Στις 18 Αυγούστου ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, υποδέχτηκε στις ΗΠΑ, στη θερινή προεδρική κατοικία στο Καμπ Ντέιβιντ, τον Νοτιοκορεάτη ομόλογό του, Γιουν Σουκ - γεόλ, και τον πρωθυπουργό της Ιαπωνίας, Φούμιο Κισίντα, στην πρώτη επίσημη Σύνοδο Κορυφής των τριών χωρών.

Παρότι οι δύο γειτονικές ασιατικές χώρες είναι από τους σημαντικότερους και ισχυρότερους συμμάχους των ΗΠΑ στον Ινδο-Ειρηνικό, το γεγονός ότι τέτοια τριμερής Σύνοδος Κορυφής δεν είχε ξαναγίνει, αποτυπώνει ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις που διατηρούνταν μεταξύ Τόκιο και Σεούλ, τις οποίες η Ουάσιγκτον επιχειρεί να «γεφυρώσει», με το βλέμμα στην αντιπαράθεση με το Πεκίνο.

Η ίδια η πραγματοποίηση της Συνόδου και φυσικά οι αποφάσεις της είναι ενδεικτικές για τις διεργασίες που εντείνει η όξυνση του ανταγωνισμού ΗΠΑ - Κίνας: Καθώς, από τη μια πλευρά, δυναμώνουν η συνεργασία Πεκίνου - Μόσχας και η προσπάθεια της Κίνας να ενισχύσει συμμαχίες με χώρες του Ινδο-Ειρηνικού, οι ΗΠΑ, από την άλλη, εντείνουν τις δικές τους προσπάθειες για να ισχυροποιηθεί η θέση τους στην περιοχή και να βαθύνει ο συντονισμός συμμάχων τους σε αυτήν.

Σε αυτό το πλαίσιο δίνουν βαρύτητα στην αναβάθμιση και ενίσχυση σχημάτων όπως η Quad (ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Αυστραλία) και η AUKUS (ΗΠΑ, Βρετανία, Αυστραλία) και ειδικά στην αναβάθμιση της στρατιωτικής συνεργασίας των συμμάχων τους, μεταξύ άλλων με πολυμερείς στρατιωτικές ασκήσεις με τη συμμετοχή των ΗΠΑ ή με απευθείας κοινά στρατιωτικά γυμνάσια συμμάχων τους. Ενα χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα είναι οι πρόσφατες κοινές ασκήσεις Ιαπωνίας - Αυστραλίας, όπου το Τόκιο οργάνωσε για πρώτη φορά εκτός συνόρων αποστολή μαχητικών F-35.

Μετά τη Σύνοδο στο Καμπ Ντέιβιντ, ΗΠΑ - Ιαπωνία - Νότια Κορέα ανακοίνωσαν την καθιέρωση τριμερών συναντήσεων τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο, σε επίπεδο ηγετών, υπουργών Εξωτερικών, υπουργών Αμυνας και συμβούλων Εθνικής Ασφάλειας, με τη θέσπιση μάλιστα «ετήσιου τριμερούς Διαλόγου για τον Ινδο-Ειρηνικό», με στόχο «να συντονίσουμε την εφαρμογή των προσεγγίσεών μας στον Ινδο-Ειρηνικό και να εντοπίζουμε συνεχώς νέους τομείς για κοινή δράση...».

Εκτός από την Αμυνα, στα ντοκουμέντα της Συνόδου σχετικά με τα πεδία κοινής δράσης προτάσσονται μια σειρά από κρίσιμοι τομείς επενδύσεων, καθοριστικοί για τον συσχετισμό δυνάμεων σε στρατηγικούς κλάδους της οικονομίας, όπως «η αξιοπιστία των εφοδιαστικών αλυσίδων», ειδικά όσον αφορά ημιαγωγούς και μπαταρίες, καθαρή Ενέργεια, κρίσιμα ορυκτά, βιοτεχνολογία, τεχνητή νοημοσύνη, φαρμακευτικά προϊόντα κ.τ.λ.

