Ο ίδιος στις 18 Σεπτέμβρη ανέφερε ότι σύμφωνα με ανάλυση επιδημιολογικών δεδομένων «τα θετικά κρούσματα του ιού διασπείρονται ανάμεσα σε ανθρώπους που εργάζονται στις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, και αυτό αφορά στην Αττική...».

Το τι γίνεται στους χώρους δουλειάς επιβεβαιώνεται και από πρόσφατη τοποθέτηση της καθηγήτριας Βάνας Παπαευαγγέλου, η οποία, μιλώντας εκ μέρους της επιτροπής εμπειρογνωμόνων στην επίσημη ενημέρωση για τον κορονοϊό στις 4 Δεκέμβρη, είπε: «Μία πιθανή εξήγηση του συνεχιζόμενου δεύτερου κύματος» είναι ότι υπάρχει «ένα συνεχές ας το πούμε πινγκ πονγκ μεταξύ των εργασιακών χώρων και της ενδοοικογενειακής διασποράς.Δηλαδή, εκεί που πάει να ηρεμήσει μία περιοχή, ξεσπά μία συρροή κρουσμάτων σε ένα εργασιακό περιβάλλον, σε μία κλειστή δομή, που λειτουργεί σαν μία πηγή υπερμετάδοσης και έχει σαν αποτέλεσμα τη διασπορά μέσα στα σπίτια όλων αυτών των ανθρώπων, στις οικογένειές τους».

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και η εξήγηση που δίνει η Αθηνά Λινού, καθηγήτρια Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, για την έξαρση των κρουσμάτων στη Δυτική Αττική: «Στη Δυτική Αττική έχουμε πολλούςκατοίκους που ζουν σε μικρά διαμερίσματα με κάποιο συνωστισμό.Εχουμεπολλούς εργαζόμενους που το είδος της εργασίας δεν επιτρέπει την εξ αποστάσεως εργασία και συνωστίζονται εξ ανάγκης στο χώρο εργασίας,και πιθανόν να έχουμεομάδες ανθρώπων που χρησιμοποιούν ή χρησιμοποιούσαν πολύ τα ΜΜΜ, δηλαδή δεν έχουν τη δυνατότητα οι άνθρωποι να εφαρμόσουν τα μέτρα».

Αποκαλυπτική για το τι συμβαίνει στους χώρους δουλειάς είναι έρευνα του Ελληνικού Ινστιτούτου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ) που πραγματοποιήθηκε πανελλαδικά, μέσω ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου, την περίοδο 8 Σεπτέμβρη - 13 Οκτώβρη, δηλαδή πριν από την έναρξη του δεύτερου lockdown. Η έρευνα δείχνει ότι δεν παίρνονται ουσιαστικά μέτρα για την προστασία της υγείας των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς. Η όποια «προστασία» εξαντλείται στα πιο στοιχειώδη «ανέξοδα» για την εργοδοσία μέτρα (τα οποία φυσικά από μόνα τους δεν είναι αρκετά), όπως η παροχή αντισηπτικών διαλυμάτων και η ενημέρωση των εργαζομένων για μέτρα ατομικής υγιεινής, που ακόμη και γι' αυτά δεν απάντησε το 100% ότι λαμβάνονται.

Βασικά μέτρα προστασίας, όπως επαρκής αερισμός και τακτικός καθαρισμός των χώρων εργασίας, τοποθέτηση οδηγιών σε εμφανή σημεία και παροχή μέσων ατομικής προστασίας, δεν εφαρμόζονται καθολικά στους χώρους εργασίας, αφού περίπου 3 στους 10 ερωτηθέντες δεν απάντησαν ότι αυτά ελήφθησαν στο χώρο εργασίας τους. Ποσοστό κάτω του 50% απάντησε ότι απολυμαίνονται οι χώροι εργασίας, ότι αυξήθηκε η απόσταση μεταξύ των θέσεων εργασίας ή ότι συντηρούνται τακτικά τα συστήματα εξαερισμού - κλιματισμού. Ακόμα, μόνο 2 με 3 στους 10 ερωτηθέντες απάντησαν ότι εφαρμόζονται στο χώρο εργασίας τους μέτρα όπως τακτική θερμομέτρηση εργαζομένων, διενέργεια τεστ κορονοϊού, αποφυγή χρήσης κλιματιστικών που ανακυκλώνουν τον αέρα, παροχή ξεχωριστών εργαλείων και εξοπλισμού εργασίας σε κάθε εργαζόμενο κ.ά. Λιγότεροι από το 40% απάντησαν ότι επικαιροποιήθηκε η εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου (αναγκαία για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων), δόθηκαν οδηγίες στους εργαζόμενους από τον τεχνικό ασφάλειας, πραγματοποιήθηκε εκπαίδευση εργαζομένων στη χρήση μέσων ατομικής προστασίας. Μόλις λίγο πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες που εργάζονται σε δραστηριότητες με πάνω από 50 εργαζόμενους (όπου υπάρχει υποχρέωση απασχόλησης γιατρού Εργασίας) απάντησαν ότι δόθηκαν οδηγίες από τον γιατρό Εργασίας. Ειδικότερα για τις ευπαθείς ομάδες εργαζομένων, για τις οποίες απαιτείται ειδική μέριμνα, λιγότεροι από τους μισούς απάντησαν ότι λαμβάνονται ειδικά μέτρα προστασίας.

