Καθημερινά είναι τα μηνύματα, προερχόμενα από διάφορες πλευρές, που συγκλίνουν στην ανάγκη γρήγορης και άμεσης ιμπεριαλιστικής «διευθέτησης» των «διαφορών» ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία εντός του πλαισίου που θέτουν ΝΑΤΟ - ΗΠΑ - ΕΕ. Βασικός γνώμονας αυτών των πιέσεων είναι η εξασφάλιση της σταθερότητας της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας, σε συνθήκες έντονης δραστηριότητας των ανταγωνιστών τους στην περιοχή, και κυρίως της Ρωσίας και της Κίνας.

Τη βδομάδα που πέρασε, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, είχε διήμερες επίσημες επαφές στην Αγκυρα, όπου ξεκαθάρισε ότι οι Βρυξέλλες θα διεκδικήσουν με αξιώσεις πρωταγωνιστικό ρόλο σε οποιοδήποτε σχήμα μοιρασιάς εξεταστεί, προσδοκώντας ενίσχυση της γεωπολιτικής τους επιρροής και της διαπραγματευτικής τους δύναμης, με συμμάχους αλλά και αντιπάλους. «Βρίσκομαι εδώ για να εξευρεθεί μια λύση στην αντιπαράθεση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο», δήλωσε, ανακοινώνοντας ότι από την πλευρά της ΕΕ «σχεδιάζουμε να οργανώσουμε διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών» και μιλώντας συγκεκριμένα για «συμφωνίες» με τις οποίες «πρέπει να λυθεί» η «διαφωνία» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Επιπλέον, ο Μπορέλ ξεκαθάρισε ότι η ΕΕ θα αναλάβει πρωτοβουλίες και για το Κυπριακό, φυσικά προς όφελος των μονοπωλιακών και γεωπολιτικών συμφερόντων που εκπροσωπεί, επιλέγοντας απλά να ...υπενθυμίσει ότι «η Τουρκία δεν αναγνωρίζει» την Κύπρο, αλλά και ότι «ταυτόχρονα πρέπει να βρεθεί μια λύση που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές».

«Η σχέση μας απέχει πολύ από το να είναι ιδανική», επισήμανε στον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προσθέτοντας αμέσως μετά όλα τα παραπάνω (περί Αιγαίου, Κυπριακού κ.λπ.), επειδή τα ξεχώρισε ανάμεσα στα «πολλά σοβαρά θέματα που απαιτούν την άμεση προσοχή μας». «Επιθυμώ να αλλάξω προς το καλύτερο τη δυναμική στη σχέση μας, επειδή πιστεύω ότι έχουμε αμοιβαίο συμφέρον να απαλλαγούμε από αυτήν την κατάσταση (σ.σ. τη δύσκολη σχέση) και να χαράξουμε μια νέα και θετική τροχιά, αποφεύγοντας κάθε συμβάν που θα προκαλούσε περισσότερους μπελάδες», υπογράμμισε, είπε δε στον Τσαβούσογλου όταν ο δεύτερος επανέφερε ανησυχίες της τουρκικής πλευράς: «Μπορείτε να είστε σίγουροι για ένα πράγμα. Οταν λέω ότι πρέπει να έχουμε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε όλα τα θέματα που αποτελούν μέρος αυτής της σύνθετης σχέσης, το λέω όχι για να τερματίσουμε τη σχέση, αλλά για να τη βελτιώσουμε. Δεν μπορούμε να καταργήσουμε τη γεωγραφία, ό,τι κι αν συμβεί, η Τουρκία θα είναι κεντρικός παίκτης στην Ανατολική Μεσόγειο, ένας γείτονας της Ευρώπης και ένας σημαντικός εταίρος».

