Είναι γνωστή η πολιτική των ΗΠΑ να βοηθήσουν την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, προσπαθώντας παράλληλα να βοηθήσουν στον εξωραϊσμό της εικόνας που έχει η χώρα στο διεθνές πολιτικό σκηνικό. Αυτό τόνισε χτες ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Τάσος Παπαδόπουλος. Την ίδια ώρα πηγές προσκείμενες στην τουρκική κυβέρνηση διαχέουν ότι χρειάζεται «αμερικανική μεσολάβηση» για να εξευρεθεί λύση μέχρι το Μάη. Αλλωστε, ο Ταγίπ Ερντογάν επισκέφτηκε χτες το Λευκό Οίκο, όπου είχε συνομιλίες με τον Τζορτζ Μπους κυρίως σχετικά με το Ιράκ και το Κυπριακό.

Ο Τάσος Παπαδόπουλος επανέλαβε την πάγια θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς ότι είναι πάντα έτοιμη, όποτε κληθεί από το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, χωρίς όρους, να παρακαθήσει σε ουσιαστικές συνομιλίες στο πλαίσιο του σχεδίου Ανάν. Αναφερόμενος στις πρόσφατες αποφάσεις του τουρκικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας τις χαρακτήρισε κίνηση προς τα πίσω. Επισήμανε δε ότι από τουρκικής πλευράς υπάρχουν αντιφατικές δηλώσεις που μόνο σύγχυση προκαλούν.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Γιώργος Ιακώβου, παρουσίασε ως κοινή εκτίμηση Λευκωσίας και Αθήνας ότι δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα η τουρκική θέση. Πρόσθεσε ότι δε θα ξεκαθαρίσει ούτε μετά τη συνάντηση, χτες, του Τούρκου πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο Μπους. Η εικόνα που έχει δημιουργηθεί είναι ότι οι Τούρκοι θέλουν λύση, αλλά, όπως είπε, η Τουρκία θα υποχρεωθεί να φύγει από το στάδιο των εντυπώσεων για να δούμε ακριβώς ποια είναι η πρότασή της. Συμπλήρωσε ότι τις επόμενες μέρες θα υπάρχει καλύτερη εικόνα και ότι όλες οι πληροφορίες που θα υπάρχουν μέχρι τη Δευτέρα θα τεθούν ενώπιον του Εθνικού Συμβουλίου της Κυπριακής Δημοκρατίας που θα αποφασίσει τα επόμενα βήματα της ελληνοκυπριακής πλευράς.

Βέβαια, ξεκαθάρισε ότι η Λευκωσία απορρίπτει οποιαδήποτε συζήτηση για επίλυση του Κυπριακού εκτός του σχεδίου Ανάν. Σχολιάζοντας τις πληροφορίες ότι η Αγκυρα μεθοδεύει τη συζήτηση μιας ενδιάμεσης συμφωνίας, η οποία ουσιαστικά θα αποτελεί μια νέα συμφωνία κορυφής, ο Γ. Ιακώβου απάντησε ότι τότε η Τουρκία θα ζητεί διαπραγμάτευση επί των πάντων και ουσιαστικά η διαδικασία θα ξεκινήσει από την αρχή. «Αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό», είπε. Εξήγησε δε ότι αυτή η τουρκική προσπάθεια σε συνδυασμό με την εισήγηση για αλλαγή του μεσολαβητή για το Κυπριακό αποτελούν απόδειξη ότι, παρά τις θετικοφανείς δηλώσεις, η Αγκυρα δεν επιθυμεί την εξεύρεση λύσης μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2004 αλλά προς το τέλος του χρόνου, ώστε να τη συνδυάσει με την απόφαση για καθορισμό ημερομηνίας για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.

