Την πρόσβαση σε σύγχρονες ευρωπαϊκές υποδομές διημέρευσης και αναψυχής στους συμπολίτες μας με ειδικές ανάγκες υποσχέθηκε ο πρωθυπουργός, Κ. Καραμανλής, κατά την επίσκεψή του στο πρώην ΠΙΚΠΑ στη Βούλα στις 28.5.2004.

Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη μετατροπή του ΠΙΚΠΑ σε σύγχρονο Κέντρο Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης και πρόσθεσε: «Ταυτόχρονα, προχωρούμε τις εργασίες για τη διαμόρφωση όλων των χώρων του ιδρύματος και της παραλίας, ώστε σύντομα, μέσα στο καλοκαίρι, οι συμπολίτες μας με ειδικές ανάγκες να έχουν πρόσβαση σε σύγχρονες, ευρωπαϊκές υποδομές διημέρευσης και αναψυχής».

Ομως μεσούντος του θέρους τα Ατομα με Αναπηρίες (ΑμΕΑ) βιώνουν την ίδια εδώ και χρόνια σκληρή πραγματικότητα: Οι διακοπές για αυτούς και τις οικογένειές τους αποδεικνύονται όνειρο θερινής νυκτός.

«Οι ανάπηροι και οι οικογένειές τους ζουν σ' ένα σύστημα που παράγει την ανεργία, την αμορφωσιά, την εκμετάλλευση και τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής έχουν πολλαπλάσιες επιπτώσεις στους ανθρώπους με αναπηρίες. Οι διακοπές είναι άπιαστο όνειρο για τη συντριπτική πλειοψηφία των ΑμεΑ και των οικογενειών τους για πολλούς λόγους. Πρώτος και κύριος είναι ο οικονομικός, γιατί είναι καθηλωμένα τα εισοδήματα και δε φτάνουν, για να καλυφθούν ούτε οι στοιχειώδεις καθημερινές ανάγκες του ανάπηρου. Σε συνδυασμό με την ακρίβεια και τις ιδιαίτερες δυσκολίες του κάθε ανάπηρου στην πρόσβαση, την απουσία κρατικών δομών γι' αυτό το σκοπό, καταλήγουμε στο ότι η συντριπτική πλειοψηφία μένει στο σπίτι του "να βράσει στο ζουμί" του», επισημαίνει στο «Ρ» ο Μάριος Καμακάρης, μέλος της γραμματείας της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα Αναπήρων, ο οποίος κινείται με αναπηρικό καροτσάκι.

«Δυστυχώς και η ανάγκη για διακοπές έχει γίνει αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης στο χώρο μας και όσο πιο σοβαρό είναι το πρόβλημα της αναπηρίας, τόσο μεγαλύτερο είναι το κόστος των διακοπών», συνεχίζει.

«Τα ξενοδοχεία ή τα δωμάτια που έχουν πρόσβαση για αναπηρικά αμαξίδια είναι τα πιο ακριβά και είναι απλησίαστα. Και το ζήτημα βέβαια δεν είναι μόνο πώς θα πας διακοπές, αλλά και το πώς θα μετακινηθείς εκεί, πώς θα προσεγγίσεις τη θάλασσα, τα αξιοθέατα, τους χώρους ψυχαγωγίας και όλα αυτά που συνθέτουν την έννοια των διακοπών», τονίζει ο Μ. Καμακάρης. Οπως εξηγεί, οι διακοπές των αναπήρων και των οικογενειών τους συνήθως διαρκούν εφτά μέρες, όσο είναι τα προγράμματα του κοινωνικού τουρισμού. Ενώ ένα μεγάλο ποσοστό αναπήρων και ιδιαίτερα οι βαριά κινητικά ανάπηροι, τις τουριστικές περιόδους οπότε υπάρχει μεγάλη προσέλευση τουριστών δε βρίσκουν να κλείσουν ξενοδοχείο, γιατί υπάρχει άρνηση απ' τους ιδιοκτήτες να κλείσουν δωμάτιο σε ανάπηρο, ακόμα και αν υπάρχουν ελεύθερα δωμάτια.

