Ενα αίτημα ζωτικό και για τον κλάδο της χημικής βιομηχανίας, που κάθε χρόνο μετρά νεκρούς, εγκαυματίες, σακατεμένους, ακρωτηριασμένους εργάτες. Οι εργαζόμενοι στον κλάδο άλλωστε βλέπουν το «κυνήγι» του κέρδους από τους βιομηχάνους να τσακίζει όχι μόνο τα εργατικά δικαιώματα αλλά και την ίδια τη ζωή τους.

Η χημική βιομηχανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους μεταποιητικούς κλάδους της Ευρώπης, αλλά και της Ελλάδας. Η παραγωγική του δραστηριότητα απλώνεται σε μια ευρεία γκάμα προϊόντων, όπως πλαστικά, απορρυπαντικά, λιπάσματα, χρώματα, ελαστικά, μπαταρίες κ.ά. και εκ των πραγμάτων αλληλοπλέκεται με άλλους κλάδους της οικονομίας όπως αγροτική παραγωγή, Τουρισμό, Υγεία, Τρόφιμα κ.ά. Πρόσφατη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Μελετών (ΙΟΒΕ) αναφέρει ότι στον κλάδο στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περισσότερες από 950 επιχειρήσεις, ενώ απασχολούνται 17.700 άμεσα εργαζόμενοι. Ο αριθμός αυξάνεται αν συνυπολογίσουμε εργολαβικούς και εποχιακούς εργαζόμενους. Σήμερα η απασχόληση στον κλάδο έχει ανακάμψει αυξανόμενη κατά 19% συγκριτικά με το 2016.

Η στρατηγική στόχευση των βιομηχάνων για διαρκώς μεγαλύτερη κερδοφορία περνά μέσα από τη στροφή του κλάδου σε χρήση πρώτων υλών και παραγωγή προϊόντων που είναι «φιλικά προς το περιβάλλον». Ορίζουν ως πρόκληση την 4η βιομηχανική επανάσταση, την αειφόρο εκμετάλλευση του ορυκτού και φυσικού πλούτου, το «Green Deal», τη χημική ανακύκλωση. Ενώ με την τελευταία κοινοτική Οδηγία μπαίνει επιτακτικά η βελτίωση του ενεργειακού και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του κλάδου.

Στη διάρκεια της πανδημίας αναδείχτηκε η αξία του κλάδου για τις σύγχρονες οικονομίες. Χαρακτηριστικός ήταν ο ρόλος του σε εφοδιασμό με αντισηπτικά, απολυμαντικά, μάσκες, Plexiglass κ.ά. Συνολικά ο κύκλος εργασιών του κλάδου εκτιμάται ότι πλησίασε το 2021 τα 3,1 δισ., σημειώνοντας σημαντική άνοδο κατά 24% έναντι του 2020. Ενισχύθηκε η εξαγωγική δραστηριότητα, φθάνοντας στα 2,1 δισ., παρουσιάζοντας σημαντική άνοδο κατά 27% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος.

Αρκετοί επιχειρηματικοί όμιλοι εκείνη την περίοδο, εκμεταλλευόμενοι το έμπειρο βιομηχανικό δυναμικό που συγκεντρώνεται στον κλάδο, κατάφεραν να συγκρατήσουν ή και να «εκτοξεύσουν» την κερδοφορία τους. Τα «ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ», που το 2021 είχαν κέρδη 40,9 εκατ. από αντίστοιχα προϊόντα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ή ο «PAPOUTSANIS» που με τις αυξημένες πωλήσεις αντισηπτικών ειδών αναπλήρωσε τη «ζημιά» που προήλθε από τον τουρισμό και επιπλέον αύξησε 12% τις πωλήσεις, είναι ορισμένα παραδείγματα.

Βγαίνοντας από την πανδημία οι βιομήχανοι πήραν άμεσα μέτρα για να διαχειριστούν τις νέες εξελίξεις που σηματοδότησε η έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, όπως η αύξηση των τιμών στις πρώτες ύλες, του ενεργειακού κόστους.

