Πάνω από 100.000 χημικά προϊόντα κυκλοφορούν σήμερα στην Ευρώπη, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων δεν έχει αξιολογηθεί ποτέ ως προς τις επιπτώσεις τους στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Κατά διαστήματα, όταν δημιουργηθεί θόρυβος ύστερα από κάποια έρευνα ή από κάποιο ατύχημα, παίρνονται κάποια μέτρα και ξανά μανά. Στις περιπτώσεις που είναι αναμφισβήτητη η τοξικότητα κάποιας ουσίας (όπως παλιότερα συνέβη με το DDT), η ΕΕ, δείχνοντας σε όλο της το μεγαλείο το «φιλοπεριβαλλοντικό της πρόσωπο», απαγορεύει την εμπορία και τη χρήση της ουσίας. Οχι όμως και την παραγωγή της, μια και επιτρέπεται η εξαγωγή της στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, για τις οποίες προφανώς δεν είναι ...επικίνδυνη η χρήση της.

Επί δυο χρόνια στις Βρυξέλλες γίνονταν συζητήσεις για τη νομοθεσία που πρέπει να θεσπιστεί στα χημικά (ποιος μίλησε για γραφειοκρατικές δομές;). Κατ' αρχήν συμφωνήθηκε ότι μέσα σε 11 χρόνια οι χημικές ουσίες έπρεπε να καταγραφούν, να αξιολογηθούν και να αδειοδοτηθούν. Να υπενθυμίσουμε ότι πολλές από αυτές χρησιμοποιούνται καθημερινά επειδή περιέχονται στα καθαριστικά, στα δάπεδα, στα υλικά οικοδομών, στα απορρυπαντικά, στα ρούχα, στους Η/Υ κ.α. και κάθε άλλο παρά αθώες είναι.

Θεωρητικά η ευθύνη για την απόδειξη της μη επικινδυνότητας των χημικών ουσιών περνά στις βιομηχανίες, ενώ από το 1981 και μετά οι έλεγχοι γίνονταν από κρατικές υπηρεσίες (για τα νέα παρασκευάσματα). Τα υπάρχοντα στοιχεία αναφέρουν 30.000 ουσίες που παρασκευάζονται σε ποσότητες μεγαλύτερες του ενός τόνου που είναι το όριο για τους ελέγχους. Η λογική του συστήματος είναι ότι μικρότερες ποσότητες είναι λιγότερο επικίνδυνες...

Η επιτροπή που ανέλαβε το θεσμικό πλαίσιο εστίασε την προσοχή της σε 1.500 ουσίες για τις οποίες θα χρειαστούν συστηματικοί έλεγχοι, γιατί υπάρχουν ενδείξεις ότι η συσσώρευσή τους στο περιβάλλον και τον ανθρώπινο οργανισμό είναι μη αναστρέψιμη. Ακόμα και μ' αυτό το κουτσουρεμένο πλαίσιο υπήρξαν τεράστιες αντιδράσεις από το βιομηχανικό λόμπι, που σήμανε την παντιέρα της αύξησης του κόστους παραγωγής και της μείωσης της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών βιομηχανιών. Η διαπλοκή τους με τα κέντρα αποφάσεων της ΕΕ είχε ως αποτέλεσμα το «θεσμικό πλαίσιο» να καταλήξει σε φιάσκο. Ετσι ο έλεγχος θα αφορά χημικές ουσίες που θα παράγονται σε ποσότητες πάνω από 10 τόνους που μεταφράζεται με το μη έλεγχο τουλάχιστον 20.000 ουσιών. Αλλά και το σχέδιο αυτό θα πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωκοινοβούλιο, κάτι που δεν αναμένεται πριν από το 2006. Ζήσε Μάη μου, δηλαδή...