Το ταξίδι στον Αρη θα κοστίσει στο σώμα των αστροναυτών πολύ περισσότερο απ' ό,τι αν περνούσαν τον ίδιο χρόνο στο λίκνο του ανθρώπινου είδους. Μετά τη ναυτία των πρώτων ημερών, θα αρχίσει μια φυσιολογική μεταμόρφωση, που δεν έχει ανάλογο πάνω στη Γη. Χωρίς την έλξη της βαρύτητας, οι μύες θα ατροφήσουν. Η καρδιά θα συρρικνωθεί. Ο σκελετός θα αδυνατίσει. Το ανοσοποιητικό σύστημα θα γίνει λιγότερο αποτελεσματικό. Το αίμα και τα άλλα σωματικά υγρά θα συγκεντρωθούν στο κεφάλι, πιέζοντας τα μάτια και δημιουργώντας προβλήματα στην όραση. Τα ημερονύκτια διάρκειας 90 λεπτών θα αναστατώσουν τον κιρκαδικό ρυθμό (το βιολογικό ρολόι) των αστροναυτών, ενώ η ακτινοβολία θα δίνει συνεχή χτυπήματα στο DNA τους.

Οι έξι μήνες, που διαρκεί η μέση αποστολή των κοσμοναυτών και αστροναυτών στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ), έχουν ως αποτέλεσμα να μειωθεί η πυκνότητα των οστών τους, να παχύνουν και να σκληρύνουν τα τοιχώματα των αρτηριών τους, όσο θα συνέβαινε ως αποτέλεσμα γήρανσης μιας δεκαετίας στην επιφάνεια του πλανήτη. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, η θερμοκρασία του σώματός τους μπορεί να αυξηθεί μέχρι και 1 βαθμό Κελσίου, καθώς εκτίθενται σε ακτινοβολία ισοδύναμη με 375 ακτινογραφίες θώρακος. Παράλληλα, γίνονται πιο επιρρεπείς στην εμφάνιση πετρών στα νεφρά και αλλεργιών και πιο ευάλωτοι σε μολυσματικές νόσους. Ακόμη και το ύψος τους αλλάζει στο Διάστημα!

Καθώς οι διαστημικές υπηρεσίες αρκετών χωρών ετοιμάζονται για επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια και στη συνέχεια για την πρώτη επανδρωμένη πτήση στον Αρη, η διαστημική ιατρική προσπαθεί να βρει λύσεις στα δυσεπίλυτα προβλήματα του εχθρικού για τον άνθρωπο διαστημικού χώρου. Κάποιες από αυτές τις λύσεις θα μπορούσαν να έχουν εφαρμογή και στην Ιατρική στη Γη, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν.

Ο ΔΔΣ πετάει 380 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης και πρέπει να λειτουργεί ως βάση για τα πάντα: σπίτι, γραφείο, ερευνητικό εργαστήριο, μπακάλικο, φαρμακείο, γυμναστήριο και νοσοκομείο. Τακτικές αποστολές ανεφοδιασμού από τη Γη μεταφέρουν τροφή, ερευνητικό υλικό, φάρμακα κ.ο.κ. Πιο μακριά από τη Γη, οι πτήσεις ανεφοδιασμού θα είναι πιο δύσκολες. Γι΄ αυτό ορισμένοι ερευνητές προσπαθούν να αναπτύξουν φυτά, που θα λειτουργήσουν ως «φαρμακοβιομηχανίες», ώστε οι αστροναύτες να μπορούν να καλλιεργούν τα φάρμακά τους στο Διάστημα.

Ενα άλλο πρόβλημα είναι οι τηλεπικοινωνίες. Στον Αρη η μονόδρομη επικοινωνία μπορεί να απαιτεί μέχρι και 20 λεπτά, πράγμα που σημαίνει ότι οι αστροναύτες δεν θα μπορούν να στηρίζονται σε οδηγίες από γιατρούς στο κέντρο ελέγχου στη Γη, ούτε από ιατρικά εφόδια, που θα τους σταλούν διασχίζοντας δεκάδες εκατομμύρια χιλιόμετρα. Πρέπει να μπορούν να κάνουν βασικές διαγνώσεις και να μπορούν να ανταποκρίνονται στοιχειωδώς σε επείγοντα ιατρικά περιστατικά, χωρίς να εξαρτώνται από τη Γη. Τεχνολογία που αναπτύχθηκε για τον σκοπό αυτό, έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για την παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε απομονωμένα μέρη, όπως η Ανταρκτική, άλλα απομακρυσμένα εδάφη, πλοία στον ωκεανό κ.ο.κ.

