Η αύξηση πτωχεύσεων επιχειρήσεων, η συνακόλουθη αύξηση της ανεργίας, παράλληλα με την κατάργηση πολλών θέσεων εργασίας, καθώς και η αύξηση της φτώχειας και οι διευρυνόμενες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες τόσο μεταξύ χωρών όσο και μεταξύ νοικοκυριών εντός των χωρών, εντοπίζονται ως τα «κορυφαία ζητήματα που θα απασχολήσουν την παγκόσμια και ευρωπαϊκή κοινότητα στη μεταπανδημική περίοδο». Αυτό αναφέρεται στην ετήσια έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ) Γ. Στουρνάρα, που δημοσιεύτηκε χτες.

Τα παραπάνω ισχύουν στο ακέραιο και σε ό,τι αφορά τις αναμενόμενες εξελίξεις στην ελληνική οικονομία, η οποία σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ «με το πέρας της πανδημίας έχει να αντιμετωπίσει δύο σημαντικούς κινδύνους» και συγκεκριμένα:

-- Την εμφάνιση ενός μεγάλου αριθμού πτωχεύσεων «μη βιώσιμων» επιχειρήσεων και την κατάργηση πολλών θέσεων εργασίας, κυρίως σε υπηρεσίες διαμεσολαβητικού χαρακτήρα και σε κλάδους εντάσεως εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης.

-- Το ενδεχόμενο πτώχευσης μεγάλου αριθμού οριστικά μη βιώσιμων επιχειρήσεων ενέχει σημαντικούς πιστωτικούς κινδύνους (νέα «κόκκινα» δάνεια).

Γίνεται επίσης λόγος για δημοσιονομικούς κινδύνους, όπως καταπτώσεις κρατικών εγγυήσεων (επιχειρηματικά χρέη που τελούν υπό την εγγύηση του κράτους και θα φορτωθούν στη συνέχεια στους κρατικούς προϋπολογισμούς), οριστική διαγραφή χρεών προς το Δημόσιο, εισοδηματική στήριξη στους απολυόμενους εργαζομένους και άλλοι παράγοντες «οι οποίοι επηρεάζουν αρνητικά τον χρηματοπιστωτικό τομέα και επιβραδύνουν την επιστροφή στη δημοσιονομική ισορροπία», τονίζει η ΤτΕ.

Οπως χαρακτηριστικά διαπιστώνεται, η κρίση προκάλεσε σημαντικές μακροοικονομικές, χρηματοπιστωτικές και δημοσιονομικές επιπτώσεις, το κόστος των οποίων δεν κατανέμεται ομοιόμορφα. «Ταυτόχρονα όμως λειτούργησε ως καταλύτης αλλαγών. Επιτάχυνε τάσεις που είχαν ήδη αρχίσει να διαμορφώνονται και συμπύκνωσε μέσα σε λίγους μήνες θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις», διαπιστώνει η έκθεση της ΤτΕ αναφορικά με τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις, που κλιμακώνονται με φόντο την εκδήλωση της νέας καπιταλιστικής κρίσης.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΤτΕ ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ το 2021 θα διαμορφωθεί σε 4,2%, με την επισήμανση ότι «η πρόβλεψη αυτή εμπεριέχει αβεβαιότητα, εξαιτίας των κινδύνων που συνδέονται με την εξέλιξη των επιδημιολογικών δεδομένων και τη δυνατότητα άμεσης άρσης πολλών περιοριστικών και απαγορευτικών μέτρων, αλλά και με τα ιδιαίτερα δομικά χαρακτηριστικά της οικονομίας».

Οπως επισημαίνεται σχετικά, «η πρόταξη των μεταρρυθμίσεων αποτελεί προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ που θα επιτρέψει όχι μόνο την κάλυψη του παραγωγικού κενού, αλλά και - σημαντικότερα - την ενεργοποίηση της συνολικής προσφοράς για την αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας, την επέκταση των παραγωγικών δυνατοτήτων και την ενίσχυση του ρυθμού αύξησης του δυνητικού προϊόντος».

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, σε συνδυασμό με το μπαράζ των αντιλαϊκών παρεμβάσεων που προβλέπονται σε αυτό, παρέχει - σύμφωνα με την ΤτΕ - μια «μοναδική ευκαιρία για την εφαρμογή των αναγκαίων πολιτικών με στόχο την αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της χώρας».

Επισημαίνεται ακόμα ότι την επαύριο της πανδημίας απαιτείται ιεράρχηση των μεσοπρόθεσμων προτεραιοτήτων της οικονομικής πολιτικής γύρω από τρεις κεντρικούς άξονες: Την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας ώστε να διασφαλίζεται το αξιόχρεο της χώρας, την ενίσχυση του αναπτυξιακού προσανατολισμού της δημοσιονομικής πολιτικής και την επιτάχυνση της υλοποίησης του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της απαλλαγής των πιστωτικών ιδρυμάτων από τα «χαμηλής ποιότητας» στοιχεία ενεργητικού τους.

Ειδικότερα, τα «κόκκινα» δάνεια ανήλθαν τέλη Δεκέμβρη 2020 σε 47,4 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά περίπου 21 δισ. ευρώ συγκριτικά με τέλη Δεκέμβρη 2019. Ως ποσοστό επί του συνολικού τραπεζικού δανεισμού διαμορφώνονται στο 30,2%, έναντι μέσου όρου 2,6% στην ΕΕ. Η ΤτΕ προτείνει, συμπληρωματικά με το υπό εξέλιξη πρόγραμμα «Ηρακλής», τη σύσταση εταιρείας διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού, προκειμένου να στηριχθούν οι τράπεζες στην προσπάθεια απαλλαγής τους από τα βαρίδια των «κόκκινων» δανείων.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική πολιτική εκτιμάται ότι το 2020 το πρωτογενές έλλειμμα διαμορφώθηκε σε 7,0% του ΑΕΠ και το κρατικό χρέος σε 205% του ΑΕΠ, ενώ για το 2021 το πρωτογενές έλλειμμα αναμένεται σε 5,3% του ΑΕΠ.

Από την πλευρά του το ΔΝΤ στο πλαίσιο της Εαρινής Συνόδου δημοσιοποίησε χτες την έκθεση με τις «παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές».

Σε ό,τι αφορά την ελληνική οικονομία, ο ρυθμός ανάκαμψης για το 2021 αναμένεται να ανέλθει σε 3,8% και για το 2022 σε 5%, έναντι βύθισης 8,2% το 2020.

Οι προβλεπόμενοι ρυθμοί μεγέθυνσης του ΑΕΠ για το 2021 και το 2022 διαμορφώνονται ως εξής:

Ευρωζώνη: 4,4%, 3,8% (από -6,6% το 2020). Γερμανία: 3,6%, 3,4% (από -4,9%). Γαλλία: 5,8%, 4,2% (από -8,2%). Ιταλία: 4,2%, 3,6% (από -8,9%). Ισπανία: 3,3%, 2,5% (από -4,8%).

HΠΑ: 6,4%, 3,5% (από -3,5%). Kίνα: 8,4%, 5,6% (από +2,3%). Ιαπωνία: 3,3%, 2,5% (από -4,8%). Ηνωμένο Βασίλειο: 5,3%, 5,1% (από -9,9%). Ρωσία: 3,8%, 3,8% (από -3,1%).

Τέλος, στην παγκόσμια οικονομία αναμένονται ρυθμοί 6,0% και 4,4% αντίστοιχα.