Ο διαρκής κίνδυνος ενός γενικευμένου πολέμου στην Ευρώπη, ως απόρροια της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ και Ρωσίας στην Ουκρανία και του γεωπολιτικού ανταγωνισμού στην Ανατολική Ευρώπη, έρχεται ξανά στο προσκήνιο, με αφορμή αυτήν τη φορά το σοβαρό περιστατικό του πυραύλου που έπεσε προχτές το βράδυ σε μεθοριακό χωριό της Πολωνίας, σκοτώνοντας δύο ανθρώπους.

Και παρότι μέχρι στιγμής οι πρώτες δηλώσεις από τις ΗΠΑ και κράτη της ΕΕ δείχνουν πως για την ώρα δεν επιδιώκεται να εξελιχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία σε μια άμεση σύγκρουση ΝΑΤΟ - Ρωσίας, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, ωστόσο είναι φανερό πως αντίστοιχα περιστατικά εύκολα μπορούν να αξιοποιηθούν ως πρόσχημα για να μπουν κι άλλες χώρες στον πόλεμο, ή να δημιουργήσουν τη δική τους δυναμική παραπέρα κλιμάκωσης.

Οι οξυμένες αντιθέσεις - και μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα - για την εξέλιξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία και τους όρους για διαπραγματεύσεις για την «ειρήνη», τα αδιέξοδα και των δύο πλευρών στο πεδίο της μάχης, το «κουβάρι» των αντικρουόμενων συμφερόντων, η συνεχής αύξηση της στρατιωτικής στήριξης του Κιέβου από ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ με σύγχρονους εξοπλισμούς, οι μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις που έχουν συγκεντρωθεί στην Ανατολική Ευρώπη και τη Βαλτική Θάλασσα, καθώς και άλλοι απρόβλεπτοι παράγοντες μπορούν εύκολα να «ανάψουν τη φωτιά» για τους λαούς της περιοχής.

Αργά το βράδυ της Τρίτης οι ηγέτες του G7, της ΕΕ και ορισμένων κρατών του ΝΑΤΟ, που βρίσκονταν στο Μπαλί για τη Σύνοδο Κορυφής του G20, συνεδρίασαν έκτακτα για το περιστατικό με τον πύραυλο που έπληξε το χωριό Σεβόντοφ της νοτιοανατολικής Πολωνίας, σε εγκατάσταση αποθήκευσης σιτηρών, περίπου 6 χλμ. εντός πολωνικού εδάφους.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ενημέρωσε τους ομολόγους για «στοιχεία» ότι ο πύραυλος ήταν αντιαεροπορικός και εκτοξεύθηκε από ουκρανική συστοιχία αντιαεροπορικής άμυνας S-300, προκειμένου να καταρριφθεί ρωσικός εισερχόμενος πύραυλος. Διευκρίνισε πως πρόκειται για «προκαταρκτικές πληροφορίες», αλλά «είναι απίθανο, με δεδομένη την τροχιά, να βλήθηκε από τη Ρωσία - πάντως θα δούμε».

«Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το περιστατικό ήταν αποτέλεσμα σκόπιμης επίθεσης» κατά χώρας του ΝΑΤΟ, δήλωσε χτες μετά από έκτακτη συνεδρίαση ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ. Ο ίδιος εξέφρασε την εκτίμηση για «ουκρανικό πύραυλο αεράμυνας που εκτοξεύθηκε για να υπερασπιστεί το ουκρανικό έδαφος από τις ρωσικές επιθέσεις». Πρόσθεσε πάντως ότι «η Ρωσία φέρει την απόλυτη ευθύνη, καθώς συνεχίζει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας» και «πρέπει να σταματήσει». Παράλληλα ο Στόλτενμπεργκ υπογράμμισε πως το περιστατικό στην Πολωνία «δείχνει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζει να δημιουργεί επικίνδυνες καταστάσεις» και «μπορεί να έχει συνέπειες σε έδαφος του ΝΑΤΟ», ενώ κάλεσε τα κράτη - μέλη σε επαγρύπνηση.

