Γρηγοριάδης Κώστας

Την πραγματικότητα δε γίνεται να παρακάμψει ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ). Στην Εκθεσή του σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ΕΕ κατά το 2002, δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Ακόμα και μέσα από αυτό, το «προσεγμένο» και «κομψό» προς τις κυρίαρχες δυνάμεις κείμενο, προκύπτει η ανάγκη ανατροπής της σημερινής εικόνας. Οσο κι αν επιμένουν αντίθετα ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ, όσο κι αν προπαγανδίζουν τους διαβόητους ευρωμονόδρομους.

Το ΕΚ «εκφράζει τη λύπη του» επειδή η επαγγελματική ένταξη των γυναικών (κυρίως όσων προέρχονται από μειονότητες) απέχει πολύ ακόμη από την πλήρη πραγμάτωσή της. Γενικά σημειώνει ότι οι ανισότητες λόγω φύλου (περιλαμβανομένης της ανισότητας ως προς την αμοιβή εργασίας, που είναι κατά μέσο όρο χαμηλότερη κατά 16% από τους άντρες) εξακολουθούν να είναι «σημαντικές». Στη Γαλλία οι αμοιβές των γυναικών είναι κατά 19% μικρότερες των ανδρών, στη Γερμανία κατά 25% και στην Αυστρία κατά 35%. Επίσης οι γυναίκες υφίστανται κάθετο διαχωρισμό: Μόνο 21% των εργαζόμενων γυναικών κατέχουν στελεχιακές θέσεις έναντι περίπου 70% των ανδρών.

Μερικά ακόμα ενδεικτικά στοιχεία για τη θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας (κύρια πηγή το «Συμβούλιο της ΕΕ για την ισότητα των ευκαιριών»):

-- Στο Βέλγιο το 80% των γυναικών ηλικίας 25-29 ετών συμμετέχουν στην αγορά εργασίας, αλλά αποτελούν το 90% των εργαζομένων με καθεστώς μερικής απασχόλησης και την πλειονότητα των εργαζομένων υπό συνθήκες αβεβαιότητας. Το Γενάρη 2002 το ποσοστό ανεργίας ανερχόταν σε 9,9% για τους άνδρες, έναντι 14% για τις γυναίκες. Η αμοιβή τους ανέρχεται κατά μέσο όρο στο 84% της αμοιβής των ανδρών.

-- Στη Φινλανδία το 2002 η αμοιβή των ανδρών που εργάζονταν στη βιομηχανία, ήταν κατά 24% υψηλότερη από την αντίστοιχη των γυναικών.

-- Στην Πορτογαλία, λόγω του χαμηλού ύψους των αμοιβών τους, οι γυναίκες έχουν συχνά δυο «απασχολήσεις». Ετσι οι Πορτογαλίδες μάνες αφιερώνουν το λιγότερο χρόνο στα παιδιά τους, σε σύγκριση με τις άλλες της ΕΕ.

-- Στην Ιρλανδία οι γυναίκες εκτίθενται σε επικίνδυνες ή ανθυγιεινές εξορυκτικές εργασίες.

-- Στη Δανία η Επιτροπή του ΟΗΕ για την κατάργηση όλων των μορφών διάκρισης σε βάρος των γυναικών διαπίστωσε τον Ιούνη 2002 ότι μόλις το 41% των γυναικών, που ανήκουν σε εθνοτικές μειονότητες, συμμετέχει στην αγορά εργασίας.

Αλλά και όπου υπάρχει δουλιά για τις γυναίκες, η κατάσταση δεν είναι ρόδινη. Δεν μπορεί να είναι στον καπιταλισμό. Ετσι, άλλο ένα ζήτημα που τις προβληματίζει είναι ο συνδυασμός οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Η γονική άδεια λαμβάνεται κυρίως από τις μητέρες και όχι από τους πατέρες, γεγονός που τις εξωθεί για αρκετό διάστημα από την εργασία, με ό,τι αρνητικό αντίκτυπο μπορεί να έχει αυτό στην επαγγελματική εξέλιξή τους, στα οικονομικά τους, στη σύνταξή τους κλπ.

Επιπλέον - όπως αναγνωρίζει και το ΕΚ - δεν υπάρχουν επαρκείς υποδομές φιλοξενίας των παιδιών ενόσω οι γονείς εργάζονται. Αυτό σημαίνει είτε ότι η μάνα περιορίζεται στο σπίτι, είτε άλλο ένα δυσβάσταχτο έξοδο για τη μικρομεσαία οικογένεια (καλείται να πληρώσει «γυναίκα» να «φυλάει» το παιδί).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι στην Ιταλία υπάρχουν υποδομές για τη φύλαξη μόλις του 4% των παιδιών κάτω των τριών ετών. Στην Ισπανία μόνο για το 8,6%. Η κατάσταση είναι ομολογουμένως πολύ καλύτερη στη Σουηδία (υποδομές για το 77% των παιδιών κάτω των τριών ετών). Ισως αυτές οι παροχές και ο φόβος να μη χαθούν οδήγησαν τους Σουηδούς στη μεγάλη τους πλειοψηφία να πουν «όχι» στο ευρώ, στο πρόσφατο δημοψήφισμα.

Πέρα από την επαγγελματική ανασφάλεια και τους χαμηλούς μισθούς η γυναίκα στην ΕΕ αντιμετωπίζει και άλλα προβλήματα. Εκθεση που εκπόνησε το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2002 φανέρωσε ότι για τις γυναίκες της ΕΕ ηλικίας 16-44 ετών η οικογενειακή βία αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας, πριν ακόμα από τον καρκίνο, τα τροχαία ατυχήματα και τους πολέμους.

Τέλος, για την Ελλάδα σημειώστε και τα εξής στοιχεία που δημοσιοποίησε αρχές Νοέμβρη θυγατρική του ΟΑΕΔ («Παρατηρητήριο Απασχόλησης - Ερευνητική Πληροφοριακή ΑΕ»): Το 61,5% των ανέργων στην Ελλάδα είναι γυναίκες. Επιπλέον, στο σύνολο των επισήμως καταμετρηθέντων 178 χιλιάδων μερικώς απασχολούμενων, οι 121,5 χιλιάδες είναι γυναίκες. Δηλαδή, αν δεν είναι άνεργες, είναι με την ανασφάλεια του πρόσκαιρου μεροκάματου!