Παρακάτω επισημαίνονται επιλεκτικά κάποια σημαντικά σημεία της συζήτησης γύρω από την προσπάθεια της κυβέρνησης να νομοθετήσει τη δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων, με τέτοια βιασύνη που παρακάμπτει και εξευτελίζει ακόμη και το ίδιο το αστικό Σύνταγμα.

Το κυρίαρχο στοιχείο στο όλο εγχείρημα είναι φυσικά το υλικό - οικονομικό, που έχει να κάνει με την πάση θυσία επέκταση του πεδίου δράσης του κεφαλαίου και την άμβλυνση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει στην προσπάθεια εξασφάλισης επαρκούς κερδοφορίας στις σύγχρονες συνθήκες των διαδοχικών κρίσεων και της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου τόσο για την ελληνική όσο και για την παγκόσμια οικονομία. Ο άμεσος και τακτικός στόχος είναι η εξάπλωση των τυπικών καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και της κυριαρχίας του κέρδους και στον κλάδο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης (εξαλείφοντας εντελώς την όποια διάσταση καλλιέργειας της Παιδείας έχει απομείνει), διορθώνοντας την «ελληνική ανορθογραφία», δηλαδή τον περιορισμό της δράσης του κεφαλαίου στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση.

Ενώ ο μακροπρόθεσμος και στρατηγικός στόχος είναι η πλήρης προσαρμογή και των δημόσιων ΑΕΙ στη λογική της αγοράς, της εμπορευματοποίησης, των διδάκτρων και στα προπτυχιακά προγράμματα και της ελάχιστης ή μηδαμινής κρατικής χρηματοδότησης, με άλλα λόγια το ολοκληρωμένο αυτοχρηματοδοτούμενο επιχειρηματικό πανεπιστήμιο με τις μικρότερες δυνατές δημόσιες δαπάνες στήριξής του.

Λίγο φαίνεται να ενδιαφέρει τους κυρίαρχους κύκλους η αρνητική επίδραση που θα έχει η σοβαρή περαιτέρω υποχώρηση του ρόλου του (αστικού) κράτους σε έναν ακόμη κρίσιμο τομέα υποδομής, του οποίου η αξιόπιστη λειτουργία είναι απαραίτητη για την ομαλή αναπαραγωγή του (αστικού) συστήματος. Τα Τέμπη ξεχάστηκαν πολύ γρήγορα...

Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία και η σχετική διαμάχη που δημιούργησε έχουν επίσης να κάνουν και με το πρόσφορο έδαφος που έχουν βρει η κυβέρνηση και οι αστικές δυνάμεις γενικότερα για να επεκτείνουν και να ολοκληρώσουν την ιδεολογική επικράτηση του υποδείγματος της «ελεύθερης αγοράς» απέναντι σε κάθε έννοια συλλογικού και δημόσιου ακόμη και μέσα στο πλαίσιο του συστήματος. Δεν είναι τυχαία η πληθώρα των ψευδών όρων που έχουν εισαχθεί στη συζήτηση βαφτίζοντας τα υπάρχοντα δημόσια πανεπιστήμια κρατικά και «ανελεύθερα», ενώ τα ιδιωτικά κερδοσκοπικά αποκαλούνται μη κρατικά και πάνω απ' όλα «ελεύθερα», όπως ελεύθερα επιδιώκεται να γίνουν και τα δημόσια πανεπιστημιακά ιδρύματα, ξεφεύγοντας από τα δεσμά της κρατικής χρηματοδότησης, αναζητώντας μόνα τους πελάτες και έσοδα.

