Συνεχίζεται η εξάπλωση της πανδημίας σε όλο τον κόσμο, με σχεδόν 164 εκατ. επιβεβαιωμένα κρούσματα και 3,4 εκατ. καταγεγραμμένους θανάτους, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) να επισημαίνει ότι αναμένει «η δεύτερη χρονιά της πανδημίας να είναι φονικότερη από την πρώτη».

Στην Ινδία ανακοινώθηκαν πάνω από 300.000 νέα κρούσματα και περισσότεροι από 4.000 θάνατοι σε ένα 24ωρο (πάνω από 270.000 νεκροί συνολικά), ενώ τα κρούσματα σημειώνουν εκρηκτική άνοδο σε χώρες όπως το Νεπάλ, η Σρι Λάνκα και οι Μαλδίβες, η Αργεντινή και η Βραζιλία.

Την ίδια ώρα, παράλληλα με την απουσία ουσιαστικών μέτρων προστασίας των λαών και ενίσχυσης των δημόσιων συστημάτων Yγείας, την αντιμετώπιση της πανδημίας υπονομεύει και η μεγάλη ανισομετρία στην κατανομή των εμβολίων, με τα ισχυρότερα καπιταλιστικά κράτη να συγκεντρώνουν πολλαπλάσιες δόσεις, αφήνοντας ελεύθερο το έδαφος να πολλαπλασιάζονται επικίνδυνες μεταλλάξεις στον υπόλοιπο κόσμο.

Χαρακτηριστικά, την ώρα που ΗΠΑ, Καναδάς, Βρετανία και ΕΕ είτε προχωρούν άμεσα, είτε σχεδιάζουν εμβολιασμούς εφήβων 12 - 15 ετών, ο ΠΟΥ για άλλη μια φορά προέτρεψε τις «πλούσιες χώρες» να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους και αντ' αυτού να δωρίσουν τα εμβόλια στο πρόγραμμα «Covax» για τις «φτωχότερες χώρες». Σε αρκετές χώρες βρίσκονται πάρα πολύ πίσω ή δεν έχουν αρχίσει καν οι εμβολιασμοί υγειονομικών, ηλικιωμένων, ευπαθών ομάδων.

Σύμφωνα με έρευνα του «Covax», το 1/3 του πληθυσμού των πιο ανεπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου, έναντι μόλις 0,2% στις «φτωχές χώρες».

Στο μεταξύ, ο ΠΟΥ βρίσκεται σε επαφές με τις ΗΠΑ σχετικά με τον καταμερισμό των εμβολίων στον «Covax», καθώς η αμερικανική κυβέρνηση έχει δηλώσει πως προτεραιότητα παραμένουν οι Αμερικανοί, ενώ «σκέφτεται» και διαπραγματεύεται πώς και πού θα διοχετεύσει τις 60 εκατ. δόσεις του εμβολίου της «AstraZeneca», που κρατάει «καβάτζα».

Οπως δήλωσε χαρακτηριστικά ανώτερος σύμβουλος του ΠΟΥ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναγνωρίζει ότι «το να μοιραστούν αυτές οι δόσεις ενδέχεται να βοηθήσει να διασφαλιστεί μεγαλύτερος αντίκτυπος συνολικά», σε μια προσπάθεια οι ΗΠΑ να εμφανιστούν ως «παγκόσμια ηγετική δύναμη», καθώς η Κίνα κερδίζει έδαφος στη «διπλωματία των εμβολίων».

Ενδεικτικό της ανισομετρίας μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών του κόσμου είναι και το γεγονός ότι αν οι χώρες του G7 και της ΕΕ μοιράζονταν το 20% των αποθεμάτων τους σε εμβόλια, θα μπορούσαν να εξασφαλιστούν περισσότερες από 150 εκατ. δόσεις σε «φτωχές χώρες», σύμφωνα με έρευνα της «Airfinity», που ειδικεύεται στην ανάλυση επιστημονικών δεδομένων και χρηματοδοτείται από το βρετανικό τμήμα της «Unicef».

Η κατάσταση επιδεινώθηκε και εξαιτίας της έξαρσης στην Ινδία, όπου παράγονται εμβόλια που κατά κύριο λόγο τροφοδοτούν τον «Covax», αλλά πλέον έχουν απαγορευτεί οι εξαγωγές προκειμένου να χρησιμοποιηθούν εγχώρια. Ετσι, τον Ιούνη θα λείπουν από το σύστημα του «Covax» περίπου 190 εκατ. δόσεις εμβολίων σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί.

«Το να μοιραστούν τώρα οι επιπλέον δόσεις είναι το ελάχιστο, πρωταρχικό και έκτακτο μέτρο το οποίο χρειαζόμαστε αμέσως», υπογραμμίζει η «Unicef», επισημαίνοντας ότι «αυτή η έκρηξη στην Ινδία ενδέχεται να αποτελεί προάγγελο για το τι θα συμβεί αλλού».