Οι επισημάνσεις Μπορέλ έδωσαν πάσα στον Τσαβούσογλου, που από τη μεριά του έσπευσε να επαναλάβει την ετοιμότητα της Αγκυρας για κλιμάκωση του παζαριού, κρίνοντας ότι «αν η ΕΕ στο θέμα της Μεσογείου και της Κύπρου, αντί να επιδεικνύει αντίληψη αλληλεγγύης, διαμεσολαβήσει με ειλικρίνεια, τότε θα καταφέρει να συμβάλει στη λύση των προβλημάτων». Αναφερόμενος ειδικά στα Ελληνοτουρκικά, φρόντισε να θυμίσει ότι «έχουμε και τα δικαιώματα γεώτρησης στην υφαλοκρηπίδα μας, αυτό είναι κυριαρχικό μας δικαίωμα», τονίζοντας κατά τ' άλλα ότι «είμαστε έτοιμοι για διάλογο και με την Eλλάδα και με όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου εκτός από τους Ελληνοκύπριους», αλλά και θυμίζοντας πως «στο παρελθόν είχαμε λάβει αποφάσεις με την Ελλάδα στο Αιγαίο με διάλογο... Με την Ελλάδα με διαπραγματεύσεις είχαν παρθεί αποφάσεις για τις γεωτρήσεις στο Αιγαίο, σας μιλάω για το 1976».

Παρέπεμψε ουσιαστικά στο «Πρακτικό της Βέρνης», με το οποίο - δυο χρόνια μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο - οι κυβερνήσεις Καραμανλή και Ντεμιρέλ είχαν συμφωνήσει σε αποχή από «ενέργειες που θα παρενοχλούσαν τις διαπραγματεύσεις», παγώνοντας έρευνες για υδρογονάνθρακες σε αμφισβητούμενες περιοχές. Κατά τ' άλλα, ο Τσαβούσογλου σημείωσε ότι ζητούμενο για να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις και η συνεργασία είναι «να διασφαλιστεί διαμοιρασμός των εσόδων» από τους υδρογονάνθρακες στην Κύπρο, αλλά και ότι «δεν χρειάζεται σώνει και καλά απευθείας συμφωνία μεταξύ των πλευρών» στην Κύπρο. «Μπορεί να υπάρξει ένας μηχανισμός στην ΕΕ».

Λίγα 24ωρα μετά, ο σύμβουλος του Τούρκου Προέδρου, Ιμπραχίμ Καλίν, δήλωσε στο «Αναντολού» ότι οι διαφορές Ελλάδας - Τουρκίας είναι «διαχειρίσιμες» και ότι η χώρα του προσδοκά «να προσπαθήσουμε να επιλύσουμε αυτές τις σχέσεις μας με την Ελλάδα ως γείτονά μας, με την πιο θετική προσέγγιση σε όλους τους τομείς». Υποστήριξε μάλιστα ότι «αυτά τα κανάλια (σ.σ. ελληνοτουρκικών συνομιλιών) ενδέχεται να είναι ανοιχτά και από δω και στο εξής», επιμένοντας βέβαια να μιλά για «τουρκική μουσουλμανική μειονότητα στη Δυτική Θράκη», που έχει «ζητήματα και άλλα θέματα» πάνω στα οποία οι δύο πλευρές πρέπει να διαπραγματευτούν. Ο Καλίν παίνεψε την πρόσφατη πρωτοβουλία για επικοινωνία Ερντογάν - Μητσοτάκη και ισχυρίστηκε ότι «μέσω διαπραγματεύσεων είναι πάντοτε εφικτό, μιλώντας μεταξύ μας, να διανύουμε απόσταση».