Οι αντιστάσεις και τα ριζοσπαστικά ξεσπάσματα του φοιτητικού κινήματος κατά περιόδους, που έχουν συμβάλει τα μέγιστα στη διατήρηση στοιχείων δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και είναι εγγεγραμμένες στην ιστορία και τη διαμορφωμένη φύση του ελληνικού πανεπιστημίου, αποτελούν παράγοντα αστάθμητο και μη ελεγχόμενο και πάντα ανησυχούν τις δυνάμεις του κατεστημένου. Μέσα στην αίσθηση παντοδυναμίας της η κυβέρνηση κρίνει ότι ήρθε η ώρα να εκλείψει και αυτή η ανορθογραφία, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο για όλο και πιο συντηρητικές αντιλαϊκές επιλογές και παίρνοντας τη ρεβάνς για την κατάργηση του νόμου 815, την αποτυχία της αναθεώρησης του άρθρου 16 και την αποτυχία της εγκατάστασης πανεπιστημιακής αστυνομίας στα δημόσια ΑΕΙ.

Στην προσπάθεια να πλασαριστούν τα ιδιωτικά ΑΕΙ που θα εγκατασταθούν στην Ελλάδα με όσο το δυνατόν πιο φιλολαϊκό, ουδέτερο χαρακτήρα, περιστασιακά σε δύσκολες στιγμές αναφέρονται ως «μη κερδοσκοπικά», δηλαδή ιδρύματα που θα δέχονται χορηγίες, κρατική χρηματοδότηση και κυρίως θα πωλούν αντί διδάκτρων εκπαιδευτικές αξίες χρήσης, χωρίς να διανέμουν τα κέρδη σε μετόχους, αλλά επενδύοντας τα πλεονάσματά τους στα ίδια τα ιδρύματα, ένα είδος πανεπιστημίου που είναι λογικά αδύνατον να δημιουργηθεί τώρα στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή όμως σε φιλικά προς την αγορά ακροατήρια οι ίδιοι προπαγανδιστές της μη δημόσιας εκπαίδευσης αποκαλύπτοντας τις πραγματικές τους προθέσεις διαφημίζουν τις εκτιμήσεις και προβλέψεις για σοβαρή αύξηση των επενδύσεων, αύξηση του ΑΕΠ και μετατροπή της Ελλάδας σε εκπαιδευτικό κόμβο τουλάχιστον της ΝΑ Ευρώπης! Ολα αυτά από μη κερδοσκοπικές δραστηριότητες!

Η μείωση της φοιτητικής μετανάστευσης (που συμβαίνει έτσι κι αλλιώς λόγω κρίσης, καθώς τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία τούς εκτιμούν σε 36 χιλιάδες το 2019) αποτελεί το πιο ισχυρό επιχείρημα της κυβέρνησης, ιδίως για τις οικογένειες μεσαίου εισοδήματος που στέλνουν τα παιδιά τους σε Βουλγαρία, Ρουμανία και άλλες παρόμοιες χώρες (όχι όμως σε Βρετανία, Γαλλία και ΗΠΑ) και δεν θα είχαν αυτό το πρόβλημα αν δεν υπήρχε η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής ή πολύ περισσότερο αν άνοιγε η πρόσβαση στα όλο και πιο υποχρηματοδοτούμενα υπάρχοντα δημόσια ΑΕΙ.

Εχουμε το παράδοξο η κυβέρνηση να λέει ότι θέλει να εξυπηρετήσει τους φοιτητές αυτούς που αναγκαστικά φεύγουν στο εξωτερικό, και το κάνει όχι διευκολύνοντας την πρόσβασή τους στην ποιοτική δημόσια και δωρεάν Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αλλά υποχρεώνοντάς τους να πληρώσουν περισσότερα σε αμφιβόλου αξίας ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Αλλά βέβαια ακολουθείται και εδώ η γνωστή συνταγή, πρώτα δυσφημείται και υποσκάπτεται ο δημόσιος φορέας και κατόπιν διακηρύσσεται η υπεροχή του αντίστοιχου ιδιωτικού που θα ρίξει τις τιμές, θα βελτιώσει την ποιότητα και θα αναβαθμίσει μέσω του ανταγωνισμού τον δημόσιο φορέα, ενώ απολαμβάνει και την άμεση κρατική στήριξη όπου χρειάζεται για να επικρατήσει, φέρνοντας βέβαια στο τέλος τα καταστροφικά αποτελέσματα που όλοι γνωρίζουμε στην Υγεία, στην Ενέργεια, στις μεταφορές...

