκηνοθετικής κατεύθυνσης, σεμνές και οι αξιόλογες ερμηνευτικές προσπάθειες του ίδιου και των: Ντένης Θέμελη, Παναγιώτη Σπηλιόπουλου, Στέλιου Αποστολίνα, Θωμαής Δεσύλλα, Κυριακής Γάσπαρη. Η ερμηνεία που κερδίζει τις εντυπώσεις με τη μεστότητα, τη δύναμη και την απλότητά της είναι της Αφροδίτης Γρηγοριάδου.