Μια κόντρα ανάμεσα σε εργοληπτικές εταιρίες, με στόχο τη διασφάλιση παχυλών εργολαβιών από τη ΔΕΗ για την εκτέλεση τεχνικών έργων, έφερε στην επιφάνεια πτυχές του αμαρτωλού πλέγματος υπερτιμολογήσεων, εξαρτήσεων και διαπλοκής, που επικρατεί στο λεκανοπέδιο της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία. Πίσω από τη σύγκρουση των επιχειρηματικών συμφερόντων, κρύβεται ένα γενικότερο και ευρύτερο πλέγμα διαπλοκής, οικονομικής συναλλαγής και εξαγοράς συνειδήσεων, στο οποίο εμπλέκονται, όχι μόνον οι εργολάβοι, αλλά επίσης ένα μέρος του διευθυντικού προσωπικού της επιχείρησης, καθώς και ανώτατα και ανώτερα συνδικαλιστικά στελέχη του κλάδου, από το χώρο της ΠΑΣΚΕ και της ΔΑΚΕ.

Ολα τα παραπάνω εντάσσονται στο πλαίσιο της κυβερνητικής επιλογής για την ολοκληρωτική ιδιωτικοποίηση της επιχείρησης και την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, με το πέρασμα σημαντικού μέρους της παραγωγής σε ιδιώτες.

Η κατεύθυνση αυτή έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα τη δραματική μείωση του εργατικού προσωπικού της ΔΕΗ και την αδυναμία του εναπομείναντος προσωπικού να ανταποκριθεί στις ανάγκες της επιχείρησης. Σήμερα οι εργαζόμενοι στα ορυχεία, στους ΑΗΣ και στη διοίκηση δεν ξεπερνούν τις 6.500 άτομα (για να δουλέψει αποτελεσματικά απαιτούνται 9.500), ενώ πριν 6 χρόνια το προσωπικό ανερχόταν σε 8.000 άτομα. Και η διεύθυνση εξαγγέλλει ότι για κάθε 12 αποχωρήσεις προσωπικού θα προσλαμβάνεται ένας.

Η προσπάθεια μείωσης του προσωπικού συνδέεται με την πολιτική απελευθέρωσης της ενέργειας, που προωθεί η ΕΕ και υλοποιεί η ελληνική κυβέρνηση. Με το νόμο 2773/99 δόθηκε η άδεια σε ιδιώτες να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια και, παράλληλα, επισπεύστηκαν οι διαδικασίες ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ.

Ο νόμος αυτός δε φαίνεται να ικανοποιεί τις απαιτήσεις των ιδιωτών για γρήγορο κέρδος, γιατί η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το λιγνίτη δίνει τη φθηνότερη κιλοβατώρα. Η επένδυση, όμως, για την κατασκευή ΑΗΣ λιγνίτη κοστίζει πάρα πολλά και οι ιδιώτες θέλουν να επενδύσουν σε φθηνότερες μονάδες παραγωγής, που είναι αυτές που χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο. Γι' αυτό και η έμφαση της ΕΕ στην παραγωγή ηλεκτρισμού με φυσικό αέριο.

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι το φυσικό αέριο σαν καύσιμη ύλη είναι πιο ακριβό από το λιγνίτη και η παραγωγή με φυσικό αέριο δεν μπορεί να συναγωνιστεί τη φθηνότερη παραγωγή της ΔΕΗ με λιγνίτη. Επομένως, για να ολοκληρωθεί η απελευθέρωση της αγοράς, θα πρέπει η ΔΕΗ να γίνει ακριβότερη και μη ανταγωνιστική. Και σ' αυτό συμβάλλει η μείωση του προσωπικού. Ετσι υποχρεώνεται να δίνει εργασίες σε εργολάβους και να αυξάνεται το κόστος παραγωγής και από την άλλη - όπως τονίζουν μηχανικοί της επιχείρησης - πολύ σύντομα θα γίνει ελλειμματική σε λιγνίτη.

Οι μεγάλες εργοληπτικές εταιρίες, στις οποίες δίνονται όλες οι μεγάλες εργολαβίες, έχουν σχηματίσει ένα άτυπο κονσόρτσιουμ, που χτυπά τις τιμές και κανονίζει ποια εταιρία θα πάρει τη συγκεκριμένη εργολαβία στην τιμή που έχει αποφασιστεί από κοινού. Με τον τρόπο αυτό, οι συμβάσεις παραχωρούνται σε τιμές κατά 50% περίπου υψηλότερες από την κοστολόγηση της ΔΕΗ. Η επιχείρηση έτσι γίνεται όμηρος των μεγαλοεργολάβων, με αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση του κόστους παραγωγής.

Σαν ένα τέτοιο παράδειγμα αναφέρουμε τη διαδικασία για τη μετακίνηση 10 πυλώνων υψηλής τάσης στο χώρο του νέου ορυχείου Μαυροπηγής. Προκηρύχθηκε διαγωνισμός με επίσημη κοστολόγηση του έργου από τη ΔΕΗ, στα 110 εκατομμύρια δραχμές. Με βάση τη συνήθη πρακτική, ο διαγωνισμός θα κατοχυρωνόταν σε συγκεκριμένη εργολήπτρια εταιρία, όμως παρενέβη άλλη, με προσφορά 40 εκατομμύρια!

Στο όργιο των υπερτιμολογημένων προϋπολογισμών για εργολαβίες, προστίθεται και η διασπάθιση χρήματος με τη μορφή υπέρογκων υπερωριών και επιπρόσθετων αμοιβών του διευθυντικού προσωπικού και των συνδικαλιστικών στελεχών των δύο παρατάξεων (ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ).

