Εντελώς ξαφνικά(;) η «παλιά Ευρώπη» του Ντόναλντ Ράμσφελντ δεν υπάρχει πια... Το λίφτινγκ καθώς φαίνεται ήταν επιτυχημένο και τόσο η επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Κοντολίζα Ράις όσο και ο ίδιος ο Πρόεδρος Τζορτζ Ου. Μπους, κατά τις περιοδείες τους στη «γηραιά ήπειρο», τόνισαν σε όλους τους τόνους τη «νέα εποχή» στις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού.

Σελίδες επί σελίδων αναλύσεις για τη νέα εποχή εμφανίστηκαν τόσο κατά τη διάρκεια της περιοδείας των δύο όσο και κατόπιν. Χρειάστηκε όμως ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα της εφημερίδας «Wall Street Journal», στις 11 Μάρτη, για να συμπληρωθεί η εικόνα ή καλύτερα μέρος του παζλ για τη στρατηγική που φαίνεται ότι προτίθενται να ακολουθήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες τα επόμενα τουλάχιστον χρόνια.

Πρόκειται για το νέο πόνημα του Ράμσφελντ, την παγκόσμια πρώτη επίσημη εισήγηση «Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας», που ουσιαστικά θα παίξει ρόλο εισήγησης για την 3η Εκθεση Τετραετούς Αμυντικής Δράσης (Quadrennial Defense Review) - η 1η έλαβε χώρα επί κυβερνήσεως Κλίντον το 1997 και η δεύτερη το 2001 - και θα καθορίσει την αμυντική πολιτική των ΗΠΑ ή καλύτερα την επιθετική πολιτική των ΗΠΑ για μία πενταετία τουλάχιστον. Αν και κάποιοι αναλυτές τονίζουν ότι θα την καθορίσει για μία γενιά τουλάχιστον. Θα συζητηθεί κατά τη διάρκεια όλου του τρέχοντος έτους και θα ψηφιστεί στις αρχές του 2006. Ελάχιστες αλλαγές πρόκειται να γίνουν και ήδη 6 ειδικές επιτροπές μελετών έχουν λάβει τις κατευθύνσεις και έχουν αρχίσει τις διαβουλεύσεις. Ενώ δεν προβλέπονται ούτε και αναθεωρήσεις τουλάχιστον μέχρι το 2009. Εντούτοις, σύμφωνα με αναλυτές, θα προκαλέσει μείζονες «πολιτικές» μάχες, αφού παραγκωνίζεται η παραγωγή του μαχητικού «F-22», «ως πρώτη προτεραιότητα της Πολεμικής Αεροπορίας», συμβόλαιο που έχει η «Lockheed Martin Corp»...

Τι όμως προτείνει ο Ντόναλντ Ράμσφελντ στο υπόμνημά του; Αναδιαμόρφωση του αμερικανικού στρατεύματος για να ενισχυθεί και να προωθηθεί η ικανότητα «προληπτικής δράσης», για να προλαμβάνει τυχόν επιθετικές ενέργειες, ώστε να υπηρετήσει επιτυχώς το διευρυμένο σκοπό της αναβάθμισης της αμερικανικής επιρροής παγκοσμίως. Και ο Ράμσφελντ, δίνοντας τον τόνο, απευθύνει σε όσους θα λάβουν μέρος στις διαβουλεύσεις για τον τελικό καθορισμό της Quadrennial Defense Review να επιληφθούν των τεσσάρων κύριων και κεντρικών προβλημάτων, και ας σημειωθεί ότι κανένα εκ των τεσσάρων δεν περιλαμβάνουν παραδοσιακές στρατιωτικές συγκρούσεις:

• Οικοδόμηση συμμαχιών με «συμμάχους» αλλά και κράτη που αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τον εσωτερικό κίνδυνο κάποιων τρομοκρατικών απειλών.
• Υπεράσπιση της πατρίδας (δηλαδή των ΗΠΑ), περιλαμβανομένων επιχειρήσεων και επιθετικών ενεργειών - χτυπημάτων εναντίον οργανώσεων που ενδεχομένως σχεδιάζουν επιθέσεις.
• Επηρεασμός των στρατιωτικών επιλογών αναδυόμενων δυνάμεων και ενδεχομένως μελλοντικών αντιπάλων. Επηρεασμός σε στρατηγικά σταυροδρόμια, όπως η Κίνα και η Ρωσία.
• Αποτροπή της απόκτησης όπλων μαζικής καταστροφής εκ μέρους εχθρικών κρατών ή τρομοκρατικών οργανώσεων.

