Η πρωτοβουλία για το στήσιμο της έκθεσης αποτελεί συνέχεια της πλούσιας δραστηριότητας που αναπτύσσει η ΚΟ Αττικής με αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το 1944.

Στην έκθεση θα υπάρχει πρωτότυπο αρχειακό υλικό, αντικείμενα από το Αρχείο του ΚΚΕ, ενώ ξεχωριστή θέση θα έχουν οι αίθουσες με τους πίνακες ζωγραφικής που αφορούν την Κατοχή και την Αντίσταση. Το «κόκκινο Αερόστατο» θα έχει επίσης τον δικό του χώρο, όπου οι μικροί επισκέπτες της έκθεσης θα μπορούν μέσα από το δικό τους πρόγραμμα να μάθουν τις ιστορίες των ηρωικών «Αετόπουλων» και της ΕΑΜικής Αντίστασης.

Η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες, έγγραφα, έργα τέχνης και άλλα ντοκουμέντα από το Ιστορικό Αρχείο του ΚΚΕ. Το ωράριο λειτουργίας τις καθημερινές θα είναι 10 π.μ. - 2 μ.μ. και 5 μ.μ. - 9 μ.μ., ενώ τα Σαββατοκύριακα 11 π.μ. - 7 μ.μ. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη (τηλ. για ραντεβού για ξεναγήσεις: 2105282607, Δευτέρα έως Παρασκευή 10 π.μ. - 1 μ.μ. και 5 μ.μ. - 8 μ.μ.).

Η έκθεση απευθύνεται σε όλους όσοι αναζητούν και θέλουν να μάθουν την ιστορική αλήθεια, που γράφτηκε με αγώνα, αίμα και αμέτρητες θυσίες. Σε όλους όσοι θέλουν να μάθουν την Ιστορία μέσα από τα μάτια των πραγματικών πρωταγωνιστών της, των αγωνιστών της ΕΑΜικής Αντίστασης, των μαχητών του ΕΛΑΣ, με μπροστάρη το ΚΚΕ, που σάλπισε την αντίσταση. Του ήρωα λαού που απελευθέρωσε τη χώρα από τον κατακτητή, έδωσε τη μάχη του Δεκέμβρη και στη συνέχεια του ΔΣΕ, αρνούμενος να υποταχθεί.

Ο «Ριζοσπάστης» εγκαινιάζει σήμερα μια σειρά δημοσιευμάτων που ρίχνουν ματιές σε ορισμένες από τις ιστορίες που παίρνουν σάρκα και οστά μέσα από την έκθεση, με αφορμή εκθέματά της, κάτι που θα συνεχιστεί στα υπόλοιπα φύλλα των καθημερινών εκδόσεων της εφημερίδας.

Τα μάτια καίν' απ' την αγρυπνία,

Πονάν τα στήθια στην αναπνοή.

Πρέπει να βγει! Τρελά χτυπάνε

Τα δάχτυλα στη γραφομηχανή.

Πρέπει να βγει. Πρέπει να βγει!

«Παράνομος Μηχανισμός», ποίημα του Α. Σπήλιου

Τμήμα της έκθεσης αναδεικνύει τα μέσα ενημέρωσης και διαφώτισης του λαού κατά τη διάρκεια της Αντίστασης, μέρος της ευρύτερης παράνομης - συνωμοτικής δουλειάς. Εφημερίδες, αφίσες, τρικ, όπως και η μεταγραφή εκπομπών του Ραδιοσταθμού της Μόσχας και άλλων ραδιοσταθμών που έδιναν ειδήσεις για την πορεία των πολεμικών μετώπων, έγιναν όλα τμήμα αυτής της προσπάθειας. Ο παράνομος Τύπος αποτελούσε κομβικό της κομμάτι. Ο «Ριζοσπάστης», η «Ελεύθερη Ελλάδα», ο «Απελευθερωτής», η «Λευτεριά» διέδιδαν την αλήθεια και καθοδηγούσαν τον αγώνα.

