Στο Α΄ Μέρος μιλήσαμε λίγο για τα στοιχειώδη φινάλε, σήμερα θα αναφερθούμε στη δεύτερη κατηγορία, η νίκη των οποίων εξαρτάται από την προαγωγή και μετατροπή ενός ή περισσοτέρων πιονιών σε ελαφρά ή βαριά κομμάτια που θα ανατρέψει την ισορροπία στη σκακιέρα. Αυτά τα φινάλε είναι που, κύρια, ενδιαφέρουν παίκτες και αναλυτές. Οπως δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός ανάμεσα στις φάσεις του «ανοίγματος» και του «μέσου», έτσι δεν υπάρχει και σαφής διαχωρισμός «μέσου» με το «φινάλε«» της παρτίδας. Υπάρχουν, όμως, δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα, που καθορίζουν αν μια ορισμένη θέση ανήκει στο «φινάλε» ή στο «μέσο» της παρτίδας.

Το πρώτο χαρακτηριστικό είναι ο μετασχηματισμός του βασιλιά, από παθητικό κομμάτι σε ενεργητικό, με άμεση και ενεργητική παρουσία στο κέντρο της σκακιέρας. Το δεύτερο είναι η διαρκής και αυξανόμενη σπουδαιότητα των πιονιών, που έχοντας ως αντικειμενικό σκοπό την προαγωγή, καθιστούν αυτή τη στρατηγική το κύριο χαρακτηριστικό του φινάλε. Βασικό στα φινάλε και αναγκαίο, είναι να δίνουμε μεγάλη ελευθερία κινήσεων στα κομμάτια μας, ώστε αυτά να μπορούν να δρουν γρήγορα και αποτελεσματικά. Αυτό αναγκάζει τον αντίπαλο σε κινήσεις αναγκαστικές (Τσούγκτσβανγκ) και τους στερούν χώρο, χρόνο και κινητικότητα. Στο διάγραμμα αυτού του κειμένου, βλέπουμε ένα φινάλε πιονιών σε διαφορετικές στήλες όπου ο λευκός υπερτερεί κατά ένα πιόνι και ο βασιλιάς θα το βοηθήσει να προαχθεί. 1. δ5 Ρδ7 2. Ρε5 Ρε7 3. δ6+ Ρδ8! 4. δ7! ΡΧδ7 5. Ρδ5 Ργ7 6. Ρε6 και 1-0.