Νοερό θα είναι το σημερινό ταξίδι μας, άκοπο, αλλά πολύ εντυπωσιακό. Θα βρεθούμε σε ένα νησί του Βορείου Αιγαίου, που είναι κεντημένο σαν πολύτιμο πετράδι πάνω στη μεταξωτή θάλασσα ανάμεσα από το Αγιον Ορος και τον Ελλήσποντο, δηλαδή βρίσκεται σε ίση απόσταση μεταξύ των δύο. Για πρώτη φορά, το όνομα Λήμνος παρουσιάζεται σε πινακίδες της Πύλου στα 1200 π.Χ., που σημαίνει σπαρμένο χωράφι. Και, όντως, το μεγαλύτερο τμήμα του εδάφους της είναι καλλιεργήσιμο και στους κλασικούς χρόνους υπήρξε ο σιτοβολώνας της αθηναϊκής δημοκρατίας.

Η Μύρινα είναι η πρωτεύουσα της Λήμνου και βρίσκεται στα δυτικά του νησιού. Είναι κτισμένη πάνω σε λείψανα αρχαίων οικισμών από τα Νεολιθικά Χρόνια έως τα Ελληνιστικά και έχουν πλούσιο μυθολογικό και ιστορικό παρελθόν. Το όνομά της το οφείλει στη μυθική βασίλισσά της, τη Μύρινα. Ομως, μας είναι αδιανόητο, δεν μπορούμε να πιστέψουμε τα ίδια μας τα μάτια με τη φωτογραφία που έχουμε μπροστά μας. Κοντά στην πόλη, εκεί που θα έπρεπε να δεσπόζει ο αρχαιολογικός χώρος του Ιερού της Αρτέμιδας, το εξαιρετικό αυτό μεγάλο εύρημα, που ανάγεται στους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους, «συγκατοικεί» με μια μεγάλη και ακαλαίσθητη ξενοδοχειακή μονάδα, το «Porto Palace»! Μα, είναι δυνατόν να έχει επιτραπεί ένα τέτοιο έγκλημα και, εάν ναι, ποιος το επέτρεψε;

Αρχαιολογικοί χώροι: Στην ανατολική πλευρά του νησιού, στη θέση Βοροσκόπος κοντά στο χωριό Καμίνια, βρίσκεται ο νεολιθικός οικισμός της Πολιόχνης, που ανακαλύφθηκε από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών το καλοκαίρι του 1930. Πρόκειται για ένα μεγάλο μέρος ενός οικισμού της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού, με πολλές φάσεις αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής ανάπτυξης, που καλύπτει την 3η π.Χ. χιλιετία.

Το Καβείρο βρίσκεται στην περιοχή της Χλόης, στα βόρεια του νησιού, σε σημείο με εντυπωσιακή θέα στην απέναντι, την πανέμορφη, τη θεϊκή Σαμοθράκη. Σύμφωνα με τη μυθολογία, «Κάβειροι» ήταν οι τρεις γιοι και οι τρεις θυγατέρες του Ηφαίστου και της Καβειρρούς και λατρεύονταν στη Λήμνο ως θεότητες. Η λατρεία τους ήταν έντονα μυστηριακή και περιλάμβανε τις τελετές που έμειναν γνωστές ως «Καβείρια Μυστήρια» και είχαν σχέση με την αναγέννηση της φύσης και τη γονιμότητα. Στη βραχώδη ακτή βρίσκεται και η σπηλιά του μυθικού Φιλοκτήτη, που εγκαταλείφθηκε από τους συντρόφους του κατά τη διάρκεια της εκστρατείας ενάντια στην Τροία.

Τα Ηφαίστεια χρονολογούνται από τη Χαλκολιθική Εποχή και φαίνεται ότι κατοικούνταν συνεχώς μέχρι τα βυζαντινά χρόνια.

Η σχετική καθυστέρηση της τουριστικής ανάπτυξης και η μέχρι πρόσφατα περιορισμένη ανοικοδόμηση είχε τη συνέπεια να διατηρηθεί η παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική του τόπου. Ο αρχιτεκτονικός τύπος είναι η διώροφη κατοικία με εξωτερική πέτρινη σκάλα, η οποία σχηματίζει την αξατα (χτιστό μπαλκόνι) στο μπροστινό μέρος της κατοικίας. Παλαιότερα, η εμφανής πέτρα της λιθοδομής και το ρωμαϊκό κεραμίδι της στέγης ενσωματώνουν απόλυτα στο περιβάλλον χρωματικά και μορφολογικά. Οσο για τη μόνωση στις στέγες, αναλάμβαναν τα φύκια, ανακατεμένα με λάσπη και άχυρο, να την παράσχουν στους ιδιοκτήτες.

Το αρχοντικό Βόντελα στεγάζει σήμερα τη Δημοτική Πινακοθήκη του νησιού και να μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν πολλά αρχοντικά στη Μύρινα που ανήκαν σε πλούσιους Λημνίους, οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει στα τέλη του 19ου αιώνα στην Αίγυπτο και στην Αμερική και, όπως όλοι οι μετανάστες, ήθελαν να επιστρέψουν στη γενέτειρά τους και να χτίσουν μεγάλα όμορφα σπίτια. Από τις δωρεές εκείνες των ξενιτεμένων Λημνίων, αλλά και από εράνους των φτωχών κατοίκων του νησιού στα τέλη του 19ου αιώνα, δημιουργήθηκαν θαυμάσια σχολικά κτίρια. Υπάρχουν πολλά να κάνει, να δει και να απολαύσει ο επισκέπτης, φτάνει να μην εξοργιστεί, όπως εμείς, με την ασέβεια και το νεποτισμό του ξενοδοχειακού συγκροτήματος που προαναφέραμε, αλλά και την αδιαφορία των υπευθύνων. Καλό ταξίδι σε όσους επισκεφτούν φέτος την άνοιξη το πανέμορφο νησί της Λήμνου. Εμείς πρέπει να επιστρέψουμε στα καθημερινά της Κυριακής μας. Δε μας παίρνει ο χώρος και ο χρόνος...