Αφενός φορτώνοντας τα βάρη με διάφορους τρόπους στους εργαζόμενους. Για παράδειγμα στην «TOSOH» προχώρησαν σε απολύσεις των εργολαβικών εργαζομένων, στον «KASSINAKI» μοίραζαν υποχρεωτικές άδειες, ενώ πρόσφατα η «TUPPERWARE» αποφάσισε να κλείσει το εργοστάσιο στην Ελλάδα «πετώντας στον δρόμο» πάνω από 115 εργαζόμενους. Ενώ χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της εταιρείας «LALIZAS», που ενώ στο τέλος του 2022 μοίρασε μπόνους για την επίτευξη στόχων, τον Φλεβάρη 2023 προχώρησε σε 3 απολύσεις με αιτιολογία την «αναδουλειά».

Ταυτόχρονα η εργοδοσία καλλιέργησε διάφορα ιδεολογήματα για να καθηλώσει τους εργαζόμενους, όπως «δεν είναι ώρα για διεκδικήσεις», «πρέπει να βάλουμε πλάτη σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία», «όλοι χάνουμε από αυτή την κατάσταση». Την περίοδο διαπραγματεύσεων για την υπογραφή επιχειρησιακής συμφωνίας στην «ΜΙΝΕΡΒΑ», το πρώτο επιχείρημα που αντιπαρέθεσε η εργοδοσία ήταν οι συνέπειες του πολέμου, που όμως δεν την εμπόδισαν να κάνει εξαγορές και να αυξήσει την γκάμα των προϊόντων που παράγει.

Αφετέρου, οι βιομήχανοι συνέθεσαν ένα πλέγμα απαιτήσεων στήριξης για να μειωθεί το ενεργειακό κόστος όπως φοροελαφρύνσεις, πιστώσεις, κρατικές ενισχύσεις, επιδοτήσεις άλλων πηγών Ενέργειας (όπως το LPG), απαλλαγή από τον ΕΦΚ στο φυσικό αέριο όταν χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη, ενώ στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης την ενσωμάτωση των στόχων του REPowerEU κ.ά.

Παράλληλα, ακονίζοντας τα «μαχαίρια» τους για το Ταμείο Ανάκαμψης, στοχεύουν στον συνεχή εκσυγχρονισμό μεθόδων παραγωγής, κάτι το οποίο άλλωστε είναι διαχρονικό ζητούμενο σε κάθε φάση της οικονομίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο κλάδος από το 1990 καταναλώνει 61% λιγότερη Ενέργεια και ενώ έχει αυξήσει την παραγωγή του κατά 84%. Μάλιστα, το 2020 η κατανάλωση Ενέργειας έφτασε μόλις στο 4% της συνολικής κατανάλωσης Ενέργειας από τη βιομηχανία στην Ελλάδα.

Αυτό που αποδεικνύεται περίτρανα είναι ότι είτε στην κρίση είτε στην ανάπτυξη ο πραγματικός χαμένος είναι πάντα ο εργαζόμενος. Σε κάθε φάση η ζωή χιλιάδων εργαζομένων γίνεται «ακορντεόν» ανάλογα με τις απαιτήσεις της κερδοφορίας και τις «ορέξεις» της εργοδοσίας. Από τη μια πλευρά δουλεύοντας την εντατικοποίηση που «τσακίζει κόκαλα», τις κόντρα βάρδιες, ατελείωτες υπερωρίες ή με απολύσεις, υποχρεωτικές άδειες, μειώσεις μισθών. Και από την άλλη πλευρά είναι αντιμέτωποι με την ακρίβεια και τον πληθωρισμό που εξανεμίζει τον μισθό τους, ο οποίος για την πλειοψηφία του κλάδου παραμένει καθηλωμένος για πάνω από 12 χρόνια. Πάντα με τις «ευλογίες» της κυβέρνησης ΝΔ και της προηγούμενης του ΣΥΡΙΖΑ, που κράτησαν παγωμένες τις Συλλογικές Συμβάσεις και τις τριετίες.

