ΤΑ ΠΑΘΗ! Σταύρωση, Ταφή, Ανάσταση. Επιτάφιος Θρήνος και Αναστάσιμος ξεσηκωμός. Ιδού το νόημα της πασχαλινής γιορτής που αναδύεται μέσα από την παγωνιά και την αντάρα του χειμώνα. Είναι η άνοιξη των όπου Γης ανθρώπων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα Αναστάσιμα Πάθη ταυτίστηκαν κι ενέπνευσαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ούτε είναι τυχαίος ο θετικός ρόλος του επαναστατημένου ράσου, του πληβείου αντάρτη παπά, σε κρίσιμες για την Ελλάδα στιγμές όπως ο απελευθερωτικός αγώνας του 1821 και η Εθνική Αντίσταση. Σε αυτές τις στιγμές το έθνος των Ελλήνων συσπειρώνεται, ξωπετά από τον οργανισμό του τη σκωληκοειδή απόφυση, ανασύρει νάματα αρχαίων και νεότερων προγόνων και συνειδητά ορίζει τον εαυτό του ως το όριο της οικουμενικής ταυτότητας του ανθρώπου. Οποιος περάσει αυτό το όριο, καίγεται. Είναι το όριο που ορίζει τον άνθρωπο ως μια δυνάμει επαναστατική οντότητα και γι' αυτό απαραίτητη στην ιστορική εξέλιξη. Είναι το όριο που δεν ορίζει τον άνθρωπο ως μια δυσεύρετη ύλη ενός δυσεύρετου DNA. Είναι το όριο που τον όρισε αμετάκλητα ως φορέα του αντιφατικού νου και γι' αυτό της επαναστατικής παιδείας. Υπάρχουν ιστορικές περίοδοι που ο ανθρώπινος οργανισμός δηλητηριάζεται παγιδευμένος σε ενδογενείς παθήσεις. Είναι οι περίοδοι που ζει σε καθεστώς φανταχτερής κοσμοπολίτικης βιτρίνας. Επειδή βλέπει τα καλούδια της, έχει την αυταπάτη ότι τα καταναλώνει. Στην πραγματικότητα καταναλώνονται μόνο από τη σκωληκοειδή απόφυση της ολιγαρχίας που δηλητηριάζει, στο όνομά του, τον οργανισμό του. Μια τέτοια κρίσιμη ιστορική περίοδο διάγουμε. Τα Πάθη γίνονται βίωμα κι η Ανάσταση προσδοκία. Η καθημερινή προσπάθεια επιβίωσης του ανθρώπου είναι η συνεχής του Σταύρωση κι ο πόλεμος η Ταφή του. Οι όροι αυτών των Παθών δημιουργούν, εξ ίσου, τους όρους της άρνησής τους. Μέσα από τον συνεχή Επιτάφιο Θρήνο, αναδύεται ο Αναστάσιμος Ξεσηκωμός. Οσο ο Θρήνος θα αποτελεί πόλο συναισθηματικής οδύνης του ανθρώπου, τόσο στον άλλο, τον Αναστάσιμο, πόλο θα αυξάνεται η έλλογη δύναμη του επαναστατικού ντετερμινισμού.

Τόσο η Αναστάσιμη προσδοκία θα μεταβάλλεται σε Επαναστατική θέληση. Η ιστορική εμπειρία διδάσκει ότι κάθε λαός ασπάζεται την επαναστατική αλλαγή ως μοναδική εναπομένουσα λύση των προβλημάτων του. Ομως, εισέρχεται σε αυτή με τη χειραγωγημένη παιδεία που τον έχουν προηγουμένως μπολιάσει οι αμφισβητούμενες από αυτόν κυρίαρχες δυνάμεις. Αυτό δημιουργεί το εκ των προτέρων χρέος κατανόησης του ουσιαστικού πυρήνα ενός φιλοσοφικού δόγματος. Η αναφορά της φιλοσοφικής διάστασης των Παθών είναι μια προσπάθεια αυτής της κατανόησης, απαλλαγμένης από τη θεοκρατική θεώρηση της ιεραρχοκρατούμενης εκκλησίας των μεγαλοπαπάδων. Είναι μια αποκαλυπτική ανθρώπινη πραγματικότητα, περιβεβλημένη με μεταφυσικό μανδύα. Εάν αυτός αφαιρεθεί, απομένει μοναδική η τραγικότητα του ανθρώπου καμωμένη από φωτιά και σίδερο. Διαφορετική από αυτήν παραμένει η «Κοσμογονία» της φιλοσοφίας του Ησίοδου. Η υπόμνησή του προς τον άνθρωπο με τη ρήση «Πάντες πάντα αδιανέμητα κατέχετε» υποδηλώνει μια ντετερμινιστική αντίληψη. Οι μάχες συμβαίνουν στο Σύμπαν μεταξύ ίσων ισχυρών και ανυπέρβλητων δυνάμεων, είναι επί ίσοις όροις και, προπάντων, ελεύθερες στη διαμόρφωση του εαυτού τους και στην αντιμετώπιση του αντιπάλου.

Με αυτή την αντίληψη διαμορφώθηκε το αξιόμαχο των αρχαίων Ελλήνων κι εδώ οφείλεται η εξαίρετη σωματική και πνευματική τους αντοχή και ανάπτυξη. Αντίθετα, στη φιλοσοφική θεώρηση των Παθών, η ελευθερία διαμορφώνεται μέσα από έναν ενίοτε επαναστατικό αγώνα απελευθέρωσης. Δεν είναι κάτι δεδομένο εξ αρχής, αλλά κατακτάται με τη νίκη του απελεύθερου. Χρειάζεται ένας δεύτερος μετέπειτα καταλυτικός αγώνας γενεών να καταστήσει τον απελεύθερο ελεύθερο. Είναι ένας ενδιάμεσος διαρκής αγώνας που δημιουργεί τις προϋποθέσεις μετάβασης του ανθρώπου από «το βασίλειο της Αναγκαιότητας στο βασίλειο της Ελευθερίας». Τότε, η επαναστατική συνείδηση γίνεται τρόπος σκέψης κι ο άνθρωπος ταυτίζεται με την Αρμονία του Σύμπαντος, του χρόνου και του χώρου. Η φιλοσοφία των Παθών ξεκινά από μια διαφορετική αφετηρία σε σχέση με την «Κοσμογονία». Ωθεί τον άνθρωπο στην απελευθέρωσή του, που δεν τη θεωρεί εκ των προτέρων δεδομένη. Ωστόσο, η ιστορία τον θεωρεί ως δική της συνείδηση και, γι' αυτό, ως αποδεικτικό στοιχείο Ελευθερίας.

Οάνθρωπος θα βιώνει τα Πάθη έως τη στιγμή που θα κατακτήσει αυτοσυνείδηση δύναμης κι αξιοπρέπειας. Μέχρι τότε, η Σταύρωση, η Ταφή και η Ανάσταση θα είναι ο ακανθώδης δρόμος προς την Ελευθερία.