Σε αυτήν τη βάση, οι τρεις χώρες καθιερώνουν και ετήσιες συναντήσεις ανάμεσα στους υπουργούς Εμπορίου και Βιομηχανίας. Ακόμα, σύντομα θα γίνει συνάντηση των υπουργών Οικονομικών των τριών χωρών (που επίσης δεν έχει γίνει ξανά).

Η σταθεροποίηση μιας τριμερούς συνεργασίας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, στην οποία θα συνυπάρχουν Ιαπωνία και Νότια Κορέα, δεν είναι δεδομένη.

Εφτά δεκαετίες μετά τη λήξη της ιαπωνικής κατοχής στην Κορεατική Χερσόνησο, Ιαπωνία και Νότια Κορέα διατηρούν εδαφικές και μια σειρά από άλλες διαφορές (ένα παράδειγμα τέτοιων «ιστορικών» διαφορών είναι οι πολύχρονες διαμάχες για καταβολή αποζημιώσεων στις χιλιάδες λεγόμενες «γυναίκες ανακούφισης» που βίαια είχαν συγκεντρωθεί σε πορνεία του ιαπωνικού στρατού κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου).

Ενδεικτικό είναι ότι διεκδικούν και οι δύο την κυριότητα των νήσων Ντόκντο / Τακεσίμα (όπως αποκαλούνται σε Νότια Κορέα και Ιαπωνία αντίστοιχα). Πρόκειται για σύμπλεγμα αποτελούμενο από δύο μεγάλα και 35 μικρότερα νησιά στη Θάλασσα της Ιαπωνίας (μεταξύ Ιαπωνίας και Κορεατικής Χερσονήσου). Στην ευρύτερη περιοχή - στο νοτιότερο άκρο της οποίας ξεκινάει η Ανατολική Κινεζική Θάλασσα - εκτιμάται ότι υπάρχουν σημαντικά αποθέματα υδρογονανθράκων, που σε μεγάλο τους μέρος δεν έχουν ακόμα καταγραφεί.

Το 1974, Ιαπωνία και Νότια Κορέα συμφώνησαν να δημιουργήσουν στην περιοχή των νησίδων μια «Κοινή Ζώνη Ανάπτυξης» (Joint Development Zone), με βάση και μελέτες που εξέδωσαν οικονομικά επιτελεία του ΟΗΕ. Οπως πρόσφατα ανέφερε στην ιστοσελίδα της η κινεζική εφημερίδα «Diplomat» - ανιχνεύοντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο οι δύο χώρες αποπειρώνται να διαχειριστούν τις διαφορές τους - «μια έκθεση της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ασία και την Απω Ανατολή (σήμερα Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την Ασία και τον Ειρηνικό) υποστήριζε ότι η θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στις δύο χώρες θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου συγκρίσιμα με αυτά του Περσικού Κόλπου»...

Το ίδιο δημοσίευμα παρατηρούσε ότι αυτή η συνεργασία Σεούλ - Τόκιο δεν έχει προχωρήσει ουσιαστικά και η συμφωνία λήγει σε λίγα χρόνια (2028), χωρίς κάποια από τις δύο πλευρές να έχει εκφράσει ξεκάθαρες προθέσεις παράτασής της.

Σε ένα τέτοιο φόντο - και αφού είχαν προηγηθεί διάφορες προπαρασκευαστικές κινήσεις «συνεννόησης» των δύο χωρών (όπως ανταλλαγή επισκέψεων από τους ηγέτες τους την άνοιξη) - πραγματοποιήθηκε η τριμερής Σύνοδος Κορυφής με τις ΗΠΑ στο Καμπ Ντέιβιντ.