Το συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Πολωνίας (BBN) συνεδρίασε το βράδυ της Τρίτης αμέσως μετά το συμβάν, αλλά και χτες. «Επρόκειτο για έναν παλιό πύραυλο S-300 σοβιετικής κατασκευής και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι εκτοξεύτηκε από τη ρωσική πλευρά», ούτε για εσκεμμένη επίθεση κατά της Πολωνίας. «Είναι πολύ πιθανόν ότι εβλήθη από την ουκρανική αντιαεροπορική άμυνα», δήλωσε χτες και ο Πολωνός Πρόεδρος, Αντρ. Ντούντα.

Η Πολωνία συνεχίζει να εξετάζει το ενδεχόμενο επίκλησης του άρθρου 4 της συνθήκης του ΝΑΤΟ για διαβούλευση μεταξύ των «συμμάχων», αλλά μάλλον δεν είναι αναγκαία η ενεργοποίησή του, πρόσθεσε από την πλευρά του ο Πολωνός πρωθυπουργός, Μ. Μοραβιέτσκι. Δεν απέκλεισε εξάλλου ο βομβαρδισμός ουκρανικών υποδομών κοντά στα σύνορα να ήταν «μια σκόπιμη πρόκληση με την ελπίδα ότι θα μπορούσε να προκύψει μια τέτοια κατάσταση», χωρίς να εξηγήσει πώς ωφελείται η Μόσχα από κάτι τέτοιο.

Στο μεταξύ, ο στρατός της Πολωνίας παραμένει σε κατάσταση συναγερμού και έχει ενισχυθεί η παρακολούθηση του εναέριου χώρου, ενώ στη χώρα βρίσκονται περίπου 10.000 Αμερικανοί στρατιωτικοί.

Αλλά και στην Ουγγαρία, που συνορεύει επίσης με την Ουκρανία, αλλά δεν έχει στείλει στρατιωτική βοήθεια, συνεδρίασε το βράδυ της Τρίτης το Συμβούλιο Αμυνας. Χτες, ο Γκ. Γκιούλιας, προσωπάρχης του Ούγγρου πρωθυπουργού, επέκρινε τον Ουκρανό Πρόεδρο Β. Ζελένσκι, λέγοντας ότι «κατηγορώντας αμέσως τους Ρώσους» για το χτύπημα στην Πολωνία, «έκανε λάθος, έδωσε ένα κακό παράδειγμα».

Η Ουκρανία ζήτησε κοινή έρευνα του περιστατικού με τους «εταίρους» της, πρόσβαση στον τόπο της έκρηξης στην Πολωνία και να δει τις πληροφορίες που αποτέλεσαν τη βάση για τα συμπεράσματα των ΗΠΑ, της Πολωνίας κ.ά. Ο Β. Ζελένσκι επέμεινε και χτες βράδυ ότι ο πύραυλος δεν ήταν ουκρανικός.

«Οι έρευνες διεξάγονται από Πολωνούς και Αμερικανούς εμπειρογνώμονες και αν θα επιτρεπόταν σε οποιονδήποτε να συμμετάσχει σε αυτές, θα χρειαζόταν τουλάχιστον η συμφωνία και των δύο μερών», απάντησε ο Πολωνός Πρόεδρος.

O Nτούντα είχε συνομιλίες χτες στη Βαρσοβία με τον επικεφαλής της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς, ο οποίος νωρίτερα είχε επισκεφτεί το Κίεβο. Τη Δευτέρα συναντήθηκε στην Αγκυρα με τον Ρώσο ομόλογό του, Σ. Ναρίσκιν.

«Απόπειρα να προκληθεί άμεση στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, με επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο», κατήγγειλε ο επικεφαλής της μόνιμης αποστολής της Ρωσίας στον ΟΗΕ, Ντμ. Πολιάνσκι.