«Παίρνοντας σαν παράδειγμα εμένα, το να πάω διακοπές με τη γυναίκα μου και την κόρη μου και μόνο από οικονομικής άποψης είναι σχεδόν αδύνατο», καταλήγει.

Αντιμέτωπη με το οικονομικό κόστος των διακοπών ήρθε και η οικογένεια της Χαράς Γιαννακίδου, της οποίας ο 24χρονος γιος αντιμετωπίζει κινητικό πρόβλημα και κινείται με αναπηρικό αμαξίδιο.

«Οι διακοπές, εξηγεί, είναι για μας μεγάλο πρόβλημα και ιδιαίτερα η μετακίνηση με τα καράβια, αφού στα περισσότερα δεν υπάρχει ασανσέρ. Και σε αυτές τις περιπτώσεις αναγκαζόμαστε να παρακαλάμε το πλήρωμα σαν τους ζητιάνους να ανεβάσουν το παιδί στο καράβι. Ασανσέρ έχουν μόνο λίγα πολυτελή πλοία κερδοφόρων γραμμών και τα εισιτήρια σε αυτά είναι πιο ακριβά». Φέτος, οι εταιρίες κατάργησαν τις εκπτώσεις, την τουριστική περίοδο και έτσι τα έξοδα για το καράβι ήταν για την οικογένεια απαγορευτικά. «Οι εκπτώσεις και όταν ισχύουν αφορούν την τρίτη θέση και οι καμπίνες για ανθρώπους με αναπηρία όχι μόνο δεν έχουν έκπτωση αλλά είναι και ακριβότερες απ' ό,τι οι άλλες», τονίζει η μάνα.

«Αυτές οι εταιρίες βγάζουν τα μαλλιοκέφαλά τους και δεν έχουν λεφτά να βάλουν ένα ασανσέρ στα καράβια τους; Φέτος απηύδησα με την κατάργηση της έκπτωσης -χρειαζόμαστε 400 ευρώ για να πάμε διακοπές- και είπα ότι άλλη χρονιά δε θα μπορούμε να πάμε σε κάποιο νησί», λέει αγανακτισμένη.

«Για μας, καταλήγει, είναι εφτά μέρες ταλαιπωρίας. Ούτε πεζοδρόμια υπάρχουν, ούτε ράμπες, ούτε παραλίες με διαδρόμους που να φτάνουν στη θάλασσα για να μπορεί ο γιος μου να κολυμπήσει. Η ταλαιπωρία και το κόστος είναι πολύ μεγάλο. Απ' το κράτος δεν υπάρχει καμιά βοήθεια για ανθρώπους σαν το γιο μου. Μας έχουν για τον Καιάδα».

Σημαντική διέξοδο για τους ανθρώπους με αναπηρίες και τις οικογένειές τους αποτελούν οι δημόσιες κατασκηνώσεις. Ομως όσες υπάρχουν στη χώρα είναι στην πλειοψηφία τους άθλιες έως επικίνδυνες (εξοπλισμός, χώροι διαμονής κλπ). Οι περισσότερες είναι απροσπέλαστες για τους ανθρώπους με κινητικές αναπηρίες και άλλες κατηγορίες αναπήρων, ενώ συνολικά είναι ελάχιστες και είναι ζήτημα αν καλύπτουν το 1% των ανθρώπων που τις έχουν ανάγκη. Στις κατασκηνώσεις μάλιστα δεν υπάρχει το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό για τη φροντίδα των ανθρώπων με αναπηρίες.