Οπως τονίζεται στο άρθρο της «Wall Street Journal»: «Ουσιαστικά, το υπόμνημα ωθείται από την πεποίθηση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναμειχθεί σε έναν συνεχές παγκόσμιο αγώνα που επεκτείνεται πολύ περισσότερο από τα ειδικά πολεμικά πεδία, όπως του Ιράκ και του Αφγανιστάν». Είναι πιθανώς αυτός ο 4ος παγκόσμιος πόλεμος (οι Αμερικανοί θεωρούν ως 3ο παγκόσμιο τον μακρόχρονο ψυχρό πόλεμο), που ήδη έχει ξεκινήσει και μας έχουν τονίσει πολλές φορές τόσο ο υφυπουργός Αμυνας των ΗΠΑ και μελλοντικός πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Πολ Γούλφοβιτς, αλλά και άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι. «Είναι το όραμα ενός στρατεύματος που είναι υπέρμαχο της δράσης, με στόχο να αλλάξει τον κόσμο, παρά να αντιμετωπίσει ενδεχόμενες συγκρούσεις, όπως ίσως θα ήταν μία επιθετική ενέργεια της Βόρειας Κορέας στη Νότια Κορέα και προϋποθέτοντας μεγαλύτερη και προεξέχουσα θέση σε χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ δε βρίσκονται σε πόλεμο» συνεχίζει το άρθρο της «Wall Street Journal».

Ως πρώτο συμπέρασμα τουλάχιστον απορρέει ότι η «νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας» νομιμοποιεί την προληπτική δράση - κάνει μόνιμα λόγο για «δυναμική δραστική αποτροπή» - και την επιβάλλει ως κύριο άξονα της δημιουργίας «συμμαχιών», περισσότερο στην κατεύθυνση της «συμμαχίας των προθύμων». Δίνει έμφαση στις μάχες με τρομοκράτες και αντάρτες έναντι των συμβατικών στρατιωτικών προκλήσεων, δηλαδή αυτούς που οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βαφτίσουν κατά αυτόν τον τρόπο.

Εννοείται ότι η αλλαγή της δομής του στρατεύματος είναι δεδομένη, καθώς το Ιράκ, όπως τονίζεται, έδωσε τη «μοναδική ευκαιρία» για ουσιαστική και καταπληκτική αλλαγή. Οπερ θα σημάνει την αλλαγή των οπλικών συστημάτων και ακόμη πιο ριζικές αλλαγές στην εκπαίδευση και τον τρόπο ανάπτυξης των αμερικανικών δυνάμεων παγκοσμίως, με έμφαση στην ευκινησία, τον ανταρτοπόλεμο και τις ειδικές δυνάμεις.

Οι κατευθύνσεις Ράμσφελντ επιβάλλουν σε όσους επανασχεδιάζουν τον αμερικανικό στρατό να σκεφτούν υπό νέο πρίσμα τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσουν σε στρατιωτικό πεδίο αντάρτες και εξεγέρσεις. Αντί λοιπόν να προσπαθήσουν να εξαλείψουν μία εξέγερση με συμβατικούς στρατιωτικούς σχηματισμούς, τους «προτρέπει» να καταφύγουν σε λιγότερο σχηματικές και αναχρονιστικές λύσεις και να περιλάβουν την αποστολή μικρότερων ομάδων από ειδικούς εμπειρογνώμονες - πολιτισμικά γνώστες στρατιωτικούς - για την εκπαίδευση και καθοδήγηση τοπικών και εγχώριων δυνάμεων.

