Associated Press

Οι επιθεωρητές στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης

Με πρώτο μέλημά τους την πραγματοποίηση ελέγχων σε τοποθεσίες που μέχρι το 1998 ήταν εκτός της εμβέλειας του ΟΗΕ, όπως είναι τα τεμένη και τα προεδρικά μέγαρα, έφθασαν στην ιρακινή πρωτεύουσα οι πρώτοι δεκαεφτά ειδικοί του Σώματος Επιθεωρητών των Ηνωμένων Εθνών και της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Σταδιακά, στις επιθεωρήσεις, που θα αρχίσουν, επισήμως, από την Τετάρτη, θα συμμετάσχουν 300 επιθεωρητές. Η ιρακινή ηγεσία με επιστολή της προς τον ΓΓ του ΟΗΕ καταδικάζει το κείμενο ψηφίσματος, αν και δεν άρει την αποδοχή της, τονίζοντας ότι παρέχει όλες τις δυνατές αφορμές ώστε να εξαπολυθεί στρατιωτική επίθεση από τις ΗΠΑ σε βάρος του Ιράκ. Την ίδια στιγμή, στο Λονδίνο συνεδρίαζε η Βουλή των Λόρδων με θέμα τη στρατιωτική συμμετοχή της Βρετανίας σε μία επίθεση κατά του Ιράκ, αν και ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι το ενδεχόμενο αυτό δε βρίσκεται τόσο κοντά όσο πιστεύεται.

Ο επικεφαλής των επιθεωρητών, Χανς Μπλιξ, επρόκειτο αργά χτες το βράδυ να ενημερώσει το Συμβούλιο Ασφαλείας για το περιεχόμενο των συνομιλιών που είχε με την ιρακινή ηγεσία, την περασμένη εβδομάδα. Στη συνέχεια, το Συμβούλιο Ασφαλείας αναμενόταν να εγκρίνει εξάμηνη παράταση του ανθρωπιστικού προγράμματος «Πετρέλαιο έναντι Τροφίμων» για το Ιράκ. Σχολιάζοντας την έναρξη των επιθεωρήσεων από το Κάιρο όπου συναντήθηκε με τον ΓΓ του Αραβικού Συνδέσμου, ο επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Μοχάμαντ αλ Μπαραντάι, υποστήριζε ότι «εφόσον ολοκληρωθούν καλώς οι επιθεωρήσεις, θα αποτελέσουν μια εναλλακτική λύση στον πόλεμο και όχι ένα πρελούδιό του».

Από την πλευρά της, η Βαγδάτη, με επιστολή του ΥΠΕΞ Νάτζι Σάμπρι προς τον Κόφι Ανάν, καταγγέλλει ότι το κείμενο του ψηφίσματος 1441 εμπεριέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που χρειάζονται για να δοθεί η αφορμή και το πρόσχημα για εξαπόλυση στρατιωτικής επίθεσης στο Ιράκ. Εξαιρετικά επιφυλακτικός εμφανίστηκε και ο πρώην επιθεωρητής, Αμερικανός Σκοτ Ρίτερ, ο οποίος ζήτησε από τους επιθεωρητές και τον επικεφαλής τους να «συγκεντρωθούν στα καθήκοντά τους και να μην αφεθούν να παίξουν το παιχνίδι μόνο ενός μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας», καθώς «οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν με κάθε μέσο να διασφαλίσουν ένα πρόσχημα για στρατιωτική επέμβαση».

Την πλήρη συμμόρφωση της ιρακινής ηγεσίας με το ψήφισμα 1441 ζήτησαν οι Κόφι Ανάν και Ζακ Σιράκ, μετά από μεταξύ τους συνάντηση στο Παρίσι, ενώ ο πρόεδρος της ρωσικής Δούμας, Γιενάντι Σελεζνιόφ, εκτιμούσε ότι η επιτυχία και τελική ολοκλήρωση των επιθεωρήσεων εξαρτάται από την τάχιστη δρομολόγηση της άρσης των κυρώσεων σε βάρος του Ιράκ, αμέσως μετά το πέρας των ελέγχων.