Στην Αθήνα λειτούργησαν περίπου 30 τυπογραφεία, όπου χιλιάδες προκηρύξεις έβγαιναν σε πολυγράφους. Ορος για την επιτυχία της προσπάθειας αυτής ήταν η αυστηρή περιφρούρηση της δουλειάς και η επαγρύπνηση.

«Τα μέτρα προφύλαξης ήταν σκληρά για όλους τους συντρόφους. Και κάθε φορά που γίνονταν επιθέσεις ή μας ανησυχούσε κάποιος θόρυβος ή κάποια κίνηση, είμαστε κάτω στη γη με τα πιστόλια στο χέρι κι εγώ με χειροβομβίδα, έτοιμοι κι αποφασισμένοι να τα τινάξουμε όλα στον αέρα και να χαθούμε κι εμείς μαζί».

Τα παραπάνω περιγράφει στη μαρτυρία του στον «Ριζοσπάστη» της 18ης Νοέμβρη 1984 ο Γιώργης Ελληνούδης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του μυστικού τυπογραφείου της Καλλιθέας, περιγράφοντας τη βαθιά συνωμοτικότητα αλλά και την αποφασιστικότητα που απαιτούσε συνολικά η παράνομη φάση.

Το τυπογραφείο του ΕΑΜ στην Καλλιθέα, στην οδό Σκρα 31, δημιουργήθηκε με απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Λειτούργησε και περιφρουρήθηκε από κομμουνιστές και κομμουνίστριες, με πρωτοπόρους τους Γιώργη Ελληνούδη και Βαγγέλη Μενεμενή.

Μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα από τη δημιουργία του, τον Φλεβάρη του 1942 το τυπογραφείο άρχισε να τυπώνει κατά χιλιάδες τα έντυπα του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Από τότε μέχρι τη μέρα της Απελευθέρωσης της Αθήνας, δουλεύοντας αδιάκοπα τη μηχανή, μάρκας «Βικτώρια», έγινε κι αυτή «ηρωίδα» της Αντίστασης.

Στο τυπογραφείο αυτό τυπώθηκαν κατά καιρούς φύλλα του «Ριζοσπάστη», έντυπα του ΚΚΕ, διάφορα έντυπα του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της Εθνικής Αλληλεγγύης, και μόνιμα οι εφημερίδες «Ελεύθερη Ελλάδα» και «Απελευθερωτής» (όργανο του ΕΛΑΣ). Ζώντας κλεισμένοι στην κατακόμβη μέρες και νύχτες λόγω των συχνών συγκρούσεων του Εφεδρικού ΕΛΑΣ με Γερμανούς και ταγματασφαλίτες και των μπλόκων στην Καλλιθέα, συχνά χωρίς ίχνος τροφής, οι κομμουνιστές τύπωναν αδιάκοπα τα έντυπα του αγώνα, διάβαζαν, έκαναν ακόμα και συστηματικά ιδεολογικά μαθήματα.

Εξοπλισμένοι με τον «Ριζοσπάστη» και τα ΕΑΜικά έντυπα, τα μέλη του ΚΚΕ διαφώτιζαν τον λαό, συζητώντας άνθρωπο τον άνθρωπο. Ο «Ριζοσπάστης» «έλιωνε από χέρι σε χέρι», κάθε αντίτυπο πήγαινε σε δεκάδες ανθρώπους.

Κομμάτι της διαφώτισης ήταν και το γράψιμο συνθημάτων στους τοίχους των εργοστασίων, των σπιτιών, στο οδόστρωμα, παντού, που διέδιδε το κάλεσμα για οργάνωση και πάλη. Οι νεολαίοι με το «χωνί» φώναζαν συνθήματα, ενημέρωναν για τις μάχες του ΕΛΑΣ, ενώ πολλές φορές τραγουδούσαν, δίνοντας κουράγιο στον λαό των συνοικιών.