Σε δηλώσεις λίγες μέρες μετά τη Σύνοδο, ο συντονιστής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ για τον Ινδο-Ειρηνικό, Κερτ Κάμπελ, σημείωνε ότι «υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι τρεις χώρες επέλεξαν να συνεργαστούν πιο στενά...».

Αφού κατέγραψε τον «απρόκλητο, παράνομο πόλεμο στην Ουκρανία» και τις «προκλήσεις σε τακτική βάση από τη Βόρεια Κορέα», επέστησε την προσοχή ειδικά σε μια σειρά από «βήματα από την πλευρά της Κίνας που είναι προκλητικά - μια τεράστια συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων και μια σειρά από βήματα που έχουν προκαλέσει ανησυχία, όχι μόνο στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα αλλά στην περιοχή συνολικά».

Ξεχώρισε ως προτεραιότητα την «οικοδόμηση των ικανοτήτων των εταίρων μας σε όλη την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, ώστε να εργαστούμε μαζί για τη διαμόρφωση του πλαισίου βοήθειας για την ασφάλεια», εστιάζοντας ειδικά σε Νοτιοανατολική Ασία και νησιά του Ειρηνικού.

Στη Δήλωση του Καμπ Ντέιβιντ, οι τρεις χώρες εμφανίζονται «απτόητες μπροστά στις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας» και ιεραρχούν ψηλά την ενίσχυση της στρατιωτικής τους συνεργασίας, με το βλέμμα στραμμένο στο Πεκίνο.

Καθόλου τυχαία, η Δήλωση επικρίνει την Κίνα για «επικίνδυνη και επιθετική συμπεριφορά», παραπέμποντας στα νέα επεισόδια με τις Φιλιππίνες στη Νότια Κινεζική Θάλασσα και εκφράζοντας «σθεναρή αντίθεση σε κάθε μονομερή προσπάθεια αλλαγής του status quo στα νερά του Ινδο-Ειρηνικού».

Στο πλαίσιο αυτό, καθιερώνονται τριμερή στρατιωτικά γυμνάσια, κάθε χρόνο, με δυνάμεις πολλαπλών τομέων, «για να ενισχύσουμε τις συντονισμένες ικανότητες και τη συνεργασία μας».

Υπενθυμίζεται ότι στα μέσα Αυγούστου οι τρεις χώρες προχώρησαν και σε μια δοκιμή θαλάσσιων βαλλιστικών πυραύλων, με στόχο την ανταλλαγή δεδομένων προειδοποίησης πυραύλων, στο όνομα της συνεργασίας κατά της Βόρειας Κορέας και των απειλών ανάπτυξης πυρηνικού προγράμματος.

Στο επίκεντρο των σχεδίων θωράκισης της στρατιωτικής τους μηχανής τίθεται βέβαια η Κίνα, απέναντι στην οποία - εμμέσως πλην σαφώς - οι ΗΠΑ (μέσω της Δήλωσης) επιβεβαιώνουν «απερίφραστα εκτεταμένες δεσμεύσεις για αποτροπή, τόσο απέναντι στην Ιαπωνία όσο και απέναντι στη Νότια Κορέα, τις οποίες θα υποστηρίζουν με το πλήρες φάσμα των δυνατοτήτων των ΗΠΑ» (δηλαδή και με το πυρηνικό οπλοστάσιο).

Αλλωστε, ανοίγει όλο και περισσότερο η συζήτηση για το ενδεχόμενο επιστροφής αμερικανικών πυρηνικών όπλων στη Νότια Κορέα, αλλά και στην Ιαπωνία. Μόλις τον Ιούνη, στον διήμερο «Διάλογο για την Εκτεταμένη Αποτροπή» ΗΠΑ - Ιαπωνίας, οι δύο πλευρές «επιθεώρησαν τις συμβατικές και πυρηνικές ικανότητες των ΗΠΑ να συμβάλουν στην αποτρεπτική ικανότητα στην περιφέρεια» του Ινδο-Ειρηνικού...

