Η δίκη αυτή ήταν προβληματική πριν ακόμη ξεκινήσει. Οποιος μάλιστα είχε μπει στον κόπο να διαβάσει το παραπεμπτικό βούλευμα δεν μπορούσε να μην αναρωτηθεί για τις προθέσεις όσων προετοίμασαν αυτή τη δικαστική δίωξη, δεδομένου ότι η πενιχρότητα επιβαρυντικών στοιχείων για τους κατηγορούμενους ήταν κάτι περισσότερο από καταφανής. Οι πιο ψαγμένοι και φυσικά όσοι είχαν κάποια ιδέα από τις πολιτικές δίκες σκοπιμότητας του παρελθόντος αναρωτιόνταν φωναχτά - αν δεν εξέφραζαν βεβαιότητα - μήπως οι στόχοι αυτής της δικαστικής κατασκευής ήταν άλλοι και αφορούσαν κυρίως στην ενίσχυση και προσαρμογή του καθεστώτος δικαστικής καταστολής στο πνεύμα της «αντιτρομοκρατικής» εκστρατείας σε βάρος των δημοκρατικών κατακτήσεων, δικαιωμάτων και ελευθεριών. Οσοι σκέφτονταν έτσι είχαν δίκιο. Αλλά η πράξη τούς ξεπέρασε διότι τους επιβεβαίωσε με τραγικό τρόπο. Ο λόγος αφορά στη δίκη για τον ΕΛΑ και τα όσα διαδραματίζονται εκεί, ειδικά το τελευταίο διάστημα. Θα σταθούμε στα σπουδαιότερα, αν και δεν είναι καθόλου εύκολο να κάνει κανείς διαχωρισμό σε σπουδαία και λιγότερο σπουδαία γεγονότα, όταν αυτά αφορούν στις λαϊκές ελευθερίες.

Το πρώτο σημαντικό - αλλά και πρωτοφανές - απ' όσα συνέβησαν το τελευταίο διάστημα στη δίκη είναι το γεγονός ότι το δικαστήριο νομιμοποίησε τα χαφιεδόχαρτα μυστικών υπηρεσιών ως αποδεικτικό υλικό, κάτι που έχουν απορρίψει όλα τα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Πρόκειται για έγγραφα που αποδίδονται στην ανατολικογερμανική μυστική υπηρεσία ΣΤΑΖΙ, τα οποία όμως δε φέρουν καν τίτλο, αριθμό, ημεροχρονολογία σύνταξης και συντάκτη, δηλαδή κάποια απαραίτητα στοιχεία ούτως ώστε να μπορεί να διαπιστώσει κανείς τη γνησιότητά τους και να αναζητήσει την επιβεβαίωση της εγκυρότητας του περιεχομένου τους. Επίσης, πρόκειται για έγγραφα τα οποία μετά την ανατροπή του σοσιαλιστικού καθεστώτος, πέρασαν στα χέρια αμερικανικών και άλλων υπηρεσιών και ουδείς γνωρίζει τι επεξεργασία έχουν δεχτεί. Αλλά ακόμη και αυτοί οι λόγοι να μη συνέτρεχαν είναι αδιανόητο το υλικό των μυστικών υπηρεσιών να αποτελεί αποδεικτικό υλικό για την καταδίκη ανθρώπων, τουλάχιστον για το λόγο ότι η ελευθερία ενός ανθρώπου παραδίδεται στα χέρια των πιο σκοτεινών, των πιο βρώμικων, των πιο ανεξέλεγκτων μηχανισμών του κράτους. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν συνειδητά άνοιξαν έναν τέτοιο δρόμο οι δικαστές που δικάζουν στη δίκη για τον ΕΛΑ ή λόγω πενίας αποδεικτικών στοιχείων σε βάρος των κατηγορουμένων. Σημασία έχει ότι τον άνοιξαν αυτόν τον δρόμο. Δεν έμειναν όμως εκεί.