Από την πρώτη στιγμή το ρωσικό υπουργείο Αμυνας έκανε λόγο για «σκόπιμη προβοκάτσια με σκοπό την κλιμάκωση» και ισχυρίστηκε ότι από τα δεκάδες προχθεσινά ρωσικά πυραυλικά πλήγματα στην Ουκρανία, «κανένα δεν εξαπολύθηκε σε στόχους κοντά στα ουκρανοπολωνικά σύνορα», αλλά όλα «απείχαν τουλάχιστον 35 χλμ. από τα πολωνικά σύνορα».

Το Κρεμλίνο σχολίασε τις «αβάσιμες δηλώσεις» ορισμένων χωρών - όπως της Βαλτικής - για το περιστατικό στο πολωνικό έδαφος, ενώ χαρακτήρισε την αμερικανική αντίδραση «συγκρατημένη».

Νέες «προειδοποιήσεις» πως «η Δύση πλησιάζει περισσότερο σε παγκόσμιο πόλεμο» διεξάγοντας «υβριδικό πόλεμο κατά της Ρωσίας», εκτόξευσε ο αναπληρωτής πρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Ντμ. Μεντβέντεφ.

Παράλληλα, μετά τους προχτεσινούς μαζικούς πυραυλικούς βομβαρδισμούς σε πολλές περιοχές της Ουκρανίας, το ρωσικό υπουργείο Αμυνας ανακοίνωσε ότι καταστράφηκαν «με ακρίβεια» όλοι οι στόχοι στο «σύστημα στρατιωτικής διοίκησης της Ουκρανίας και τις ενεργειακές υποδομές που συνδέονται με αυτό». Σύμφωνα με το Κίεβο, τουλάχιστον 10 εκατ. Ουκρανοί έμειναν χωρίς ρεύμα.

Επίσης το ρωσικό υπουργείο Αμυνας ανέφερε πως «όλες οι καταστροφές σε κτίρια κατοικιών του Κιέβου προκλήθηκαν από πτώση και αυτοκαταστροφή ουκρανικών αντιαεροπορικών πυραύλων».

Το Κίεβο δεν έκρυψε την επιδίωξή του για κλιμάκωση του πολέμου και διεύρυνσή του με κράτη του ΝΑΤΟ, αλλά και για αξιοποίηση του περιστατικού στην Πολωνία ώστε να ενισχυθεί η στρατιωτική βοήθεια από τη Δύση.

Την Τρίτη το βράδυ, ο Ουκρανός Πρόεδρος, Β. Ζελένσκι, κατήγγειλε αμέσως τη Ρωσία ότι «εκτοξεύει πυραύλους σε έδαφος του ΝΑΤΟ!». «Αυτή είναι μια ρωσική πυραυλική επίθεση στη συλλογική μας ασφάλεια! Είναι μια πολύ σημαντική κλιμάκωση. Πρέπει να δράσουμε», είπε σχεδόν «πανηγυρίζοντας». Στη συνέχεια, χτες το πρωί, απευθυνόμενος στους ηγέτες του G20 στο Μπαλί είπε ότι το «ρωσικό πλήγμα στην Πολωνία είναι ένα μήνυμα του Πούτιν προς εσάς».

Από την πλευρά του, ο Ουκρανός ΥΠΕΞ, Ντμ. Κουλέμπα, χαρακτήρισε «θεωρίες συνωμοσίας» τους ισχυρισμούς ότι ο πύραυλος ήταν ουκρανικός.

Στη συνέχεια, μετά τις «ενδείξεις» που επικαλέστηκαν οι ΗΠΑ για ουκρανικό πύραυλο, το Κίεβο υπογράμμισε πως η Ρωσία φέρει την ευθύνη για οποιαδήποτε «περιστατικά με πυραύλους», καθώς «ο πόλεμος ξεκίνησε και διεξάγεται από τη Ρωσία», η οποία «πλήττει μαζικά την Ουκρανία με πυραύλους Cruise», όπως είπε ο σύμβουλος του Ουκρανού Προέδρου, Μ. Ποντολιάκ. Εξάλλου, «ρωσικοί πύραυλοι ή θραύσματά τους έχουν πέσει περισσότερες από μία φορές σε συνοριακές περιοχές», είπε, υπονοώντας ότι το ΝΑΤΟ διαθέτει προσχήματα να κλιμακώσει, όποτε το αποφασίσει. Το «ανατολικό τμήμα της ευρωπαϊκής ηπείρου έχει μετατραπεί σε απρόβλεπτο πεδίο μάχης», πρόσθεσε, με «ευθύνη της Ρωσίας».