Το Σεπτέμβρη του 2021 δοκιμάστηκε σε τροχιά μια φορητή συσκευή υπερήχων, που χρησιμοποίησαν αστροναύτες χωρίς ιατρική εκπαίδευση και χωρίς οδηγίες από το έδαφος. Η συσκευή αυτή ήδη έχει διανεμηθεί σε αγροτικές κοινότητες, όπου τα κοντινότερα απεικονιστικά συστήματα απέχουν πολλές ώρες ταξιδιού με αυτοκίνητο. Αλλες φορητές μικροσκοπικές συσκευές μπορούν να μετρήσουν διάφορα χρήσιμα βιοϊατρικά δεδομένα των αστροναυτών, όπως ο ρυθμός αναπνοής, οι καρδιακοί παλμοί, η θερμοκρασία σώματος, τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα κ.τ.λ. Μια φορητή λειτουργούμενη από το ίδιο το άτομο συσκευή ελέγχου της όρασης, που αναπτύχθηκε για χρήση από τους αστροναύτες, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της όρασης του ενός και πλέον δισεκατομμυρίου ανθρώπων που πάσχουν από φτωχή όραση, εξαιτίας μη διαγνωσμένων και μη διορθωμένων προβλημάτων στα μάτια τους. Αλλη καινοτομία είναι τα φορητά μικροβιολογικά εργαστήρια, που μπορούν να λειτουργήσουν και μη ειδικοί, ώστε να μη χρειάζεται η λήψη αίματος και η αναμονή ημερών για να βγουν τα αποτελέσματα.

Βεβαίως, η τηλεϊατρική και η ατομική ευθύνη για την υγεία πλασάρεται συχνά από τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις ως λύση, ώστε να αποβάλλουν τις ευθύνες του κράτους για τη δημόσια υγεία και την παροχή της καλύτερης δυνατής ιατρικής φροντίδας και περίθαλψης ανθρώπων που ζουν σε μικρά χωριά και απομακρυσμένους συνοικισμούς. Πολλές από τις ιατρικές συσκευές που αναπτύχθηκαν ή θα αναπτυχθούν για τις επανδρωμένες πτήσεις απαιτούν χρήματα που οι πάσχοντες φτωχοί άνθρωποι δεν διαθέτουν και το καπιταλιστικό κράτος δεν παρέχει, ώστε να φροντίσει για την υγεία τους, είτε με χρήση τέτοιων συσκευών, είτε με τους παραδοσιακούς τρόπους της σύγχρονης ιατρικής.

Στις 12 Απρίλη του 1961, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν, με την πτήση διάρκειας 108 λεπτών γύρω από τη Γη, έγραψε το πρώτο επεισόδιο της ακόμα μικρής ιστορίας του ανθρώπου στο Διάστημα. Οι επιστήμονες εκείνη την εποχή είχαν ήδη αντίληψη ότι η έλλειψη βαρύτητας, η ακτινοβολία, οι ακραίες θερμοκρασίες και οι συνθήκες κενού θα ήταν πολύ εχθρικό περιβάλλον για τον ανθρώπινο οργανισμό. Αλλά οι φυσιολογικές επιδράσεις των διαστημικών ταξιδιών παρέμεναν ανοιχτό ζήτημα.

Λιγότεροι από 600 άλλοι άνθρωποι ακολούθησαν έως τώρα τα βήματα του Γκαγκάριν στο Διάστημα, αλλά η κατανόηση των τρόπων προστασίας του ανθρώπινου σώματος από τους κινδύνους του Διαστήματος άλλαξε δραματικά. Αυτό οφείλεται κατά ένα μέρος στους αστροναύτες, που πραγματοποίησαν περισσότερα από 3.000 επιστημονικά πειράματα στον ΔΔΣ, ή συμμετείχαν οι ίδιοι ως αντικείμενα μελέτης σε πειράματα. Οι αστροναύτες ακολουθούν τις οδηγίες των πειραμάτων κατά γράμμα, κάτι που δεν είναι εξασφαλισμένο από τυχαίους συμμετέχοντες σε πειράματα στη Γη. Από την άλλη μεριά, το δείγμα στα πειράματα σε τροχιά είναι πολύ μικρό, ενώ δεν υπάρχει δυνατότητα για «διπλές - τυφλές» μελέτες, το δημογραφικό δείγμα είναι κυρίως λευκοί.

Το διάρκειας τριών ετών ταξίδι στον Αρη με επιστροφή είναι πολύ πιο απαιτητικό και γι΄ αυτό οι ερευνητές δοκιμάζουν τρόπους που θα μπορούσαν να θέσουν τους αστροναύτες σε «χειμερία νάρκη», ώστε να μειώσουν το ρυθμό του μεταβολισμού τους, την κατανάλωση οξυγόνου, την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα και την κατανάλωση θερμίδων (διατροφική ανάγκη). Οι τεχνικές που θα αναπτυχθούν ελπίζεται ότι θα βρουν εφαρμογή στην κρυοδιατήρηση οργάνων και ιστών στη Γη, επιτρέποντας τη μακρόχρονη διατήρησή τους και την αξιοποίησή τους από συμβατούς λήπτες, όποτε αυτοί βρεθούν.

Για την αποφυγή εμφάνισης καρκίνου από την ακτινοβόληση, εξετάζεται η ενίσχυση της επισκευαστικής ικανότητας των κυττάρων των αστροναυτών με τη βοήθεια αδενοϊών. Αν βρεθεί λύση για τους αστροναύτες θα μπορούσε να έχει εφαρμογή στους ασθενείς με καρκίνο που κάνουν ακτινοβολίες ή χημειοθεραπείες.