Εδώ ξεχνιέται η υποτιθέμενη εγγενής υπεροχή και τα πλεονεκτήματα του ιδιωτικού έναντι του δημοσίου και αρχίζουν οι εκπτώσεις σε σχέση με τους κανόνες που ισχύουν στα δημόσια πανεπιστήμια. Διαφημίζεται μάλιστα χωρίς αιδώ ότι τα «αυστηρά» κριτήρια ποιότητας στα ιδιωτικά πανεπιστήμια σημαίνουν ότι μόνο το 80% του διδακτικού προσωπικού πρέπει να είναι κάτοχοι διδακτορικού και μάλιστα χωρίς καμιά αναφορά σε απαιτούμενες δημοσιεύσεις και έρευνα, κριτήρια πρόσληψης και εξέλιξης των διδασκόντων, ή ότι θα πρέπει να υπάρχουν κατ' ελάχιστο τρεις σχολές (ξέρουμε βέβαια ότι υπάρχουν και μονοτμηματικές σχολές) για τη συγκρότηση «ΑΕΙ», θολώνοντας την εικόνα τού τι τελικά είδους ιδρύματα επιδιώκεται να φτιαχτούν. Θα είναι υποδείγματα «αριστείας» όπως πρωτοπαρουσιάστηκαν ή της ελάχιστης δυνατής ποιότητας, αρκεί να μπορούν να αποσπάσουν δίδακτρα από τους πελάτες τους παρόμοια με αυτά των βαλκάνιων ανταγωνιστών τους;

Οταν λοιπόν η συζήτηση σοβαρεύει εγκαταλείποντας ως ουτοπική και ανέφικτη την προοπτική έλευσης ιδρυμάτων τύπου Ivy League και καταλήγει στο πώς θα αποφευχθεί η εκμετάλλευση πελατών - φοιτητών και των οικογενειών τους με ακριβά πτυχία χαμηλής αξίας, εμφανίζεται και η απαραίτητη «ανεξάρτητη αρχή» που θα εγγυάται τη διασφάλιση της ποιότητας (η ΕΘΑΑΕ εν προκειμένω) των προγραμμάτων σπουδών και των διαδικασιών λειτουργίας των ιδιωτικών ΑΕΙ. Αλήθεια, γνωρίζει κανείς ποιες είναι οι δυνατότητές της (προσωπικό, πόροι), με ποιες άλλες αρμοδιότητες έχει επιφορτιστεί (μεταξύ άλλων εκκρεμεί η αξιολόγηση όλων των προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών της χώρας) και πού βρίσκονται αυτά τα έργα από την άποψη της πορείας υλοποίησής τους; Αν μη τι άλλο, για να μην επαναληφθεί το πρόσφατο φαινόμενο όπου σε συνθήκες που ήδη έχει επέλθει η φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού λόγω της υπέρογκης αύξησης των τιμών, εμείς αρχίσαμε να ψάχνουμε πόσοι είναι οι πόροι και ποιες ακριβώς είναι οι αρμοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμού.

Η κοινωνία εδώ και καιρό πιέζεται οικονομικά σε πρωτόγνωρο βαθμό από την ανεργία, τους χαμηλούς μισθούς και τις τεράστιες τιμές, η νεολαία συνθλίβεται μεταξύ ανεργίας και δυσεύρετων αλλά αδιέξοδων χαμηλόμισθων θέσεων εργασίας και σε συνδυασμό με την αλαζονική κυβερνητική στάση, αυτή η συσσωρευμένη κοινωνική δυσαρέσκεια με κάποια ιδιαίτερη αφορμή, όπως είναι η υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης, μπορεί να μετατραπεί σε μαζικό κύμα αμφισβήτησης που θα μεταβάλει ριζικά το κλίμα κυριαρχίας της κυβέρνησης και των δυνάμεων του αστισμού. Η πρώτη αντίδραση του φοιτητικού κινήματος και μέρους της εκπαιδευτικής κοινότητας έστειλε τα πιο αισιόδοξα μηνύματα σε αυτήν την κατεύθυνση.