«Δεν χρειάζεται να αναζητούνται δικαιολογίες και να αναβάλλονται σημαντικές αποφάσεις», είπε ακόμη ο Ουκρανός αξιωματούχος, καλώντας την Ευρώπη να «κλείσει τον ουρανό» πάνω από την Ουκρανία επαναφέροντας το πάγιο αίτημα του Κιέβου για ΝΑΤΟική ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, που μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε άμεση σύγκρουση με τη Ρωσία.

Στο μεταξύ, ευκαιρία για αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της βρήκε η Γερμανία, με το υπουργείο Αμυνας να δηλώνει «έτοιμο» να περιπολεί στον εναέριο χώρο της Πολωνίας και να στείλει μαχητικά αεροσκάφη «Eurofighter» για πτήσεις καταγραφής και παρακολούθησης. Τα δύο κράτη βρίσκονται ήδη σε σχετικές επαφές, με το γερμανικό υπουργείο Αμυνας να τονίζει ότι τα γερμανικά «Eurofighter» θα μπορούσαν να φτάσουν στην Πολωνία ακόμη και αύριο εάν το επιθυμεί, χωρίς να χρειάζεται καν εγκατάστασή τους εκεί, καθώς θα μπορούν να επιστρέφουν στη Γερμανία.

Την ίδια στιγμή, το Βερολίνο εξακολουθεί να απορρίπτει έναν αποκλεισμό του εναέριου χώρου της Ουκρανίας, διότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε «απευθείας σύγκρουση ΝΑΤΟ - Ρωσίας».

Σε ένα τέτοιο φόντο, η κυβέρνηση Μπάιντεν κάλεσε το Κογκρέσο να συμπεριλάβει πρόσθετη χρηματοδότηση για την Ουκρανία ύψους 37,7 δισ. δολαρίων, που «να διασφαλίσει ότι η Ουκρανία έχει τη χρηματοδότηση, τα όπλα και την υποστήριξη που χρειάζεται για να αμυνθεί».

Περιλαμβάνει 21,7 δισ. δολάρια για «εξοπλισμό για την Ουκρανία, αναπλήρωση αποθεμάτων των ΗΠΑ και για συνεχή υποστήριξη πληροφοριών, 14,5 δισ. δολάρια για άμεση δημοσιονομική στήριξη στην Ουκρανία, επενδύσεις» κ.ά., 626 εκατ. δολάρια «για την υποστήριξη της πυρηνικής ασφάλειας στην Ουκρανία» και 900 εκατ. δολάρια για υγειονομική βοήθεια.

Στο μεταξύ, ακόμη περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ δήλωσαν έτοιμα να παράσχουν μέσα αεράμυνας στην Ουκρανία ενώ χτες συνεδρίασε στις Βρυξέλλες μια ομάδα επαφής για την Ουκρανία, με κύριο θέμα την αεράμυνα.

Η Σουηδία θα παραδώσει στην Ουκρανία τη μεγαλύτερη στρατιωτική βοήθεια μέχρι σήμερα, αξίας 287 εκατ. δολαρίων, που περιλαμβάνει ένα σύστημα αεράμυνας και πυρομαχικά, δήλωσε ο πρωθυπουργός, Ουλφ Κρίστερσον.

«Είναι μεγαλύτερο πακέτο στρατιωτικής υποστήριξης από ό,τι και τα οκτώ προηγούμενα μαζί» και «ακολουθούμε πιστά τη λίστα προτεραιοτήτων της Ουκρανίας», είπε ο Κρίστερσον.