Χαρακτηριστικές είναι και οι εξελίξεις γύρω από την πλήρη και σταθερή εγκατάσταση του αντιπυραυλικού συστήματος THAAD (Terminal High Altitude Area Defense) στην Κορεατική Χερσόνησο, που παρά τη συμφωνία Σεούλ - Ουάσιγκτον το 2016, «πάγωσε» το 2017, σε μια εποχή που η τότε νοτιοκορεατική κυβέρνηση επιδίωκε την αναθέρμανση των σχέσεων και με την Κίνα.

Μόλις τον περασμένο Ιούνη, το νοτιοκορεατικό υπουργείο Περιβάλλοντος ενέκρινε την έκθεση που εκκρεμούσε αναφορικά με τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο από την έναρξη σχετικών έργων που συζητιούνται από το 2017, σηματοδοτώντας έτσι την έναρξη της κατασκευής μόνιμης υποδομής, ικανής να φιλοξενεί το THAAD, στη βάση Σεονγκτζού, στην ανατολική επαρχία Γκιεονγκσάνγκ της Νότιας Κορέας. Επιπλέον, προχωρούν και οι διμερείς συμφωνίες ΗΠΑ - Νότιας Κορέας για την πρόσβαση που αμερικανικά στρατεύματα και η διοίκησή τους ζητούν να έχουν σταθερά στη στρατιωτική βάση, ώστε να μη δυσχεραίνεται η εκπαίδευση των χειριστών του συστήματος, οι εκάστοτε εργασίες για την αναβάθμισή του κ.τ.λ.

Το THAAD μπορεί να αναχαιτίσει βαλλιστικούς πυραύλους σε υψόμετρα 40 - 150 χλμ. και βεληνεκές έως 200 χλμ. με ισχυρότερη ικανότητα αναχαίτισης και μεγαλύτερη ακτίνα άμυνας από το σύστημα πυραυλικής άμυνας «Patriot», όπως τουλάχιστον περιέγραφε πρόσφατα η ιστοσελίδα των κινεζικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Η συνεργασία ΗΠΑ - Ιαπωνίας - Νότιας Κορέας ενισχύεται σε ένα πλαίσιο ευρύτερων εξελίξεων: Η ατζέντα της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λιθουανία περιείχε συνάντηση της λυκοσυμμαχίας σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων με τους ηγέτες από χώρες - εταίρους του Ινδο-Ειρηνικού και συγκεκριμένα τις Αυστραλία, Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία και Νότια Κορέα.

Στις 15 Αυγούστου, ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Γιουν Σουκ - γεόλ, μιλώντας σε εκδήλωση για την επέτειο συνθηκολόγησης της Ιαπωνίας (που αποτελεί εθνική γιορτή στη Νότια Κορέα, καθώς σηματοδότησε τη λήξη της ιαπωνικής κατοχής στη Χερσόνησο), εκτίμησε ότι η Σύνοδος στο Καμπ Ντέιβιντ θα γίνει «ο νέος ακρογωνιαίος λίθος στην τριμερή συνεργασία που θα συνεισφέρει στην ειρήνη και την ευημερία στη Χερσόνησο και τον Ινδο-Ειρηνικό».

Αναδεικνύοντας δε πόσο διαπλέκονται πλέον οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί σε όλο τον πλανήτη, υπογράμμισε: «Η ασφάλεια στην Κορεατική Χερσόνησο και τον Ινδο-Ειρηνικό διασυνδέονται βαθιά με την ασφάλεια στον Ατλαντικό και την Ευρώπη. Κατά συνέπεια, η ενίσχυση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ είναι επίσης θέμα μεγάλης σημασίας. Καθώς η ασφάλεια της Δημοκρατίας της Κορέας (σ.σ. Νότιας Κορέας) είναι πολύ ευθυγραμμισμένη με την ασφάλεια σε όλο τον Ινδο-Ειρηνικό, τον Ατλαντικό, την Ευρώπη και τον κόσμο...».