Ενα ακόμη στοιχείο που πρέπει να αντιμετωπιστεί, κατά τον Ράμσφελντ, είναι η ανάπτυξη στρατευμάτων πολύ νωρίτερα από την ανάδυση της σύγκρουσης και να στηρίξουν κλυδωνιζόμενες κυβερνητικές ένοπλες δυνάμεις να αντιμετωπίσουν εξεγέρσεις και ανταρτικές ομάδες πριν η εξέγερση αποκτήσει ρίζες και λαϊκή υποστήριξη. Αξιωματούχοι του Πενταγώνου δηλώνουν ότι το σχέδιο προβλέπει πολλές τέτοιες ομάδες να δρουν ταυτοχρόνως σε όλο τον κόσμο με μεγάλη και καθοριστική ανάπτυξη, όπως ήδη έχει εφαρμοστεί σε «στρατιωτικές επιχειρήσεις αρωγής» στο Νίγηρα και το Τσαντ.

Την ίδια στιγμή ο αμερικανικός στρατός επανεξοπλίζεται ώστε να αντιμετωπίζει απειλές εξεγέρσεων με όπλα παρωχημένης τεχνολογίας, αλλά και να αποτρέψει αναδυόμενες δυνάμεις όπως της Κίνας, που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ πρέπει με κάθε τρόπο να διατηρήσουν την κυριαρχία σε περιοχές - κλειδιά της υψηλής τεχνολογίας, όπως την τεχνολογία «Στελθ», ηλεκτρονικών συστημάτων παρακολούθησης κ.ά.

Η εμπειρία του Ιράκ βοήθησε, ώστε παραφράζοντας τον Ράμσφελντ οι ΗΠΑ να πάνε στον πόλεμο με το στρατό που έχουν, αλλά να εξέλθουν από αυτόν με άλλον, διατυπώνουν Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Αν και τα σχέδια μάλλον είχαν καθοριστεί πολύ πριν τον πόλεμο του Ιράκ και την 11η Σεπτεμβρίου που αποτέλεσε τη θρυαλλίδα.

Ηδη το Πεζικό και οι Πεζοναύτες βάσει της εμπειρίας του Ιράκ έχουν συγκροτήσει μονάδες για αντιμετώπιση του αντάρτικου και εξεγέρσεων. Το Πεντάγωνο έχει διπλασιάσει για φέτος τον αριθμό αυτών που στελεχώνουν τις ειδικές μονάδες με 500 «Πράσινους Μπερέδες», ενώ δίνεται η δυνατότητα επαναστρατολόγησης πρώην επικεφαλής βετεράνων των ειδικών δυνάμεων με ειδικά μπόνους της τάξης των 150.000 δολαρίων. Επίσης Ναυτικό, Αεροπορία και Πεζικό ήδη έχουν αλλάξει τρόπο ανάπτυξης και επιχειρησιακής δράσης. Εξάλλου οι Ηνωμένες Πολιτείες ήδη έχουν διαχυθεί γεωγραφικά ώστε να έχουν τη στρατιωτική υποδομή για μία τέτοια αλλαγή πλεύσης της στρατηγικής τους. Σύμφωνα με την έκθεση για τη δομή των βάσεων του οικονομικού έτους 2003 του υπουργείου Αμυνας που πινακογραφεί το εγχώριο και σε ξένο έδαφος ιδιοκτησιακό καθεστώτος των βάσεων των ΗΠΑ, στο Πεντάγωνο ανήκουν ή ενοικιάζει 702 βάσεις σε 130 χώρες, ενώ έχει περίπου 6.000 βάσεις στις ΗΠΑ και στα εδάφη που κατέχει.

Ομως η νέα στρατηγική εξακολουθεί να αποτελεί, παρά το μακρόπνοο του υπομνήματός του, τεράστια πρόκληση για ένα στράτευμα που ήδη βρίσκεται στα όριά του, εξαιτίας των δύο πολέμων που διεξάγει ταυτόχρονα σε Αφγανιστάν και Ιράκ.

Πηγές: «Wall Street Journal», «Washington Post», «Heritage Foundation», «InsideDefense.com», «Los Angeles Times», «Global Policy Forum», «Christian Science Monitor», «Counterpunch», «Defense Department».