Την περασμένη Τρίτη και Τετάρτη αγόρευσαν οι εισαγγελείς - τακτικός και αναπληρωτής - οι οποίοι με τις προτάσεις που έκαναν επί των κατηγοριών, υποστήριξαν, χωρίς ενδοιασμούς, μια υποχώρηση δεκαετιών στο σύστημα απόδοσης δικαιοσύνης της χώρας. Κι όλα αυτά, βεβαίως, διανθισμένα με αντικομμουνιστικές ποταπότητες και εθνικιστικές κορόνες.

Κατ' αρχάς οι εισαγγελείς υποστήριξαν ότι η ηγεσία του ΕΛΑ, οι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί των πράξεών του κυκλοφορούν ελεύθεροι. Ετσι άνοιξαν πεδίον δόξης λαμπρόν στους διωκτικούς μηχανισμούς του κράτους να ανοίγουν την υπόθεση όποτε θέλουν, να προχωρούν σε προσαγωγές, συλλήψεις, διαπομπεύσεις, εκβιασμούς και πιέσεις σε βάρος κυρίως των κοινωνικών αγωνιστών και των οργανώσεών τους, στο όνομα της δήθεν εξάρθρωσης της τρομοκρατίας, του εντοπισμού και της σύλληψης των τρομοκρατών που κυκλοφορούν ελεύθεροι.

Για τους δικαζόμενους κατηγορούμενους οι εισαγγελείς ισχυρίστηκαν ότι παρείχαν ψυχική συνδρομή στους φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς της δράσης του ΕΛΑ. Κι αυτό επειδή θεωρούν ότι όλοι τους υπήρξαν μέλη της εν λόγω οργάνωσης. Ετσι, επανέφεραν από το παράθυρο τη φασιστική αρχή της συλλογικής ευθύνης, δηλαδή ότι τα μέλη μιας οργάνωσης, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ευθύνονται στο σύνολό τους για κάθε πράξη της. Επιπλέον, η έννοια της ψυχικής συνδρομής είναι τόσο αόριστη που ως κατηγορία μπορεί να αποδοθεί στον οποιονδήποτε μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει συγγενείς με έναν κατηγορούμενο πολιτικοϊδεολογικές απόψεις. Ετσι, επί της ουσίας η επίκληση της κατηγορίας για παροχή ψυχικής συνδρομής σε αξιόποινες πράξεις οδηγεί άμεσα στη δίωξη του φρονήματος. Αλλά και των συναισθημάτων - υποστηρίζουν οι νομικοί - διότι ένοχος ψυχικής συνδρομής μπορεί εύκολα να θεωρηθεί ο συγγενής, ο φίλος, ο ανήκων στο στενό περιβάλλον ενός κατηγορουμένου. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι από τα πιο επίσημα χείλη - πολιτικούς, κρατικούς παράγοντες, ΜΜΕ, κ.ο.κ. - έχει διατυπωθεί η άποψη πως ο ελληνικός λαός ανεχόταν για δεκαετίες τη δράση οργανώσεων τύπου ΕΛΑ και «17Ν», τότε δεν υπάρχει Ελληνας που να μην είναι εν δυνάμει ένοχος για παροχή ψυχικής συνδρομής στις εν λόγω οργανώσεις.

Πριν από ένα χρόνο, στις 13/7/2003, ο καθηγητής Ιωάννης Μανωλεδάκης έγραφε στο «Ριζοσπάστη»: «Η ποινική καταστολή, ως ασκούμενη κρατική πολιτική, μας αφορά όλους γιατί συνάπτεται άμεσα με την έκταση των ελευθεριών μας και την ποιότητα της ζωής μας». Υπάρχει κανείς που να αμφιβάλλει γι' αυτό σήμερα που, και απ' αφορμή όσα γίνονται για την περιβόητη ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων, «η ποινική καταστολή, ως ασκούμενη κρατική πολιτική», παίρνει εφιαλτικές διαστάσεις;