Πώς μπορεί κάποιος να χρηματοδοτήσει τις δαπάνες για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, τις επενδύσεις του Γ΄ ΚΠΣ, με χαμηλό ρυθμό αύξησης των εσόδων, και παρ' όλα αυτά να παρουσιάσει προϋπολογισμό μέσα στους σφικτούς στόχους του Προγράμματος Σταθερότητας; Οι συντάκτες του κρατικού προϋπολογισμού του 2003 βρήκαν ήδη απάντηση στο γρίφο. Οι στόχοι αυτοί μπορούν να επιτευχθούν, μέσω της δραστικής περικοπής των δαπανών του νέου προϋπολογισμού, αλλά και της αποψίλωσης των επενδύσεων στην περιφέρεια, με τη μεταφορά των αντίστοιχων κεφαλαίων στα Ολυμπιακά έργα.

Μισθοί, συντάξεις, δαπάνες υπουργείων Παιδείας, Υγείας-Πρόνοιας, περικόπτονται αγρίως. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος των περικοπών, αναφέρουμε τα ακόλουθα στοιχεία: Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας προβλέπεται να αυξηθεί το 2003 σε ονομαστικούς όρους κατά 7,3% και σε πραγματικούς - μετά την αφαίρεση του πληθωρισμού - στο 4%. Στην περίπτωση που η κυβέρνηση επιδίωκε να διατηρήσει σταθερό το ποσοστό των μισθών και των συντάξεων, ως προς το ΑΕΠ, θα έπρεπε να υπήρχαν ισόποσες ονομαστικές αυξήσεις. Θα έπρεπε δηλαδή μισθοί και συντάξεις να αυξάνονταν κατά 7,3%. Ακόμα και αν ρίξουμε τον πήχη στα επίπεδα της προστασίας των λαϊκών εισοδημάτων από τον πληθωρισμό, θα έπρεπε να χορηγηθούν ονομαστικές αυξήσεις 3,3%, όσο και ο προβλεπόμενος πληθωρισμός. Αντί αυτού η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη χορήγηση αυξήσεων στους μισθούς κατά 2,5% (βασικός μισθός) και στις συντάξεις περί το 4%. Με λίγα δηλαδή λόγια, οι πραγματικοί μισθοί το 2003 σε απόλυτους όρους μειώνονται, ενώ οι συντάξεις - σύμφωνα με τα όσα διαρρέουν μέχρι τώρα - μόλις και διασώζονται σε επίπεδα λίγο υψηλότερα από τα επίπεδα του προβλεπόμενου προϋπολογισμού. Προκειμένου βέβαια η κυβέρνηση να κατευνάσει τις λαϊκές αντιδράσεις από τις εξαγγελίες της εισοδηματικής πολιτικής, ετοιμάζει διάφορα «τρικ», όπως να προσμετρήσει στις αυξήσεις αυτές τη χορήγηση του οικογενειακού επιδόματος, τα «οφέλη» από τις φορολογικές «ελαφρύνσεις» κλπ. Θα έχουμε δηλαδή μια επανέκδοση της μητσοτάκειας λογικής, σύμφωνα με την οποία 0% + 0% = 14%. Το μεν οικογενειακό επίδομα το είχαν περικόψει το 1997 και το επανέφεραν μετά τη σχετική δικαστική απόφαση, οι δε φορολογικές «ελαφρύνσεις» είναι κυριολεκτικά ψιχία που αφορούν πολύ λίγους - σε άλλες κατηγορίες προκύπτουν επιβαρύνσεις - ενώ η κυβέρνηση αποσιωπά ότι η μεγάλη φορολογική επιβάρυνση για τη λαϊκή οικογένεια προκύπτει από τους επαχθείς έμμεσους φόρους.