Επιπλέον οι βιομήχανοι, για να συμπιέσουν ακόμα περισσότερο το κόστος παραγωγής, χρησιμοποιούν κατά κόρον την εργολαβική εργασία, που σημαίνει δουλειά χωρίς σταθερό πρόγραμμα, χωρίς δικαίωμα αποζημίωσης, άθλιες συνθήκες εργασίας, κρατώντας τους εργαζόμενους σε κατάσταση ομηρίας. Τέτοια παραδείγματα είναι η «ROLCO» και ο «PAPOUTSANIS». Στον κλάδο πολλοί είναι και οι μετανάστες εργάτες, οι οποίοι δέχονται την αγριότερη εκμετάλλευση, όντας όμηροι σε πολλές περιπτώσεις «δουλεμπορικών» γραφείων που τους κρατάνε «δεμένους» με γκανγκστερικές μεθόδους, όπως στην περιοχή των Οινοφύτων.

Οι εργαζόμενοι στη χημική βιομηχανία γνωρίζουν με τον χειρότερο τρόπο ότι μέσα από την πύλη του εργοστασίου ισχύουν οι «σιδερένιοι νόμοι» της κερδοφορίας του βιομηχάνου, που αντιμετωπίζουν τη ζωή των εργατών ως κόστος. Αυτούς τους νόμους υπηρετούν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις όλων των αποχρώσεων, οι οποίες «τσάκισαν» κάθε έννοια πρόληψης αποστεώνοντας όλους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.

Η εντατικοποίηση της εργασίας, η έλλειψη μέτρων υγείας και ασφάλειας, των ΜΑΠ, τα πρόχειρα κατασκευασμένα ή παμπάλαια κτίρια, που στέκουν με ρητινενέσεις, αποτελούν μια βραδυφλεγή βόμβα για τους εργαζόμενους. Τα τελευταία χρόνια πολλοί εργάτες το έχουν πληρώσει αυτό με τη σωματική τους ακεραιότητα, ακόμα και με την ίδια τους τη ζωή. Το μαρτυρούν αυτό τα ομαδικά λιποθυμικά επεισόδια, οι εγκαυματίες και ο θάνατος ενός συναδέλφου στα «Λιπάσματα Καβάλας» μόνο το 2022. Οπως επίσης το θανατηφόρο εργατικό δυστύχημα στον «ΠΑΪΡΗ», ο θάνατος 2 ανθρώπων σε αποθήκη εκρηκτικών στα Γρεβενά, οι σοβαρά εγκαυματίες της «LARIPLAST» κ.ά.

Τον «κώδωνα του κινδύνου» κρούουν οι δεκάδες πυρκαγιές που έχουν καταγραφεί σε εργοστάσια του κλάδου όπως στη «ΦΑΣΟΠΛΑΣΤ» ή την «DRAPA CHEMIE». Αυτές ιδίως σε Βιομηχανικές Περιοχές όπως ο Ασπρόπυργος «προειδοποιούν» για ένα Βιομηχανικό Ατύχημα Μεγάλη Εκτασης, για το οποίο δεν υπάρχει ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης και προστασίας των εργαζομένων και των κατοίκων της περιοχής.

Κορυφαίο ζήτημα είναι ο αποκλεισμός της πλειοψηφίας των εργαζομένων από τα Βαρέα και Ανθυγιεινά Ενσημα, σε έναν κλάδο που συνδέεται με εκατοντάδες επαγγελματικές ασθένειες. Καθημερινά οι περισσότεροι εργαζόμενοι έρχονται σε επαφή με επικίνδυνες καρκινογόνες χημικές ουσίες και πρώτες ύλες. Γνωστά είναι τα υψηλά ποσοστά μολυβδίασης στη «SUNLIGHT» ή η επιβάρυνση του αναπνευστικού για τους εργαζόμενους σε βιομηχανίες λιπασμάτων και χρωμάτων. Από τη χημική διεργασία των εργοστασίων επιβαρύνονται ακόμα και οι κάτοικοι στις γύρω περιοχές, όπως συμβαίνει στη «ROLCO» και στην «TOSOH».