Το σύστημα πυροβολικού «Archer» είναι ψηλά στη λίστα της Ουκρανίας, αλλά δεν συμπεριλήφθηκε στο νέο πακέτο, αν και δεν το απέκλεισε για το μέλλον.

Το ΝΑΤΟ θα πρέπει «να αναπτύξει γρήγορα περισσότερα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας στα πολωνο-ουκρανικά σύνορα και στην υπόλοιπη ανατολική πλευρά της Συμμαχίας», τόνισε ο Λιθουανός Πρόεδρος, Γκ. Ναουσέντα, και εξέφρασε την προσδοκία μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το επόμενο έτος στο Βίλνιους να έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος.

Η Γαλλία προειδοποίησε για «σημαντικό κίνδυνο κλιμάκωσης», ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμ. Μακρόν, χαρακτήρισε «προκαταρκτικές τις πληροφορίες που μοιράστηκαν οι ΗΠΑ». Νωρίτερα η γαλλική προεδρία είχε επισημάνει πως «πολλές χώρες την περιοχή» διαθέτουν συστήματα S-300.

«Θα συνεχίσουμε να προσπαθούμε για την ειρήνη, για μια λύση κατόπιν διαπραγμάτευσης και να συνομιλήσουμε με τη Ρωσία», είπε ο Γάλλος Πρόεδρος. Επιπλέον, πρόσθεσε, οι ηγέτες του G20 συμφώνησαν να ωθήσουν τη Ρωσία σε μια αποκλιμάκωση και εξέφρασε την ελπίδα η Κίνα να παίξει μεγαλύτερο διαμεσολαβητικό ρόλο μέσα στους επόμενους μήνες προς αυτήν την κατεύθυνση.

Το περιστατικό με τον πύραυλο που έπεσε στην Πολωνία θα πρέπει να ενθαρρύνει τα μέρη να αποκλιμακώσουν, δήλωσε ο Ιταλός ΥΠΕΞ και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Αντ. Ταγιάνι.

«Ολα αυτά δεν θα είχαν συμβεί χωρίς τον ρωσικό πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, χωρίς τους πυραύλους που εκτοξεύονται τώρα συστηματικά και σε μεγάλη κλίμακα κατά των υποδομών», σχολίασε ο Γερμανός καγκελάριος, Ολ. Σολτς.

Αναφερόμενος στο τελικό ανακοινωθέν της Συνόδου Κορυφής του G20, ο Σολτς έκανε λόγο για «συμφωνίες που ξεπέρασαν κατά πολύ τις προσδοκίες» ως προς τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Μάλιστα αναφέρθηκε σε χώρες που τηρούν «ουδέτερη» στάση στη ρωσική εισβολή, όπως η Ινδία και η Νότια Αφρική, λέγοντας ότι βοήθησαν τους ηγέτες του G20 να βρουν «εκπληκτικά σαφείς λέξεις» για τον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία, αν και τα κράτη αυτά ήταν μεταξύ εκείνων που απείχαν από τις σχετικές ψηφοφορίες του ΟΗΕ.

«Τα περισσότερα μέλη καταδικάζουν έντονα τον πόλεμο στην Ουκρανία» και «ζητούν απόσυρση της Ρωσίας», αναφέρεται στην τελική δήλωση των ηγετών, όπου επισημαίνεται ότι η Ρωσία αντιτάχθηκε στη διατύπωση αυτή. Η δήλωση, αναγνωρίζοντας ότι «υπήρχαν άλλες απόψεις και διαφορετικές εκτιμήσεις της κατάστασης και των κυρώσεων», υιοθετήθηκε ομόφωνα. Ολες οι χώρες συμφώνησαν ότι η σύγκρουση «υπονομεύει την παγκόσμια οικονομία», σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν.

Οι θέσεις που έλαβαν η Κίνα και η Ινδία δεν έχουν μέχρι στιγμής διευκρινιστεί.