Εντυπώσεις από την καλοκαιρινή Νορβηγία
Αύγουστος, το θερμόμετρο γύρω στους 20 βαθμούς, αλλά η φαντασία ντύνει εύκολα τα τοπία με τη λευκότητα του χιονιού, την παγερή λάμψη του πάγου, τη σιωπή και το σκοτάδι της ατέλειωτης νύχτας. Εδώ τα χρώματα, ακόμη και μες στο άπλετο φως, είναι νοτισμένα με σκοτεινιά.
Η ορεινή και αραιοκατοικημένη αυτή χώρα - περίπου 14 κάτοικοι ανά τ. χλμ.- με την παρθενικότατη φύση, είναι συγχρόνως μοντέρνα, πρωτοπόρα στην τεχνολογία, με υψηλότατη βιομηχανική ανάπτυξη και καλύτερο βιοτικό επίπεδο σε σχέση πάντα με τη δική μας χώρα. Η γυναίκα, και μάλιστα η μητέρα, παντρεμένη ή ανύπαντρη, απολαμβάνει εκτίμηση και προνομιακή κρατική μεταχείριση.
Η ανακάλυψη κοιτασμάτων πετρελαίου στη Βόρεια Θάλασσα το 1968, τη μεταμόρφωσε σε μια χώρα, όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα, η μακροβιότητα και το βιοτικό επίπεδο είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο. Επίσης, διαθέτει σιδηρομετάλλευμα, ξυλεία, ασήμι, ναυπηγικές μονάδες, εμπορικό στόλο, κυρίως πετρελαιοφόρα, φυσικό αέριο και υδροηλεκτρική ενέργεια. Εντούτοις δεν περιφρονεί τα σκουπίδια της, τα οποία - όπως και στην υπόλοιπη Σκανδιναβία - δεν τα συναντάς πουθενά. Τα επεξεργάζεται επιμελώς για να λιπάνει αγρούς και να ζεστάνει κατοικίες...
Κατά τις πληροφορίες της ξεναγού, μόνιμης κατοίκου Νορβηγίας, ο χαμηλόμισθος αμείβεται με περίπου 2.000 ευρώ το μήνα. Ωστόσο, η ζωή είναι πανάκριβη, η φορολογία υψηλή, και για τους υψηλόμισθους γύρω στο 48%. Οι εργαζόμενοι, άντρες και γυναίκες, συνταξιοδοτούνται στα εξήντα επτά (!) και άπαντες λαβαίνουν σύνταξη, την αποκαλούμενη γενική. Οι μισθωτοί λαβαίνουν και δεύτερη εκτός από τη γενική. Η εγκληματικότητα είναι μηδαμινή, η ποινή των ισοβίων καταργημένη.
«Παράδεισος», λοιπόν, η Νορβηγία; Και μακάριοι οι ψηλοί, ξανθοί, ήρεμοι απόγονοι των Βίκινγκς, που η επικράτηση του χριστιανισμού εξαφάνισε από το προσκήνιο της ιστορίας;
Παράδεισος υπό αμφισβήτηση. Οι αυτοκτονίες, ιδιαίτερα των γερόντων και των πολύ νέων, αυξάνονται συνεχώς. Ο αλκοολισμός, παρά τα περιοριστικά μέτρα της κυβέρνησης, είναι παλιό πρόβλημα. Τα ναρκωτικά σχετικά νέο. Φταίνε το κλίμα, οι ατέλειωτες νύχτες του χειμώνα, η εσωστρέφεια, η απομόνωση, τα κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί ο καπιταλισμός; Η απάντηση άραγε βρίσκεται στο παραμορφωμένο από πανικό πρόσωπο με το στόμα - τρύπα που κραυγάζει βουβά, στην «Κραυγή», το γνωστό πίνακα του Μουνχ, στην πινακοθήκη του Οσλο;
Στο Οσλο, με τις πλατιές λεωφόρους, το εκθαμβωτικό πράσινο, το λιμάνι, τις υπαίθριες αγορές φρούτων και χειροποίητων κεραμικών, βρίσκεται και το περίφημο πάρκο Βίγκελαντ με τα 212 γυμνά γλυπτά από γρανίτη, σίδερο κι ορείχαλκο, του ομώνυμου γλύπτη, που απεικονίζουν με δραματική ένταση τον κύκλο της ζωής. Προλαβαίνουμε να επισκεφθούμε και το μουσείο καραβιών των Βίκινγκς, με τα ανασηκωμένα ακρόπρωρα δρακοκεφαλών. Δεν ανασύρθηκαν από τη θάλασσα. Ξεθάφτηκαν από τη γη, καθώς οι αρχηγοί θάβονταν μες στα καράβια τους μαζί με τους θησαυρούς τους.
Νυχτώνει αργά το καλοκαίρι στο Οσλο. Πολύ αργά. Ο χειμώνας όμως δεν αργεί, δυστυχώς για τους Νορβηγούς...