Ηταν το πρώτο δημοψήφισμα εδώ και δύο αιώνες και οι Ολλανδοί που φέρονται ως «αδιάφοροι» για εκλογικές διαδικασίες και αναμετρήσεις, έστειλαν ένα πολύ ηχηρό μήνυμα σε Βρυξέλλες, Στρασβούργο, ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, στην κυβέρνησή τους αλλά και σε όσους έχουν ώτα ανοιχτά...

Εκκωφαντικό: ο λαός της «πρώην πιο υπάκουης χώρας της ΕΕ» και εκ των συνιδρυτριών της, με μεγάλη πλειοψηφία, 61,6%, διατράνωσε την αντίθεσή του στη Συνταγματική Συνθήκη στο «συμβουλευτικό» δημοψήφισμα της Τετάρτης, ακολουθώντας το «παράδειγμα» της Γαλλίας και θέτοντας σε αμφισβήτηση πλέον την όλη διαδικασία... Ισως το πιο χαρακτηριστικό αυτού του δημοψηφίσματος είναι ότι η συμμετοχή έφτασε το 62,8%, ενώ στις ευρωεκλογές του 2004 μόλις το 39% πήγε για να ψηφίσει και με την κυβέρνηση να έχει θέσει όριο το 30% για να ακούσει τη λαϊκή ετυμηγορία.

Το πολύ ηχηρό ολλανδικό «όχι» στο «ευρωσύνταγμα» ήρθε να προστεθεί σ' αυτό του γαλλικού λαού, μόλις τρεις μέρες μετά, δυναμώνοντας ακόμη περισσότερο την αμηχανία και την ανησυχία των Βρυξελλών και των απανταχού δυνάμεων του «ευρωμονόδρομου» και παρά την υποστήριξη του «ναι» από τα μεγάλα ολλανδικά κόμματα και τα 5/6 της ολλανδικής Βουλής.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι τα κόμματα του κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού στηρίζουν το «Ναι», όπως οι Χριστιανοδημοκράτες (CDA) το Κόμμα Ελευθερίας και Δημοκρατίας (VVD) και οι Δημοκράτες D66. Υπέρ του «Ναι» έχουν ταχθεί επισήμως το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PvdA) και το Κόμμα των Πρασίνων (GroenLinks), αλλά και τα δύο αυτά κόμματα αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα με τα μέλη και την εκλογική τους επιρροή, που απέρριψαν σθεναρά την Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη. Τα κόμματα που στήριζαν το «ναι» καταλαμβάνουν 128 εκ του συνόλου των 150 εδρών του ολλανδικού Κοινοβουλίου.

Η λεγόμενη πλατφόρμα του «Οχι», που συγκροτούν το Σοσιαλιστικό Κόμμα (SP), το Νέο ΚΚ Ολλανδίας, η ομάδα «Eurodusnie» και διάφορες μικρότερες οργανώσεις, απορρίπτει τη Συνθήκη, εξαιτίας του «νεοφιλελεύθερου χαρακτήρα» του μορφώματος που προσπαθεί να δημιουργηθεί και αντιτίθενται στην αποσύνθεση του κράτους πρόνοιας, της λαίλαπας των ιδιωτικοποιήσεων των δημοσίων υπηρεσιών, αλλά και στη σύσταση ενός ευρωπαϊκού ιμπεριαλιστικού στρατού. Επίσης, κατά της Συνθήκης είχαν ταχθεί η Χριστιανική Ενωση, το ακροδεξιό Geert Wilders και το διαβόητο Pim Fortuyn.