Αλλά και στην Αθήνα, κυβερνητικά και άλλα επιτελεία στρώνουν το έδαφος για τη σημασία - όπως περιέγραφε πρόσφατα γνωστός αστός διεθνολόγος στο «Βήμα» - για «έμπρακτη εκτόνωση των εντάσεων» και «σταδιακή αποκατάσταση της εμπιστοσύνης», «επαναφορά των ΜΟΕ» (Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης) ώστε «να διαμορφωθούν σταδιακά οι συνθήκες» και «να επιστρέψουμε σε μια συμφωνημένη βάση για τις διερευνητικές συνομιλίες». Αλλες αναλύσεις υποστηρίζουν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ότι «έχουμε πια αυτοεγκλωβιστεί στον μαξιμαλισμό μας» και «συντηρούμε μια κατάσταση στο Αιγαίο η οποία είναι ο σοβαρότερος αποτρεπτικός παράγων ξένων επενδύσεων (...) Προσβλέπουμε σε ένα φαντασιακό 100% των δικαιωμάτων μας, που ίσως μπορεί να υπάρξει σε ένα μυθικό μέλλον χωρίς Τουρκία στον χάρτη, και για χάρη αυτής της προοπτικής θυσιάζουμε το πραγματικό: Κάτι ελάχιστα λιγότερο, ενδεχομένως λογικότερο και, οπωσδήποτε, ασφαλέστερο. Ετσι προτιμάμε να μένουμε με το τίποτα. Διότι με το τίποτα είμαστε όταν, φερ' ειπείν, έχουμε εθνικό εναέριο χώρο στα 10 μίλια και αναγκαζόμαστε να τον υπερασπιζόμαστε κάθε μέρα. Το ίδιο ισχύει για την ΑΟΖ».

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είπε ότι έχει «περιγράψει στον Τούρκο Πρόεδρο ένα πλαίσιο επίλυσης» των διμερών διαφορών, ενώ ο ΥΠΕΞ Ν. Δένδιας εξήγησε ότι «για να γίνει διάλογος ουσίας, θα πρέπει η Τουρκία να αντιληφθεί ότι με τη στάση της ενεργεί αντιπαραγωγικά».

Οι διεργασίες λοιπόν εντείνονται ολοένα. Αντίστοιχα θα ενταθούν και οι προσπάθειες να πειστεί ο λαός ότι είναι δυνατόν από τη διαπραγμάτευση εκπροσώπων μονοπωλίων να βγει κι αυτός κερδισμένος. Ομως το πλαίσιο αυτών των «συνεννοήσεων» και των «διαλόγων» είναι προκαθορισμένο από αδυσώπητους αντιλαϊκούς σχεδιασμούς και ανταγωνισμούς.

Μέσα στη βδομάδα οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πρόγραμμα (ΙΜΕΤ) στρατιωτικής εκπαίδευσης που θα ξεκινήσουν στην Κύπρο το 2021, ως ένα «αποτελεσματικό μέσο για την ενίσχυση στρατιωτικών εταιρικών σχέσεων και διεθνών συμμαχιών, που υπερασπίζονται τα εθνικά μας συμφέροντα στην ασφάλεια». Περιγράφοντας τη σημασία του ΙΜΕΤ, ο Αμερικανός βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών, Μάθιου Πάλμερ, εξήγησε ότι μέλημα των ΗΠΑ είναι «όλοι στην Ανατολική Μεσόγειο να ενεργούν με τρόπο που να ευνοεί την ασφάλεια», αφού δε αναγνώρισε ότι η Τουρκία έχει «διαφορετική» αντίληψη για πολλά θέματα, τόνισε πως «αυτή είναι μία από τις θεμελιώδεις υποκείμενες προκλήσεις» που πρέπει «να αντιμετωπίσουμε με τους φίλους, εταίρους και συμμάχους μας, προσπαθώντας να διαχειριστούμε τις τριβές και τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο». Περιγράφοντας γιατί οι ΗΠΑ θέλουν «συνεργασία όλων» - δηλαδή και με την Τουρκία - στη Μεσόγειο, υπογράμμισε: «Επικεντρωνόμαστε στην Ανατολική Μεσόγειο ως περιοχή αυξανόμενης στρατηγικής σημασίας και στρατηγικού ανταγωνισμού. Οι Ρώσοι είναι εκεί. Οι Κινέζοι είναι εκεί. Και σε περιφερειακό επίπεδο οι Ιρανοί είναι εκεί. Θέλουμε οι ΗΠΑ να είναι εκεί και να ανταγωνίζονται για θετική επιρροή».