Η αύξηση της παραγωγής εμβολίων, ωστόσο, όπως και η κατανομή τους, καθορίζεται από τα επιχειρηματικά κέρδη, τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς γύρω και από τα εμβόλια, τις συνέπειες της καπιταλιστικής ανισομετρίας, με αποτέλεσμα να μένουν όλοι οι λαοί εκτεθειμένοι.

Αυτή η ανισομετρία διαπερνά και τα ισχυρότερα καπιταλιστικά κράτη, με οδυνηρές συνέπειες για τους εργαζόμενους και τον λαό και μέσα στις μητροπόλεις του καπιταλισμού.

Αναφερόμενος στις «ανισότητες στην Υγεία», που κατά τη διάρκεια της πανδημίας έπληξαν ιδιαίτερα τους Αφροαμερικανούς, τους Ισπανόφωνους και τους ιθαγενείς Αμερικανούς, πληθυσμιακές ομάδες με μεγάλα τμήματα φτωχών λαϊκών στρωμάτων, ο επικεφαλής λοιμωξιολόγος των ΗΠΑ, Αντονι Φάουτσι, σημείωσε χαρακτηριστικά: «Η Covid-19 έχει φωτίσει έντονα τις αποτυχίες της δικής μας κοινωνίας».

Το πλήρως ιδιωτικοποιημένο και εμπορευματοποιημένο σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την απουσία μέτρων προστασίας του λαού, έχουν προκαλέσει πάνω από 600.000 θανάτους, στην πλειοψηφία τους σε εργαζόμενους και φτωχά λαϊκά στρώματα.

Οπως σημείωσε ο Φάουτσι, «πολλά μέλη μειονοτικών ομάδων» εργάζονται σε χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας, όπου είναι πιο πιθανό να μολυνθούν, ενώ αντιμετωπίζουν και περισσότερα προβλήματα Υγείας, όπως υπέρταση, χρόνια πνευμονοπάθεια, διαβήτης ή παχυσαρκία.

«Σχεδόν όλα αυτά τα προβλήματα υγείας σχετίζονται με τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες, που χρονολογούνται από δυσμενείς συνθήκες που μερικοί έγχρωμοι βρίσκουν από τη γέννησή τους σχετικά με τη διαθεσιμότητα επαρκούς διατροφής, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και τις αναμφισβήτητες επιπτώσεις του ρατσισμού στην κοινωνία μας», είπε, ενώ παραδέχτηκε ότι «οι μολυσματικές ασθένειες κόστισαν δυσανάλογα στις μειονότητες».

Στο μεταξύ, τη διεύρυνση για τις κερδοφόρες μπίζνες τους γυρεύουν τα ευρωπαϊκά φαρμακευτικά μονοπώλια και στην Αφρική.

Η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναμένεται να στηρίξει τις προτάσεις για τη δημιουργία στρατηγικών κέντρων παραγωγής στις αφρικανικές χώρες κατά την Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για την Υγεία στη Ρώμη την Παρασκευή, ανέφεραν αξιωματούχοι.

Η μείωση της εξάρτησης των αφρικανικών χωρών από τις εισαγωγές φαρμάκων για την καταπολέμηση των θανατηφόρων ασθενειών που πλήττουν την ήπειρο έχει τεθεί σαν στόχος, αλλά δεν έχει προχωρήσει, εξαιτίας του ανταγωνισμού κρατών και ομίλων της φαρμακοβιομηχανίας.

Παράλληλα, οι Βρυξέλλες θέλουν να «βοηθήσουν» στην οικοδόμηση της ρυθμιστικής αρχής, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης της Αφρικανικής Υπηρεσίας Φαρμάκων, μιας ρυθμιστικής αρχής για τα φάρμακα σε ολόκληρη την ήπειρο που σχεδιάστηκε το 2014 αλλά δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.

Αξιωματούχοι της Κομισιόν έχουν επίσης πραγματοποιήσει προκαταρκτικές συνομιλίες για τα σχέδια με εκπροσώπους της φαρμακευτικής βιομηχανίας.

Η Αφρικανική Ενωση έχει θέσει σαν στόχο έως και το 60% των εμβολίων «ρουτίνας» της Αφρικής να παράγονται μέσα στην ήπειρο έως το 2040, από μόλις 1% που παράγεται τώρα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και πολλά κράτη - μέλη της ΕΕ (Γερμανία, Γαλλία κ.ά.) υποστηρίζουν ήδη την επέκταση του Ινστιτούτου «Παστέρ» σε χώρες της Αφρικής, ενώ Ευρωπαίοι αξιωματούχοι βλέπουν επίσης προοπτικές για την ενίσχυση της παραγωγής σε άλλες χώρες, π.χ. στην Αίγυπτο.