Το πώς η κυβέρνηση αποσιωπά ουσιαστικά στοιχεία για την πανδημία και για τις επιπτώσεις στους εργαζόμενους αναδεικνύει η τοποθέτηση του Ηλία Κονδύλη, αναπληρωτή καθηγητή στο Εργαστήριο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Γενικής Ιατρικής και Ερευνας Υπηρεσιών Υγείας του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, σε διαδικτυακή εκδήλωση συνδικάτων της Κεντρικής Μακεδονίας, αποσπάσματα της οποίας δημοσίευσε πρόσφατα ο «Ριζοσπάστης».

Σε αυτήν επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι «τα επιστημονικά δεδομένα και τα εμπειρικά δεδομένα που έρχονται απ' όλο τον κόσμο συνηγορούν ότι η κοινωνικοοικονομική θέση και το επάγγελμα αποτελούν βασικούς προσδιοριστές της επιδημίας, καθορίζουν δηλαδή την επιδημία, το πώς εξελίσσεται και ποιες είναι οι επιπτώσεις της».

Μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι σύμφωνα με στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της Αγγλίας, μέχρι τις 25 Απρίλη, κατά τη διάρκεια του πρώτου επιδημικού κύματος, «οι επαγγελματικές ομάδες με τον υψηλότερο κίνδυνο έκθεσης και θανάτου από κορονοϊό ήταν κατά σειρά: Πρώτον, ανειδίκευτοι εργάτες στο χώρο των κατασκευών, στη φύλαξη, στην καθαριότητα. Δεύτερον, βιομηχανικοί εργάτες. Και τρίτον, εργαζόμενοι στο λιανικό εμπόριο». Νέα έκθεση, για την περίοδο Απρίλης - Ιούνη 2020, όταν έκλεισε ο τριτογενής τομέας, δείχνει πως «οι επαγγελματικές ομάδες με τον υψηλότερο κίνδυνο έκθεσης και θανάτου από Covid ήταν - κατά σειρά - οι εργαζόμενοι σε υπηρεσίες Υγείας και οι βιομηχανικοί εργάτες, σε ποσοστό 100% έως και 300% υψηλότερο σε σχέση με τον υπόλοιπο γενικό πληθυσμό. Το τίμημα δηλαδή το πληρώνουν οι ανειδίκευτοι εργάτες, οι βιομηχανικοί εργάτες και οι εργαζόμενοι στο λιανεμπόριο, ενώ με κλειστό τον τριτογενή τομέα, το τίμημα το πληρώνουν οι υγειονομικοί και οι βιομηχανικοί εργάτες».

Ως προς την Ελλάδα, ο καθηγητής τόνιζε ότι «πραγματικά στοιχεία για τα κρούσματα σε εργάτες στην Ελλάδα δεν έχουμε. Δεν δημοσιεύει ο ΕΟΔΥ, δεν το γνωρίζουμε. Δεν έχουμε καν στοιχεία για συρροές κρουσμάτων σε μεγάλους εργασιακούς χώρους».

Επανερχόμενος στο ζήτημα των επιπτώσεων, σημείωνε: «Οι επιπτώσεις της όμως είναι ταξικές. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, στο ποιος δηλαδή θα πληρώσει οικονομικά το βάρος της επιδημικής κρίσης. Αναφέρομαι και στις υγειονομικές επιπτώσεις, στο ποιος δηλαδή θα "τραυματιστεί" περισσότερο απ' αυτήν την επιδημία. Η πολιτική τους δεν είναι τυφλή στην εργασία, είναι ταξική, είναι συνειδητή και ταξική η επιλογή να λαμβάνουν αποφάσεις από την αρχή της επιδημίας μέχρι σήμερα υπέρ των δυνάμεων του κεφαλαίου, ώστε το βάρος αυτής της κρίσης - υγειονομικό, κοινωνικό, οικονομικό - να το πληρώσει ο λαός και όχι η εργοδοσία και το μεγάλο κεφάλαιο».

Ενδεικτική είναι άλλωστε και η εμπειρία από την Ιταλία. Αν και η μεγάλη διασπορά του ιού σε βιομηχανίες του βορρά είχε καταγραφεί με σαφήνεια από το Μάρτη, μονάδες παραγωγής εξακολουθούσαν να λειτουργούν χωρίς ουσιαστικά μέτρα προστασίας, με εκατοντάδες εργαζόμενους στοιβαγμένους στους τόπους δουλειάς. Ηταν χαρακτηριστικά τα πλάνα από τους σταθμούς του Μετρό, όπου οι επιβάτες έμπαιναν σαν σαρδέλες - ειδικά τις ώρες αιχμής - αλλά κατά τ' άλλα η κυβέρνηση Κόντε αυστηροποιούσε διαρκώς τα πρόστιμα για όσους ...συνωστίζονταν κατά την «έξοδο από το σπίτι». Δεν είναι τυχαίο ότι από τον πρώτο μήνα της εξάπλωσης, οι βιομηχανικές περιοχές του Μπέργκαμο και της Μπρέσια (Λομβαρδία) συγκέντρωναν σχεδόν το 1/4 όλων των κρουσμάτων και σχεδόν το 1/3 των θανάτων σε ολόκληρη τη χώρα.