Οι οπαδοί του «Οχι» στην Ολλανδία είχαν κερδίσει το παιχνίδι πολύ πριν απορρίψουν οι Γάλλοι το «ευρωσύνταγμα», ενώ η μεγάλη αυτή νίκη των δυνάμεων της αντίστασης έχει πολύ ευρύτερο χαρακτήρα από ό,τι ο συνδυασμός της επιρροής όλων των προαναφερόμενων πολιτικών δυνάμεων. Ουσιαστικά αντικατοπτρίζει τη σφοδρή αντίθεση ολόκληρου του ολλανδικού λαού στην προσπάθεια δημιουργίας «μίας πολύ ανταγωνιστικής οικονομίας της αγοράς» βασισμένης μάλιστα σε μία συνθήκη, υποτίθεται συνταγματικής, που ωθείται αποκλειστικά από τον αδηφάγο νόμο του κέρδους των πολυεθνικών. Οι Ολλανδοί που είδαν και αυτοί με τη σειρά τους ότι με την υιοθέτηση του ευρώ το βιοτικό τους επίπεδο άρχισε να συρρικνώνεται, αλλά και αντιδρώντας στην κυβέρνηση που προώθησε όλες αυτές τις επιθετικές πολιτικές που σταδιακά αποψιλώνουν το εισόδημά τους και μία κυβέρνηση που υποτακτικά στήριξε τον αμερικανοβρετανικό πόλεμο εναντίον του Ιράκ, έστειλαν το μήνυμά τους.

Ενα μήνυμα που αναντίρρητα, μπορεί να μην έχει την πολιτική δυναμική του γαλλικού όχι. Εντούτοις, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: Οι Ολλανδοί έδωσαν χτες ένα δεύτερο ηχηρό «χαστούκι» στην Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη και μάλλον φαντάζει περιττή η δήλωση του πρωθυπουργού Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε, αμέσως μετά την ανακοίνωση της συντριπτικής απόρριψης εκ μέρους των Ολλανδών, ότι η κυβέρνηση «θα σεβαστεί απολύτως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος».

Το κυριότερο: Ο συνδυασμός του ολλανδικού με το γαλλικό «Οχι» προκαλεί σοβαρότατους τριγμούς. Εντούτοις, η πλήρης εικόνα του διπλού αυτού «σοκ» θα μπορέσει να αποτιμηθεί τις ερχόμενες βδομάδες, αν όχι μήνες. Ομως, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι οι Ολλανδοί όπως και οι Γάλλοι ψηφοφόροι, έστω και για διαφορετικούς λόγους, αντιστάθηκαν και ράπισαν ηχηρότατα, κυβερνήσεις και ιθύνοντες.

Τέλος, η απόρριψη εκ μέρους των Ολλανδών και των Γάλλων, η σχεδόν δεδομένη αποφυγή της προσφυγής σε δημοψήφισμα εκ μέρους της κυβέρνησης Μπλερ, που θα το ανακοινώσει στη Βουλή των Κοινοτήτων τη Δευτέρα - χώρα που έχει και την προεδρία της ΕΕ για το επόμενο εξάμηνο - και η αναμενόμενη αλλαγή σκυτάλης στην εξουσία στη Γερμανία δημιουργούν νέα δεδομένα. Ειδικά όσον αφορά στο δίπολο ή στον αποκαλούμενο γαλλογερμανικό άξονα που έπαιζε και το ρόλο της ατμομηχανής της ΕΕ, τα πάντα είναι ρευστά, δεδομένου ότι η επικεφαλής της CDU Αγγέλα Μέρκελ - και θεωρούμενη νικήτρια των προσεχών εκλογών - έχει εκφράσει πολλάκις τη βαθύτατη δυσαρέσκειά της έναντι της «πόλωσης» του άξονα με την Ουάσιγκτον. Την ίδια στιγμή, η οικονομική και πολιτική κρίση βαθαίνει στις ΗΠΑ και η πίεση προς την Ευρώπη κλιμακώνεται. Αραγε μια διέξοδος της «παράλυσης» της ΕΕ θα μπορούσε να είναι και μια ακόμη πιο επιθετική πολιτική σε επίπεδο εξωτερικών και στρατιωτικών θεμάτων;..