Να σημειωθεί ότι με τα χρήματα, που πληρώθηκαν σαν υπερωρίες και επιπρόσθετες αμοιβές, το πρώτο εξάμηνο του 2002, θα μπορούσαν να προσληφθούν 1.500 εργαζόμενοι με ετήσιες αποδοχές 6 εκατομμύρια ο καθένας!

Σ' όλα αυτά πρέπει να σημειωθεί και το μέγα σκάνδαλο της ανακατασκευής της Β` μονάδας του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, που συγκλόνισε πριν δύο χρόνια τους εργαζόμενους και το λαό της περιοχής. Η ανακατασκευή στοίχισε τελικά περίπου 11 δισ δρχ. παραπάνω από τον αρχικό προϋπολογισμό. Και ενώ το έργο έπρεπε να παραδοθεί τον Ιούνη του 1999, δεν παραδόθηκε ακόμα εμπορικά. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί πως, ενώ η ΔΕΗ, με απόφαση του ΔΣ, στις 25/7/ 2002 ζήτησε από την ανάδοχο εταιρία να καταβάλει ποινική ρήτρα 1.966,250 ευρώ για τις καθυστερήσεις, τελικά συμβιβάστηκε με 436.785 ευρώ που ακόμα δεν πήρε!

Παράλληλα, δαπανώνται πολλά χρήματα από τη διοίκηση της ΔΕΗ για την οικονομική τακτοποίηση ενός μηχανισμού εργατοπατέρων, που συναινούν σε όλες τις επιλογές της, ποσά, που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν έως και 25.000 ευρώ για τον καθένα. Να σημειωθεί, επίσης, ότι πρόσφατα η διοίκηση της ΔΕΗ χρηματοδότησε τη ΓΕΝΟΠ - ΔΕΗ, με 180.000 ευρώ για οργάνωση σεμιναρίων, που αποσκοπούσαν, στην ουσία, στην προπαγάνδιση των θέσεων της επιχείρησης στους εργαζόμενους και τα συνδικαλιστικά στελέχη!

Την ίδια στιγμή, οι συνθήκες εργασίας που επικρατούν για το προσωπικό των εργολάβων συνθέτουν εικόνα πραγματικού σκλαβοπάζαρου. Ο Χρήστος, που εργαζόταν 2,5 χρόνια για την εταιρία ΑΣΠΑΤΕ ΤΕΚΤΟΝ, έπαιρνε 180 χιλιάδες δρχ. το μήνα, δουλεύοντας βάρδια και σε ανθυγιεινές συνθήκες με χημικές ουσίες. Αυτός και οι συνάδελφοί του υποχρεώνονταν να εργάζονται χωρίς γάντια, μάσκες και κατάλληλη ενδυμασία, πλένοντας δεξαμενές από θειικό οξύ και δεν έπαιρναν επίδομα ανθυγιεινής εργασίας. Αν κάποιες φορές πληρώνονταν υπερωρίες, έπαιρναν 600-700 δρχ. την ώρα!

Η τρομοκρατία και η εντατικοποίηση της δουλιάς αφορά πλέον και το μόνιμο προσωπικό της ΔΕΗ. Π.χ., στο συνεργείο ταινιοδρόμων του Βόρειου Τομέα η επιχείρηση πίεζε για αύξηση του όγκου δουλιάς, κάτι που ανάγκασε τον Τ. Ιωαννίδη, μέλος του ΔΣ του Εργατικού Κέντρου Πτολεμαΐδας και στέλεχος του ΠΑΜΕ, να αντιδράσει για λογαριασμό όλων των εργαζομένων, προβάλλοντας τον κίνδυνο ατυχήματος. Εξάλλου, λόγω έλλειψης προσωπικού, υπάρχουν πολλά ατυχήματα, αρκετά απ' τα οποία θανατηφόρα.

Με την πίεση των ταξικών δυνάμεων του ΠΑΜΕ, τα συνδικάτα που στην πλειοψηφία τους βάζουν πλάτη για να περνά η αντιλαϊκή και επικίνδυνη πολιτική, υποχρεώθηκαν τελικά να απαιτήσουν από τη ΔΕΗ τη σταδιακή πρόσληψη των απασχολούμενων σε εργολάβους, αφού πλέον έχουν αποκτήσει την αναγκαία εμπειρία. Συμφωνήθηκε να γίνει η αλλαγή της σύμβασης εργασίας όλων των συμβασιούχων στους εργολάβους και μέχρι να γίνει αυτό να πληρώνονται κανονικά από τους εργολάβους και να ισχύουν οι συνθήκες και οι όροι που προβλέπονται από την εργατική νομοθεσία σε ό,τι αφορά στα επιδόματα κλπ. Για να γίνουν, όμως, πράξη, χρειάζεται επαγρύπνηση και συντονισμένος αγώνας των εργαζόμενων.

Για να σταματήσει αυτή η κατάσταση, απαιτείται μαζικός και συνεχής αγώνα, με στόχο αλλαγές προς όφελος των εργαζόμενων και του λαού, σημειώνει η Κομματική Οργάνωση της ΔΕΗ στην Κοζάνη. «Απαιτείται ένα μαζικό, ταξικό κίνημα των ίδιων των εργαζόμενων, που θα αντιπαλεύει την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ, για να έχει η επιχείρηση χαρακτήρα λαϊκής περιουσίας, να εξυπηρετεί, δηλαδή, τις λαϊκές ανάγκες και όχι τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας. Να καταργηθούν οι εργολάβοι και η "ενοικίαση" των εργαζομένων, οι αντεργατικοί νόμοι του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, που διαλύουν το 8ωρο και την Κοινωνική Ασφάλιση», αναφέρει στην ανακοίνωσή της.