Για τη λειτουργία των κατασκηνώσεων επιχορηγείται η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων των Ατόμων με αναπηρίες, η οποία και τις λειτουργεί. Επειδή το προσωπικό είναι ελλιπές, προσλαμβάνονται επιπλέον συνοδοί για τους ανάπηρους, ιδιαίτερα για αυτούς που έχουν βαριές αναπηρίες. Και επειδή τα κονδύλια είναι ανεπαρκή αναγκάζονται οι γονείς να βάζουν το χέρι στην τσέπη και να συμμετέχουν με επιπλέον κονδύλια στις αμοιβές του προσωπικού και ιδιαίτερα των συνοδών.

Στην Αττική υπάρχουν τέσσερις κατασκηνώσεις, στη Βούλα, στον Αγιο Ανδρέα, στην Κερατέα και την Πεντέλη. Οι δυο από αυτές όμως δε θα λειτουργήσουν φέτος. Της Βούλας λόγω έργων αναβάθμισης της περιοχής και του Αγίου Ανδρέα, λόγω Ολυμπιακών Αγώνων. Η κατάσταση στις κατασκηνώσεις, και ιδιαίτερα στην Κερατέα, είναι τέτοιες ώστε πέρυσι ο Νομάρχης Ανατολικής Αττικής αρνούνταν να υπογράψει την απόφαση για τη λειτουργία τους, με δεδομένο ότι δεν τηρούνται οι απαραίτητοι όροι ασφάλειας και αν συνέβαινε κάποιο ατύχημα θα έφερε εκείνος την ευθύνη. Τελικά, οι κατασκηνώσεις λειτούργησαν πέρυσι μετά από διαμαρτυρίες των αναπήρων και των οικογενειών τους, αφού ο αρμόδιος εισαγγελέας εγγυήθηκε ότι δε θα διωχτεί ποινικά ο Νομάρχης σε περίπτωση που κάτι συμβεί!

Κατασκηνώσεις που μπορούν να φιλοξενήσουν ανθρώπους με αναπηρίες λειτουργούν ακόμα στα Καμένα Βούρλα, στη Λίμνη Πλαστήρα, στη Λάρισα, στην Κέρκυρα και τη Χαλκιδική, αλλά δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες.

«Το καλοκαίρι τα ειδικά σχολεία κλείνουν, με αποτέλεσμα τα παιδιά να μένουν στο σπίτι και οι εργαζόμενοι γονείς να έχουν τεράστιο πρόβλημα. Οι γονείς είναι εξαντλημένοι απ' τη φροντίδα των παιδιών τους, όσο και αν τα αγαπάνε. Και δεν ψάχνουν τις συνθήκες στις κατασκηνώσεις, αρκεί να μπορέσουν λιγάκι να ξεκουραστούν», υπογραμμίζει η Γεωργία Τσούμπα, μητέρα παιδιών με αυτισμό, μέλος της Κίνησης Γονέων για τα Δικαιώματα του Αυτιστικού Παιδιού.

Η ίδια είναι χωρισμένη και της είναι πρακτικά αδύνατο να πάει διακοπές με τα δυο παιδιά της το εφταήμερο του κοινωνικού τουρισμού. «Παλιά για κάθε παιδί με αναπηρία ο κοινωνικός τουρισμός ενέκρινε, επιπλέον, ένα συνοδό. Ομως τώρα εγκρίνουν αυστηρά μόνο ένα, δηλαδή να είμαι μόνη μου. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι δεν μπορώ να πάω. Αν μου κάνει κρίση το ένα παιδί, τι θα το κάνω το άλλο;», αναρωτιέται.

Η Κίνηση για τα Δικαιώματα του Αυτιστικού Παιδιού ανάμεσα στα άλλα αιτήματά της ζητάει από το υπουργείο Παιδείας - με δεδομένο ότι στην κατασκήνωση, αν υπάρχει το απαραίτητο προσωπικό, μπορεί να έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα - να χρηματοδοτήσει το κατασκηνωτικό πρόγραμμα των παιδιών με αυτισμό.