Τη βρετανική συμμετοχή σε μια ενδεχόμενη στρατιωτική επίθεση κατά του Ιράκ, επρόκειτο να εξετάσει η Βουλή των Λόρδων, σε έκτακτη συνεδρίαση, αργά χτες, κατά τη διάρκεια της οποίας αναμενόταν ο υπουργός Αμυνας, Τζεφ Χουν, να ανακοινώσει ότι αρχίζει η ανάκληση εφέδρων έτσι ώστε να είναι έτοιμες οι βρετανικές δυνάμεις για παν ενδεχόμενο. Τα σχέδια της βρετανικής κυβέρνησης αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό από τους βουλευτές του Εργατικού Κόμματος του Τόνι Μπλερ, εκ των οποίων αρκετοί ετοιμάζονταν να καταθέσουν κείμενο - βέτο σε μια βρετανική στρατιωτική εμπλοκή. Εντούτοις, ο Μπλερ, μάλλον, θα υπερσκελίσει «το πρόβλημα» με την υποστήριξη των βουλευτών του αντιπολιτευτικού Συντηρητικού Κόμματος.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός, πριν τη συνεδρίαση, προειδοποιούσε τη Βαγδάτη ότι «τελείωσαν οι υπεκφυγές». Διατύπωσε, πάλι, τη βεβαιότητα ότι το Ιράκ διαθέτει όπλα μαζικής καταστροφής και απείλησε ότι μια δημοσιοποίηση των ιρακινών οπλικών συστημάτων (μέχρι τις 8 Δεκέμβρη), που δε θα είναι «πλήρης» (προφανώς κατά τα κριτήρια ΗΠΑ - Βρετανίας), θα αποτελέσει «ρήξη» με το ψήφισμα 1441. Παρά την καλλιεργούμενη «πολεμική» ένταση, αρκετοί αναλυτές, ανάμεσα στους οποίους και ο Φέργκαλ Κιν, της «Ιντιπέντεντ», εκτιμούν ότι θα πρέπει ως χρονικό όριο μιας επέμβασης να μην τοποθετείται το φετινό καλοκαίρι, αλλά ίσως ακόμη και οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές το φθινόπωρο του 2004.

Σε σχέδια επί χάρτου, όμως, φαίνεται ότι έχει αποδυθεί και η τουρκική ηγεσία, σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς» του Σαββάτου. Με βάση το δημοσίευμα, η Αγκυρα έχει, ήδη, εκπονήσει σχέδιο αντίδρασης σε περίπτωση στρατιωτικού πλήγματος στο Ιράκ, με στόχο «να αποτρέψει πιθανά κύματα προσφύγων από το να εισέλθουν στην Τουρκία», φοβούμενη διόγκωση των υπαρχόντων προβλημάτων της με τους Κούρδους. Συγκεκριμένα, το σχέδιο, που φέρεται να έχει υπογραφεί από τον πρώην πρωθυπουργό Ετσεβίτ, προβλέπει εισβολή τουρκικών στρατευμάτων στο Βόρειο Ιράκ και κλείσιμο των τουρκο-ιρακινών συνόρων μέχρις ότου γεμίσουν εντελώς οι 12 προσφυγικοί καταυλισμοί που η Τουρκία προτίθεται να εγκαταστήσει εντός του Ιράκ υπό την εποπτεία της. Αν παραστεί ανάγκη, τα σύνορα θα ανοίξουν για λίγο προκειμένου να γεμίσουν και τα υπόλοιπα 6 προσφυγικά στρατόπεδα που ετοιμάζονται επί τουρκικού εδάφους.

Επιστολή με την οποία ζητούν τη μη ανάληψη στρατιωτικής δράσης σε βάρος του Ιράκ υπογράφουν 300 βουλευτές, ακτιβιστές, φιλειρηνιστές και επιφανείς προσωπικότητες από όλο τον κόσμο. Στην επιστολή, που απευθύνεται προς τον Αμερικανό Πρόεδρο, τον Βρετανό πρωθυπουργό και τον ΓΓ του ΟΗΕ, υπογραμμίζεται ότι η απάλειψη των πυρηνικών όπλων είναι προτεραιότητα, γι' αυτό οι μεγάλες δυνάμεις θα έπρεπε να αρχίσουν από την απάλειψη των δικών τους πυρηνικών οπλοστασίων.