Η κυβέρνηση με το νέο προϋπολογισμό βάζει ακόμα πιο βαθιά το μαχαίρι στις δαπάνες των βασικών κοινωνικών υπουργείων, Παιδείας, Υγείας, Εργασίας-Κοινωνικών Ασφαλίσεων, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, οι ονομαστικές αυξήσεις δεν πρόκειται να ξεπεράσουν το 5%, όταν το 2002 προβλέπονταν αυξήσεις 8% για το Παιδείας, 7,9% για το Υγείας-Πρόνοιας και 6,8% για το Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Σε άλλα, δε, μικρότερα υπουργεία, οι αυξήσεις δε θα καλύψουν ούτε τον προβλεπόμενο πληθωρισμό. Ο υπουργός Οικονομίας, όταν την προηγούμενη Δευτέρα ανακοίνωσε διάφορα στοιχεία για τον υπό κατάρτιση προϋπολογισμό, «πέταξε» και μια αύξηση 19% για τις δαπάνες Κοινωνικής Ασφάλισης - Πρόνοιας. Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών, στο σχετικό κονδύλι έχουν ενσωματώσει και τις οφειλές του ΙΚΑ προς το ΙΚΑ-ΤΕΑΜ, και έτσι προκύπτει η αύξηση του 19%. Φυσικά, πρόκειται για απάτη, γιατί η ρύθμιση αυτή καμιά σχέση δεν έχει με τις συνήθεις δαπάνες του υπουργείου Εργασίας-Κοινωνικών Ασφαλίσεων, οι οποίες θα κυμανθούν και αυτές περί το 5%.

Οι άγριες αυτές περικοπές σε μισθούς- συντάξεις-δαπάνες, από τη μια, στόχο έχουν να υπηρετήσουν την αντιπληθωριστική πολιτική της κυβέρνησης. Από την άλλη, να χρηματοδοτήσουν τα Ολυμπιακά έργα και τα έργα του Κοινοτικού Πλαισίου. Οσον αφορά στα Ολυμπιακά έργα, η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να αποφύγει τον υπερβολικό δανεισμό, κατέφυγε σε μια πιο πρακτική λύση: Αποφάσισε να περικόψει επενδύσεις στην περιφέρεια της χώρας που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (το εθνικό σκέλος) και να ρίξει τα χρήματα στα Ολυμπιακά έργα. Ετσι για το Λεκανοπέδιο της Αττικής, όπου και πραγματοποιείται το πολύ μεγάλο μέρος των Ολυμπιακών έργων, εκτός από τη μεγάλη επιβάρυνση του περιβάλλοντος, το άνοιγμα της όρεξης στα κερδοσκοπικά συμφέροντα που ορέγονται την κατάληψη και τσιμεντοποίηση των τελευταίων ελεύθερων χώρων (Ελαιώνας - Ελληνικό), η αυξημένη επενδυτική δραστηριότητα σε έργα υποδομής θα προσελκύσει, έστω και βραχυχρόνια, νέο εργατικό δυναμικό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το υπερκορεσμένο οικιστικό περιβάλλον του Λεκανοπεδίου.

Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2003, κι αυτό πρέπει να το έχουμε υπόψη μας μια και μπορεί να επηρεάσει άμεσα τις εξελίξεις στην οικονομία, καταρτίζεται σε μια περίοδο κατά την οποία αφ' ενός η διεθνής ύφεση έχει αγκαλιάσει τις οικονομίες των χωρών του αναπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου, αφ' ετέρου οι πλέον αντιδραστικοί κύκλοι των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων προετοιμάζονται για τυχοδιωκτικές επιθέσεις ενάντια στο Ιράκ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Από αυτή τη σκοπιά έχει σημασία ότι όλοι σήμερα μεταθέτουν το χρόνο ολοκλήρωσης του κύκλου της κρίσης στο 2003, αν και οι μέχρι σήμερα προβλέψεις τους έχουν διαψευστεί πανηγυρικά. Σε ό,τι αφορά, τέλος, στη χώρα μας, αν και τα χαρακτηριστικά της κρίσης αγγίζουν διάφορες πλευρές της ελληνικής οικονομίας (εξαγωγές, στασιμότητα παραγωγής στη μεταποίηση, πτώση αγροτικής παραγωγής), εμφανίζεται να διατηρεί υψηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης (στόχος 4% για το 2003), κάτι βέβαια που όλο και πιο συχνά πλέον συνδέεται με συγκυριακές καταστάσεις όπως είναι τα κατασκευαστικά έργα ενόψει του 2004 και οι εισροές από το Γ΄ ΚΠΣ.