Οι βιομήχανοι σε κάθε τους βήμα έχουν βρει «αβανταδόρους» όλες τις κυβερνήσεις και τα αστικά κόμματα, που ανεξάρτητα από επιμέρους διαφοροποιήσεις διαγωνίζονται μεταξύ τους να αποδείξουν ποιος είναι ο πιο ικανός για να εξασφαλίσει την «οικονομική σταθερότητα», «τις απαραίτητες κρατικές ενισχύσεις» και το «ευνοϊκό επενδυτικό» περιβάλλον, για να εξασφαλιστούν σε κάθε φάση οι όροι για να ανταποκρίνονται στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, που περιγράψαμε και πιο πάνω το τι σημαίνει για τους εργάτες. Οι ίδιες δυνάμεις μέσα στο εργατικό κίνημα καλλιεργούν τη λογική ότι πρέπει να στηρίξουμε την «υγιή επιχειρηματικότητα», από την οποία θα είναι κερδισμένοι και οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες, ότι πρέπει τα σωματεία να βαδίσουν τον δρόμο της «αναγκαστικής» προσαρμογής και μετατροπής τους ουσιαστικά σε «ανδρείκελα» της εργοδοσίας.

Στον αντίποδα, το ΚΚΕ, τα μέλη και τα στελέχη του όλο το προηγούμενο διάστημα έδωσαν όλες τους τις δυνάμεις για να οργανωθεί η αντεπίθεση των εργαζομένων μπροστά σε αυτή την κατάσταση. Οι εκλεγμένοι βουλευτές βρέθηκαν σε κάθε μικρό και μεγάλο αγώνα στο πλάι των εργαζομένων. Αναδείξανε στο Κοινοβούλιο με Επερωτήσεις θέματα όπως οι ομαδικές απολύσεις των «Λιπασμάτων Καβάλας» συνδικαλιστική απόλυση στην «Eurodrip» κ.ά.

Τα μέλη του ΚΚΕ, εργαζόμενοι στον κλάδο δώσαμε όλες μας τις δυνάμεις στην οργάνωση της πάλης μέσα από τα σωματεία, για να παρθούν μέτρα υγείας και ασφάλειας, για να μη θρηνήσουμε άλλον νεκρό συνάδελφο. Προτάξαμε την ανάγκη της πάλης για υπογραφή Συλλογικών Συμβάσεων με αυξήσεις στους μισθούς. Οπως και έγινε με την υπογραφή επιχειρησιακής σύμβασης στην «ΜΙΝΕΡΒΑ» ή αυξήσεις και άλλες παροχές σε εργοστάσια όπως η «UPFIELD», «PAPOUTSANIS», «COLGATE».

Αντιπαλέψαμε τον νόμο - έκτρωμα Χατζηδάκη που χτυπά το 8ωρο, το απεργιακό δικαίωμα, ενώ η εργοδοσία επιχείρησε συνδικαλιστικές απολύσεις σε «Eurodrip», «LALIZAS», «AGROHELLAS» και αλλού. Δείξαμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας στην πρώτη προσπάθεια εφαρμογής των ομαδικών απολύσεων στα «Λιπάσματα Καβάλας». Από κοινού με εργαζόμενους άλλων κλάδων μπήκαμε μπροστά στην πάλη ενάντια στους πλειστηριασμούς, στη διακοπή ρευμάτων, στην ενίσχυση του συστήματος Υγείας.

Οι εργαζόμενοι και της χημικής βιομηχανίας έχουν συμφέρον να δώσουν δύναμη στο ΚΚΕ. Το οποίο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για το σήμερα και έχει επεξεργασμένη πολιτική πρόταση για την οργάνωση της κοινωνίας αύριο, που παίρνει ως κριτήριο την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών και εδράζεται στις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας και στο έμπειρο εργατικό δυναμικό που υπάρχει και στον κλάδο. Μπαίνει μπροστά στον αγώνα για όλα τα «καυτά» λαϊκά προβλήματα όπως η προστασία του λαϊκού εισοδήματος, η προστασία της κατοικίας από τα «κοράκια», τις συνθήκες υγείας και ασφάλειας της εργασίας, την Υγεία, την Παιδεία, συνολικά την προστασία της ανθρώπινης ζωής.