Παράλληλα, δήλωσε ότι παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο συνάντησης του Τάσου Παπαδόπουλου με το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, στις Βρυξέλλες. Η κυπριακή πλευρά θέλει να έχει διαβουλεύσεις με τα Ηνωμένα Εθνη, όχι μόνο για να πληροφορηθεί σχετικά με τις θέσεις του Τούρκου πρωθυπουργού, αλλά να δει πώς βλέπει ο Γενικός Γραμματέας τις περαιτέρω εξελίξεις. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα βρίσκεται στις Βρυξέλλες αύριο, Πέμπτη, ενώ την Παρασκευή θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι.

Στην άλλη πλευρά, πηγή προσκείμενη στην τουρκική κυβέρνηση που θέλησε να παραμείνει ανώνυμη, διέρρεε χτες ότι η Τουρκία θα επιθυμούσε μία αμερικανική μεσολάβηση για το Κυπριακό, ούτως ώστε να εξευρεθεί λύση μέχρι το Μάη. Επισήμως, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Αμπντουλάχ Γκιούλ, μίλησε χτες για «νέα στάση» της Αγκυρας στο Κυπριακό, η οποία, όπως είπε, καθορίστηκε σε ευρεία συνεννόηση με το ψευδοκράτος και με στόχο την επίτευξη λύσης στο Κυπριακό πριν την 1η του Μάη.

Ο Α. Γκιούλ επανέλαβε ότι η λύση πρέπει να είναι στη βάση των «πραγματικοτήτων» στο νησί (βλ. την τουρκική θέση για δυο χωριστά κράτη στο νησί) και οι συνομιλίες να έχουν το σχέδιο Ανάν ως σημείο «αναφοράς» - και όχι ως «βάση» ή «πλαίσιο» διαπραγμάτευσης, όρους τους οποίους απέφυγε επιμελώς να αναφέρει ακόμα κι όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο γιατί δεν τους υιοθετεί. Επανέλαβε ότι η Τουρκία έκανε όσα της αναλογούσαν, δείχνοντας την καλή της πρόθεση και τώρα αναμένει την άλλη πλευρά να πράξει το ίδιο.

Μάλιστα, σε μια κίνηση που γεννά ερωτήματα για τη σκοπιμότητα αλλά και τα μελλούμενα υποστήριξε τη θέση να διενεργηθεί δημοψήφισμα στην Κύπρο επί των βασικών αρχών του σχεδίου Ανάν, πρόσθεσε όμως ότι τα ακανθώδη ζητήματα μπορούν να λυθούν αργότερα...

Ερωτηθείς για το μεσολαβητή που επιθυμεί η Αγκυρα στις συνομιλίες, ο Αμπντουλάχ Γκιούλ είπε ότι θα είναι μια προσωπικότητα πάνω από το επίπεδο του Αλβαρο ντε Σότο, αποδεκτή και από τις δύο πλευρές και που θα δώσει ώθηση στη διαδικασία των συνομιλιών. Απέφυγε ωστόσο να επεκταθεί, λέγοντας απλώς ότι η Αγκυρα έχει υπόψη της συγκεκριμένα ονόματα. Πάντως, μεταξύ των ονομάτων που κυκλοφορούν στο περιβάλλον του Ερντογάν είναι αυτό του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Κόλιν Πάουελ, και ενός από τους προκατόχους του, του Τζέιμς Μπέικερ. Το όνομα του Πάουελ προβάλλεται και από τουρκικές εφημερίδες.

Ερωτηθείς πάντως ο Ανάν σχετικά με την τουρκική επιθυμία για αντικατάσταση του ντε Σότο, είπε ότι «δεν πρόκειται να δεχτούμε αλλαγή ή προσθήκη άλλων στοιχείων στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, διότι κάτι τέτοιο θα δυσκολέψει τα πράγματα». Σημασία έχει και η δήλωση Παπαδόπουλου για το ζήτημα ότι μερικές ομάδες που θέλουν την εύνοια της διαιτησίας ξεκινούν πριν γίνει ο αγώνας να κατηγορούν τον διαιτητή.